Vísir - 15.11.1919, Blaðsíða 2

V í S I R
Kjósendur!
i dag eigiS þér að kjósa ]>ing-
metin íyrir Reykjavik fyrir eitt
kjörtimabil. Á þessu kjörtímabih
ver'Ma á dagskrá sum mestu vanda-
mál þjóMarinnar, og þar á meMal
allra alvarlegasta máli*, sem veriS
hefir á dagskrá þjóMarinnar um
tugi ára. — ÞaM er fossamáliö.
Stór háski vofir yfir þessari
þjóh. ÞaM er aM visu ekki nein far-
sótt, sem tekih geti lít landsmanna
hundruöum saman, eins og sótt sú,
sem geysaöi hér i fyrra um þetta
levti. og stjórnarvöldin ekki gátu
snúist viM ah stemma stigu fyrir.
En sá háski. sem nú vofir yfir
þjóöinni, þó aö annars eölis sé, er
engu óalvarlegri. heldur miklu viö-
tækari í raun og veru. Nú er þaö
ef til vill líf islensku þjóMarinnar
allrar, sem um er teflt.
Einn fossabrasksinaöurinn sagöi
eitt sinn, er hann fór um brúna á
einni stóránni* eystra, eitthvaö á
þessa leiö: „Gaman veröur aö lifa
hér eftir 50 ár, þegar búiö veröur
aö beisla alt þetta geipiafl og gera
okkur þaö undirgefiö. En þá verö-
ur engin íslensk tunga töluö her
á landi.“
Þetta vita rnenn. En menn deilir
á urn þaö, hvort meira skuli meta,
þjóöerniö og umráöin yfir landinu
eöa „auö og allsnægtir“, sem þó
er vitanlegt fyrirfram, aö aö eins
muni falla fáum mönnum í skaut.
Um þetta er nú kosiö.
Þess vegna er því hér meö alvar-
lega beint til kjósenda, aö láta, viö
þessar þingkosningar, ekkert ann-
aö hafa áhrif á atkvseöi sín. en
þaö. hvor stefnan í þessu máh
menn hyggja aö veröa rnuni land-
inu og þjóðinni giftudrýgri til
frambúðar, að ofurselja orkuvötn-
in í hendur útlendra auðfélaga, eða
aö banna þeim allar stórfram-
kvæmdir, og reyna heldur að
bjargast af eigin rammleik. virkja
fyrst í stað hin smærri aflvötn. til
aflframleiöslu handa þjóðinni
sjálfri, en færa sig svo upp á skaft-
itS smátt og smátt. eftir því sem
efnin leyfa og þörf þjóðarinnar
sjálfrar krefst.
Hagsmunir einstaklinga veröa
að lúta í lægra haldi, þegar hags-
munir þjóðarinnar eru í veði.
f dag ættu kjósendur þessa bæj-
ar og alls landsins að sameina sig
í einn flokk, eSa þá aö skeyta ekki
um neina flokka.
Menn eiga ekki aö kjósa um
neina flokks- eöa klíku-hagsmuni.
Fyrst og fremst ber mönnum aö
hugsa um hagsmuni alls landsins
og. sjá þeim borgið.
Þaö hefir rignt bréfum og á-
vörpum yfir kjósendur hér í bæn-
um undanfarna daga. þar sem
þingmannaefnin eru að skora á
menn og biSja menn aö kjósa sig.
Frá einum frambjóöandanum hefir
þó ekkert slíkt bréf verið sent út,
enda hefir hann ekki eins „liátt-
standandi“ stimpil til þess aö setja
undir bréfin sem hinir.
Honum hefir heldur aldrei kom-
i8 til hugar, aö kjósendur létu slík
ODEVKomr
(tvær stæröir).
Þeir sem hafa í hyggju að kaupa þessar ágætu bifreiðar á
komandi vori, eru vinsamlega beðnir að gera pantanir hið allra
fyrstá.
