Vísir - 20.11.1928, Blaðsíða 2

VISIR
Bensdorps kakaó
er það besta. Eins gott þótt notað sé hálfu ininna
en af öðrum tegundum.
er einnig það besta í sinni röð og lang-ódýrasl
miðað við gæðin. Biðjið um „Benco“ og „Hollandia“.
Fáir munu þeir nienn, sein
dvalist liafa i Reykjavík síð-
ustu áratugi, er eigi kannast við
.Tón Jónssson beyki. Starfi hans
var þanni'g Jiáttað, að margir
áttu við hann erindi, og i öðru
lagi var hann á margan hátt
svo einkennilegur maður, að
hann mun flestum verða sein-
gleymdur, sem einliver kynni
höfðu af honum.
Hann er fæddur að Folafæti
í Súðavíkurhreppi 21. júlí 1855
og ólst upp þar vestra, uns
hann var hálfþrítugur. Þá bar
svo við, að maður lést á norsku
skipi, sem stundaði síldveiðar
á ísafirði. Réðist Jón þá háseti
á skipið í lians stað, og tók sér
fari með því til Noregs um
liaustið og settist að i Hauga-
sundi. Svo sem vænta má, hlés
|ekki byrlega fyrir honum í
fyrstu, þar sem hann var út-
léndingur með tvær hendur
tómar. Þar um slóðir er síld-
veiði mikil á vorin, og i Iiauga-
sundi var mikil atvinna við
beykisstörf á vetrum, þess
vegna vildi Jón umfram alt
nema þessa iðn. Eftir að liann
hafði gert margar tilraunir til
að koma sér fyrir, varð til þess
beykismeistari einn, að taka
hann í nám, Ole Ivvabbevig að
nafni, hinn mætasti maður.
Heyrði eg Jón aldrei minnast
hans nema með virðingu og
þakklæti. Jón kvæntist tveim
árum síðar, og bjuggu þau hjón
í Haugasundi yfir 20 ár. Þrátt
fyrir fátækt mikla og örðug-
leika, dreymdi .Tón stöðugt um
það, að komast aftur heim til
íslands, sjálfstæður maður.
Sumarið 1905 var hann hér
við land á norsku livalveiða-
skipi og gekk af því á ísafirði
um haustið og fór ekki utan
síðan. En í Reykjavík settist'
liann að árið 1907, ókunnugur
öllum og félaus gersamlega,
þvi að hvern skilding sem liann
gat við sig losað, sendi hann
heim til fjölskyldu sinnar i
Haugasundi. Sá maður, sem
fyrstur rétti honum liér hjálp-
arhönd, var hr. Ásgeir Sigurðs-
son konsúll, og var það happa-
verk.
Þó að Jón lifði hér við harð-
an kost í fyrslu, þá opnuðust
honum brátt leiðir til betri af-
komu. Blómaöld sjávarútveg-
arins var þá að liefjast. Útgerð-
armenn þurftu á liði lians að
halda. Ári síðar kom kona lians
og börn heim frá Noregi, og er
eg sannfærður um, að það hefir
verið einhver bjartasti dagur
af æfi Jóns. Á stríðsárunum og
lengi eftir þann tíma hafði
hann marga nemendur og
fjölda manns i vinnu. Vann
hann þá kjöt- og lýsistunnur
þúsundum saman árlega, með
góðum hagnaði. Sjálfur gekk
hann ekki að slaðaldri að smíð-
um síðari árin, en liann var
frábær umsýslumaður, og svo
áreiðanlegur í viðskiftum og
fjárreiðum öllum, að hann átti
vísa peninga í livers manns
vasa, ef hann þurfti á að halda.
Hann stóð á þeim tíma ágæta
vel að vígi, er hann var að
mestu einvaldur í iðn sinni.
Það er ekki ofmælt, að marg-
ur naut góðs af velgengni Jóns.
Að vísu bar það við, að.hann
fengist úm smámuni,ogvar það
síst undarlegt um mann, sem
langa æfi liafði lifað við fjár-
skort og erfið lífskjör.En fjarri
fór því, að þessi eiginleiki ætti
dýpstar rætur i fari lians. Hitt
kom miklu oftar í ljós, að hann
var gjöfull og rausnarlegur í
lund. Hann tók oft ástfóstri við
vandalausa menn og lagði í söl-
ur stórfé og fyrirhöfn, þeim til
hjálpar. Það var ekki hans sök,
þó að hann ynni stundum fyr-
ir gýg í þessum efnum. Hann
var einatt mjög hugulsamur
við einstæðinga og gamalmenni
og sýndi slíku fólki meiri nær-
gætni í orði en honum var ann-
ars tamt.
