Vísir - 14.12.1921, Blaðsíða 2

vísir

Gengtð og seðlarnir.
Morten Ottesen heldur enn á-
fram aö skrifa um gengismáliö, og
„Morgunbla‘ðií5“ a'S birta skrifin.
En þaS er tæplega, aö Vísir nenni
að hafa fyrir því, aS svara þeim
skrifum, þó að ýmsu sé þar beint
til hans. Ottesen er svo einkarvel
lagiö, aö svara sér sjálfum í ö'Sru
oröinu.
Þaö er nú augljóst, af hverju
stafar sú meinloka Ottesens, aö
xsl. króna sé nú seölar íslands-
bánka . og dönslc króna danskir
ÞjóíSbankaseölar, og ekkert ann-
aö. Hann heldur að seölarnir séu
nú sá „regulator“ á greiSslujöfnuö
landa á milli, sem gulliö var. Hann
segir, aö gulliö sé „nú sem stend-
ur úr sögunni“ og meö gengi pen-
inga sé því átt við seölana óinn-
leysanlega meö gulli. En þetta er
bygt á herfilegum misskilningi.
Se'ðlar eru vitanlega alls ekki
nota'Sir sem slíkur ,,regulator“ í
stað gulls í heilbrigSum viöskift-
um landa á milli. Það er augljóst,
aö Ottesen hefir fyrir augum dæmi
Þjóöverja. Þýskir seðlar hafa ver-
iö notaðir mjög ínikið í millilanda-
viðskiftum, vegna þess aS menn
í öðrum löndum hafa óSfúsir vilj-
að kaupa þá í gróðabralls augna-
miði. Og því er nú komið sem
komiö er fyrir Þjóðverjum. En at-
hugi menn t. d. seðlaútgáfu Norö-
urlandabankanna, þá er auðvelt að
sannfæra sig um, að í heilbrigðum
viðskiftum á þetta sér sama sem
alls engan stað. Um þaS leyti, sem
verslunarjöfnuður Dana var einna
verstur, og einna mestur munur
,á gengi danskrar og sænskrar
krónu, var seðlaútgáfa Dana þó
'síst meiri en Svía. Af þvi má sjá,
að meðan viðskiftalífið er heil-
brigt, fer seðlaútgáfan eingöngu
eftir gjaldeyrisþörfinni innanlands.
bvað sem viðskiftunum við önnur
lönd líður.
í raun og veru gæti Vísir látiS
þetta nægja sem svar við öllum
skrifum Ottesens, því að allar
gengiskenningar hans byggjást á
þessum misskilningi hans á seðl-
unum. En þó skal að eins vikið
að „skyldleika" danskrar krónu og
íslenskrar krónu, sem Ottesen hef-
ir orðið svo tíðrætt um.
Ottesen segir, aS ísl. króna sé
ekki skyldari danskri krónu en
sænskri og norskri eða jafnvel
sterlingspundi og dollar. Sá mun-
ur er þó á. að á íslandi og í Dan -
mörku gilda sömu peningalög,
’dönsku peningalögin frá 1873, sem
ekki gilda í Noregi, Svíþjóð, Eng-
landi eða í Bandaríkjunum. íslend-
ingar geta að vísu sett sér önnur
peningalög, en það hefir ekki verið
gert enn, og íslensk króna er „nú
sem stendur" aö lögum sama sem
dönsk króna. En þar við bætist,
áð viðskiftasamband fslendinga
víð Danmörku er alt öðruvísi en
við önnur lönd. Aðalbankinn er
aS mestu leyti d ö n s k stofnun
og aðalstjóm hans í írauxkvæmd-
ínni í höndum Dana. Og öllum
bankaviSskiftum landsins vi’S önn-
ur lönd er þannig variS, að danskir
bankar hafa þar í raun og veru
tögl og hagldir. Loks er verslun
landsins að mjög miklu leyti í
höndum danskra kaupmanna, t. d.
rnargar ef ekki flestar verslanir á
Norður- og Austurlandi eigp
danskra verslunarfélaga. Þetta
stafar alt af hinu forna sambandi
landanna, eins og það stafar líka
af því sambandi, að Danir eiga að
njóta jafnréttis við íslendinga á
íslandi og íslendingar jafnréttis
við Dani 5 Danmörku, samkvæmt
sambandslögunum. — Það er yfir-
leitt alt samband landanna
að fornu og nýju, sem skyldleiki
krónanna stafar aðallega af.
