Vísir - 14.09.1921, Blaðsíða 2

dU*<& AMI
MaTfflH
Með e,s. Botníu fengam yið:
Hershey’s
átstikknlaði og
cocoa
Sveskjur
Sago
K&rtöflumjöl
Kribtalsápu
Biéfpoka
Skógain
Símskeyt
frá fréttaritara Vísta,
Khöfn 13. sept.
Bayems-stjórnin öll segir af sér.
Frá Berlín er símaiS, a‘S alt
Bayerns-ráSuneyli'S hafi nú sagt
af sér, 0(g er nú búist vi?S aö mis-
klíðin milli Bayems og ríkis-
stjórnarinnar i Berlirí falli niiSur
um sinn.
Verkföll í Frakklandi.
Frá París er símaí, a'ð verka-
menn hafi gert verkföll í mörgum
bæjum úti um land á Frakklandi,
sakir kaupiækkunar þeirrar, sem
atvinnurekendur hafa ákveSið.
Grikkir hörfa aftur úr Angora.
„Times“ segir frá því, að Grikk-
ir hafi mist 18 þús. manns í orust-
unum við Tyrki um Angora, en
Tyrkir ekki nema 12 þús., og hafi
ber Grikkja því látið undan síga
vestur á bóginn.
Samsæri gegn bandamönnum í
Konstantinopel.
Erinfremur segir „Times“ frá
því, að úppvíst hafi orðið um víð-
tækt samsæri meðal Tyrkja í Kon-
staiitinopel, í þeim tilgangi að fara
að setuliði bandamanría þar í borg-
írírii og strádrepa það.
Uppreisain á Indlandi.
Uppreisn sú á Indlandi, sem get-
iS hefir verið um í skeytum undan-
famar vikur, hófst um 20. ágúst á
vesturströnd Suður-Indiands, í hér-
aðinu Malabar. er lýtur stjóminni
í Madras. Segir svo í stjórnarskeyt-
ttm frá Indlandi, að vart hafi orðið
víð mikinn uppreisnarhug í Mala-
bar um mitt sumar og hafi hann
farið vaxandi, þar til stjómin gaf
ut skipun um að handsama foringja
uppreisnarmanna. Voru þá sendir
lögreglumenn og nokkrir hermenn til
bæjarins Tirurangadi og komu þeir
jþangað 20. ágúst, en degi síðar
komu 3000 uppreisnarmenn í ná-
jnunda við bæinn og fór flokkur her-
raanna í móti þeim til þess að
síökkva þeim á flótta. Tókst bar
i l/B, */a og J/i dósam, hölam við fyrirliggjandi. Verðið að
mtm Itegra en vecið hefnr.
Jöli. Olafsson & Co.
9ímar: 584 ft. 884.
Eeykjavík.
Bimnoíni nJuw*lM.
þegar bardagi og féllu nokkrir, en
margir særðust, en um 20 uppreisn-
armenn voru teknir til fanga. En
meðan þessu fór fram, kom fjöldi
uppreisnarmanna úr annari átt og
réðust þeir á bæinn, ráku hermenn á
flótta, sem þar höfðu orðið eftir,
rændu hús, rifu upp jámbrautina og
drápu nokkra menn. Síðan magn-
aðist uppreisnin dag frá degi og
þótti, í byrjun þessa mánaðar, orðin
ískyggilegri en nokkur önnur upp-
reisn þar eystra á síðari árum.
