Vísir - 12.10.1930, Blaðsíða 2

VISIR
Nauðsynlegl til að þétta hurðir og glugga.
Sparar eldivið.
H i n d r a r d r a g s ú g.
Símskeyti
—o—-
London (UP.) n. okt.
Launalækkun í Þýskalandi.
Berlín: Málamiðlari hins opin-
bera hefir úrskurðaö launalækkun
í m’áhniiSna'Sinum, svo sem 'hér
<~egir: Verkamanna 8%, kvenna
og ungiinga undir átján á.ra 6%.
At-vinnurekendúr höföu tilkynt
15% launalækkun. Taliö er, a!S
undir fullnaöarúrslitum málmiön-
aöardeilunnar sé komiö hvaö rik-
isstjórninni veröur ágengt nieð
fyrirætlariir sínar um allsherjar-
launalækkun í landinu.
Frá U. S. A.
Nevv York: Mikil verðbréfá-
hækkun á kauphöllinni i gær.
Verö á korni og hveiti hækkaöi
mikið.
„Columbia lendir í Croydon.
Croydon: Flugvélin .Columbia
lag"öi af staö frá Tresco kl. 1 e.
h. og kom til Croydon kl. 3.
Aumingjahæli.
Svo nnin vera talið, að liér
á landi sé nú um hundrað fá-
bjánar, þ. e. aumingjar, sem
aldrei liafa vitkas.t néitt að ráði
og enginn von er um,, að nokk-
uru sinni geti orðið sjálfbjarga.
Þessir vesalingar eru á öllum
aldri: börn, unglingar, miðaldra
fólk og jafnvel gamalmenni.
Munu vera hér í Reykjavik um
tuttugu slíkir krossberar, en
hinir dreifðir víðsvegar um
landið.
Eins og menn vita, er ekkert
hæli til á landinu fyrir þess-
konar aumingja og gegnir í
raun réttri mikilli furðu, að það
skuli ekki hafa verið reist fyrir
löngu. Fábjánar og aðrir slikir
vesalingar eru oftast ákaflega
örðugir á heimili og þarfnast
stöðugrar gæslu og hjúkrunar,
ef þeim á að geta liðið þolan-
lega. I sveitiun hefir þessu fólki
áreiðanlega liðið misjafnlega.
Munu dæmi til þess, fyrr og sið-
ar, að það hafi verið lálið liggja
við lilekki, að minsta kosti að
sumrinu, þegar alt eða flest
heimilisfólk var úti við hey-
vinnu eða önnur því lík störf.
Má geta nærri, livernig sú ævi
hefir verið. Margt Jiessara aum-
ingja var á sveitarframfæri og
þótti vist lítill skaði, þó að það
„hrj'kki upp af“. Sumt var svo
auint og fávita, að það gat ckki
sagt til þarfinda sinna og var
þá slundum ekki um það
liirt dægrum saman. Bar.
]m oft við, að það fengi sár á
líkamann og þótti ekki tiltöku-
mál.
Að sjálfsögðu hefir nú með-
ferð þeirra vesalinga, sem hér
um ræðir, farið mjög hatnandi
siðustu árátugina. Mannúðin
hefir vaxið. Saml er vitanlegt,
að örðugleikarnir á þvi, að
gæta sjiikra og skynlausra í
heimahúsum eru meiri nú en
áður, að minsta kosti í sveitun-
um. Vinnufólk má heita úr sög-
unni viða um sveitir, og ekki
um aðra að ræða til starfa en
hjónin og börn þeirra, er þau
komast á legg. Má nærri geta
hvílíkum örðugleikum það er
hundið, þar sem svo er ástatt,
að liafa fábjána til umsjár og
aðhlynningar. Húsfreyjan liefir
vafalaust nóg að gera og víða
ofmikið, þó að hjúkrun slíks
krossbera sé ekki hætt ofan á
önnur störf. Sumstaðar eru
liörn látin líta eftir þessum
aumingjum, eftir því sem við
verður komið, cn það gefst mis-
jafnlega og þykir ekki hafa góð
áhrif á skaplvndi harna. I>ó að
sumir fáhjáuar sé meinlausir
og sinnulitlir, þá eru þó aðrir
ærið illir viðureignar og stór-
hættulegir.
