Vísir - 14.02.1925, Blaðsíða 2

VfSIR
Mðtam fyrlrllgalaodl:
Sinnep #Colman8“ 1 dósum á Vm lb.
Pipsr steyttan.
Nepul —
Allehaande —
Citrondropa „Dr. Oetker’s" 10 og 20 gr.
jjgikfélag Reykjavikur.
Veislan á Solhangiim
Leikin á morgun kl. 8.
AðgöngumiSar seldir t I8nó í dag kl. 1—7 og á
10-12 og bftir kl. 2. Sími 12.
í siðasta sinn.
Mönohidropa „Dr. Oetker’s
Símskeyti
-<0—■
Khöfn 12. febr. FB.
Sunnan af Balkan.
SímaS er frá Genf, a'ð Grikkland
hafi skótiö deilumálum Grikkja og
Tyrkja til Alþjóðabandalagsins.
Frá Þjóðverjum.
Síma'ð er frá Berlín, að dóm-
stólarnir þar fáist nú við víðtæk
fjársvikamál. Maður að nafni Bar-
snat stofnaði á styrjaldartímanum
matvælaverslanir í Hollandi og
3>ýskalandi, og fékk hann þýsk
Inn og útflutningsleyfi og lánsfé
í bönkum, og var hann hinn fyrsti,
sem þannig kom ár sinni fyrir
borð, sérstaklega vegna meðmæla
þáverandi ríkiskanslara. Til dæm-
is lánaði póstmálaráðherrann,
Hoefler, Barmat 15 miljónir gull-
marka af póstíé, gegn ófullnægj-
andi tryggingu. Allir stuðnings-
menn Barmats voru úr flokki
social-demokrata og eru stuðn-
ingsmenn hans ásakaðir um að
hafa þegið mútur af honum. Bauer
hefir sagt af sér þingmensku.
Hoefler hefir verið handtekinn.
Dýttiðar- sppbótin.
í síðasta blaði „Tímans** er grein-
arstúfur eftir Sigurð Jónsson í
Stafafelli, sem hann kallar „Milli
}nnga“. — Segir höf. þar frá öið-
ugum hugsunum sínum um landsins
hag og lastur þess sérstaklega getið,
að slík heilabrot hvarfli einkum að
sér í skammdegmu, er tómstundir
gefist, og þó ekki síður, er bann
standi yfir sauðfé í hageu Megin-
hluti greinar þessarar eru almennir
„þankar”, meinlausir og gagnslaus-
ir og margsagðir áður. En er að
greinarlokum dregur, færist höfund-
urinn í aukana og gerist allharður í
garð starfsmanna ríkisins. — Lýsir
hann þar yfir því, að það sé ský-
Saus vilji sinn, að þingið í vetur af-
uemi alla dýrtíðaruppbót embættis-
manna.
pessi ummæli höf. og önnur aI
líku tagi, sem við og við koma fram,
eru greinilegur ávöxtur af iðju þeirr.i
manna. sem árum saman hafa lagt
það fjTÍr sig, að rægja opinbera
starfsmenn þjóðfélagsins við Iands-
og 20 gr. !
fólkið. pessír brjóstbeilu menn bafa
galað hátt cg lengi um það, að em-
bæltismennimir væri að sliga þjóð-
ina efnalcga. — Og ekki eru marg-
ar vikur síöan eg sá þess getið í biaði
hér (Tímanum), að embættismenn-
imir heíði sett landið á hausinn
1919! — J?að er nú að vísu ekki
komið á hausinr. enn, sem betur fer,
og hefir því þc Iöngum verið írá-
munalega iJla stjórnað síðan. ■—
J7að er hægðarleikur að hrópa
hátt cg gala um gjaldþrot og eyðshi.
