Vísir - 01.03.1922, Blaðsíða 3

VtSlH
skilja vilja. Enda staðfestir
landsstjórnin þetta atriði greini-
lega í skýringum þeim, er hún
Sætur fylgja frumvarpi sínu. Eru
þvi firn mikil að háttv. þingm.
Dalam. skuli gerast stuðnings-
maður stjórnarinnar í þessu
máli áður en fullreynt er, hve
langt verði komist í samnmgum
iþessuin. Virðist allmikill vafi
leika á þvi, hvort háttv. þing-
menn hafi kynt sér mál þetta
rækilega og hugsað gang þess út
í æsar. Bj„ J. t. d. telur það að
éins „einfalt reiknmgsdæmi“, að
étgerðin „þoli eigi þennan háa
ftoll“. — Mætti liann þó vita, að
t. d. norsku stjórninni og mikl-
aim f jölda fiskiveiðamanna víðs-
vegar um Noreg hefir eigi virst
jþetta dæmi svo einfalt. Hefir þó
norska stjórnin „setið talsvert
lengur við dæmið“ og reiknað
rækilegar en bæði liáttv. fór-
sætisráðherra og þingm. Dala-
manna. Mun eg víkja nánar að
'þessu atriði síðar, ef þörf gerist.
Jakob ritstj. Möller tók all -
rækilega í strenginn gegn gjör-
ræði stjórnarinnar. Hann benti
á einu réttu og sæmilegu leið-
ina, sem auðvitað hefði átt að
vera þingmönnum ljós frá upp-
hafi. að kveða niður frumvarp
stjórnarinnar og rjúfa þing. Eg
hefði þó vænst, að Jakob Möller
hefði verið enn ákveðnari í þessu
máli.
pá nefndi liann einnig það
atriði. sem er eitt aðalatriði
þessa máls, en virðist þó fara
mjög á milli hluta hjá þeim sem
am málið ræða. það er, „hvort
Spánverjar komist af án ísl. og
norsks fiskjar, og nefhir
Nýfundnalandsfiskinn,
sem er alt önnur og lélegri vara.
J>essum fiski hefir þó óspart
verið otað fram sem grýlu gegn
Norðmönnum og Islendingum
í Spánartollstríðinu. En er hv.
þiugmönnum ljóst hvernig
þessu atriði er varið? —
I ágústmánaðarlok sl. skýrði
eg Vísi frá, að Nýfundnalands-
fiskurinn hefði hækkað mjög í
verði undireins og Norðmenn
lentu í tollstríði við vinlöndin,
og urðu því Spánverjar og
Portúgalsmenn að kaupa þessa
lakari vöru háu verði. Hefir þó
lítið reynt á þetta enn, þar eð
Norðinenn hafa selt fisk sinn
góðu verði til Spánar eftir sem
áður.
Færi nú svo, að Norðmenn
og íslendingar gengju eigi að
kröfum Spánverja og yrðu því
að sæta „hæsta tolli“, — eru þá
þá nokkur líkindi til þess, að
Spánverjar haldi áfram að
kaupa miður góðan Nýfundna-
landsfisk litlu lægra verði! —
Mundi eigi eðlilega sú verða
raunin á, sem þegar þrásinnis
hefir bólað sterkt á — að spönsk
alþýða heimtaði tolhnn lækk-
aðan á ísl. og norskum fiski, sem
þeir geta eigi án verið til lengd-
ar! J?egar öllu er á botninn
hvolft kemur þó tollur þessi
þyngst niður á kaupendunum,
Spánverjum sjálfum. — Aftur á
móti er það samkeppnishliðin.
sem snýr að norskum og ísl.
sjávarútveg. Og til þessa hefir
eigi verið sýnt né sannað með
rölcum, aö sú liætta sé yfirvof-
andi, þótt hún sé hugsanleg. það
er því að svo stöddu „staðlaust
hróp“, að hér sé „ótvírætt að
ræða um líf eða dauða stærsta
atvinnuvegar vors“, — „koll-
vörpun sjávarútvegs vors og
efnalegs sjálfstæðis“ (sbr. P. i
Mbl. í gær). Og fáránlegur
barnaskapur er að fullyrða, „að
það erum vér, sem erum upp á
Spánverja komnir um kaup á
íiski vorum, en þeir alls eigi
upp á oss!“ — Eigi hefir Norð-
mönnum til þessa virtst þetta
svo ótvírætt og ljóst. —
pingið þarf að athuga málið
rækilega og flasa eigi að neinu.
pað er skylda þess allra hluta
vegna!