Uppreisn þessi er kend við þjóð-
flokk þann, sem Moplahar eða
Mappilar heitir. peir eru taldir litlir
skapstillingarmenn og einna skemst
á veg komnir allra þjóðflokka í
Indlandi. peir hafa verið mjög fús-
ir til óeirða og gert Bretum marga
skráveifu. peir eru Múhamedstrúar
og hafa jafnan komið illu skapi
við Hindúa í Malabar. — Sögu-
sagnir segja, að Moplahar hafi
tekið Múhamedstrú á níundu öld og
hefir trúarofstæki verið höfuðein-
kenni þeirra, síðan Evrópuþjóðir
höfðu fyrst kynni af þeim. Portú-
galsmenn áttu í höggi við þá á
fimtándu öld, Frakkar á sautjándu
öld, og loks fóm Hindúar her-
ferð í móti þeim og leituðu höfð-
ingjar Moplaha þá á náðir Eng-
lendinga 1790 og varð það upphaf
að fótfestu Breta í Indlandi. Nú
eru Moplahar ekki fullur þriðjung-
ur íbúanna í Malabar; hitt eru
Hindúar. Englendingum hefir veitt
erfiðlega a|ð stilla til friðar milli
þessara þjóðflokka og . hvað eftir
annað hafa Moplahar gert uppþot
og gripið til vopna, og síðan 1851
hefir breskt setulið verið haft þar
eystra til þess eins að hafa gætur á
þeim. Árin 1.885, 1894 og 1896
urðu þar allmiklar skærur, en voru :
bældar niður. Oftast hafa trúar- ■
bragðadeilur verið upphaf þessara
óeirða., en að þessu sinni munu hinir
æstari fylgismenn Gandhi’s, þjóð-
emissinnans, hafa ýtt undir þá að
hefjasl handa gegn Bretum.
Uppreisnarsvæðið í Malabar er
eitt hið fegursta og frjósamasta í
öllu Indlandi, en samgöngutæki eru
lítil og mjög erfitt að fara herskildi
um landið vegna skóga og runna.
Geta fyrirsátursmenn leynst þar,
hvar sem vera skal. En Moplahar
eru hinir hraustustu hermenn, vægð-
arlausir og grimmir, gefa aldrei grið
og beiðast þeirra ekki sjálfir. Setu-1
hð Breta. er fément og á i't aðstöðu
að öðru leyti en því, að það hefir
betri hergögn en uppreisnarmenn.
Ekki verður þó annað séð af bresk-
um blöðum, en þau séu vongóð um
að uppreisnin verði bráðlega til
lykta leidd.
Verðlagið.
Á sunnudaginn birtist merkileg
grein í Morgunblaðinu um verð-
lækkunina. Hún var skrifuð eins og
ritstjórnargrein, — t. d. boðið rúm
í blaðinu fyrir greinargerð bakara
fyrir brauðverðinu — en þó undir-
skrifuð af „borgara", og þannig
orðuð, að ætla mátti að þar talaði
sá, sem Valdið hefði. Lesandanum
fanst hann nærri því eins og þreifa
á því, að það væri stjórnarblaðið,
sem hann væri að lesa, þegar hann
kom að þeirri klausu, að ef enginn
árangur yrði af þessari ádrepu, þá
skyldi vikið aftur að málinu á ann-
an háit. — Hins vegar virtist grein-
arhöfundurinn hafa einhvem grun
um það, að varlega yrði að tala um
þetta mál, ef til vill vegna aðstöðu
blaðsins. — J?að virðist ekki ólík-
lega til getið, að grein þessi hafi
verið „innblásin“ frá „hærri stöð-
um“. En sé svo, þá má búast við
því, að stjórnin geri bráðl. gangskör
að því að „hotta" eitthvað á verð-
lækkunina, að minsta kosti á brauði
og mjólk og skóviðgerðum. Um
þetta þrent er aðallega rætt í grein-
inni. Ef til vill hefir Alþýðubrauð-
gerðin líka einmitt þess vegna lækk-
að brauðverð sitt nú. Víst er það, að
nrinsta kosti, að engin veruleg verð-
lækkun hefir orðið á brauðefni hér.
síðan deilan stóð um brauðverðið.