J7að getur hver götustrákurinn gerL
— Hitt er þyngri raunin, að benda
á sæmilegar umbótaleiðir. — Og
eg geri ráð fyrir, að það verði npkk-
urum örðugleikum bundið, að fá
, skynbeera menn til að fallast á, að
frá þessari útvöldu „spamaðar**-
hjörð hafi nokkura sinni nokkur
sæmileg spamaðartillaga korrtið
peir — spamaðarmennimir á gæsa-
löppunum — hafa að vísu verið að
bögglast við að sýna einhverja tO-
burði í þessa átt. — ]7eir hafa veriS
að krukka í einstaka menn, og það
Jhefir æfinlega tekist svo hlálega til,
að þessir einstöku menn hafa verið
andstæðingar þeirra í stjómmál-
um. —
J7að er engum vafa bundíð, að
víða mætti spara á embættisrekstr-
inum. Og vitanlega ætti að gera
það, þar sem það er hægt. — J7a5
ert d. engin mynd á því, að hrúga
saman slíkum fjölda svo nefndra
„yfirmanna" í sumum ríkisstofnun-
um, sem nú er gert. — Sumstaðar
er hverju embættinu hlaðið ofan á
annað, þar sem eitt dygði og var
látið duga og dugði vel til skamms
tíma. — Eg er ekki að sak?st urn
það, þó að góðir og gegnir og gaml-
ir starfsmenn, sem Iengi hafa búið
við sultarkjör, fái sæmíleg laun.
J7eir eiga það margfaldlega slrilið.
En væri í alvöru hugsað um fram-
tíðarsparnað, mundi verða, — með
lögum þar að lútandi —, séð svo
um hið bráðasta, að þessi embætti
skyldi lögð niður næst er þau losna.
— Að því væri framtíðar sparnað-
ur. — En um þetta og því um líkt
er alls ekki hugsað. — Á hinu virð-
ist hugurinn allur, að ráðast í hefnd-
arhug á einstaka menn, und'r yfir-
skyni spamaðarins, og reka þá
vægðarlaust út á gaddinn.
Eg var að blaða í þingtfðindun-
um síðustu og rakst þar á þau um-
mæli eins Framsóknarmannsins á
þingi, að riJvið gyldi í embættislaun
um 6 miljónir króna á ári. Mér kom
þeita mjög kynlega fyrir sjónir, því
að eg þóttist vita með sannindum.
að öll embættislaunin 1923, að með-
talinni dýrtíðaruppbótinni, 52%,
hefði ekki verið nema röskar 2 milj-
ónir króna. Hér munaði þá 4 miljón-
um. — J7að er rösklega að verið
aS Ijúga % allrar frásagnarinnar
og karlmannlegt að gera þetta á
sjálfu Alþingi og láta prenta það
eftir sér. Einhver ^ingmanna ansaði
þessum fullyrðingum ræðomannsins
og skýrði frá, að embættisíaunin
væri alls rétt um 2 miljónir, eða
Ikannske ríflega það. —
J7‘ingmaðurinn hafði, að því er
virðist, fundið þessar 6 miljónir út
með þeim hætti, að hann dró frá
aðal-upphæð fjárlaganna (8—9
milj.) afborganir og vexti af lánum
og kostnað við eldsneyti handa vit-
um og nokkurum opinberam bygg-
higum. — J7að, sem þá var eftir,
þ. e. alla aðra gjaJdliði fjárlag-
anna, kallaði hann embættislaun.
-— Eftir því era t. d. þessir gjaldlið-
ir embættislaun: Kostnaður við
sjúkrahúsin (Vífilsstaði, Laugames,
Klepp o. s. frv.), styrkur til land-
iielgisgæslu, styrkur t3 strandferða,
styrkur til flóabáta, póstflutningar
um landið þvert og endilangt, vega-
gerðir, brúagerðir, nýir vitar, nýjar
símalínur, viðhald símanna, náms-
styrkir, styrkur til Búnaðarfclagsins,
styrkur tU Fiskifélagsins og allar aðr-
ar styrkveitingar á fjárlögunum,
framlag tU Laixjsbankans, óviss út-
gjöld o. s. frv.
J7egar farið er með sannleikann,
svo sem nú var lýst, á sjálfu Al-
þingi, þá má nærri geta hvort eldri
muni hallað málum í bréfaskriftum
við kjósendor eða á pólitískum her-
fcrðum um landið.
