Vísir - 16.08.1921, Blaðsíða 2

VISIR
Mstrgar teguiir af baiðsápwa frá
HSfum fyrirliggjandl:
FiatniagshGifi
0agia 7 ex. ex.
Prlmusa
Frá Rússlandi.
Hjálparbeiðni Maxim Gorki
og svör H. Hoovers.
Fyrir nokkru var í Vísi skýrt
frá hinni afskaplegu hættu, sem
vofði yfir rússnesku þjó'ðinni,
vegna langvarandi þurka og upp-
skerubrests í frjóvsömustu akur-
yrkjuhéruðum Rússlands. Nýkom-
in útlend blöö staöfesta þær fregnir
og sýna, aö ney'öin er jafnvel enn
meiri en ætlaö var í fyrstu.
í Parísarútgágfu blaösins Chi-
cago Tribune ségir svo, í lok fyrra
mánaðar:
Firnin miljónir Rússa eru nú að
bana komnar, vegna bjargarskorts
og drepsótta. En þaö eru einkum
’bændur í héruðnum við Volgu og
Doná, og nú er orðið um seinan
að senda þessu fólki vistir til lífs-
viðurhalds.
í Berlínarblöðunum segir iim
sömu mundir: Hungursneyðin í
Rússlandi nær til 20 miljóna manna
að meira eða minria leyti, og ef
hugsað er til að bjarga þeitri, verða
þeir að fá svo miklar kornvörur
næstu þrjá mánuði, að nemi tveim
pundum á mann* daglega. Tvær
miljónir. smálesta af matvöru verð-
ur að útvega hið bráðasta. En þess
ber að gæta, að matvælin yrði að
senda á smáskipum upp eftir rúss-
nesku fljótunum, ]jví að hafnir
hafa gengið svo úr sér þar, að stór-
skipum verður ekki við komið.
Flýta verður þessum flutningum
sem mest, svo að þeim verði lokið
áður en ár leggur í Rússlandi. Járn-
brautir landsins eru svo af sér
gengnar, að þær koma ekki að full-
um notum 'við úthíutun matvæl-
anna, og með því að drepsóttir eru
að magnast, má gera ráð fyrir, að
miljónir manna bíði bana áður en
hjálp verður við komið.
Maxim Gorki, rithöfundur, hefir
skrifáð Þjóðverjanum Gerhard
Hauptmann bréf það, sem hér fer
á eftir, og birt hefir verið í þýsk-
um blöðum:
Vegna afskaplegra þurka, hefir
uppskera brugðist með öllu á hin-
um víðáttumiklu sléttum í Austur-
Rússlandi. Sakir þessarar óham-
ingju vofir hungursneyö yfir mil-
jónum mánna. Eg leyfi mér að
vekja athygli yðar á því,‘að rúss-
neslca þjóðin er mjög aðþrengd,
vegna styrjáldar og innanlands-
uppreisna, og hefir jjaö mjög dreg-
ið úr líkamlegum þrótti hennar.
Ömurleg framtiö vofir nú yfir föð-
urlandi Tolstojs, Dostojevskis og
annara ágætismanna, sem allur
heimur hefir haft mætur , á. Eg
treysti jrví, að .mentaðir menn og
konur í Evrópu og Vesturheimi láti
sér skiljast hörmungar rússnesku
þjóðarinnarog komi henni til hjálp-
ar, svo fljótt sem auðið er, og
sendi henni einkanlega vistirog lyf.
Trú á mannúð og göfuglyndí
l hefir stórum lamast við hina sví-
j virðilegu styrjöld og grimdaræði
j sigurvegaranna við hina sigruðu.
! En ef menn gera sér vonir um
í viðreisn mannlegra tilfinninga í
brjóstum sigurvegaranna, þá gefst
. nú hið besta færi til þess 'að sýna
það og sanna á rússnesku þjóðinni.
að enn sé til mannúð í heiminum,
Hin hryllilegu styrjaldar-ár hafa
ríregið flestar þjóðir jarðarinnar til
hinna afskaplegustu hryðjuverka,
og í þessum hrikaleik hafa heimska
og grimd tekið höndum saman til
Jjess að varpa skugga á hina feg-
urstu framtíðardrauma mannkyns ■
ins. Þeir. sem í hug og hjarta hafa
orðið að þola þær eldraunir, sem
mannkynið hefir stunið undir,
Colg&te & Oo.
Nev Tork,
höfam rið fyrirliggjandi. Ennfremur hina ódýru og gó5u þvottasápu
Jöh. Olaísson & Co
Sím&r: 584 & 884. Reykjavík.