Hér í Rej’kjavík og líkleg'a
víðastlivar á landinu — verður
það hlutskifti móSurinnar að
annast Iiið fávita harn sitt,
ekki siður en önnur börn sín.
Og enginn skýldi ætla, að góðri
móður sé siður ant um vesal-
inginti en hin hörnin sín. Henni
þykir ef til vill enn þá vænna
um hann og tekur sárara til
lians. Ilún vakir yfir lionum
nótl og dag og' nýtur engrar
hvildar. Og ofan á vökurnar
og þreytuna hætist svo liinn
þungi liarmur, að harnið skuli
ekki vera heilhrigt og engin von
til, að það verði nókkuru sinni
eins og önnur börn. Fyrstu
misserin er þetta viðráðanlegast.
En þegar auminginn stálpast
verður fyrirhöfnin meiri. Þá
getur farið svo, að öðrum börn-
um á lieimilinu sé ekki vært i
nánd við óvitann og verður þá
oft örðugt fyrir nióðurina að
„skifta sér milli barnanna".
Það er kunnugt, að sumar eða
jafnvel flestar mæður mega
ekki til þess hugsa fyrstu árin,
að láta þessa aumingja frá sér.
Þær vjlja heldur basla og ganga
fram af sér, en að vita barninu
flækt til vandalausra, ef til vill
í mjög fjölbreyttu úrvali.
Verd frá 6.00.
Hvannbergsbræður.
Franska alklæðið
og' cheviotið í karlmanna, dengja og dömufatnaði, einn-
ig í fermingarföt, er komið aftur i miklu úrvali. Vörur
þessar eru þegar þektar um alt land.
Ásg. G. Gunnlaugsson & Go.
Austurstræti 1.
i misjafna staði. Og það er ein-
att nokkur hætta á þvi, að ves-
alingar af þessu tæi lendi ekki i
sem bestum stöðum, þvi að
fæstir vilja hafa þá nema þá
helst þeir, sem eingöngu slægj-
ast eftir meðgjöfinni sem að
sjálfsögðu er oftast rifleg. Væri
um hæli að ræða, rekið að op-
inberri tillilutan, ætti að vera
nokkuru veginn vissa fyrir því,
að vel yrði farið með hörnin.
Og þá yrði mæðrunum vafa-
laust miklu ljúfara að láta þau
fra sér.
Feðurnir komast léttara út af
þessu en mæðurnar. Þeir vinna
flestir utan lieimilis allan dag-
inn og eru ekki heima nema
blá-nóttina og ef lil vill á íiiat-
málstímum. E11 konan verður að
sitja lieima alla daga, önnum
kafin við heimilisstörfin og
hörnin. Stundum stendur lieil-
hrigðu börnunum slik ógn af
„óvitanum“, einkum þegar
hann er orðinn stálpaður, að
þau þora hvergi i nánd við liann
að koma. Hann getur haft það
til að æpa og garga allan dag-
inn eða láta öðrum herfilegum
látum. Litlu systkinin skilja
ekki þessi sífeldu org og fyllast
ótta og skelfingu. Og móðirin,
langlúin og lnigsjúk, steiidur
uppi ráðalaus. Smám saman
tekur svo lieilsu hennar að
linigna og að lokum getur farið
svo, að hún gefist upp með öllu.
Sem hetnr fer eru ekki mörg
heimili hér á landi, sciu svo er
ástatt um, sem nú var lýst. Þau
eru þó til, en ætti engin að vera.
Þjóðfélagið verður þegar á
næsta eða næstu árum að láta
reisa nýtísku hæli fvrir fábjána
og aðra aumingja af slíku tæi.
