Vísir - 28.02.1921, Qupperneq 2

V * S f fev
Símskeyti
frá fréttarltara Vísis.
—o—
Khöfn 26. febr.
Arabaríkið nýja. .
Frá London er símað, aö Chur-
chill nýlendumálaráðherra, ætli að
fara til Egiftalands i þeim erindum
að kveðja þar saman fund sér-
fræðinga frá Bagdad og Jerúsalem
til að ræða um stofnun hins fyrir-
hugaða konungsríkis Araba í
Mesopotamíu, undir yfirráðum
Faycals emirs, fjandmanns Frakka.
Frá írlandi.
Lögreglustjórinn á írlandi hefir
sagt af sér, sakir þess ,að enska
stjórnin hefir neitað að reka her-
menn úr herþjónustu fyrir rán og
ýmiskonar yfirgang, sem þeir eru
sakaðir um.
Skip fer&t.
--O—-
Miklar iikur eru til þess, að
þýskur botnvörpungur hafi nýlega
farist úti fyrir Landeyjum. Skamt
frá Miðey hefir rekið sitthvað
smávegis af innviðum skips, að
því er ætlað er, og einn þjörgun-
arhringur hefir fundist, merktur
Island, Ge(?), en svo heitir þýsk-
ur botnvörpungur frá Gestemúnde.
— Mjög er hætt við, að skip
þetta hafi farist með allri áhöfn.
Meita&kdla-
fnunvarpið.
—o--
Nokkrar athugasemdir.
Tvimælalaus endurbót er það, að
gera Mentaskólann að 6 ára sam-
feldum skóla, eins og mentamála-
nefnd landstjórnarinnar hefir
stungið upp á í samráði viö kenn-
ara skólans og í samræmi við þær
raddir sem áður voru fram komn-
ar um það mál. í Stúdentafélaginu
var þetta mál rætt í fyrra, og voru
menn þá mjög svo á einu máli
um, að það fyrirkomulag sem nú
er, væri óhafandi. Það gæti ekki
samrýmst, að ^yrri helmingur
skólatimans ætti að fullnægja
tvenns konar tilgangi, að búa menn
undir „praktisk“ störf og búa menn
undif að halda lærða veginn. Auð-
vitað mætti i lífsnauðsyn sameina
þetta hvorttveggja, báðum tak-
mörkunum til tjóns. En slíkt hefir
hér reynst ástæðulaust, því að
langflestir hafa gengið í 1. bekk
Mentaskólans í þeim tilgangi, að
komast alla leið í gegn um skól-
ann.
Úr því að allir þess vegna skoða
skóiann sem heildarskóla og nota
m
0
o
jKanpið
C0L6ATES
handsápnr
Höhim fyrirliggjaudi:
Handsápur margar tegandlr.
Þvottasápn „ 0 c t a g o n
Raksápn og Raksápndnft.
j; .; -v.
| Jóh. ÓUfsson & Co.
Reykjavík.
Seljið .Colgatea’ ?ápur.
~---------------------------------
hann þannig, þá á hann auðvitað
lika að vera það.
' Aftur á móti þarf hér a'ð vera
til sérstakur gagnfræðaskóli, svo
að fólkið læri að leita sér gagn-
íræðanáms í öðrum ttlgangi en
l>eim, að búa sig -undir að ganga
lærða veginn.
Það, sém einkum kemur til
þingsins kasta nú. eru þær 1 a g a-
breytingar, sem lagt er til að
gerðar séu á fyrirkomulagi Menta-
skólans. En auk þeirra hefur
mentamálanefndin komið með
ýmsar reglugerðar breytingar, sem
þingið hlýtur að taka einhverja
afstöðu til í nefndarálitum eöa
öðru vísi.
Það, sem athuga mætti viö laga-
fmmvarp mentamálanefndarinnar
er m. a. þetta:
Vig 4. gr. Rétt mundi vera,
að setja einhver takmörk fyrir því
með lögum, að ein námsgrein geti
yfirgnæft aðrar um of, og að
mentamálastjómin geti á þann þátt
eftir geðþótta gerbreytt grundvelli
og þungamiðju kenslunnar og skót-
ans í lieild sinni. Þannig væri t. d.
sjálfsagt að ákveða, að 4 ára stærð-
fræðinám skuli nægja þeim, er
ganga bókmentaleiðina. — Til þess
að friða þá, er óttast, að latínan
verði aftur sett í öndvegi, mætti
setja hámark stundafölda fyrir
bana.
V i ð 5. g r. „Skyndipróf", er
tilrauna-atriði, og ætti ekki að fyr-
irskipa með lögum að svo stöddu;
en taka má það í reglugerð.
Við 11. gr, Heimila skal að
setja sérstakar inntökureglur og
vægari fyrir menn, er hafa tekið
gott gagnfræðapróf, til að slíta þó
ekki öllu sambandi við gagnfræða-
skólana.
V i ð 1 7. g r. Með því að engin
líkindi eru til að einlægt verði úr
hæfum mönnum með embættispróf
að velja, og af því að það er líka
megn óréttur gagnvart þrautrcyi.d-
um aukakennara, a'ð verða að lúta
fyrir nýbökuðum kandídat, sem
reynist miður bæfur, þá er rétt að
gefa heimild til að veita revndum
kennara fast kennarastarf við skól-
ann, þótt ekki hafi embættispróf.
Þótt embættisprófskrafan sé ætluð
til bóta, þá er sýnilegt, að hún get-
ur skaðað óbeinlínis, ef of strang-
lega er á haldið.