Simnefni „Juwel".
munu fyrirgefa bituryrði mín. Eg
bið allar þjóðir Evrópu og Vestur-
heims að víkjast vel og fljótt við
nauðsyn rússnesku þjóðárinnar, og
láta eitthvað af mörkum.
í öllum helstu blöðum stórveld-
anna hefir neyð Rússlands verið
gerð að umtalsefni, og víkjast
menn misjafnlega við þessari
hjálparbeiðni. Þó er svo að sjá,
se'rn víðast hafi verið brugðist vel
við og efnt til hjálparsamskota, Þó
segir eitt j)ýskt blað svo: „Vér eig-
um ekkert til að gefa, og þó að
svo væri, ])á ættum vér ekkert að
gefa.“
Rússar vænta sér mestrar hjálp-
ar frá Bandaríkjunum. Þar er af
mestu að taka, og þjóðin stórgjöf-
ul, þegar mikið liggur við.
Herbert Hoover, ráðherra, hefir
svarað málaleitun Maxim Gorkis af
hálfu Bandaríkjastjóruarinnar, og
segir, að Bandaríkjaþjóðin sé fús
til hjálpar, en jró að jovi tilskildu,
að herfangar frá Bandaríkjunum,
sem enn eru í varöhaldi á Rúss-
landi, veröi tafarlaust látnir lausir.
Auk jjess setur hann nokkur önnur
skilyrði, svo sem þau, að fulltrúar
Bandaríkjanna fái fult frelsi til að
koma, ferðast um landið og fara
Jægar Jjeir vilji, að vistum frá
Bándaríkjunum verði úthlutað án
manngreinarálits o. s. frv., og læt-
ur hann þess getið, að sams konar
skilyrði hafi Bandaríkjastjómin
sett öllum þjóðum, sem hún bafi
hjálpað hér í álfu síðan friður
komst á.
Þess var getið i símskeytum fyrir
nokkru, að bjargrá'ðanefnd Banda-
rikjanna væri farin að senda vistir
til Rússlands, og má ganga að Jjví
visu, að stjórn Rússlands hafi
gengið að öllum skilyrðum Hoo-
vers.
Gengls-deilan.
r—O—
Sum blöð vor hafa undanfarna
daga flutt greinar um fisksöluna x
sambandi við bankana og útgerð-
armenn. Undrar engan þótt svo
stórt mál fari ekki fram hjá þeim.
En hitt er einkennilegra, að í skrif-
um jjcirra koma að eins fram upp-
lýsingar frá öðrum aðila málsins
—- bönkunum, hin hliðin kemur
hvergi til greina.' Þau eru með öðr-
um orðum einhliða og einlit, eins
og svo oft áður. Engan undrar
J)ótt Aljxbl. sé það, því Jxaðan hefir
jafnan andað köldu í garð útgerð-
armanna ])ótt enginn skjmbær
maður skilji hvers vegna.
Hitt er furðulegra, að lesa grein í
Morgunbl. 13. þ. m. um „Bankana
og útgerðina.“ Þar kemur aö eins
frarn sú hlið málsins er móti veit
útgerðannönrium, og er þar fastri
slegið skoðun bankanna sem réttri,
án Jiess að afla sér nokkurra upp-
lýsinga frá hinni hliðinni. Manni
finst einhvern veginn aö Jx a S
blað ætti að hegða sér öðruvísi.
Þaö eru nokkur atriði í Jxessu
máli sem eg vildi athuga og skýra,
— frá ósögðu hliðinni.
Þegar fisksala byrjaði hér í sið-
asta mánuði, var ástandið þannig
með erlenda mynt, að hún var lítt
fáanleg. Það lítið sem bankarnir
seldu heimtuðu þeir greitt með
kringum 26 kr. pr. £. Kaupsýslu-
menn voru á þrotum með að halda
gangandi verslunum sínum sakir
þess að þeir fengu hvergi erlenda
mynt til innkaupa — ekki einu
sinni fyrir 26 krónur sterl.pundið.
Þá koma hingað útlendir fisk-
kaupmenn með gnægðir erlendrar
myntar. Þeir þefa fljótt ástandið,
og sagt er að sunrir Jxeirra hafi
undanfarið víxlað hér stórum upp-
hæðum í íslenskar krónur og feng-
99
HESSIA N“,
Fiilliðltlinsrstrigi 54“
Ifaaiirigi 72“
MiikLlar bir§*öir nÝ^o^OLnar
Læg’sta verð ét landinu.
Helgi Magnússon & Co.