Vísir - 03.11.1929, Page 5

VISIR
Sunnudaginn 3. nóv. 1929.
Sira Siflurður Einarsson
flytur erindi sunnudaginn 3. nóv. kl. 4 e. h. i Nýja Bíó
um
Tvo uppreisnarntenn og
æskulýð Mið-Evrópu.
Aðgöngumiðar á kr. 1,00 í Nýja Bíó frá ki. 1 og við
innganginn.
Ferðasaga.
Frá Siglufirði til Rcykjavíkur.
Brot eftir M.
Við vorum fjórir félagar saman,
er suður ætluðum landleiðis. For-
ingi fararinnar og eigandi farar-
tækis okkar — Ford bifreiðar —
Sigurður Jónsson verkstjóri á
síldarsöltunarstöð Ól. Guðmunds-
sonar á Sigiufirði, og þrír verka-
menn af stöðinni.
Ákveðið hafði verið að leggja
upp frá Siglufirði þ. 5. sept. með
bifreiðina á vélbát til Akureyrar,
og svo þaðan sem leið liggur suð-
ur. En sú áætlun breyttist snögg-
lega. Að morgni 2. dags sept. kom
Sig. til okkar og sagði að við
skyldum tilbúnir um hádegi. —
Mb. „Bercy“, eign. stöðvarinnar,
átti þá leið inn á Akureyri, og datt
Sig. þá í hug að nota hana. —
Þegar við íengum tilkynninguna
vorum við að raða salttunnum, er
Einkasalan átti og til geymslu
voru teknar á stöðinni; því verki
hættum við eigi fyr en kl. 9-
Timi var naurnur. Aðeins þrjár
stundir til stefnu. Á þeim tíma
áttum við að taka saman farangur
okkar og kveðja félagsbræður og
félagssystur, sem var þrautin
þyngsta, enda urðu kveðjukossarn-
ir svo langir og margir að eigi var
lagt af stað fyr en kl. 4 e. h. En
varla cr til þess takandi, því að
eins og það er „sælt að sjást, —
sárt er líka að skilja". Og meyj-
arnar voru margar.
Kl. 4 höfðum við sett töskur
okkar — annan farangur sendum
við sjólciðis — og „Grána“ — svo
nefndum við bifreiðina — um borð
ásamt okkur sjálfum. Landfestar
voru leystar. Hreyfillinn vann
áfram. — Við vorum lagðir af
stað. Einhver stakk upp á því, að
við skyldum syngja „Vinir kveðj-
ast“. Var sú tillaga að sjálfsögðu
samþykt í einu hljóði. Lagið var
hafið, endað og endurtekið. En
listfengi söngsins skal ódæmt látið.
Hver söng með sínu nefi eftir
ibestu getu. Tæpast verður sagt að
allir kynnu textann, og eg efast
mjög um, að allir hafi kunnað lag-
ið. Félagslyndið réði, og enginn
skarst úr leik.
Uppi á byggjunni stóðu meyj-
arnar og veifuðu vasaklútum til
hinstu kveðju — á milli þess, sem
þær þerruðu af sér tárin — uns
við og þær hurfum í þokumóðu
fjarlægðarinnar. Það þarf varla að
taka það fram, að við guldum þeim
í sömu mynt.
Veður var hálf leiðinlegft — úði
og svolítill kaldi. — Eg settist því
upp í „Grána“ og vafði mig tepp-
urn og þar leið mér ágætlega.
Það leið heldur eigi á löngu,
þar til einn félaga minna, er sá
hversu gott var að gista í „Grána“,
kom og bjó um sig hjá mér, svo
9ð í raun og veru má það til sanns
vegar færast, að við höfum farið
i bifreið, alla leið frá Siglufirði
—• minsta kosti við tveir er um
okkur bjuggum í „Grána". En
eins og flestum mun kunnugt, er
samgönguaðstaðan til Siglufjarðar
mjög erfið landmegin. Vegurinn
yfir í Skagafjaiðarsýslu liggur um
svonefnt Siglufjarðarskarð, og er
hann víða svo brattur, að eigi er
unt að koma biíreiðum við. Urð-
um því að fara fyrsta áfangan
sjóleiðis. Hinir félagar minir héldu
sig aðallega í stýrishúsinu og „ká-
etunni“. ,
Sjór var næstum sléttur, svo að
engum datt í hug að fórna Ægi
neinu.
Áætlun fararinnar var nú breytt
og ákveðið að setja „Grána“ upp á
Hjalteyri og byrja ferðina á hon-
um þar, en eigi á Akureyri. Þegar
út fyrir Siglunes kom, óx kaldinn
litið eitt, og við dúðuðum okkur
betur í leppunum, og léttur velt-
ingur bátsins jók einungis vellíðan
okkar. Svefn sótti á félaga minn.
Ránardætur vögguðu honum svo
blíðlega sagði hann. Eg reyndi að
halda honum vakandi, en árang-
urslaust. Hann gaf sig svefninum
á vald. — Eg vakti og hlustaði
einn á tilbreytingalausa, reglu-
bundna skelli hreyfilsins og blíð-
legt hjal bárunnar við byrðinginn.