V i ð 22. g r. Óeðlilegt er, að
miða skólagjaldið við peningaverð-
lag, eins og það k a n n a ð
v e r ð a, þegar lögin eru staðfest.
Frumgjaldið á auðvitað að miða
við „normalt" peningaverð, eins og
t. d. launalögin ,gera. Annars mætti
alt nánara um skólagjaldið, hæð
þess og annað, vera reglugerðar-
atriði. xx.
Hvað gförnm vér fyrir
smælingjana.
i —o /
Fátt er oftar minst á nú á tím-
um, þegar talað er um landsmál
vor, en að nú sé ísland fullvalda
ríki. Þetta er orðiö mönnum injög
svo munntamt. og oft vill bregða
fyrir gorgeirshreim i rödd þjóð-
málagarpa vorra, þegar þeir eru
að tala um fullvalda ríkið. — Eg
hefi nú lítið fvlgst með stórpólitík-
inni og er mér þvi enn tamara að
tala um landið okkar og þjóðina
okkar. Mér er ant um heill og sóma
lands og þjóðar, og það mál, sem
eg hér ætla aö minnast á, varðar
sóma þjóðarinnar, þó það sé eitt
af smærri málunum, þvi það snert-
ir þá eina, ^em lægst eiai settir i
mannfélagsstiganum, en það sem
eg álít bera ljósastan vott um
menningarþroska hverrar þjóðar
er það, hvað hún gerir fyrir þá
meðlimi sína, sem bágast eiga, sem
forsjónin hefir búið þannig úr-
garði, að þá vantar eina eða fleiri
af hennar dýrmætustu gjöfum, t.
d. sjón, mál, heyrn, minni eða dóm-
greind. — Frelsarinn sagði: Það
sem þér gerið einum af mínum
minstu bræðrum, það hafið þér og
mér gert. — Það er þvt fyrst og
fremst brýn og bein mannúðar-
skylda, að hlynna sem best að slík-
um aumingjum, sem vér svo köll-
um, en auk þess eru margir ])ess-
ara svo kölluðu aumingja, sem
vantar einhverja þessa drottins
ígjöf, svo góðum hæfileikum bún-
ir á öðrum sviðum, a'ð þjóöfélagið
má ekki við þvi að missa þá.
Sljófgun eða vöntun eins skiln-
ingarvits virðist oft hafa það í för
með sér^gð hin skilningar.vitin eru
Iangt umfram það almenna.
Eg vil með linum þessum leyfa
mér að benda á, að vér höfum gert
alt of lítið fyrir þessa smælingja
og að það er ekki þjóðinni vansa-
laust að gera þá að olnbogabörn-
um sígum, en það Iiafa þeir hing-
að til verið.
Daufdumbraskólinn í Reykjavík
er sú eina opinbera stofnun, sem
til er í landinu handa þessum aum-
ingjum og á bann eins og nafnið
bendir á að eins að ketina heyrnar-
og mállausum börnum. Á þéssum
skóla eru nú 9 börn, skólinn er
svo litill að ekki er rúm fyrir fleiri.
Af þessum 9 börnum læra 3 fingra'
mál, en 5 læra að tala (varamál),
sum þeirra hafa dálitla heyrn, en
geta þó ekki notið kensu með heiU
brigðum börnum. — Niunda barn-
ið á skólanum er aumingi, sem
ekki er liægt að kenna, fábjáni,
sem hefir verið komið inn á þenn-
an skóla af því, að það er heyrnar-
og mállaust. — Fábjánahæli er
ekki til i landinu og væri þess því
sannarleg þörf. Þessir aumingjar
hrekjast manna á milli í misjöfn-
um stöðum, og vir'ðast allvíða
hvumleiðir hverjum manni, enda
afar erfitt og óheppilegt, að hafa
þá innan um börn, — en þau eru
á flestum heimilum. - Á öllu land-
inu voru 1910 ekki færri en 86 fá-
bjánar, þar af 36 innan 20 ára
Allir þessir aumingjar þurfa helst
að vera á sérstöku hæli. — Margir
af þessum fábjánum eru Hka
heyrnar- og mállausir, og eiga að
þvi leyti samstæði með hinum, en
allir þyrftu þeir a'ð hafa athvarf
á hæli æ f i 1 a n g t.
Það er ekki að eins mannúðar-
skylda, heldur er það beint tjón
fyrir þj'óðina að hafa slíkan.sæg
af aumingjum innan um hina heil-
brigðu uppvaxandi kynslóð, ]iví
það er ekki ótítt, að börn apa liitt
og annað eftir þeim, 'sem ill er að
lagfæra aftur.
Eins og áðttr er fram tekið, er
Daufdumbraskólitjn alt of Htill og
til muna er bjer af málleysingjum,
sem kontnir eru uni og yfir tví-
tugs aldttr, en sent engrár kenslú
hafa notið, og aldrei komið á skól-
ann, en auk ]teirra mun vera fjöldi
málhaltra barna, sem lítið eða ekk-
ert er kent, og munu aðstandendut
sunira ]teirra líta svo á, að þau hafi
ekki rétt til að koniast í Dauf-
dunibraskólann, en slik börn má
oft gera svo talandi, að þau geti
bjargað sér töluvert í málinu, ef
þau ertt tekin nógu snemma í skól-
ann, en eins og nú er ásatt, tekur
hann ekki nema 9 nemenditr.
Þá er að mirinast á blindu aunt-
ingjana. Fyrir þá hefir þjóð vor