Vísir - 02.03.1920, Blaðsíða 2

V I.Si'tt.
A vcnjulegtun tímuin muadi
jiessi óhagstaeSi verslunar- og
greihslujöímií'mr gaguvart Banda.
ríkjumun ekki liafa nein veruleg
áhrif á gjaldeyrisgengið. McÖ gull-
ílutningi og erlendum lánum var
gjalderrisgeoginu haldið í skeCi-
tun og veiulegar gengissveiflur
komu sjaldan fyrir. 1 öllum skap-
legurn viðskiítakreppum hefir gull-
i'ð unnið sitt hlutverk og jafnað
gengiö. h'.n þegar fjögra ára
lieimsstyrjöld liefir afskajdega
raskað vi'ðskifíajafnvæginu um
iengrí tíma, er óhugsanlegt, að til
sje svo rnikill gullforði, að með >
honum se liægt að jafua greiðslu- \
hallannitil frambúðar. Það hafa að, !
$isu komið íram á Norðurlöndum
tiliögur um, að þjóðbankantii'
flyttu ut gull sitt til ]>ess að hæUka ]
gengi krónunnar, en þar sem fkst-
ir eru santmála um að gull flutning-
ttr gæti að eins skamma stund Öáft ;
áhrif á gjaldevrisgengið, liafa slík-
ar tillöguf eigi verið teknrií til
greina. En það, að gullið, negna
langvinnrar styrjaldar, heíir að
iríiklu lcyti iriist mátt sirrn , i al-
þjóðaviðskiftunum, er engin sönn-
tm þess, að svo verði cimtig fram-
vegis, er áhrif styrjaldannnar eru
■horfin. r
Éi^íiL (DrcLca£ys&n
rif stofa okkar
hefir aftur fangift
Sanaavélar.
ec fintt i Þingholtsstr. 1
(áftur LitlaBiðin)
þ’ Þar sem erlend lán eru nú litt
íáanleg eða nieð ölltt ófáanleg og
gullið er eigi fært útn að jafna
gjaldeyrisgengið, verður að reyvKt
að finna önnur ráð til jiess að kom-
ast út úr vandræðunum.
Unt miðjan desember vár danska
fjárhagsnefndin skiptvð. og or að-
alhlutverk hennar að ráða l'rattt t’f
gjaldevrisntálinit. Það, ,sem riefnd-
in hefir sérstaklega tekið til atlmg-
utiar. er verslunarjöftntðurinn -4-
hinn mikli tmtntir, sém verið hefiv
á aðfluttum og útfhittum vörutn á
síðastliðnu ári. I'il þess að draga
úr eftirspurninni eítir .slerlings--
jmndum og dollurttm, verður amt-
aðhvort að auka vöruútflutning-
inn eða rlraga úr vöruinnflutningi.
Eins og ástatt er nú á Norðurlönd'
um, virðast litlar líkur til þess.að
hægt sé að auka„útflutninginn að
nokkru ráði. Um innflutniíiginn er
öðru máli að gegna. Mikið af þeim
vörum. sem fluttar hafa verið inn
á árinu, hafa alls eigi verið ætlaðar
til neyslu og notkunar í Jandimt.
heldur ætlaðar til útflutnings til
f’ýskalands og Evstrasaltsland-
anna. En ástandið í þessum lönd-
um er orðið svo bágborið. að eigi
er hægt að versla við þau á trygg-
tmi grundvelli og ltafa vörur þess-
ar ]>ví orðið til þess, að gera versl-
unarjöfmrð Danmerkur mikltt ó-
hagstæðari en ella. Hjer er þó eigi
um að ræða nema nokkurn hluta
af þessum mikla innflulningi, sem
aðallega stafar af því, að í ófriðar-
lokiu var orðinn verulegar skortur
á mörgum nauðsynjavörum. Enn
hefir eigi frést nátiar af ráðstofun-
titti fjárhagsnefndarínnar. Þcgar
nefndin tók fyrst til starfa, var
htni í náinni sanivinnu við aðal-
bankaua og var gert ráð fyrir, að
nefndin sjálf héldi að eins viku-
iega fuudi. eu. aft fulltrúatr aðal;
bankaana mættus-t daglegaog réðu;
ráðurn sinum. um lánveitingari tií
vörukattpa <x fj„ Er Búist. v.ift. að
]>annig megi takmarka mikið ýjöru-
innflutningirm, áu þess að gripið-
sé cil að banna im'.flittning á til-
tekiuim vönitegunduni eða tak-
niarlta liann með sérstökir efifir--
liti. Þá hefir og orftift þess- vart. aft
ciitþver afskifti séu nú höfö ai
Sjitilfri gjajldeyrisversluninni í þá
art aft kotna í yeg týnr aþ erlendúT'
gjaldeyrir sé' keyptur,- ef eigi á 'að,
nota hatin til greiðslii fyrir vöntJr
eða önnnr raunverulég viðsUifti t
með öðrutn orðttm að Konia- v veg
fyrir alfa ónauðsynlega eftirsprwm
eftir. erfendum gjaldeyri.