Árið 1922 var vakin hreyfing
í þá átt, að stofnað }rrði Gamal-
mennaheimili hér i bæ. Þegar
Jón komst að þessu, vildi hann
hefjast handa þegar i stað, þótt
enginn annar sæi ráð til þess.
Bauð hann frá sjálfum sér 1500
krónur, og krafðist af forstöðú-
mönnum þessa máls, að þeir
fengi sér í hendur samskota-
lista. Með lianli gekk Jón viku
eftir viku og lierjaði þar alstað-
ar sem hann vissi fjárvon. Mun
ýmsum vera minnisstæður at-
gangur hans í þessu máli. Góð-
ir menn brugðust vel við og
á skömmum tíma safnaði hann
ótrúlega miklu fé. Heimilið var
stofnað þá um haustið og hefir
reitt mjög vel af siðan. Þetta
verk lýsir Jóni ágætlega, bæði
mannkostum lians, stórliug og
afhurða dugnaði. Þegar honum
datt eitthvað í hug, sem liann
áleit að koma þyrfíi i fram-
kvæmd, gekk hann þegar hik-
laust að verki og liugsaði
hvorki né talaði um neitt ann-
að, uns honum fanst málinu
komið i viðunandi horf. Því
var oft betra fylgi lians en tíu
annara manna.
Jón var fremur litill vexti
og hvitur fyrir hærum á efri
árum,jfjörmaður mikill og bar
sig vel á velli, einkum þegar
vel lá á honum. Annars gátu
menn fundið liann í marskon-
ar liam. Hann kom jafnan til
dyra eins og hann var klædd-
ur, og var djarfur og feimu-
laus, hvar sem hann fór, og
kunni manna verst að dylja
skap sitt. Var hann jafnan
margorður um öll sín áhuga-
efni. Mál lians var norsku-
blandið mjög, og er liann bar
óðan á, þótti mörgum ilt að
fylgjast með honum. En mörgu
sinni hrutu honuní af vörum
svo smellnar setningar, að fám
iriönnum cr gefið, að komast
betur að orði. Er liann var i
góðu skapi, vildi hann alla
hluti gera fyrir livern mann, og
sá þá ráð til alls. Á hinn bóg-
inn var liann gustmikill og ön-
ugur, ef því var að skifta, og
lét þá eitt yfir alla ganga. Kom
þetta tíðum illa við ókunnuga,
eu þeir, sem þektu á gamla
manninn, vissu, að þetta var
él sem hirti fljótt upp. Enda
var hann þannig gerður, að ef
hann vissi sig hafa gert ein-
hverjum rangt til, eða stygt á
einhvern liátt, var hann ekki í
rónni, fyr en liann var búinn
að bæta fyrir það og sættast
'heilum sáttum.
Jón gerði sér marga menn að
kunningjuiri, og reyndust ýms-
ir honum velviljaðir. En sá
maður, sem liann átti mest að
þakka, var lir. Jes Zimsen
kaupmaður, sem var trygða-
vinur hans og ráðgjafi alla tið.
Enda mat Jón hann um fram
alla menn. Er eg þess fullviss,
að engum vandalausum manni
hefði hann á síðustu stund
fremur kosið að rétla hönd sína
og þakka fyrir allar velgerðir.
Frú Anna Marie, ekkja Jóns
heitins er kominháttááttræðis-
aldur. Höfðu þau verið í hjóna-
bandi nærfelt 46 ár. Hefir hún
því yfir langan og oft torfæran
veg að líta. Hún er mesta ágæt-
iskona og var eiginmanni sín-
Setpa bpagd
að Lucana np, 1.
Mynd í Itveplum pakka.
um góður förunautur jafrit í
blíðu og stríðu. Þau áttu 4
börn, sem öll eru á lífi:: As-
mundur i Noregi, Anna og Jó-
haniies i Vesturheimi, en Magn-
ús, trésmiður, liér i bæ.. Og er
liann nú stoð móður sinnar í
ellinni.