„SANITAS"
sætsaftir era gcröar úr berj-
um og sykri eins og bestu
útlendar saftir. ■— Þær eru
Ijúffengar, þykkar og lita vel.
Sími 190.
Veðrið í morgun.
I Reykjavík o st., Vestmanna-
eyjum 3, Grindavík o, Stykkis-
hólmi -4- 2, ísafirði -4- 4, Akur-
eyri -4- 4, Grímsstöðum -4- 8,
Raufarhöfn -4- 6, Seyðisfirði -4- 3,
Þórshöfn í Færeyjum 9 st., Jan
Mayen -4- 10 st. Loftvog lægst fyr-
ir austan og sunnan land, stígandí,
Norðlæg átt, Horfur: Norðaust-
læg átt.
Barnaskemtun
frú Guðrúnar Indriðadóttur og
Guðm. Thorsteínsson, verður end-
urtekinn kl. 8 í kvöld í síðasta
sinn. Börnin hafa haft mikið gam-
an af þessum skemtunum. Á fimtu-
dagskvöldið kl. 8/ ætla þau að
halda skemtun íyrir fullorðna,
með upplestri, söng, hraðteikning-
um o. f 1., svo sem sjá má af augl.
á öðrum stað í blaðinu.
Fundur
í S. R. F. í. annað kvöld kl. 8/
í Bárunni. Prófessor Haraldur
Níelsson flytur eríndi.
Gamla Bíó
sýnir þessi kvöld mynd af Car-
pentier, hinum fræga hnefleika-
manni og viðureign hans við Sví-
ann Lennares. Myndin er greinileg
og vel tekin,
Goðafoss
fór frá Húsavík í gærmorgun.
Háskólafræðsla.
í kvöld kl. 6—'7: Prófessor Ág.
H. Bjarnason: Huglækningar í
trú og vísindum.
Merkúr,
félag versiunarmanna, heldur.
fund í Iðnaðarmannahúsinu kl.
i kvöld.
IÖLAXO er ekki rétt blönd-
nð nema not&ð sé sjóðandi
v&tn.
Steikarapönnur, allar stærðir.
Eplaskívupönnur, Köku- og
Geleform. Straujárn í settum
með lausum höldum; alt hálfu
ódýrara en allstaðar annarstaðar
VERSLUN B. H. BJARNASON
Jóhann Sigurgeirsson,
trésmiður í Hafnarfirði, hefir
tekið sér ættarnafnið Dalberg.
Frá Englandi
kom Hilmir í gærkveldi, en í
morgun komu Vínland, Geir og
Draupnir. Hinn síðasttaldi varð
fyrir brotsjó í hafi, sem sprengdi
planka í þilfarinu.
E.s. ísland
fer héðan kl. 2 í dag. Kemur við
á ísafirði, Akureyri og Seyðisfirði.
M.b. Trausti,
mjólkurbáturinn frá Brautar-
holti. náðist á flot í gær, talsvert
laskaður, og var dreginn hingað.
til viðgerðar.
Verslunarmannafél. Rvíkur
heldur skemtifund á morgun kl.
8j/2 siðd. á Hótel Skjaldbreið.
Svar við atbagasemd.
Það er ánægjulegt að sjá, að
grein mín virðist hafa haft hinat
ákjósanlegustu verkanir á lands-
simastjórann, sem sjá má af at-
hugasemd hans 8. des.; þó að þar
sé talsvert hallað réttu máli, þá er
athugasemdin stillilega skrifuð. —
En hr. Petersen hefir nú leiðrétt
það, sem leiðrétta þurfti, svo að
eg ætla ekki að svara öðru en því,
sem beint er til mín sérstaklega.
Það, sem eg gerðj, var að skrifa
sannan, réttan útdrátt úr skjölum,
sem lögð voru fyrir síðasta Al-
þingi, eftir að landssímastjórinn
hafði fengið þau til athugunar og
skrifað meðmælabréf með þeim,
án þess a'ð gera þar við nokkra
athugasemd. Það verður því alls
ekki með sannindum sagt, að eg
vilji ómaklega „rýra álit“ jjessa
rnanns, er eg skýri rétt frá lineyxl-
ismáli, sem ekki má liggja í lág-
inni. En hitt er mjög sennilegt, að
„álit landssímastjóra“ rýrni við
það, að opinberlega er rétt skýrt
frá verkum hans. Annars álít eg
afarhæpið að tala alment um að
„álit“ landssímastjóra geti rýrnað.
og má færa líkur að því, með til-
vitnunum í „Elektron", „Morgun-
blaðið“, „Vísi“ o. s. frv.