Eg skildi hvað þær sögðu. Þær
tölu'ðu um yndisleik og dásemdir
hafsins, um gróður þess og líf,
óróleik þess og frið, jötunmátt
þess og ljúflyndi. — Mér varð
litið út yfir endalausa viðáttu
hafsins. Alda steig og alda hneig
— á sama stað aftur í djúpið —
hver arða var þrungin lífi. — Alt
virtist tilbreytingarlaust, án þess
að vera reglubundið, en í tilbreyt-
ingaleysinu var fjölbreytni. — Mér
var einnig litið á land upp, fjöllin,
dalina, gróður, nakin hamrabelti.
Hver lína var þar stirnuð og
breytingalaus fyrir mannlegu auga
á hverju líðandi augnabliki. En
hver lína geymir eigin sögu —
þeim er kann að lesa — jafnvel
aldir og þúsundir ára aftur í thn-
ann.
Alt gekk tilbreytingalitið, eins
0g oft í sjóferðum. — Skellirnir
voru þeir sömu, báruskvaldrið hiö
sama og félagi minn svaf eins og
íður. — Við vorum komnir fyrjr
Héðinsfjörð — næsta fjörð austan
Siglufjarðar, óbygður nú — og eg
var farinn að hálfdotta. En skyndi-
iega kemur snöggur kippur á bát-
inn, brothljóð og gauragangur. Við
litum upp til að sjá hvað um væri
að vera. Við síðuna, djúpmegin, lá
m.b. Jakob frá Akureyri. Hafði
hann legið í stefnunni fyrir okk-
ur, á öfugum bóg og eigi vikið úr
vegi. En þar eð yfirmenn „Percy“
vildu heldur ekki víkja frá rétti
sinum, varð afleiðingin óhjákvæmi-
leg — árekstur. Bátarnir brotnuðu
báðir lítillega. „Jakob“ hypjaði sig
í burtu hið skjótasta og stefndi inn
ú't Siglufjarðar, en við héldum
áíram okkar leið. — Kveðjur stutt-
ar og lítt bróðurlegar. — Við vor-
um komnir hérumbil út af Ólafs-
tirði og farnir að beygja inn á
Eyjafjörð. Þá voru sumir farnir að
tala um, að réttara myndi að sigla
austur á bóginn og líta eftir sild.
Átti þá að setja „Grána“ upp á
Húsavik. Auðvitað var ráðabrugg
þetta hin mesta fjarstæða, þvi að
síldar var engin von, og svo var
„Gráni“ svo rúmfrekur á þilfar-
inu, að þess voru engin tök, að
j fást við sild. Samt voru menn
mjög á tveimur skoðunum um það,
hvort halda skyldi austur eða inn
á Hjalteyri, enda var spánversk
framleiðsla — eða Guðbrandar —
ómögulegt að sjá hvort var, far-
in að veikja dómgreind ýmsra.
Að síðustu var afráðið, af þáver-
andi meiri hluta, að haldið skyldi
austur. Stefna var þá tekin fyrir
„Gjögur“, og skipstjóri sjálfur við
stjórn. Eft eigi var siglt nema fá-
ar mínútur eftir þessari stefnu,
því að fljótlega var hægt aö koma
stýrimanni í skilning um, hverja
vitleysu var veriö að fremja. Hann
réðist upp i stýrishús, sem var vel
skipað, og þegar hann engu tauti
kom við skipstjóra, þá lagðist hann
á stýrishjóliö á móti honum og tók
stjórnina með valdi og stefndi nú
bátnum aftur inn Eyjafjörð, og
sagði jafnframt, að inn á Hjalt-
eyri skyldi haldi „og ekkert nema
til Iijalteyrar.“ — En þar sem
„austurfarar“ vildu eigi láta við
svo búið standa, þá urðu um stund
allharðar sviftingar i stýrishúsinu,
og skeikaði þá stefnunni, svo að
hún varð beint á land upp, og
eigi óhugsanlegt að við hefðum
orðið strandmenn, hefði stýrimað-
ur ekki með harðfengi sínu borið
hærra hlut, lítið eitt skorinn af
glerbrotum úr rúðum, sem brotn-
uðu. — Gætti hann nú stýris og
stefnu sjálfur, mieðan allt var að
konrast í ró aftur. Og eigi leið á
löngu, áður en öll æfintýri voru
gleymd, og allir ásáttir með að
fara til Hjalteyrar „og ekkert
annað en til Hjalteyrar.“
í káetunni var ýmisl. sungið og
kveðið, en alt gekk friðsamlega
það sem eftir var. Þegar skamt
var eftir leiðar, tók stýrimaður
saman dót sitt og sagðist ætla að
kveðja á Hjalteyri. Um það fékst
enginn.
Kl. 9 rendum við að bryggju á
Hjaltcyri. Var þá hálfmyrkt orðið
og óvistlegt um að lítast. Bátur-
inn var bundinn. — Sjóleiðin,
með æfintýrum sínum, var að baki,
en landleiðin með óséðmn atburð-
um framundan.