Verð á rúgmjöli er hér óbreytt,
um 60 Icr. tunnan. pað hefir fallið
erlendis, en um það verðfall var
áður kunnugt. Var sagt frá því í
sumar, að fest hefðu verið kaup á
rúgmjöli í Danmörku fyrir hönd
Landsverslunar fyrir 40 kr. Hveiti-
verðið hefir verið lækkandi erlendis
í alt sumar, þó að það hafi haldist
óbreytt hér hjá Landsversluninni.
En verðlækkun sú, sem hér er orðin
á brauði, er ekki einu sinni samsvar-
andi þeirri verðlækkun, sem þegar
er orðin hér á brauðefni og kolum.
Og kol ,fara enn lækkandi í verði
— Brauðverðið má því enn lækka
betur, ef duga skal, og er þess því
að vænta, að sá, sem talaði í Mbl.,
láti aftur heyra til sín um þetta.
Og það eru fleiri vörutegundir. er
vert er að hafa eftirlit með verðlagi
á. J?ess eru dæmi, að verðmunur á
kartöflum hér í bænum hefir verið
alt að 15 aurum á tvípimdi, eftir
því hvar þær hafa verið keyptar.
Líka eru ýmsar innh vörutegundir,
aðrar en mjólk, sem oft og einatt
hafa verið seldar of dýrt hér í bæn-
um, og þó mætti hafa hemil á verð-
lagi á. T. d. má nefna slátur í
sláturtíðinni, og jafnvel kjötið, sem
deilt hefir verið um á hverju hausti.
Og ekki að glejona fiskínum.
Vinsmyglun.
Skýrsla barst stjórnarráöinu í
gær frá bæjarfógetanum á Siglu-
fíríSi um þýskt seglskip, sem kom-
iö er til SiglufjarSar meS allmikiö
áfengi innanborSs.Eftir skipsskjöl-
unura er sldpiS á leið frá Hauga-
sundi í Noregi til Gautaborgar, en
átti a’S korna viS á SiglufirSi. Þar
kvaSst skipstjóri hafa átt aS kaupa
síld, en áfengiS, sem í skipinu væri,
ætti aS fara til Gautaborgar. Ef til
vill hefSi hann getaS „sloppiS"
meS þessar skýringar, ef bann
hefSi ekki veriS svo klaufskur í
fyrstu, aS þverneita því, aS nokk-
urt áfengi væri í skipinu. Þess varS
sem sé fljótt vart, aS hann hafSi
gefiö ranga skýrslu, og viS rann-
sókn kom þaS fram, a‘S í skipiríu
voru 30—40 smál. af ýmiskonar
áfengi. Bæjarfógeti lagSi hald á
áfengiS og lét flytja þaS í land,
meS aSstoS skipsmanna af „Be-
skytteren", sem liggur á SiglufirSi,
og nú hefir hanri fengið sér til
aSstoSar sjóliSsmenn af „Fylla“, af
því aS vi'S öllu þykir mega húast
af hálfu ÞjóSverjanna, sem sagt er
aS séu vopnaSir.
Tjarnarliólminn.
Fyrir nokkrum árum voru menn
að bera fram í blöðunum hinar og
þessar tillögur um endurbætur á
hólmanum í tjörninni, en ekki bar
það nokkum árangur og altaf var
hólminn óbreyttur, þangað til „hjálp
kom úr annari átt,“ sem sé frá kri-
unum. pegar þær tóku til sinna ráða
og fóru að verpa í hólmanum, tók
hann að því leyti miklum stakkaskift-
um, að alt varð kafið í grasi, svo
að yarla sér þar nú á stein, nema
í újtöðrunurn. Hefir varpið aukist
með ári hverju og mikil prýði verið
að kríunumum varptímann .Jafnframt
hafa aðrir fuglar hænst að tjöminni
og hefir mátt sjá sauðgæfa villi-and-
arunga þar á sveimi undanfama
daga. Friðhelgi sú, sem fuglar njóta
þar nú, er bæjarbúum til sóma og
er það mikil bót til batnaðar frá