Vísir - 01.05.1922, Page 3

VlSIR
iPeir kaupencitir Visis
sem skulda blaðinu, og vitja um blöð sín á afgreiðsluna, eru
vinsamlega beðnir að greiða skuldir sínar hið fyrsta.
Afgreiðslumaðurinn.
Easpnra stðriisk nr. 1 og 2.
afskipuo. i Jiiní Hátt verd.
EU Isólfur
Yeaturgöti 6. Siœi 994.
ikrifsíofa okkaF bf fluíí
frá Lækjargötu 2, uppá Hverfisgötu 34
Stefán A. Pálsson & Co.
‘eilifum dauSa, er því rniklu vís-
'indalegri. Náttúran sýnir einnig,
a"ð maður missir þá hæfileika, sem
maSur lætur ónotaða. í Stejermörk
-eru hellar neðanjarðar me‘5 vatns-
tjörnum í. ÞangaS nær dagsljósiS
ekki. E'ölurnar, sem eru í þessum
tjörnum, eru orðnar blindar af aö
lifa í myrkri öldum saman. Þær
hafa ekki notað sjónarhæfileikann
óg því hefir -náttúran svift þær
honum. Eg fyrir mitt leyti hugsa
mér eilífan dauða á þan'n hátt, að
menn missi smámsaman þá hæfi-
leika, sem var ætlað að ná eilífðar-
þróun, en látnir hafa verið ónotað-
ir, og þykir þá líklegast, að sjálfs-
vera mannsins geti dáið alveg út
Æð lokum, m. ö. o. eilífum'dauöa
í bókstaflegum skilningi. Hitt get
eg ómögulega hugsað mér, að
nokkur vera geti brotið í bága við
þau þýðingarmestu líffræðilegu
lögmál, og lifað gagnstætt þeim
lífskilyrðum, sem náttúran hefir
sett henni, án þess að hún týni lífi.
Þær stórkostlegu framfarir, sem
■orðið hafa í samgöngutn og iðnaði
L síðustu áratugum, gera það að
verkum, að menn hafa minni tíma
til athugunar og umhugsunar en
áður. Áður ferðuðust menn fót-
gangandi og ríðandi og höfðu góð-
an tíma til að athuga og yfirvega
það, sem fyrir augun bar, en nú
þeytast menn áfram á járnbraut-
um eða í rafmagnsvögnum og hafa
mikið minni tíma til athugunar.
Auk þess hefir vélaiðnaðurinn haft
í för með sér mikið nákvæmari
verkaskiftingu en áður tíðkaðist,
svo að margir vinna nú að eins
eitt ákveðið verk, sem verður
„automatiskt“ vanastarf, er engrar
sérstakrar umhugsunar þarf við.
En um leið og verksviðið þreng-
ist, þá þrengist einnig sjóndeildar-
hringurinn og skilningurinn verð-
ur við það takmarkaðri.
í þriðja lagi leggja vísindin
margs konar þægindi upp í hend-
urnar á fóllci, án þess að þau kosti
það neina fyrirhöfn eða heilabrot.
Þorri fólks nýtur ávaxtanna af
iðju vísindamannanna án þess að
skilja, hvernig þeir eru til komnir.
Hversu margir af þeim, sem ferð-
ast með gufuskipum, hafa hug-
mynd um gerð gufuvélarinnar ?
Hversu margir af þeim, sem nota
rafmagnsljós, hafa hugmynd um
þau lögmál, sem rafmagnið fylg-
ir? Aukin þægindi án tilsvarandi
fyrirhafnar þýða minna starf, ,en
minna starf þýðir minni stælni,
minni æfingu, og minni æfing þýð-
ir minni krafta.
Þetta þrent: Aukinn starfshraði,
þrengra starfssvið og aukin þæg-
indi án tilsvarandi skilnings og
fyrirhafnar, miðar að því, að skifta
mannkyninu í tvo flokka. Annars
vegar er lítill flokkur, sem þroskar
hjá sér rökréttan hugsunarhátt og
vísindalegt vit og hins vegar er
allur fjöldinn, sem vantar þetta
hvorttveggja, þótt hann hafi ýmsa
aðra góða hæfileika. Á sama hátt
og stóriðjan á iðnaðarsviðinu
myndar kapítalistaflokk og pro-
letara-flokk — peningaaðal og ör-
eigalýð, myndar og stóriðjan í
heimi vísindanna vitaðal og „intel-
lektuelt proletariat“ — öreigalýð.
að þvi er snertir vísindalegt vit.
Af þessum skorti á skynsamlegu
viti og rökréttri hugsun, leiðir
aukinn yfirborðshátt eða hunda-
vaðshátt. Eg get ekki kallað það
annað en yfirborðshátt, þegar
menn, sem vantar öll skilyrði til
þess að framkvæma nokkra vís-
indalega rannsókn, mynda með sér
félag í því skyni, að rannsaka þau
allra erfiðustu viðfangsefni, sem
nokkur vísindamaður getur haft
með höndum, og boða svo árang-
urinn af þeirri rannsókn sem trú-
arbrögð handa lýðnum !! Sama yf-
irborðsháttinn finst mér eg finna
í röksemdafærslu guðspekinga í
öllum þeim bókum þeirra, sem eg
hefi lesið.