í Norcgi heftr mikið verið unrn'ð
að þvt að fá ]>j'óðina sjálfii til' ]>ess
að herjkst gegn dýrtiðiimi og
stuðía að þvíað hækka gengi ktrón-
unnar. Aðah'orgöngumaður í þessu
máti er kicnmvr stórkaupmaðttr í
Krístjaníu. Richard R/ercke. Vill
hann Vefcja ]>jóðina t ií mefvvitund-
ar um það. að. eina leiðin út úr
ófærunni sje að spara, og á þann
hátt að mirtka mttfltttninginn.
Hfeýfing þessi cr fægar orðin öfl-
tig og standa að henni margir mik -
ilsmetnir kaupsýslttmenn og aí--
vinimreScenðttr. Erti þeir SammáJú
um, að gengi norsku krónunijar
hækki |>vi að eins, að innflutnmg-
urinn minki að mttn. Það sje eins
nm rxkið sem einstaklingim*. að
sé lifað um efni frapi, sfandi gjald-
þrotið fyrir rlvrimi. Sömuletðis eru
menn sammála ttm, að bein við-
skiftahöft, t. d. iiinfiutningshann,
sé til ills eins, þar eð eigi verði séð
íyrir hver eftirköst slikar ráðstaf-
anir kunni að hafa. Forgöngiimeffn
]>essarar hreyfittgar ent sannfærð-
ir um, að eina ráðið sé að fá þj'óð-
iná til að spava af frjálsum vilja;
er tilætlunin að myncla allsherjar-
iélag, sem nái til allra stétta og
allra flokka, og á felagið aö vinna
að þvi að hvetjá þjóðina til sparn-
aðar á ölllitri sviðum.
Frá öllum löndum, sénv viðskifti
eiga við Bandaríkin. berst sama
fregnin, að reynt sé að draga tjr
innflutuingi þaðan eftir því sem
frefcast eru föng á. Árangurinn af
þessari viðlcitni hlýttir að verða
sá. að dolláragengið lækki, en hve
iljott, það getnr enginn vilað.
JókOlafsson & Co.
Sími 584.
R-eyJtcjavík.
Sínin. „Jnwef14'
Hðrmnngariar
í Mið-Evrópu.
Rreska, stjórniu; hefir látið Si1-
William j Uoodc ferðast um Mið-
Evropu til að kynnast högúm
þeirra þjóða, sem þar búa. og hef-
ir hann nú btrl skýrslu sína. Hún
er í ölfum greinum mjög ískyggi-
Ie8 og afskapleg- með köflurn og
sýnir og sannar- að lönd þessi eru
alveg komin á kné í fjárhagsleg-
um rffnum, og allur fjöldi fólks
lifir þat| við sult og scvrtt.
Þyskalaud er íelt undan í skýrsl-
im/M. en 1/ún lýsir Póllandi.
Eystrasaltslöndunum. Rúmeníu.
Serbíu og liitrum nýju rikjum.. er
stofnuð liata verið og skilin fi'á
keisaradæminu Austurríki og
l/Tngveijalfmdi. Þá cr og Rúss-
fan’ds gerið að nokkrn og Tvrk-
lands, Rltlg'arin og Armetðu. en
þar eru hörmungamar einna átak-
anlega.>far.
Náleg'a öll þessi lönd eiga sanr-
merktr að þvi. að þar skortir mat-
væli . kol, olívr, hráefni og láns-
traust. en samgöngur mega alstað-
ar lieita trúíega örð’ugar.
