Vísir - 06.05.1921, Side 2

VfSIR
Hðfum fyrirliggjandi
Export-kaffi
Melro3e-te
Goeoa
Gerpúlver
Eldspýtur
Grœnar baunir
Mseearonie
BorÖsalt
Sagómjöl
Bankabygg
Matarkex sœtt. — Lunch — Snowflake.
do. ósætt — Gabm.
Stivelsi „Colman’s" — Kjötseyði „Ameeos“ —
Vatnsglös — Skálsett — Bursta allskonar.
Símskeyti
frá fréttaritara Vísia.
Khöfn 4. maí.
j Yfirgangur Pólverja.
SímaS er frá Berlín, aS hersveit-
ir Pólverja hafi í gær ráiSist inn í
Efri-Schlesíu alt aiS Oderfljóti, til
þess aö staöfesta yfirráö sín yfir
landinu. Áttu þeir víöa vopnaviö-
skifti viö setuliö Frakka, sem situr
þar í helstu borgum.
Skaðab ótakröf umar.
Skaöabótakröfu-nefnd banda-
manna hefir veriö kvödd til Lun-
dúna, til að semja endanlegt svar
til Þjóðverja fyrir 12. þ. m.
Forvextir lækka.
Danski þjóöbankinn hefir lækk-
að forvexti í 6^/2%.
Khöfn 5. maí.
Stjórnarskifti í Þýskalandi.
Símað er frá Berlín, að Fehren-
bachs-ráðuneytið hafi sagt af sér„
en gegnir stjórnarstörfum fyrst um
sinn. Orsakirnar til stjóniarskift-
anna eru þær, aÖ stefna Simons í
utanrikismálum hefir reynst ó-
framkvæmanleg og stjórn Banda-
rikjanna hefir þverneitaö að miðla
málum. Búist er við, að Streeck-
mann, foringi íhaldsmanna, verði
ríkiskanslari.
Herför Pólverja.
Korfanty, fótgönguliðshershöfð-
ingi, var fyrir Iiði því, sem sent
var til Efri-Schlesíu; herförin var
farin að ráði stjómarinnar í Var-
sjá
100 ára dánardægur Napóleons.
Parísarfregn segir, að xoo ára
dánardægurs Napóleons mikla hafi
verið minst með mikilli viðhöfn um
alt Frakkland í gær. Þeir Millerand
forseti, Foch og forsetar þing-
deildanna voru fremstir í flokki í
þessum hátíðahöldum. (Napóleon
mikli andaðist 5. maí 1821. Minn-
kigarhátíðin hófst X. þ. m. í París).
Gengi erl. mjmtar.
Khöfn 4. maí.
Sterlingspund .. kr. 21.85
Dollar 5-51
100 mörk, þýsk ... 8.45
xoo kr. sænskar ... 129.35
100 kr. norskar .... 84.50
100 frankar, fr. . .. 43-50
100 frankar, svissn. .. — 97-5°
100 lírar, ítal 27.10
100 pesetar, spánv. . 77-25
xoo gyllini, holl. ... ... — 194-25
(Frá Verslunarráðinu).
Broni
á Hofl á Kjalarnesi,
—0—
Snemma í fyrrinótt brann íveru-
húsið á Hofi á Kjalarnesi til kaldra
kola ásamt þremur öörum útihús-
um. Fólkið bjargaðist fáklætt út
um glugga til næstu bæja. Var að-
gangur eldsins svo voðalegur með
því líka að stórveöur var á austan,
að mjög litlu var hægt að bjarga,
þrátt fyrir fljóta og góða hjálp
manna i kring; húsið varð alelda
á svipstundu. Fjós og heyhlaða var
mjög hætt komið líka, en tókst þó
að bjarga því með nægri mann-
hjálp, og með því aö fella niður
logandi veggi, sem stóðu að kof-
um þeim, er brtinnu, en fjós og
hlaða var i vindstöðunni. Eldsins
varð fyrst vart nálægt eldstó húss-
ins, en alls ekki hægt aö segja um
upptök hans. — Húsin voru nokk-
uð vátrygð ásamt innanstokks-
munum, en tjónið þó mjög mikið
og tilfinnanlegt fyrir stóra fjöl-
skyldu.
Herra ritstjóri!
Vilduð þér gera svo vel að leyfa
rúm í heiðruðu blaði yðar fyrir
nokkrar athugasemdir frá mér per-
sónulega, út af grein með yfir-
skriftinni „Grænland og ísland“,
er birtist í blaði yðar í gær. Eg
vildi einkum mega benda á það, aö
þaö getur alls ekki komið til mála,
að jafna saman einoktmarverslun-
Bifreiðadekk
ogc
slöngur
á fram- og aftnrhjól F* o r d. bifreiða*
höfum við fyrírliggjandi,
Jöh. Olafsson & Co.
inni gömlu hér, og þeirri „einokun-
arverslun“ í Grænlandi, sem nú á
sér stað, þegar af þeirri ástæðu, að
það er algeröur eðlismunur á þess-
um tveimur tegundum verslunar.