Jóh. dlafsson & Co., Reykjavík.
Leikfelag^Reykjavíkur.
Nfársnóttin
verður leikin sunnudaginn 16. þ m.
Aðgöngumiðar seldir í Iðnó laugardag kl. 4—7 fyrir hækkað verð
og sunnudag kl. 10—1)2 og 2—8.
Yenjulegt verð kr 2 og 2,50. Hækkað verð kr. 2,60 og 8,00.
ráöagerö Jóns Magnússonar og
bréf liafa áhrit' á atkvæöi sín. þvi
bö sjaldnast er borift við að rétt-
læta áskoranimar meö neinu öðrti
en fánýtu hjali um flokkshagsinuni
og því líku. Hann væntjr þess, að
cins, aö hver kjósandi láti sann-
færingu sína ráöa atkvæði sínu
Þa* er skylda hvers góðs kjós-
.-•nda aö bægja öllum öörum áhrif
um frá sér. í hvafta flokki sem
hann er, ber honum aö eins aö
kjósa eins og sannfæringin segir
honum a« rétt sé. Jafnvel þó aö
hann hafi 'í fljótræMi lofaö ööru.
bá má hann engin slík loíorö efna.
Þaö er betra aö breg'öast loforöum
sínum viö atkvæöabetlarana. held-
ur en aö bregðast skyldum sínum
viö land og þjóð, alda nienn og
óborna.
Daufar unðirtektir.
1 kosningablaöi „Sjálfstjórnar"
i gær var birt „yfirlýsing og á-
skorun*' frá nokkrum mönnum hér
í bænum, um aö þeir styöji kosn-
ingu þeirra Jóns Magnússonar og
Sveins Björnssonar og óski að aör-
ir geri þaö santa. Undirskriftum
þessum hefir verið safnað saman
undanfarna daga. meö miklum erf-
iöismunum og fyrirhöfn.
Fyrst var fjölmörgum kjósend-
urn, eitthvaö um 900, skrifað og
þeir beðnir aö koma til viðtals á
skrifstofuna. Erindiö var að biðja
þá aö skrifa undir. Undirtektirnar
voru svo daufar, að ekki þótti ráö-
legt að láta þar við sitja; og er
þó haft eftir einum skrifstofu-
manninum, aö 200 undirskriftir
hafi átt að nægja. Hann hafði líka
sagt, að þetta væri aðallega gerí
vegna þess, að Jakob Möller hefði
birt nöfn meðtnælenda sinna!
t fyrradag voru menn sendir út
með marga „lista", til að safna
undirskriftum; því að í, gær átti
að birta alla romsuna.
En hvað varð svo úr öllum þess-
um umbrotum? Það sást í „Kosn-
ingablaðinu“ i gær. Undirskrift-
irnar urðu samtals 136-— eitt hund-
rað þrjátíu og sex — og virðist þú
eitt vera tvítalið, en mörg tekin í
heimildarleysi ; sem sé nöfn þeirra
manna surnra, sem að eins gerðust
meðmælendur Sveins Björnssonar
og v í s t er, að ekki kjósa Jón
Magnússon, og allmörg nöfn höfðu
verið strikuð út á listunum, áður
én prentað var af því að bein mót-
rnæli höfðu komið gegn „trausta-
takinu“ á þeim!
Þó nú að öll þ e s s i atkvæði
kæmu til skila við kosningarnar,
sem nokkur vafi ícynni nú að leika
á, þá hossaði það nú samt ekki
hátt!
Glapræðið mikla.
Það varð mörgum hverft við,
þegar Jakob Möller, á síðara fUndi
sínum í Báruhúsinu, sagði frá
dönsku stjórnarinnar, um að láta
Island ganga inn i þjóðabandalag-
ið með Danmörku.
