Vísir - 18.04.1931, Blaðsíða 2

VÍSIR
Nlæfinyaiui w. (í
rd
'y'tUoSi
F YRIRLIGG J ANDI:
MAÍSMJÖL
MAÍS HEILL
íIÆNSNAFÓÐUR RL.
HVEITIKLÍD
RÚGHRAT.
Kjðrdæmaskipunin eða íbnðarréttnrinn
í ráðherrabnstaðium.
í j,Tímanum“, sem út kom í
fyrradag, birtist grein eftir
forsadisráðherran n, Tryggva
Þórliallsson, uin rett rikis-
stjórnarinnar til aó skjóta máli
sinu undir dóm þjóðarinnar,
til að áfrýja dómi þingsins lil
æora dóms, dóms lcjósendanna
i landinu. En nú, segir hann,
„gerasl lil þess málgögn
tveggja íslenskra stjórnmála-
flokka, að neita því, að stjórn
íslands eigi áfrýjunarrétt
rétt til þess að leita -dómsúr-
skurðar alþjóðar um mál sín
og þjóðarinnar.“
Það er fulllcomlega rangt, að
því sé neitað, að stjórnin eigi
rétt lil þess að leita slíks dóms-
úrskurðar um mál sín og J)jóð-
arilinar, sem forsætisráðherr-
ann talar um. Þess er hins
vegar lcrafist, að áfrýj unar-
stefnan sé Jiirt á löglegan liátt.
En forsætisráðlierrann gætti
þess nú einmitt elcki, að fara
að lögum í þessu efni. Ilon-
um tókst svo óliönduglega hirt-
ing áfrýjunarstefnunnar, að
liann Jiraut ineð því stjórnar-
skrána.
En aulc þess verður að gera
glöggan greinarmun á því,
hvort það eru mál stjórnar-
innar einnar eða mál stjórn-
arinnar og þjóðarinnar, sem
verið er að áfrýja.
í ræðu þeirri, sem forsætis-
ráðherrann flutti af dyraþrep-
um ráðherrabústaðarins á
þingrofsdaginn, lýsti hann yf-
ir því, að liann ætlaði að leita
úrslcurðar kjósenda um það,
hvrr ætti að búa i />vi liúsi.
En er þar um að ræða mál
Jjjóðarinnar, er það eklci miklu
nær því að vera einkamál
Tryggva Þórliallssonar?
Ef þjóðin stæði að liaki
Tryggva Þórhallssonar, eða ef
nokkurar líkur væri til þess að
hún vildi gera þetta mál lians
að sínu máli, þá yrði það vænt-
anlega elcki vefengt, að hann
ætti rétt til þess að áfrýja því.
— En Tryggvi ÞórJiallsson veit, j
að Iiann Jiefir ekki meiri liluta
þjóðarinnar að haki sér, og
þess vegna á liann eklci þenn- j
an áfrýjunarrétt.
Ráðherrann heldur þvi fram,
að þingmenn Alþýðuflokksins
hafi brugðist kjósöndum sin-
um. Þeir Jiafi verið kosnir á
þing 9. júlí 1927 til þess ásamt
Framsóknarþingmönnum að
vera á móti „ílialdinu". En nú
hafi þau tíðindi gerst, að jafn-
aðarmenn hafi gengið lil víð-
tækra samninga við ílialds-
menn, „meðal annars um að
koma fram gerhreytingu á
kjördæmaskipun landsins, og
stofna á grundvelli þessara
mála til stjórnarskifta í lok
kjörtímahilsins.“ — En slik
samvinna „ilialdsinanna“ og
jafnaðarmanna, segir ráðherr-
ann, að sé í fvlsta ósamræmi
við kosningarnar 1927.
