Vísir - 10.03.1921, Page 2

HííiSíiK
01glö« •
Lampaglös - 20” -
Umbúðapapplr 20 oíb. og 67 cm.
Eí' þér viljið fá b e s t u og um leiö
ódýrustu þ vottasápuna sem
tit er, þá biðjiö um
OCTAGON.
Ma^kínpappír
Frá Alþugi.
Standvarnirnar.
Á fundum neðri deildar, tvo
undanfarna daga, hafa umraeður
verið háðar um landhelgisgaesluna.
Alþingi 1919 „heimil.aði" stjórn-
inni að láta byggja, kaupa eða
leigja eitt eða fleiri skip til land-
helgisgaeslu, en stjórnin hefir ekkert
aðhafst í þá átt. Stjómin hefir jafn-
vel látið það í ljós, á fundi með
dansk-íslensku sambandsnefndinni í
sumar, að horfið mundi verða frá
J?ví ráði, að landið taki strand-
varnirnar í sínar hendur að nokkru
leyti, að minsta kosti fyrst um sinn,
ef Danir láta tvö skip vera hér við
land til strandvarna um aðal-veiði-
tímann. Út af þessu var borih fram
fyrirspurn til stjórnarinnar í n. d.,
um |>að, hvað stjórnin hefði gert í
framkvæmdaáttina til þess að full-
nægja vilja þingsins 1919. Aðal-
fyrirspyrjandinn, Pétur Ottesen,
gerði í langri og snjallri ræðu grein
fyrir J>ví, hvers vegna fyrirspumin
væri upp borin, og staðhæfði, að
landsmönnum væri um fátt meira
hugað, en að bæta strandvarnirnar,
en J>að taldi hann að aldrei mundi
takast, svo að viðunandi yrði, fyr
en yfirstjórn og aðal-framkvæmd
strandvarnanna kæmist í hendur
landsmanna sjáláa. — Forsætis-
ráðherra svaraði fyrirspuminni, en
litlu nær urðu menn eftir en áður,
um fyrirætlanir og vilja stjórnar-
innar, enda spunnust út af þessu
svo langar umræður, að þeim varð
ekki lokið á tveim dögum! Var
umræðunni frestað í fyrradag og
tekið aftur til í gær, og varð málið
heldur ekki útrætt J>á.
Aðallega bar stjórnin J>að fyrir
sig, að óráðlegt hafi verið að kaupa
skip eða byggja undanfarin ár. Og
í sama streng tók Jón porláksson
með henni í gær. petta virðist J>ó
ekki vera kjarni málsins, heldur
hitt, hvað stjórnin ætlar að gera,
hverja stefnu hún ætlar að taka
upp í málinu. E.n áður umgetin um-
mæli forsætisráðherra á fundi sam-
bandsnefndarinnar virðast benda
eindregið í J>á átt, að ‘stjórnin ætli
alveg að viðra J>að fram af sér. ao
verða við vilja J>ingsins 1919. —
Pétur Ottesen lýsti því líka yfir í
gær, að svör stjórnarinnar og öl!
framkoma hennar í málinu, hefði
veikt mjög traust sitt á henni.
1X60 metra
1V.X60
Landbúnaðarnefnd e. d. hefir
lagt fram nefndarálit um frumvarp |
stjómarinnar um einkasölu a kom- j
vörum, og leggur til, að því verði
vísað til stjómarinnar aftur — til
rækilegii undirbúnings. Vill nefndin
fyrst og fremst, að málið verði bor- -
ið undir sýslunefndir og bæjar- ;
stjórnir allar á landinu, áður en |
það verði borið fram aftur á þingi,
og telur yfirleitt, að betur fari á
því, að þjóðinni sé gefinn kostur
á, að ræða slík stórmál allrækilega,
áður en þeim sé til lykta raðið á
Alþingi. — Mál þetta var á dag-
skrá í e. d. í gær, til 2. umr., en
því var frestað sakir fjarveru eins
þingmanns.
Dýrtlöia.
Hvenær lækkar brauðverðið?
Meöan dýrtíöin var aS magnast,
hækkaöi brauðverð jafnt og þétt
hér-ó bænum, hve nær sem lcorn-
vörur eða kol hækkuðu i verði.
Hækkandi vinnulaun bakara urSu
og til að hækka brauðverSið, sem
eölilegt var, og engum mótmælum
var hreyft gegn þeirri . hækkun.
Menn.sáu, aS hún var eölileg og
sanngjörn, en vitanlega væntu
menn þess líka, aö veröið lækkaöi
aö sama skapi, þegar draga færi úr
dýrtiöinni.
Og nú er svo komið, aö dýrtiöin
er aö réna, og Jress vegna spyrja
margir: Hvenær lækkar brauö-
veröiö ?
Á þessu ári hafa kol lækkaö til
mikilla muna, fyrst úr 300 krónum
i 200 krónur, og nú sí'ðast úr 200
krónum í 140 krónur smálestin. —
Getur nú hjá því farið, aö bakar-
ar sjái sér fært, aö lækka brauö-
verðiö, þegar útgjöld þeirra til
kola lækka meira en um helming?
Eöa áttu allir bakarar þær kola-
birgöir á nýári, að þeir séu enn aö
brenna dýru kolunum? — Jafnvel
þó aö svo væri. sem ótrúlegt er,
væri ekki nerna sanngjarnt aö
brauöverö lækkaöi þegar i staö,
vegna þess. að ]>aö h æ k k’a ð i
á sínum tima. þegar kol og korn-
vörur hækkuðu. án tillits til þess,
hvort bakarar áttu meiri eða minni
birgðir fyrirliggjandi af ódýrari
vörum.