Sá maður, sem gæddur er vís-
indalegu viti, læ.tur sér ekki nægja
neinn hundavaðshátt, síst til lengd-
ar. Hann vill komast að fastri og
rökréttri niðurstöðu i tnúmálum
sem öðru, en finnur brátt, að sann-
leikann í trúarefnum er ekki hægt
að finna með venjulegum vísinda-
legum rannsóknaraðferðum. Eg sé
ekki nema tvær leiðir fyrir slík-
an mann. Annað er að vera „agnos-
tiker“ eða eiviti, þ. e. a. s. varpa
frá sér allri umhugsun um trú-
mál sem þýðingarlausri, eða þá að
taka gilda guðdómlega opinberun.
En nú er það margföld margra
alda reynsla, að þeir menn, sem
hafa trúað guðdómlegri opinberun
kristindómsins og lifað samkvæmt
þeirri trú, — en meðal þeirra eru
margir stærstu andarnir i heimi
vísindanna, — þeir hafa fundið i
sál sinni þann frið, sem hefir sann-
að þeim, að þeir væru í samræmi
við náttúruna og tilgang hennar
með þá, eða í samræmi við um-
hverfið, eins og vísindin einnig
orða það. Og það er í raun og
veru vísindaleg sönnun fyrir gildi
kristindómsins.
Sjómenn.
Nokkra vana hanifærafiskimenn
vantar mig i vor og sumar.
Upplýsingar frá, 6—6 síödegis
f Lækjargötn 10. Simi 700
E. Hafberg.

Hafnargerðin.
í dag verður lokið við uppfyll-
ingu á nýja hafnarbakkanum, á
suðvesturhorninu, og er þá ekki
annað ógert en að hlaða upp norð-
urbrúnina. Botnvörpungar hafa at-
hafnað sig við nýja hafnarbakkann
alla þessa vertíð, og hefir það orð-
ið þeim til ómetanlegs gagns og
flýtis.
Af veiðum
komu á laugardag: Kári Söl-
mundarson og Gulltoppur, (úr
sinni fyrstu ferð) ; í gær komu:
Leifur heppni, Egill Skallagríms-
son og Apríl, en í morgun: Vín-
land og Snorri Sturluson. — Vín-
land var nýfarið út en kom inn
til að láta gera við vélina.
Skipafregnir.
Guilfoss kemur til Raupmanna-
hafnar í dag, fer þaðan á föstudag
5. maí.
Lagarfoss fer á morgun siðdegis
frá Hafnarfirði til Grimsby.
Goðafoss fer á miðvikudags-
kvöld vestur og norður, til útlanda.
Þilskipin.
Á laugardaginn kom Keflavíkin
af veiðum (með 12 þúsund) og
Seagull (15 þúsund).
Thomas Haaland,
heitir stórt gufuskip frá Hauga-
sundi, sem hingað kom frá Spáni
i gær með saltfarm til h.f. Kol og
Salt. Það mun bera röskar 3000
smálestir.
Ký bók.
„Trúmálavika Stúdentafélags •
ins. Erindi og umræður,“ er út-
komið í einni bók, sem fæst hjá
bóksölum. Þar eru erindi þau, sem
flutt voru „trúmálavikuna“, og
umræður allar, sem urðu á um-
ræðufundinum, 18. mars.
Búnaðarfélagið
hefir látið sérprenta tvær stutt-
ar ritgerðir úr Búnaðarritinu, aðra
um notkun tilbúinna áburðarefna,
eftir Valtý Stefánsson, hina um
gras-sáning og græðslu, eftir Árna
G. Eyland, og fást þær ókeypis
á skrifstofu féla^sins. Báðar þess-
ar ritgerðir þurfa þeir að eignast,
sem stunda garðrækt eða grasrækt.
Nýja Bíó
sýnir ágæta mynd, sem heitir
„Douglas í fangelsi“.
Varist eftirstælingar.
Kaupið að eins egta W A H L
EVERSHARP þvi að
fóið þér það besta. Nafnið graf-
ið á hvem blýant.
EVERSHARP
Fást í heildsölu hjá umhoðs-
manni verksmiðjunnar,
Jónatan porsteinssyni,
Vatnsstig 3.
t«g;undir t&t
lýsi - WMm ifsa
óskast jkeypt.
H.f. ísólfnr.
ilmi 719.
Kaupþingið
opið á morgun kl. i1/.—3.
Gamla Bíó
sýnir í síðasta sinn í kvöld hina
ágætrf mynd „Sænski stórbónd-
inn.“
Gjafir
til bágstöddu fjölskyldunnar:
Frá Helgu Ófeigsd. 5 kr., Ónefnd-
um 10 kr„ Ásólfi 30 kr„ Önnu og
1-Iöskuldi 10 kr.
Erlend mynt.
(Khð£n 29. april.
Bterlingspand . . . kr. 20.92
Dollar.................— 4.73V,
100 mörk, þýak . . — 1.69
100 kr. sænskar . . — 122.76
100 kr. norsk&r . . — 88 60
100 frankar, franskir — 43.30
100 frankar, svitaa. . — 92 10
100 lirur, ítalskar . — 26.06
100 peset&r, apánv. . — 73 60
100 gyllini, holl. . . — 180.76
(Frá Verslunarráðinu).