Grænland hefir lengi verið það sem
kallað er „lokað“ land, og þetta
gefur í raun og veru sjálft til
kynna, hver tilgangurinn er með
hinu gildandi skipUlagi, nfl. sá, að
útiloka hin s k a ð 1 e g u áhrif,
er Norðurálfumenningin mundi
hafa á hinn hálfvilta þjóðflokk, er
landið byggir. Það er því miður
staðreynd, að þar sem hvítum þjóð-
um lendir saman við þjóðflokka,
sem eru ósnortnir af menningu, er
slíkum þjóðflokkum bráö eyðilegg-
ing búin. Hans Egede fann Eski-
móa-þjóöflokkinn í Grænlandi fyr-
ir tvö hundruð árum, og Danmörk
hefir jafnan siðan skoöað það sem
þjóöarköllun sína, að vernda þenn-
an þjóðflokk frá tortímingu. Þess
vegna — og að eins af þeirri á-
stæöu — hefir landinu verið lokaö.
En það er óhjákvæmileg afleiðing
af lokun landsins, að danska ríkið
hefir orðið að taka verslunina í
Grænlandi í sínar hendur. Enginn
getur efast um hvaða afleiðingar
þaö heföi haft, ef hvítum þjóðum
heföi óhindrað verið gefiö færi á
samgöngum og viöskiftum við
grænlensku Eskimóana.
Danmörk hefir tekist það —
meira að segja mjög vel — að
leysa af hendi það menningarhlut-
verk, að verja Eskimóaþjóðflokk-
inn eyðileggingu og koma honum
svo langt á menningarbrautina, að
hann verður bráðum nægilega
þroskaður til þess að þola sam-
göngur við hvítar þjóðir og stýra
málum sínum sjálfur. Um þetta
fékk eg gleðilega vitneskju árið
1917. Eg var þá eitt sinn staddur í
samsæti í New York, er haldið var
verslunarsendisveitum Norður-
landa, og átti sæti við hlið Nansen
og Peary. Talið barst að Græn-
landi og báðir heimskautafararnir
voru sammála um, að stjórn Dana
á Grænlandi verðskuldaði ein-
dregna viðurkenningu fyrir það,
hve vel henni hefði tekist að
vernda og þroska Eskimóa-kyn-
flokkinn. Sjálfur þekki eg ekki
Eskimóa annarsstaöar en i Alaska,
en þeir Eskimóakynflokkar er eg
sá þar árið 1904, báru sorglegt
vitni þess, að „opnun“ landsins
| haföi haft í för með sér andlega og
| líkamlega eyðilegging hinna inn-
j fæddu kynflokka. Þetta staðfesti
Nýjar vörnr
eeldar meö sama vexði og var
á undan ófriðnum mikla. 1>. á.
m. Steikarapilnnur með tré-
sböltum úr pól-stéli, allar stærð-
ir frá 24-32 cm, á kr. 2,30—
3,60. Kolaansur meö labk tré-
sköftnm úr stáli á 90 aura.
Eplaskítnpönnur á kr 2,50.
Nikelcruð stranjárn með laua-
um holdum, settið á kr 14,00-
Smíðatól margsk þ. á. m. allsk.
Tangir með hreínu gjafveiði
Hið óvenjniega lága verð á
emaileruðu vörunum þokkja
allir.
Það megnar enginn að keppa
við okkur. Komið þvi straks i
versl. B. H. Bjarnason.
Viö getum átvegaö galv. B4m-
járn. lyrir 1 kr. kg. aíbent kér.
Verslun B. H. Bjarnason
fékk nú með nGulltossiH marg-
bi eyttar vörubirgöir,sem að vanda
eru seldar með bsejariue lægsta
veröi þ. á. m. Osta marg. teg,
15 teg. af Kaffibranði og Te-
kexi, þnrk. Ávextl, Baunir,
Grjón o. fl.
og hemhutaprestur einn, er eg átti
tal við í Alaska, og áður hafði veritf
kringum 10 ár á Grænlandi.
Viðleitni hinnar. dönsku stjórn-
ar og ríkisþingsins hefir ávalt mið-
að að því, að koma Grænlending-
um sjálfum svo langt á þroska-
brautinni, að- þeir geti tek-
ið við stjórn sinna eigin mála. Þeg-
ar því takmarki er náð, verður
landið að sjálfsögðu opnað. En
vegna velfamaðar Eskimóakyn-
flokksins sjálfs, verður að vona
hitt, að þaö verði ekki gert fyrri,
Rvík 3, maí 1921.
J. E. Böggild.

Bæjarfréttir.
I. O. O. F. 103568«/2.
Gullfoss
fór héðan kl. 6 síðd. í gær, áleiðis
til Kaupmannahafnar. Kemur við í
Vestmannaeyjum og Peterhead á
Skotlandi. Farþegar voru mjðg
margir. Til Vestmannaeyja: Gísln