Þessir vesalingar eiga ekki
heima á neinu þeirra sjúkra-
húsa eða hæla, sem þegar eru
til hér á landi. Það er fullkomið
neyðar-úrræði, að láta börn al-
ast upp með fábjáuum, og það
er ósæmilegt, að láta mæður
]iessara aumingja ganga fram
af sér og slíta sér út löngu fyrir
tímann við Iijúkrun þeirra.
Þess eru dæmi, að mæður, sem
ekki máttu af þessum krossber-
um sjá, hafa verið orðnar ger-
samlega hugaðar, andlega og
líkamlega, eftir átta til tíu ára
hvíldarlaust stríð og áhyggjur.
Stjórnin verður að hefjast
handa í þessu máli og þess er
fastlega vænst, að hún láti þeg-
ar á næsta þingi veita fé til
]iess, að reist vei'ði fullkomið
hæli handa krossberum þeim,
sem hér hafa verið gerðir að
umtalsefni.
I Bæjaríréttir 1
»00 OCXX
IO.O.F. 3 = 11210138 = XX.
□ EDDA 593010147—1. Fyrirl.
Veðurhorfur í dag.
í gærkveldi var norðan átt
um land alt, og snjóél á Austur-
landi og víða á Norðurlandi.
Víðast á Norðurlandi 1 st. frost,
en frostlaust sunnan lands. All-
djúp lægð var fyrir suðaustan
land á norðurleið, og mun hún
valda áframhaldandi norðanátt
í dag, og köldu veðri. Yfirleitt
mun verða úrkomulaust sunn-
an og suðvestanlands, en hrið-
arveður á norðausturlandi.
Bhiðamönnum
var hoðið að skoða c.s. ;,Detti-
foss“ síðdegis í ífier. E. Nielsen
frv. íramkvæmdastjóri, Linar
Stefánsson skipstjóri og’ Tvárus
Blöndal i. stýrimaSur fóru meö
])eim um skipi'S, en aS því búnu
var þeim boSiS til kaffidrykkju.
Hallgrímur Benediktsson stór-
kauþmaSrir talaSi nokkur orS til
hlaSamanna, fyrir hönd félags-
stjórnar. en Emil Nielscn lýsti
skipinu fyrir þeim og ]takka‘Si
]>eim góSa samvinnu viS félagiS
frá fyrri árum. Gísli GuSmunds-
scn þakkaSi af hálfu blaSamanna
fyrir boSiS og árna’ði félaginu
heilla. — Gestunum leist mjög vel
á skipiS, og til viðbótar viS þaS,
' sem frá því var skýrt í gær, má
geta ]ress. aS í hverjum háseta-
kiefa eru aSeins tvö rúnf, og er
þaS nýbreytni frá því, sem er á
hinrim skipunum. — Allur jfrá-
gangur skipsins er sérstaklega
vandaSur og vélin kolaspör. Mun
Dettifoss vera hraSskreiSasta skip
félagsins.
60 ára
verSur á morgun 13. okt. Jó-
hanna GuSmundsdóttir, TraSar-
kotssundi 3.
Sauðnautakaup.
„Tíminn“, seni út kom í gær
skýrir frá því, að atvinnumála-
ráðuneýtinu hafi borist alhnörg
lilboð um kaup á sauðnautuni,
eii aðgengileg tilboð komu ekki
fyrr en nú nýlega. Bar Ársæll
Arnason bóksali fram tilboð af
hálfu norskra manna og gekk
atvinnuniálaráðuneylið að því
tilboði. Hverl dýr er keypt á
950 norskar krónur, komið til
Reykjavíkur, enda liggi fyrir
vottorð l'rá dýralækninum í
Reykjavik um heilbrigði dýr-
anná er þau cru liingað koinin.
Fest eru kaup á fimm dýrum,
þremur kvendýrum og tveim-
ur karldýrum. Verða þau hólu-
setl licr gegn bráðapest og flutt
austur að Guiinarsholli til vetr-
ardvalar, en þar er enn við bestu
hcilsu sauðnautskvígan, sem
ein lifir af dýrum þeim sem
Græidandsfararnir höfðu með
sér hingað.