Helgi Valtýsson.
Gömulsaga.
Eg sá þess nýlega getið í ís-
lensku hlaði, sem eg vissi að
vísu áður, að gamh Voigt væri
látinn, sem kendur var við Köpe-
nick, og ýmist kallaður „kap-
teinninn”, „skóarinn“ eða „ræn-
inginn“ frá Köpenick. Já, sú var
tíðin, að margir könnuðust við
bann, en ummæh blaðsins, sem
gat um lát bans, eru fremur vill-
andi. „Frægð“ hans eða „ævin-
týri“ stóðu aldrei nema nokkrar
klukkustundir og saga hans var
eitthvað á þessa leið:
Seint á ári 1906 var fátækur
skóari suður í Köpenick, sem er
smábær nálægt Berlín. Hann
hét Voigt og var nýskroppinn
út úr fangelsi fyrir smáhnupl
eða því um líkt. Hann vissi ekki,
bvað liann átti fyrir sig að
leggja, en komst þá af hendingu
yfir einkennisföt kapteins úr
þýska hernum og fór í þau. pó
að búningurinn væri ekki alveg
samstæður, lét liann það ekki á
sig fá og gekk snúðugt út á
götu. Rakst liann þar á her-
mannaflokk og skipaði þeim að
koma með sér til ráðhússins.
þeir hlýddu tafarlaust og gekk
hann svo „með makt og miklu
veldi“ til rúðhússins og gerði boð
fyrir borgarstjórann. Kvaðst
hann kominn til að víkja hon-
um úr embætti og heimtaði alla
reikninga hans og fé það, sem
liann hefði undir höndum. Gekk
hann svo fast eftir þessu, að
borgarstjóri Iét alt laust og tók
Voigt við fjárhirslunni og hélt
leiðar sinnar og sendi hermenn-
ina brátt. frá sér. — En nú vik-
iu’ sögunni til hins afsetta borg-
arstjóra. Hann fór eitthvað að
forvitnast um tilefni afsetning-
grinnar og kom þá i ljós, að hér
væri um svik að ræða og ekki
annað. Fanst Voigt fljótlega og
var þá kominn úr einkennisföt-
unum. Sagði hann alt af létta
um athafnir sinar, kvaðst hafa
verið afar-skelkaður meðan á
öllu þessu stóð og búist þá og
þegar við að verða handtekinn,
meðal annars vegna þess, að
einkennisbúningurinn var ósam ■
stæður, hann sjálfur óhreinn og
hafði gatslitna skóræfla á fót-
um. Sagðist liann ekki skilja í
þeirri ofdirfsku, sem hefði grip-
ið sig, að ráðast í þetta stórræði.
Fréttin um þetta flaug eins og
eldur i sinu út um allan lieim
og vakt hvervetna hinn mesta
lilátur og athlægi. J>ýskur lier-
agi var þá sem mestur og þótti
þetta góð sönnun þess, hve
þýskum starfsmönnum væri eig-
inlegt að lilýða í blindni þeim
skipunum, sem kæmu frá her-
stjórninni. En um Voigt er það
að segja, að hann var dæmdur
í fangelsi og sat þar nokkuð
lengi, en þegar hann slapp út,
barst honum talsvert fé að gjöf,
svo að hann bjó eklci við fátækt
upp frá þvi. — En tímamir
breytast og hætt er við, að meira
þurfi nú til að skemta öllum
heiminum heldur en þurfti 1906,
þegar þetta litla atvik varð hlát-
ursefni um víða veröld.
v. R.
ffiin unni honnm. 9
„En — en,“ sagði Wal og starSi á hann. —
„Mér sýndist þú ekki vera nándarnærri svona illa
til reika, þegar viS fórum, Clyde.“
„Eg tók ekki eftir því heldur, Leyton, sagSi
hinn pilturinn.
„Ó, þaS er ekki neitt," svaraSi Clyde, staðráð-
inn í því að segja þeim ekki frá æfintýri sínu.
„Ekki nema það, sem þvæt af í vatni. Gefðu mér
í staupinu, Wal. pað er gott. Haldið áfram að
spila og hirðið ekki um mig,“ og hann fór raul-
andi inn í fataklefa sinn og hringdi á Stevens.
pegar hann kom aftur til drengjanna, settist
liann að spilum með þeim, en spilaði svo illa, og
gerði svo undarleg axarsköft, að Wal stóð upp
og sagði hlæjandi, að Clyde væri syfjaður, og
3>ví væri ekki réttlátt að vinna af honum fé. Og
■drengirnir leiddust út. En þó að Clyde væri syfj-
aður, virtist hann ekki hraða sér að ganga til
sængur. í þess stað kveikti hann sér í vindli og
settist hugsandi á lágan stól.