Jón var kirkjurækinn og ein-
lægur trúmaður. Hann átti fátt
bóka, nema Heilaga ritning,
liúslestra- og sálmabækur,
gamlar og nýjar. Þessar bæk-
ur las liann og lairði, sér til
hvíldar og sálubótar, og þegar
eitthvað bjátaði á fyrir honum,
sló liann frá sér öllum jarð-
neskum lilutum og lifði sæll
í trú sinni. Hann hafði því nær
enga fótavist siðasta ár æfi
sinnar og lést 12. þ. m. Með
honum er liniginn einliver ein-
kennilegasti maður þessa bæj-
ar.
Sjálfur liefi eg margs að
minnast, eftir 12 ára kynni við
Jón heitinn. Þó að okkur bæri
eitthvað smávegis á milli, átti
það sér aldrei djúpar rætur.
Og þegar eg kveð hann nú
hinsta sinni, þá er mér ljúft frá
þvi að segja, að liann gerði til
mín marga liluti vel. Eg mun
alla tíð minnast lians meðal
þeirra manna, sem eg á margt
að þakka. •
Jón Magnússon.
Utan af landi.
FB. í nóv.
Liðna sumarið vai' eitt hið besta,
sem hér hefir komið lengi, þó aö
júní væri kaldur, og haustið ein-
muna gott. Grasvöxtur varð lítill,
einkum töður, en nýting hin æski-
legasta. Jarðepli vel þroskuð.
Fiskafli á Húnaflóa með mesta
móti, alt til októberloka, sömuleiðis
sílcl veidd í net bæði á Hvamms-
tanga og Skagaströnd. Nú mikil
síld inn á Miðfirði (6./n.). Slát-
urfjártaka með mesta móti og kjöt-
verð hærra en í fyrra. Fast verð
er enn. ekki ákveðið. Fénaður með
rýrara móti. Kenna menn það of
miklum þurkum.
Vcrklcgar framkvœmdir.
Á Blönduósi lét Sláturfélag A,-
Húnv. byggja frystihús, sem frystir
og geymir 9000 skrokka. í Jietta
sinn var ekki hægt að frysta fulla
tölu, sem stafaði af því, að hús og
vélar var ekki að fullu frá gengið,
er slátrun byrjaði. Á sumrinu var
unnið mikið að vegum og flutn-
ingabrautum sýslnanna og tvær ár
brúaðar. Ennfremur hefir símakerfí
sýslnanna verið endurbætt, bæði
tfieð auknum lírram og fjölgun
stöðva og aðallínan frá Víðimýri
til Borðeyrar endurbætt.
Á nokkrum stöðum í austursýsl-
unni hafði skógæktarstjómin á s.L
ári látið gera tilraunir með sáning
á skógfræi. Verður ekki annað séð,
en að þetta fari vel af stað, ea
mismunandi eftir staðháttum.
í sumar komust á fastar bifreiða-
ferðir á milli Blönduóss og Borg-
aress. Þykir mönnum það mikilt
framfaraauki og ber að þakka
vegamálastjóra og stjórninni clugn-
að í vegabótamálum hér.
Slcagstrendingar munu hafa í
hyggju, að koma sér upp frystihúsi
næsta sumar.
Til hagsmuna á viðskiftasviðinu
má telja viðskifti á milli lands-
fjórðunganna, t. d. með hross til
slátrunar.
Hcilsufar.
Fram á seinustu tíma hefir ver-
ið gott heilsufar, en nú í haust
barst hingað inflúensa og misling-
ar. Hefir inflúensan breiðst út og
er komin fram til dala, en inisling-
arnir eru enn að eins á kvennaskól-
anum. Manndauði af völdum jiess-
ara sjúkdóma hefir ekki orðið enn
sem komið er. Mislingarnir munu
hafa breiðst út frá Siglufirði.
Ganga þeir' í Skagafirði nú.
Dánarfregn.
1 Miðfirði er nýdáinn einn af
eldri bændum þar, Vigfús Guð-
mundsson. Hann var bróðir Björns
70 ára reynela
og vísindalegar rannsóknir
tryggja gæði kaffibætisins
enda er hann heimsfrægur
og hefir 9 s i n n u m hlot-
ið gull- og silfurmedalíur
vegna frámúrskarandi gæða
sinna.
Hér á landi hefir reynslan
sannað að VERO er mikln
betri og drýgri en nokkur
annar kaffibætir.
NotiÖ aö eins VERO,
pað marg borgar sig.
í heildsölu hjá
HALLDÓRI EIRÍKSSYNI
Hafnarstæti 22. Reykjavík.