Þeir ÁrsælJ og félagar hans
munu fá eitt karldýr og eitt
kvendýr með sömu ferðinni.
Tímarit V. F. í.
síðasta hefti -flytur. margar
{róiSlegar ritgeröir. Guöjón Sam-
úelsson skrifar um íslenska húsa-
gerð og skipulag h;cja, Th. Krahbe
um hafnarmál íslands, Guöm. J.
lílíödal um Landssíma íslands,
l'rausti Ólafsson um íslenskar
efnarannsóknir, Asgeir Þorsteins-
son um fiskveiðar og iönaö, Heigi
II. Eiríksson um iöju á íslandi og
Stcingrímur Jónsson um rafveit-
ur á íslandi.- Sumum ritgeröun-
.um fylgja ágætar myndir.
Galdur og særingar.
Áreiöanlega er ekkert eíni til
sem aö fornu 'og nýju hefir vak-
iö forvitni manna og fræöslulöng-
un meir en einmitt sú list' hvernig
uá skuli taki á hinum duldu kröft-
mn tilverunnar og’ heygja þá til
hlýöni viö sig. — Um þetta efní
talar nú Siguröur meistari Skúla-
son í dag kl. 3 í Gamla Bíó. —
Ætli míenn noti ekki tækil’ærið úr
því þaö herst upp í hendurnar?
— Aðgöngumiöasalan verður við
innganginn, frá kl. 1—3.
Vísir
er sex síöur í dag.
Einar Markan
syngur í Nýja Bíó kl. 3 í dag'.
Aögöngumiöar seldir í Nýja Bíó
frá ld. i]/2.
Biskup íslands
hefir visiteraö 264 kirkjur á
síðastliðnum 13 árum, og er þaö í
íyrsta sinni, aö því er segir í
Prestafélagsritinu, sem hiskupi
hefir tekist aö visitera öll prófasts-
dænri landsins. Núverandi hiskup
hefir og gert teikningar af öllum
kirkjum landsins og mun það
myndasafn þykja harla merkilegt,
er stundir líða.
4424 messur
VOi'U fluttar hér á laudi áriö sem
leiö. Kemur þá 41 messa á hvem
þjónandi prest að meðaltali. Arið
1928 var meðaltalið 40.
Athygli
skal .vakin á auglýsingu u«
söngsbemtun Einars Kristjánssoa-
ar í Nýja Bíó annað kveldj kl. 7)4-
Haun hefir stundaö nám hjá Sig-
urði Birkis tvö undanfarin ár og'
er mjög efnilegur söngmaöur.
Nú er hann á förum til útlanda,
til ])ess að halda áfram námi, og
verður þetta því eina tækifærið
til þess að hlusta á hann að þessu
sinni.
Goðafoss
er væntanlegur að vestan fyrif
hádegi í dag.
Dronning Alexandrine
er væntanleg hingað síödegis í
ciag frá útlöndum.
Námskeið
í trawlnetjaviðgerð ætlar Jóhana
Gíslason að halda í haust. Sj«
augl.
Rottuútrýming.
Enn á ný verð eg að vekja at-
Iiygli hæjarnianna á því, að
bráðnauðsynlegt er að eg fái að
vita um þau hús, sem rottu-
gangur er í, svo að útrýmingar-
starfið, sem hefst innaa
skamms, beri góðan árangur.
Nauðsynlegt er að allir hjálp-
ist að til ])css að útrýma þessuna
skaðræðisskepnum, rottum og
músiim, vegna þass tjóns, sem
þær valda, og þeirrai- hættu,
sem af þeim stafar. Rottan er
ein af allra hættulegustu skepu-
um jarðarinnar, því liún er in*
11111 alt og ófan í öllu, og dreifír
óþverra og ólýfjan í allar áttir.
í ölluni löndum er látlaus bar-
átta gegn rottuplágunni, en þaH
strið virðist óendanlegt, því vii-
koina rottunnar cr geysimikM,