Vísir - 09.05.1921, Blaðsíða 2

VlSIK
A &
Biíreiðadekk
Vkj í ____________
> '''4Æá3i5£KSSgSíaS®æ
&
Fytiriiggjandi
Þakpappl. Haskinpappl.
Sanmnr 2’
Teggiððnr.
Símskeyti
frá fréttaritara Vísia.
Kaupmannahöfn 7. mai
Herfðr Pólrerja.
Innrásarher Pólverja er sifelt
aukinn, segir Berlínarfregn, og
eru hersveitir bandamnnna hver-
vetna á undanhaldi, en væntasér
liðstyrks á leiðinni. Fehrenhach
hefir lýst yfir, að Þýskaland verði
ajálft að grípa til nauðsynlegra
ráðstafana; ef bandamenn komi
ekki á friði eða þiggi hjálp Þjóð-
verja til þess.
Bandaríkin og yfirráðið.
Simað er frá Washington, að
stjórn Bandaríkjanna ætli að senda
einkafulltrúa á fund yfirráðsins, á
sendiherrastefouna og til skaða-
bótanefndarinnar.
Alþjððafundur skipaeigenda.
Times segir, að alþjóðafundur
akipeigenda verði haldinn_i Lon-
don f októbermánuði.
Kaupmannahöfn 8. mai
Breska Terkfallið.
Enn á ný hefir lmrðnað deilan
um kolaverkfallið. Leiðtogar járn-
hrautamanna og flutningamanna
hafa bannað þeim að vinna að
innflutningi kola til Englands frá
Bandaríkjunum eða Frakklandi.
Dregur til sáttu í Irlandi?
Simað er frá London: DeValera
sat á ráðstefnu rneð Craig, for-
ingja Ulstermanna, síðastliðinn
fimtudag. Reyndu þeir að semjn
með sérgrundvöll til samkoniulags.
Urslita-ákvarðanir ráðstefnunnar
verða lagðar fyrir Ulsterþingið og
þing Sinn Feina. Mælt er að báð-
ir málsaðilar séu mjög fúsir til
samkorhulags.
Sjómannarcvkfall í ííorcgi.
Verkfall norskra sjómanna hefst
dag, en á morgun verður af-
ráðið, hvort boða eigi til allsherj-
ar verkfaíls.
Þjóðrerjar og bandamenn.
Simað er frá Beriín, að sú
skoðun sé að ryðja sér tii rúms
á þýska þinginu, að hafna beri
úrslitakostum bandamanna.
Herför gegn Pólyerjum.
Borgarastyrjöld fullkomin er nú
i Efri-Schlesíu, og með þvi að
herforingjar i einkennisbúningum
ráða fyrir pólsku hersveitunum,
hefir þýska þjóðvarnarlið verið
kvatt til vopna, en það eru 100
þúsundir vigra manna. Er liði
þessu ætlað að ráða til orustu, ef
þörf krefur, þegar Þýskaland hefir
sagt Pólverjum stríð á hendur.
Stjórnin i Varsjá lýsir yfir því,
enn á ný, að hún eigi engan þált
í innrás Pólverja.
Vísir hefir veriö fáoröur um
bankamálin á þingi, og eru til þess
þær ástæöur, að ritstj. blaðsins á
sæti í nefnd þeirri, sem um þau
mál hefir fjallað, og taldi hann
það ekki viðeigandi að gera þau
að blaðamáli, meðan nefndin var
að störfum. Nú hafa önnur blöð
vikið nokkuö að þessum málum,
og það á þann hátt, að rangt er að
láta það afskiftalaust.
Því hefir verið haldiö fram, að
andstæðingar stjórnarinnar á þingi
hafi reynt að nota peningamálin
sem árásarefni á stjórnina, og það
talið „illa farið.“ Sannleikurinn er
nú sá, að það gat ekki vel hjá því
farið, að eitthvað yrði sveigt að
stjórninni fyrir meðferð þessara
mála, og því fer fjarri, að stjórn-
arandstæðíngar hafi þar gert
nokkúrn úlfalda úr mýflugu, svo
sem í því skyni að fella stjórnina,
og skal þaö nú sýnt.
Það er kunnugt, að þegar þing
kom saman, hafði fjárkreppan
þjakaö landinu í tíu mánuöi, og
herti æ meira og meira að. En af
öllum þeim frumvörpum, sem
stjórnin lagði fyrir þingið, laut þó
ekki eitt einásta að því, að ráða
bót á þeim vandræðum, uema frv.
„um seðlaútgáfurétt o. fl.“, sem
vitanlega laut þó eingöngu að
skipun seðlaútgáfunnar. En stjórn-
in gaf það í skyn, að með jæirri
skipun seðlaútgáfunnar mundi í
raun og veru alt fengið.
Það hefði nú mátt ætla, að þetta
frv. hefði verið sæmilega undir-
búið, en |)ví fór fjarri. Stjórnin
fullyrti, að báðir bankarnir hefðu
samþykt það „i flestum aðalatrið-
um,“ en það kom smátt og smátt
í Ijós, að ekki að eins bankana
greiiídi á urri frv., ráðherrunum
kom heldur ekki saman. Þeir lögðu
mismunandi skilning í eitt höfuð-
atriði j)ess, en úr því var reynt að
bæta með óákveðnu orðalagi!
slöngur
á fram- og aftarbjól JF" or d. bitreiða,
höfam tíÖ fyriríiggjandi.