Brctar hafa drengiiega hlaupið
xmdir baggn með ]>essum ]>jóðum.
Sama dag. scm vopn'ahlésskihnál’-
arnir voru itndirskrifaðir. gerðj
stjórivin ráðstafanir ti! tafarlaus'r-
ar hjálpar á meginlandintt. Undir
eins var tekið til starfa og skorti
]>á ekfci hjálparhendttr.
Mesl, kvað þar ]>ó að tirræðum
eins manns; það var Randaríkja-.
maðurinn Hoover, sen> gerðar var
\ lirtnaðut hjalparnefndarinnar,
og gat sér hinn besta orðstír. T>ing
Bandaríkjanna \reitti og skotvimtx
Usíðar too miljónir dollara til hjálp-
ar natvðstöddum hér í álftt. Breska
Stjórnin veitti stórlán milj.
sterlingspunda) i sama skyni og
var um 5 miljónum þess fjár varið
til að létta sárustu hörinungum af
Austurríki.
Nu et svo komið.' að hjálpar-
nefnd Bándarikjanna cr hætt að
stárfa og Mr. Hoover kominu til
\ esturheinis fyrir 5 mánuðum, og
breská hjálparnefndin er hætt
störfum nettu i
Pmda-Pest.
Vínarborg og
Steinolínofnar og Tanrnlls
Hóðar vörur — Lágt
Versl. B. H. Bjarnason.
Og livað verður nú gert? Fra
Vesturbeimi háfa komxð tilky*>**"
ingar, sem bera það með sér. a*
Bandaríkjameim sjá scr. ekki. fært:
a'ð styöja þær Jjjóðir með uik"
markalausum fjárfnunlögum,
c.xm halda áfram hernaði og vi.lj*
c.kki taka sér friðsamlcg stöt'í fyl'
ir hendur.
Rretar cru sú ■ þjóð. sem aHaI
ln'nar brjáðu þjóðir i'næna t'il' eftir
hjálp. en ]>eir eiga i mörg líorn a*
líta. treystast ekki til ]>ess eínir,
•standast straum af öllum þéSSt««*
öreig'um.
Til dæmis um hörmungar ]>esS'
ara landa, má nefna .V.ttsturríki °%
Serbíu.
Serbia misti helmi.ng attr*
vopnfærra manna sbma í styrjn^
inni ; þar 'crti 500.000 rnunað‘lý
laus börn. og svo fast: hefir s°'1
að þjóðinni, að talið cr að
80 af Imndraði þjái'st af einl'V('lS
konar tæringu.
l'-n ekki cr hetur koniið
Ansturríkismai-ma. þeirrar þj'
•em mestan þátt átti 1
)>er»
vopn á Serba, „Þar fánn • & :
,. ....... Slf
lyrsta smm a æfimii." segi'
V . (1.. ..fíeila þjóð. cða þa<'>
efíir cr al henni, 1 l'ullkoinn'111'
.. ^ x'
viðráðantegri örvæntingu. Pa< ^
átakaid’egt að sjá folk, sefl^
tök hafði á að fá. hinn 11 , o,
matarskamf. og var Itanti í’11 .$
ur ril lífsviðtvrhalds. eða l10
hwndrnð og þúsumiir skjatl
ý>g allslausra manna i f>'rstu
t’.m. sem rngan cldivið áttú (1>- >
et rrH‘
lausir voru um að gefa
hann. og þó var ]>etta n,t ^jVfnít'
ekkert hjá ]>\'i ræmtleysl- ,
leysi og algerða vonle)'s1, • ,
tekið hafði allar stett’1' ,iai(
. jopo'StU'
um lignustu til lnitna i< •-
var Vinarhorg glað\';ei‘ist'1 ýí
borg álfunnar fyrir 6 alU'||0)fllr
biðja börnini á götitnuin a.)3SlaUst
metm um mat. Það cr :ltl,#
,n mi*£t,t
að ætla að ktppa ftigck1*
hörmuiigum i la8' nlC?i ^ tl1il«^
ltjálp eintii satnan. lnCl jaf#
íengleg setn væri, l’aö "!!!j(,daííW'
vel tæma fjársjóðu
anna. Samfara fátíelua i.l