Hver var hún? Og hvað var hún að gera á
"jþessum óþrifalegu stöðum, alein, um miðnætti?
Klukkan fjögur reis hann loks á fætur, varp
öndinni mæðilega og gekk til sængur. Og þegar
liann sofnaði, dreymdi hann yndisfrítt meyjarand-
lit, með grá augu og hrafnsvarta, þykka lokka.
Daginn eftir sat hann að morgunverði og reyndi
að festa hugann við jblöðin og bftéfin, sem á
öorðinu lágu, og voru ýmist skuldakröfur frá kaup-
mönnum eða heimboð, skrifuð með meyjarhönd-
-«01, þegar Stevens tilkynti komu jarlsins af North-
field. Og hans hágöfgi, faðir Clyde’s gekk inn í
stofuna.
Hann var maður hávaxinn, skarpleitur, með
hörkudráttum um munninn, og vitaskuld var hann
alrakaður. Hann var í svörtum klæðum, sem ekki
máttu heita nærskorin, og bar regnhlífar-ræksni.
peir, sem ekki höfðu átt því láni að fagna, að
kynnast honum, hugðu að hann væri verkstjóri, og
óþjáll og hörkulegur málrómur hans styrkti mjög
þá trú. pessi mannvera rétti Clyde beinabera
höndina, án þess að taka af sér hjartarskinns-
glófann, og sagði í alvarlegum og höstum rómi:
„Komdu sæll, Clyde.“
„Komdu sæll, herra,“ sagði Clyde og reyndi af
öllum mætti að dylja undrun sína, því að jarlinn
hafði að eins einu sinni áður heiðrað hann með
heimsókn. „Eg býst við að þú hafir borðað morg-
unverð?“ bætti hann við, um leið og hann bauð
honum sæti.
„Eg borðaði morgunverð, eins og vandi ’er,
klukkan hálf-eitt.
„Og það má ekki bjóða þér neitt?“ byrjaði
Clyde.
„Eg þigg hvorki vott né þurt á milli mála,“
sagði jarlinn alvarlega. „petta er morgunverður
þinn, en ekki hádegisverður," bætti hann við.
„Já, morgunverður," svaraði Clyde. „Eg vakti
heldur lengi fram eftir í gærkveldi.“
Jarlinn stundi þungan.
„pað er stórmerkilegt, að þú skulir halda heilsu,“
sagði hann og horfði á hraustlegt yfirbragð son-
ar síns.
Clyde hló og tók sér sætL
„Ó, mér líður vel, herra,“ sagði hann fjörlega.
„Ahl pér líður kannske vel líkamlega,“ sagði
jarlinn raunalega, „en um annað, og það sem
meira er um vert —“ Og hann stundi þungan
aftur.
Jarlinn leit í kringum sig í stofunni, og var auð-
sætt, að honum mislíkaði að sjá skilmingarsverðin,
hnefleikaglófana og leikkonumyndirnar, sem héngu
á veggjunum.
„Pú ert víst forviða á heimsókn minni,“ sagði
hann.
Clyde var í rauninni steinhissa, eu tautaði eitt-
hvað á þá leið, að honum þætti „ánægja að því“,
og að hann væri ávalt „feginn að sjá hann“, og
beið eftir hverju fram yndi.
„Pú verður að játa það, að eg ónáða þig ekki
að jafnaði,“ mælti jarlinn; „en það er stundum að
skyldan,"' hann lagði sérstaka áherslu á orðið, svo
að rómurinn varð enn óþjálli en venjulega, „að ekki
er hægt að virða skylduna að vettugi. Eg skal ekk-
ert minnast á þær áhyggjur, sem framferði þitt
veldur okkur foreldrum þínum.“
„Eg vona að móður minni hafi liðið vel þegar
þú fórst að heiman, herra?“, sagði Clyde.
„Henni leið eftir vonum vel,“ svaraði jarlinn,
í þeim rómi, að Clyde hefði mátt ætla, að fram-
ferði hans hefði nærri því dregið hana til dauða.
— „Eftir vonum. pað er samkvæmt hennar ósk og
vilja, að eg hefi heimsótt þig, í þetta sinn, Clyde.
Mig langar til að spyrja þig um hvað — hm —
hér —, hve lengi þetta eigi að ganga svona til?“
Clyde horfði fast á gólfábreiðuna. Hann vissi,
að hvað sem hann segði, yrði það til að ergja jarl-