Kunnugum kemur kynlega fyrir
sjónir vandlæting Forbergs urn ó-
kurteisi. — Sjálfur er hann kunn-
ur að því að leyfa sér flest í þeim
efnum. Ótrúlegt er að hann liafi
tekið miklurn stakkaskiftum síðan
Hafid íér lesiJ ’Jfólagjðflaa’?
Jólagjófln 1921
er nú komin í allar bókaversla«ir.
Efni:
A jólanóttina Hngleiðing eftir caná.
theol S. Á. Gislaison.
Stóvi-Jón. Saga eftir Gunnar Gunn-
arsson með fjóruin myndium eftir
GuSm. ThorsteinSson.
Á siglingn. Sönglag eftir Jón NorS-
mann við kvæði eftir Hannes
Hafstein.
Jól i Grænlandi. Eftir ö. Bistrup.
Með tólif íiiyndura.
Heimkoman. .1 ólasaga efitir Jóhan*es
Eriðlaugsison frá Fjalli.
Jól. Kvæði efitir Sigurjón Jón.sson.
Leikurinn endar meff alvöru. Ga**-
anmynd.
Eftirvæntingin mikla. Efitir C,
Ghriistenisen.
Til minningar. Kvæði eftir
vald.
Jól i sveit fyrrum og nú. Eftir Guðw.
Firiðjónsson frá Sandi.
Forn og ný forynjudýr. Eftir K.
Hjortö. Með mynd.
Ræða eftir Jtinas Hallgrimsson.
iFílutt á gainlárskvöld 1829. MeS
iforjnála eftir Mattli. Þórðarso*
ifornmenjavörð.
Ná lokar manni rósin rjóff. Sönglaig
ieftir LaftGuðmundsson við kvæði
eftir Guðm. Guðm.
Bylur. Sönglag eftir Matth. Þórð-
arson við kvæði eftir Einar H.
Kvaran.
Kisuvisa.
Barnabálkur. Fiinm æ.fintýri með
imyndum.
Samtiningur. Skríthir, ví.sur, sjón-
hverfingax', gamanmynd o. fl.
Alt aff 30 myndum eru í bókinni.
í aprí 1 síðastb, en þá vildi svo til,:
að bæjarstjórn í einurn meiri hátt-
ar kaupstað hér kvartaði yfir því
við landssímastjórann, að siminn
þar og ýmislegt honurtx viðvíkj-
andi væri ekki í viðunanlegri
reglu, og bað hann að hlutast til
um að því yrði kipt í lag. Hr. For-
berg „mótmælir", án þess aö
kynna sér málið, undir eins í
skeyti til oddvita bæjarstjómar-
innar, og segir: „Þér talið hér um
mál, sem þér berið ekki skyn á ög
getið alls ekki dæmt 11111“! — Ea
mjög skömmu síðar fékk hr. For-
berg óþyrmilega að kenna á því,
að ástæður til umkvörtunar bæjar-
stjórnarinnar voru altof sannar.
En það er hr. landssímastjóranum
fyrir bestu, að sem minst sé við því
máli hreyft, og skal ekki farið út
í þá sálma a'ð sinni.
„Hvorugur ráðherranna hefir
látið í ljós neitt það, er hægt sé aS
nota til að rýra álít landssíma-
stjóra ..“ segir Forberg.
En hvað finst honum þá látió í
ljós með því. að greiða hr. Peter-
sen 5000 kr. í skaðabætur fyrir áf-
brot landssímastjóra?
Vissulega hefir stjórnin með því
dómfelt landssímastjórann, hvort:
sem þeinx dómi verður fullnægt
með frávikningu hans, eða ekki.
Vestmannaeyingur.
Dauðadómnr.
Varla hefir nokkurt glæpamál
vakið meira umtal eða eftirtekt
hér í álfu á síðari áratugum, ert
mál það, sem kent er við Frakk-
ann Landru. Rannsókn hófst í því
1
i