Frh.
ÚTSALA.
Manchetskyrtur. Herra allfal og fllbbar,
selt með afa»mlklum afslætti. Föt, Fataefni
og m&rgt fleira óheyrilega ódýrt.
Andrés Anðrésson,
Laugaveg 3.
Gassuðuvélar
stærri og smærri eru komnar aftur
Helgi Magnússon & Co.
Laidsins mesta nrval af rammalistnm.
Myndir murammaöar fljou ug vel. — Hvergi em» odýn.
Guðmnndnr ísbjörnsson.
Laugaveg 1.
Teggfóðnr.
Fjölbreytt úrval mjög ódýrt nýkomið.
Gnðmnndnr ísbjörnsson
SlMI 1700. LAUGAVEG 1.
ÖSKUKiSSAR
úr galvaniseruðu járni með loki
og grind, eru komnir aftur.
Esperantö-sýning.
Það hefir verið liljótt um hjálp-
armálið Esperantó hér á landi.
Fjöldi manns veit ekkert hvað það
er, aðrir hrista höfuðið, vantrúaðir
á, að „tilbúið“ mál geti nokkurn-
tíma komið að notum; það sé eins-
konar leikur, sem geti verið gaman
að, en gagn ? Nei!
Örfáum mönnum er ljóst, að þetta
er mjög á annan veg. Esperantó er
nú þegar orðið allmikill liður í
heimsmenningunni, og færist í auk-
ana með hverjum degi. Þess vegna
er ástæða til að vænta mikils af því
í framtiðinni. Og fyrsta sporið til
þess er, að almenningur kynnist því.
Af þessum ástæðum hefir Esper-
antó-félagið í Reykjavík gengist
fyrir því, aö koma upp sýningu á
nokkrum Esperantó-ritum, blöðum
og bókum, í glugga á Bókaverslun
Þór. B. Þorlákssonar í Bankastræti
11, og jafnfraint inni í búðinni
sjálfri. Ekki er þar þó um neina
tæmandi sýning að ræða. Bækur
liafa ekki verið keyptar til sýning-
JÓNS ÞORLEIFSSONAR
á Laugaveg 1 opin daglega frá
kl. 11 árd. til 9 síðdegis.
GANGSTÉTTAGLER
nýkomin.
LUD VIG STORR,
Laugavég 15.
m
Versl. M. Thorberg
Bankastræti 7.
hefiir sérstaklega fall-
egt úrval af glitofnnm
og goheline púðaborí-
nm, mjög ódýrt.
og bókaverslunin hefir þirMcru blöS "« bækur ílr "llunl blutum
arinnar
ekki til sölu, þótt hún taki að sér
að útvega öll fáanleg.Esperantó-rit,
heldur hafa ýmsir esperantistar hér
í bæ lánað þær, og er það því auð-
skilið, að tilviljun ræður mestu um,
hvaða bækur eru sýndar. Sama er
að segja um blöðin. Þegar þessa er
gætt, gegnir það furðu, hve fjöl-
breytnin er milcil. Þarna má sjá
þýðingar af ritum eftir- heimsfræga
höfunda, svo sem: Goethe, Schiller,
Iieine, Gogol, Tolstoj, Tuvgeniev,
Puskin, Ibsen, Strindberg, Irving,
Andersen, Byron, Shakespeare og
marga fleiri. Auðvitað vantar ekki
biblíuna. Svo eru mörg rit frum-
samin á Esperantó, þar á meðal eft-
ir snillingana dr. Zamenhof, höfund
málsins, dr. Privat í Genéve og Ju-
lio Baghy, ungverska skáldið. Þarna
heims, jafnvel austan frá Java og
Kína. Sérstök blöð fyrir skáta, lög-
regluinenn, guðspekinga og marga
aðra flokka. Fjöldi myndprýddra
bæklinga um ýmsa staði víðsvegar
um heim. Og ennfremur —, en í
stuttri blaðagrein verður ekki alt
talið upp, sem þarna er að sjá.
Sýniug þessi, þótt lítil sé, gefur
athugulum áhorfanda, ágæta hug-
inynd um, hvað Esperantó. er þegar
kornið langt. Sem allra flestir ættu
að nota sér það tækiíæri. Það er
hverjum manni nauðsyn, að vita
sem glöggust skil á mikilsverðum
menningarmálum, en hér er tví-
mælalaust um eitt þeirra að ræða.
E—o.
LUDVIG STORR,
Laugaveg 15.
Blá vmnuföt
allar stærðir.
Versiun
Yald. Poulsen.
Klapparstíg 29. Sími: 24.
Kaupmenn:
Munið að hafa á boðstólum:
Rosol menthol,
Rosol töflur,
Menthol karamellur,
Sentapillur,
Lakritsmyndir,
Tyggigúmmí (Wrigley)
ódýrL
í heildsölu hjá
H. f. EfnagerS Reykja-
víkur.
hin þektu 6-lampa viðtæki lcosta
nú aðeins
275 krónur.
JÓN ALEXANDERSSON.
Þórsgötu 26. Sími: 1926.