Það hefir veriö ein aðalkrafa Is-
lendinga, aö hlutleysi landsins yrði
viöurkent, svo aö það mætti vera
óáréitt af öllum, þó að til ófriðar
dragi milli stórþjóðanna. í ófriðn-
um mikla vorum vér hlutlausir, af
því að Danir voru það. Ef Danir
ganga i þjóðabandalagiö. er hlut-
leysi þeirra'úr sögunni, samkvæmt
sáttmálanum um þjóöabandalagiö.
Vér þóttumst því geta hrósað ekki
litlu happi, er fullveldi landsins
var nú viðurkent i endalok ófrið-
arins, því að mjög- óttast menn það,
að þess verði ekki langt að bíða,
aö nýr ófriður blossi upp í heim-
inum, þó aö allir voni. aö ekki
komi til þess. Eií ef viðurkenning
fengfst á hlutleysi landsins, þyrft-.-
um vér þó ekki að óttast það, aö
Island drægist inn í þá styrjöld.
En ef ísland á hinn bóginn, gengi
í þjóðabandalagið, gæti ekki verið
um neitt hlutleyi aö ræða, heldur
gæti það þá flækst inn í hverja
deilu, sem upp kynni að rísa milli
þjóðanna úr því.
Þá er það og auðsætí, að ef ís-
land ætti að njóta verndar hins
danska hers, þá gæti ekki hjá því
farið, að það yrði að greiða sinn
tiltölulega hluta af útgjöldunum til
þess hers í friði og stríði. Hjá þvi
yrði alls ekki undir neinum kring-
umstæðum komist nú, þegar land- j
ið er orðið sjálfstætt ríki.
Væntanlega þurfa menn nú ekki
að óttast, að neitt verði úr þessu
ráðabruggi. Þó munu þingmenn
lengi vel hafa verið í vafa um það,
bvort: „samtal“ forsætisráðherrans
við dönsku stjórnina hefði ekki
verið bindandi fyrir ísland.
Það var að minsta kosti með
naumindum sloppið frá því.
Forsætisráðberra
og Reykjavik.
„Lögrétta" hefir ineðal annars
haldið’ því fram, að forsætisráð-
herrann væri ómissandi af þingí
fyrir okkur Reykvikinga. Enginn
niundi eirrs og hann geta gætt hagS
kjördæmisins þar.
' Það er vitanlega skylda hvers
þingmanns. aö gæta hagsmuna
kjördæmis sins á þingi.
Hvernig forsætisráðh. muni
rækja þá skyldu i framtíðinni, ef
bann nú yrði þingmaður, sltal engvr
spáö um. En hitt er á allra vitorði,
hvernig hann hefir ræíct hana
hingað til. Og það spáir ekki góðu
um framtíðina.
Síðasta kjörtímabil var Reyfeja-
vik ver en þingmannslaus. AS
nafninti til voru tveix þingmenn,
Reykvíkinga á þingi. F.n ekki nema.
að nafninu. Jörundur var allur í
vasa „Framsóknar“-flokksins, svo
kallaða, eða réttara sagt spekúlant-
anna, sem þann flwkk haía að leifc -
soppi. Það var því ekki við miklu
aö búast af honum, enda hafði vist
cngirtn búist við miklu af honum,
Um Jón var öðru máli að gegna.
Hann var forsætisráðherra, valda-
inesti maður landsins og valda-
mesti maður Júngsins. Ætla mætti,
að hvert það mál, er slíkur maður
beitti sér fyrir, ætti vísan fram-
gang á þingi. En hvernig hefir
verið um málefni Reykjavikurbæj -
ar á síðustu þingum?
Ef ,,Lögrétta“ ætti að fara a«
telja upp áhugamál Reykvikinga,
þau er Jón Magnússon hefir kom-
ið fram á þingi, býst eg við, að
henni yrði ógreitt um svör. Því
þau erti engin. En hins vegar má
nefna fjölda mörg nauðsynjamál
bæjarins, sem engan framgang
hafa fengið á þingi. Má þar til
dæmis nefna bæjargjaldamálið, dtt