Kjósendum Iandsms er því full
vorkunn, þó að þeim blöskri, er þeir
heyra frá því sagt, með sannindum
að því er þeir hyggja, að embættis-
menn gleypi árlega hér um bU %
af tckjum landsins, eða nálega alt,
sein ríkissjóði áskotnast, að undan-
skildu því, sem gengur til afborg-
ana af lánurn og vaxta. — Og al-
þýða manna um sveitir þessa lands
er svo hrekklaus að eðlisfari, að hún
trúir því ekki fyrr en í síðustu lög,
að mennirnir, sem telja sig aíúðar-
vini hennar, fari með blekkingar og
ósanníndi. -— Ut af þessum sögur
burði binna margfróðu manna, fara
kjósendur svo að hugleiða, hvort ekki
muni finnast einhver ráð tU þess, að
Uosna við eitthvað af þessári óskap-
Jlegu Iaunabyrði.--------Og þá er
ekki óeðliJegt, að ýmsum þeím, sem
Hektir hafa vcrið, fari Iilct og Sig-
urði á Stafafelli í ofannefndri gTein,
að þeir heimti afnám allrar dýrtíðar-
uppbótar, tU þess aS einhvtar <tyrv
verði þó eftir s „kassanum** l2 *sa*r
ara þarfa iandsins.
Andlega heilskygnir menn <ag
óblektir fara gætiíega > þessuna fflöáS-
<um og munu unna «mbættkmöaaua»
fullrar sanngirm.
Hinir tala mikið og rasa fyrir
fram.
9. febr. 1925.
«MM*
Frá Aiþingi.
f gær var enginn fundur haMhto
í Ed. I Nd. voru 5 mál á dagslosá.
Fyrs* voru stjórnarframvörp túö;
1) Frv. til 1. um styrkveitíng 83
iianda ísL stúdentum við erienda há-
skóla og 2) Frv. til 1. um breyting á
I. nr. 74, 28 nóv. 1919, um skjpu*
baroakennara og Jaun þtirra, <n|[
urðu um þau nokkrar umraáSur.
Bjarni frá Vogi sagði, a3 sér
mundi hafa farið líkt og Njáli foríft»
um, að hann hefði Iátið segja sér
þrisvar áður en hann tryði því a3i
annar eins óburður og frv. þctta y»
námsstyrk ísL stúdenta eriendis, væsi
fram kominn. En bæði vteri það, »8
hæstv. forsrE hefði verið búioA a8
segja sér frá þessu frv., sem hawt
hefði í smíðum og svo yrði faann' nú
að trúa sínum eigin augum, er hajws
rari það svart á hvítu, að frv. vati
komið fram, er hann hefði lesið þaSt
Taldi hann það óheyrilegt, ef Í2®<-
gjafarvaldið færi að takmarka töin
þeirra stúdenta, sem námsstyrks nytö
víð erL háskóla, enda mundi þaS
reynast nær hið sama og a3 setja
lög um það, hverjir mættu nema er*-
iendis og hve margir. Ef svo færi »8
frv. þetta yrði að iögum í þewri
mynd, sem það væri nú, mundi þaS
verða vanvirðublettur á Alþingi 0$
þ’óðinni *il ófars&ldar. I 6. gr. fn
CT svo ákveðið, að ráðh. veitist heim-
ild tíl að veita alt að 4 nýjum siöá-
entum styrk á ári til náms crieiicEs.
Önnur grein frv. segir fyrir um wí
styrkurinn skuh veittur til 4 ára eg
alt að 1200 kr. á ári, hverjum stód*
ent. Að hafa fengið I eða II. riiAi,
við stúdentspróf, er skilyrði til þea*
að geta hlotið styrkinn, og emnfrem-
ur er styrkurinn miðaður við fyrate
námsárin, líkt og var um GarSst-
styrkinn, meðan hans naut við. —
Bjarni var fyllílega samþykkur þet»-
um skilyrðum, enda em nú í fjáíL
slik ákvæði um námsstyrk, <m viíi®
fella burtu ákvæði um tölu náms*-
manna. Til því líks athæfis kvaðst
hann aldrei Ijá sitt atkvæði og taftS
hann frv. óalandi ef eigi fengist þeaBc