Vísir - 12.08.1921, Page 2

VISIB
DlHteiTHMg'OLSEÍli Málningapensla
ðdýr sykor: Göðir syknr:
Nii er sykurlarmnrma kominn.
iöipias Meiis
Steyttor Meii S (ekki Javasykur)
Kaudis.
Pöstmam veitt móttaka.
böfam viö fyrirliggjaadi.
Jöh. Oiaísson & Go.
Símar: 584 & 884.
Reykjavík.
Simnefni „Juwel“.
Geng^sokrið.
Þaö er kunnugf, aS útlendur
gjaldeyrir hefir veriö seldur hér
mjklu hærra veröi en sem svara?
gengi danskrar krónu. Hér hefir
ekki verið viöurkent sérstakt gengi
íslenskrar krónu; íslensk króna er
hvergi gengisskráð. En með slíkri
verslun með erlendan gjaldeyri,
sem her hefir átt sér stað, hefir
ísl. krónunni í raun og veru verið
gefið sérstakt gengi, og það jafn-
vel einnig gagnvart danskri krónu.
— Heyrst hefir, að sterlingspund
hafi verið seld hér fyrir alt að 28
kr., og svarar það til 20—30% af-
falla á ísl. krónum. Danskur gjald-
eyrir, dönsk króna, mjun einnig
hafa gengið hér kaupum og sölum
milli einstalcra manna, og það
sennilega mjeð tilsvarandi verði. En
með þessu er vitanlega ekkert lög-
gilt gengi lcomið á ísl. gjaldeyri,
og þessari verslun verður varla
gefið annað nafn en g e n g i s-
o k 11 r, þar sem skorturinn á erl.
gjaldeyri er nolaður til þess að
eelja hann óhæfilega háu verði.
Nú hafa bankarnir bundist sarrl-
tökum um það, að reyna að ná
undir sín umráð öllum erl. gjald-
eyri, sem hér fellur til, með því að
hóta útflytjendum, og þá aðallega
útgerðarmönnum, hörðu, ef þeir
noti eklci þann erlenda gjaldeyri,
sem þeir fá fyrir útfluttar vörur,
til þess að horga með bankaskuldir
sínar.' — Þessi ráðabreytni bank-
anna er fullkomlega réttmæt, ef
hún er eingöngu eða fyrst og
fremst í því skyni gerð, að hefta
alt gengisokur. En nú er sagt, aö
bankarnir sjálir selji aftur þennari
útlenda gjaldeyri töluvert hærra
verði en sem svarar gengi danskr-
ar krónu, og verður þá alþjóð litlu
bættari. Afleiðingin verður alt að
einu sú, að íslenska krónan er feld
í verði og nauðsynjavörúr hljóta
að hækka í verði að sama skapi,
og dýrtíðin að aukast eða að liald-
ast í sama horfi í stað þess að
minka.
Látum nú svo vera, að það vaki
fvrir bönkunum, að ísl. króna hljóti
ai fá feérstakt gengi og falla 5
verði. En ef svo er, þá eiga auð-
vitað framleiðendur að fá að njóta
þess gengismunar, sem þá kann
að koma fram, — fá þeim mun
hærra verð fyrir framleiðslu sína
í ísl. krónum, vegna þess, að auð-
vitað verður framleiðslan þeim
mun dýrari, t. d. vegna hærra
kaupgjalds, sem af aukinni dýrtið
hlyti að stafa. Að öðrum kosti geta
þeir ekki staðist framleiðslukostn-
aðinn, og verða að leggja árar í
bát.
En gengisokur, eða verðfall irin-
lenda gjaldeyrisins, á hvern hátr
sem það kemst á, lögmætt eða ó-
lögmætt, er engin björg út úr fjár-
kreppunni, og allra síst ef þannig
er farið að, að framleiðendurnif
fái ekki að njóta þess að fullu. En
hins vegar er það auðsætt, að ekki
verður með fieinu móti komið í
veg fyrir það, að ísl. króna falli
í verði, ef eftirspurninni eftir er-
lenduifi gjaldeyri verður ekki full-
uægt nokkurnveginn. En til þess
að fullnægja þeirri eftirspurn, er
gjaldeyrislántaka óhjákvænlileg.
Fyrst og fremst eru engar líkur
til þess, að sá erl. gjaldeyrir, sem
fæst fyrir útfi. vörur eins árs, nægi
til að fullnægja þörfunum, þó að
hankarnir næðu honum öllum í sín-
ar hendur. En auk þess alveg víst.
að bönkunum tekst það ekki, og
þá heldur ekki að hafa liemil á
gjaldeyrisversluninni. Enda full-
yrt, að þessar umræddu ráðstaf-
anir bankanna, til að ná undir sig
erl. gjaldeyri, nái ekki út fyrir
Reykjavík. *
hálfleiknun^ varð jafntefli, og líkt
um sókn og vörn af beggja hálfu.