Jöh. Olafsson & Co.
Hér við bættist það, að þær von-
ir, sem stjómin hafði gefið nm
það, að sú skipun seðlaútgáfunn-
ar, sem frv. gerði ráð fyrir, myndi
að 'nokkru leyti geta greitt úr fjár-
kreppunni, reyndust öldungis fá-
nýtar. Stjórninni sjálfri bárust í
hendur gögn, er báru það með sér,
en því fór svo fjarri, að hún að
fyrra bragði birti þinginu, eða
nefndinni, sem um málið fjallaði.
þau gögn, sem henni bar þó að
sjálfsögðu að gera, að hún leyndi
þessum gögnum í lengstu lög og
það þrátt fyrir eftirgrenslan af
hálfu nefndarinnar.
Seðlafrv. stjórnarinnar laut að
þvi að koma seðlaútgáfunni i
hendur Landsbankans, smátt og
smátt. — En auk þess ágreinings,
sein um það er, á hvem hátt seðla-
skiftin skuli fara fram, er það líka
álitamál, hvort rétt er að gera
Landsbankann að seðlabanka. Það
væri að líkindum heppilegra, að
fela hinum fyrirhugaða fasteigna-
banka seðlaútgáfuna. Landsbank-
inn fæst við alveg samskonar störf
eins og Islandsbanki, hann er að
vissu leyti „spekulaúons"-banki,
liann hefir miklu stærri sparisjóð
og er að því leyti ekkert betur
fallinn til þess að vera seðlabanki.
— Fasteignabankinn á ekki að fást
við nein „áhættu“-fyrirtæki, og
engan sparisjóð að hafa, og ef ó-
gulltrygða seðla ætti að gefa út,
þá ætti fasteignabankinn einmitt
að fá þann útgáfurétt. 1 öðrum
löndum hefir mikið verið um það
rætt, að hverfa frá gulltryggingu
seðla, en láta einmitt fasteignaveð
— og þá helst jarðarveð — koma
í staðinn, en seðlarnir yrðu þá í
raun og vem bankavaxtabréf,
notuð sem seðlar, en ríkissjóöur
fengi vextina. — En þó að um
þetta megi ef til vill deila, þá verð-
ur því þó ekki neitað, aö nokkur
ástæða geti verið til að íhuga það
og fresta endanlegri skipun seðla-
útgáfunnar að sinni. Það er það,
sem stjórnarandstæöingarnir á
þingi vilja gera, en það, að þeir
vildu ekki reyna að „lappa upp á“
seðlafrumvarp stórnarinnar, sem
ekki einu sinni fylgismenn stjórn-
arinnar sáu sér fært að taka að
sér, það er nú lcallað að nota málið
til árása á stjórnina.
Andstæðingar stjórnarinnar hafa
einmitt farið mjög vægilega að
henni í þessu máli, en stjórnin hef-
'ir farið frámunalega óviturlega að
ráði sínu. Hún hefir gert það að
kappsmáli, að fá endanlega skipun
gerða á seðlaútgáfunni á þessu
þingi, í stað þess að fallast á það,
„þegjandi og hljóðalaust", að láta
það bíða betri tíma og fullkomnari
rannsóknar. Nú er svo komið, að
fjögur seðlafrv. liggja fyrir þing-
inu, og veit enginn hvað ofan á
veröur, eða hvort nokkurt þeirra
verður samþyktl
Stjórnin hefir gert þetta seðla-
mál að aðalatriði peningamálanna,
í stað þess að það er í raun og veru
aukaatriði, eins og nú er ástatt. En
af þessum misskilningi stjómar-
innar stafar það, að ekkert hefir
verið gert, enn sem komið er, til
þess að greiða úr fjárkreppunni.
Páll E'Iinpsen
sunikennari.
Páll Erlingsson, sundkennari,
hefir nú hætt sundkenslu, eftir nær
30 ára starf og veit víst enginn
tölu þeirra, sem hann hefir kent
sund, — þessa íþrótt, sem fegurst
er allra íþrótta og eitt sinn var
höfuð-íþrótt íslendinga, en nálega.
gleymd hverju mannsbarni hér á
landi í uppvexti Páls, svo að hann
var jafnvel um eitt skeið farinn að
örvænta um, að hann munds
nokkru sinni sjá syndan mann. Var
hann kominn nær þrítugu er hann
lærði sund. Braust hann þá hingað
suður, af miklum vanefnum, til að
læra sund af Birni Blöndal, er þá
fyrstur manna var farinn að
kenna sund hér í gömlu laugun-
um. Að loknu námi hélt hann aust-
ur til átthagfe sinna, en fám árum
cftir lát Bjöms heitins Blöndab
réðst hann suöur hingað til að
kenna sund, að áeggjan Björns
Jónssonar, er þá var ritstjóri ísa-
íoldar, og best var sundfær, með
Indriða Einarssyni, þeirra, er þá
voru hér í Reykjavík.
Síðan hefir Páll kent sund á
hverju ári, oftast fyrir „mjög
sanngjarna borgun," það er að
scgja: afarlág laun.
Nemendur Páls erti víst fleiri og
færri í hverri sýslu á landiriu, ef
ekki í hverri sveit, og margir
þeirra hafa bréflega tjáð honum,
að þeir hafi átt sundkunnáttu sinni
líf sitt að launa.
Þeir, sem notið hafa kenslu Páls,
lúká upp einum munni um skyldu-
rækni hans í því starfi og bregðs.