Hveitiverö hefir ekki lækkað
enn, og rúgmjöl hækkað nokkuö,
en ekki neitt svipað því, sem kolin
hafa lækkað, svo að ekki getur
það haldið uppi brauöverðinu. Þvi
virðist það ekki nema sjálfsögð i
sanngimiskrafa, aö brauðverð
lækki, J>egar i stað, og ef bakarar
verða ekki við þeirri beiðni, þá er
það skylda verðlagsnefndar að láta
til sin taka í þessu máli.
Hvenær lækkar gasverðið ?
Mörgum virðist eðlilegt, að gas-
verð fari nú að lækka, úr því aö
kolin lækka, en vera má, að birgðir
sem gasstööin er nú aö
brenna, hafi verið svo dýrar, aö
bærinn sjái sér það ekki fært. En
mundi þá ekki svara kostnaði. að
ráöast nú þegar í kolakaup handa
gasstöðinni? Varla getur hjá þvi
íarið, að nú megi fá stórum ódýr-
ari kol en þegar síðast var keypt
handa gasstöðinni, og mætti þá,
þegar ný og ódýrari kol fengist,
jafna verðið á öllum birgðunum
og lækka gasverðið. Þetta siðara
atriöi liggur undir bæjarstjóm, og
ætti hún ekki að draga það degi
■ lengur, aö útvega ódýrari kol, en
nú er brent.
Ef verð lækkaði á brauði og
gasi, má segja, að það yrði hverj-
um einasta manni í bænum kær-
komin „dýrtíðar-uppbót".
Ef þessar kröfur teljast ósann-
gjarnar, skal Vísir fúslega flvtja
athugasemdir og skýringar, frá
þeim, sem hlut eiga að máii.
Þessa dagana er til umræðu í
þinginu frumvarp um að heimila
landsstjórninni einkasölu á islensk-
um hrossum á komanli sumri á
líkan hátt og að undanförnu. Þótt
eg sé einn af þeim mörgu. sem hafa
sterkan imugust á allri einokun, þá
gæti hugsast, að rétt væri i þetta
sinn, að leyfa landssjórninni einka-
söluna, ekki sist ef hún nú þegar
hefði von um sölusambönd á hest-
unum.
Til þessa hefir sá meingalli ver-
ið á hrossasölunni, hjá landsstjóm
og þeim öðrum, sem viö hana hafa
fengist, að þeir hafa sama sem
ekkert gert til þess, aö útbreiða í
útlöndum þekkingu á isl, hestun-
um, og á meðan það er ekki gert,
þurfa íslendingar ekki að vænta
neinnar uppgripasölu.
Ef tryggur markaður ætti aö
fást fyrir ísl. hesta í útlöndum, ætti
að hafa íslenska menn í Dan-
mörku og ef til vill í Svíþjóð, sem
færir væm um, að sýna kaupcnd-
um, að ísl. hestarnir væru til fleira
nýtir en slamsast meö plóg eða
herfi á eftir sér.
Ef réttilega væri að farið, ætti
alls ekki að senda til útlanda unga,
ótamda hesta; ekki af því að eg
efist um, að útlendingar séu eins
færir um að temja hesta og við, en.
það liggur í augum uppi, að 3 vetra
illa uppalin tryppi eru með öllu ó-
fær til þeirrar vinnu, sem þau eru
strax notuð til þá er þau koma til
útlanda. Flestir íslendingar forð-
ast að nota ung tryppi til vinnu,
enda er drepinn allur kjarkur úr
þeim tryppum, sem ung era not-
uð, hvort heldur er til reiðar eða
áburðar.
Það er satt, að auðveldara er að
temja ung tryppi, en þá þau eru
orðin fullorðin, og bendir það eitt
fyrir sig á, aö ungu tryppin hafa
hvorki þrek né þor á viö þau eldri.
Mig minnir, að það væri 1906,
sem Guðjón sál. Guðmundsson fór
meö nokkra islenska reiðhesta til
Danmerkur, og sýndi þá þar á all-
fjölmennri sýningarsamkomti; —
fékk sér til aðstoðar tslendinga og
lét þá riða hestunum á sýningar-
svæðinu, og sýna þar væntanleg-
um kaupendum, hvað isl. hestarnir
gætu gei't, ef þeim væri rétt stjórn-
að. ' ' T
Sala á þessum hestum hepnaöist
svo vel, að furðu sætir, að tslend-
ingar skyldu þá ekki hefjast handa
og halda áfram þessu fvrirkomu-
lagi. — Nei, lengra komst þetta
ckki, og enn þá stöndum við hjer
á sama stað, — sendum árlega ung
og ótamin trvppi til útlanda, og
fáum, sem vonlegt er, núsjafna
dóma um gæöi okkar góöu hesta.
Fyrir stríðið var eg byrjaður að
senda góöhesta til Skotlands, sem
tingöngu vora notaðir til kapp-
aksturs, og revndust þcir þannig,
aö ]>eir hlutu ávalt verölaun. Þær
markaðshorfur litu því allvel út.
Eg vil þvi aö endingu skora á
þing og stjórn, að senda hæfa menn
til útlanda, og láta þá hina sönnt
hafa ávalt nóg af hestum á þeim
stööum. sem þeir dvelja. til að
sýna hvaö isl. hestarnir geta gert,
ef réttilega er á þeim haldið.
Það hlýtur að mega takast, að
kenna útlendingum í útlöndum, að
meta gæöi ísl. hestanna, engu síð-
Seglgarn.
Komvörueinokunin.
1
þær,