En eftir þann leik var mjög af
þeim ensku dregið, og ekki langt
iiðið á seinni hálfleikinn, er Óskar
Norðmann skoraði fyrsta markið
fyrir Víking, en skömmu síðar
Helgi Eiríks annað. Markvörður
þeirra ensku varðist afbragðs vel,
og víst er það, að hér er enginn
honum fremri. — Úrslit leiksins
uröu alt önnur, en þeir ensku höfðu
búist við, og rómuðu þeir mjög
framgöngu Víkings. Hafa þeir
víða þreytt kappleika, þar sem þeir
hafa komiö, og áttu enga von á að
hitta hér fyrir svo dugandi knatt-
spyrnumenn. Til samanburðar má
geta þess, að í fyrra þreyttu þeir
kappleik við „valinn“ flokk í Es-
bjerg í Danmörku og unnu glæsi-
legan sigur.
Messað
verður í Hafnarfjarðarkirkju
næstk. sunnudag, kl. 1. — Ferm-
ing og altarisganga. .
Síðustu hljómleikar
frú Dóru og Haraldar Sigurðs-
sonar verða í kvöld í Nýja bíó kl.
7%. amM H
Knattspyrnan.
Kappleikur Víkings við bresku !
hermennina var hinn skemtileg- j
asti. Víkingur vann frægan sigur, i
, 3 : o, en ekki var það af því, að
þeir ensku væru ncinir viðvaning- :
ar. Var auðséð, að þeir eru flestir i
góðir knattspyrnumenn. og sumir j
ágætir. en hitt ekki síður, að þá
skorti iðkun. og þar. af leiðandi
flýti og þol á við Vikinga. í fyrri
Es. Borg
kom hingað i rfiorgun frá Hafn-
arfirði. Hún er að taka fisk til
útflutning*s fyrir Copland kaup-:
mann.
Nýja bíó.
Vegna hljómleika frú Dóru og
Haraldar Sigurðssonar, veður sýn-
ing hálftímp. seinna en venjulega,
eða kl. 9. iJt
Goðafoss
hinn nýi fer frá Kaupmannahöfn
á sunnudaginn, áleiðis til Aust-
f jarða og þaðan norður um land og
hingað.
Sjúkrahjálp.
Frá E. M. 10 kr.
Veðrið í morgun.
Hiti í Reykjavík 10 st„ Vest-
ritannaeyjum 9, Grindavik 10,
Stykkishólmi 7, ísafirði 9, Akui--
eyri 4, Grímsstöðum 3, Raufar-
höfn o, Seyðisfirði 5, Hólum í
Hornafirði 10, Þórsböfn í Fær-
eyjuni 8 st. Loftvog lægst fyrir
sunnan land og hægt stígandi. Hæg
austlæg átt á suðvesturlandi. kvrt
annarsstaðar. Horfur: Stilt veður.
Gísli Pétursson,
læknir er staddur hér, kom í
gær og mun halda heimleiðis í
kvöld.
Skjaldbreiðingar,
nxunið að mæta í kvöld. Áríð-
andi xrfál.
Brauðverðið
hefir lækkað hjá brauðgerðar-
húsunum, samkvæmt auglýsingu
frá þeim i blaðinu í dag.
Gasverðið lækkar.
Fullyrt er, að gasverð lækki i
vei-ði í þessum; mánuði, en ekki
hefir enn frést, hve miklu sú lækk-
un niuni nema.
Gullfoss
kom til Kauprriannahafnar í
gær.
Frestnn
Spánarsamnmgsins.
Því hefir verið réttilega haldið
fram í Morgunbl., fyrir nokkru
siðan, að ein aðalorsök peninga-
kreppunnar hér á landi væri sú,
að landsmenn, — tvö undanfarin
i ár — hefðu selt afurðir sínar tals-
; vert lægra verði en framleiðsla
; þeirra kostaði, og ekkert útlit fyr-
ir, að úr þessum vandræðum rætt-
ist, nema gagngerð breyting yrði á
þessu til batnaðar. Sem sé, að af-
: urðir okkar seldust fyrir hærra
verð en framleiðslukostnaðinum
; nemur.
1 Nú er svo kornið málum , að sjá-
varafurðirnar okkar fara nú hvað
líður, að verða tilbúnar til mark-
aðs, og hefir sala á fiski t. d. átt
sér stað. En ]xví miður er það verö
enti á ný — þriðja árið — langt
undir franfleiðslukostnaði almenn-
ings, o g fari svo um áframhald-
andi sölu á fiski, hvað verð snert-
ir, sem aðalverðmæti sjávarafurða
byggist á, er bersýnilegt. að til stór
vandræða horfir fyrir sjávarútveg-
inn ; svo mikilla vandræða, að lítil
eða engintökverða til þessaðhugsa
til útgerðar næsta ár.— Að fara að
rifja upp einstök atriði, þessu máli
til stuðnings, yrði alt of langt mál
í stuttri blaðagrein. En það er
ætlun mín, að benda á með nokkr-
um orðum, hvaða aðalorsök eg tel
J til þess, að fiskverð það, sem fisk-
i kaupmenn bjóða nú, er litlu eða.
engu hærra, en hvað þeir mimu
hafa boðið, áður en hinn svokall-
aði frestur eða framlenging toll-
samnings við Spánverja, var gerð-
ur heyrum kunnur af stjórnax-xáð-