Nú má vel vera, að Tryggvi
Þórliallsson líti svo á, að Jiann
sjálfur og aðrir Framsóknar-
menn Jiafi verið kosnir á þing
að eins til þess að vera „á
móti“ ákveðnum flokki, en
ekki til þess að fylgja fram
ákveðnum nytjamálum. En
liann á vafalaust mjög auðvelt
mcð að ganga alveg úr slcugga
um það, að jafnaðarmenn og
sjálfstæðismenn Jiafa ákveðin
stcfnumál. Hann gelur vafa-
Jaust fyrirJiafnarlítið allað sér
fullrar vitneskju um það, að
eití af stefnumáluin jafnaðar-
manna er einmitt breyting á
kjördæmaskipuninni, og að
þeir hafa verið kosnir á þing
1927 iii þess að Jcoma því máli
frain. Það er því í fylsta sam-
ræmi við kosningarnar 1927,
ef jafnaðarmenn nú Jiafa gert
það Jiandalag við Sjálfstæðis-
flokkinn, sem ráðlierrann tal-
ar um. En ráðherrann lýsir
þvi ótvírætt yfir, að liann og
Framsóknarmenn haldi fast
við liina 100 ára gömlu kjör-
dæmaskipun, sem við búum
nú við. Það er anðsætt, að jafn-
aðarmenn liljóta að bafa fult
uinlioð kjósanda sinna tiJ að
snúast gegn stjórninni, þegar
liún snýst á móti þeim málum,
sem þeir eru kosnir á þing til
að koma fram. Ráðherrann
vefengir það elcki, að þing-
menn Sjálfstæðisflokksins hafi
fult umlioð simia kjósanda, til
að vera „á móti“ stjórninni og
fella liana. En ]>á er líka auð-
sætl, að />að rr í fullu umboði
mikils meiri hluta þjáðarinn-
ar, sem meiri hluti þingsins
snerist gegn stjórninni og æll-
aði að fella liana. Og þvi máli
hefir stjórnin rngan réit til að
áfrýja, þegar af þeirri ástæðu,
að slík áfrýjun er fyrirsjáan-
lega tilgangslaus. Það er fyrir-
sjáanlegt, að meiri Jiluti þjóð-
arinnar muni vera ófáanlegur
til að gera íbúðarrétt Tryggva
Þórliallssonar i ráðherralui-
staðnum að sínu máli. Það
mál er rinkamál hans.
En þar sem ráðherrann tal-
ar um það, að það sé ekki að
eins réttur stjórnarinnar, lield-
ur skylda Iiennar, að áfiýja
þvi máli undir dómstól þjóð-
arinnar, livort gera skuli þær
breytingar á Jcjördæmaslcipun
landsins, sem gera mætti sam-
kvæmt þeim breytingum á
stjórnarskránni, sem samþykt-
ar voru í efri deild, þá er því
til að svara, að lil þeirrar
áfrýjunar þurfti ekkert stjórn-
arskrárbrot, því að sú áfrýjun
átti fram að fara samkvæml
stjórnarskránni Iivort eð var.
Einmitt um bað mál lúutu
næstu kosningar að snúast,
livort sem stjórnin féll eða
ekki. - Það var ekki vegna
þess máls, eða nokkurs annars
velferðarmáls þjóðarinnar, að
stjórnin rauf þingið, með þeim
ósköpum, sem liún gerði það.
— Hún rauf þingið að eins til
])ess að koma i veg fyrir það,
að samþylct yrði vantraust til
Jiennar, að eins til þess að geta
lafað við völd. Og það eru ekki
mál alþjóðar, sem stjóniin nú
er að áfrýja undir dómstól
þjóðarinnar. — Það eru eigin-
hagsmunamál stjórnarinnar
sjálfrar.
Og að því mun lienni verða,
er dómur þjóðarinnar verður
upp kveðinn.
Óstjórnin.
—o—-
„Yðr var heitit friði
olc réttarbót, en nú haf-
ið þér ánan'ð ok þrælk-
an, ok þar með stór-
glæpi ok níðingsskap.“
(Heimskringla).
Undanfarna daga hefir sjtjórn-
in franiið þan verlc, sem lengi
munu í minnum höfð og lil
vitnað, er rætt verður um þá
menn, sem mestir hafa verið
auðnuleysingjar og ólánsmenn
með þjóð vorri.
Stjórnin liefir, sem kunnugt
er, skriðið undir úlpu kouungs-
valdsins og heitið á jiað til full-
tingis sér í því háskavérlci, að
brjóta á bak aftur bið unga
þingræði vort. Hún hefir enn
fremur sagt konungi ósatt.
Hún hefir fullvrt, að hér á Iandi
yrði elcki, eins og nú stæði,
mynduð þingræðisstjórn. Henni
hlýtnr ])ó að hafa verið lcunn-
ugt, að slík stjórnarmyndun
væri auðveld. Væntanlega ligg-
ur einhver refsing við því, að
rikisstjórn eða stjórnarforseti
beri konungi landsins ósönn tíð-
indi. Hitt er vafalaust, að Is-
lendingar geta aldrei refsað nú-
verandi forsætisráðlierra svo
grimmilega, að fullgoldið verði.
Afbrot hans eru þess eðlis, að
]iau verða ekki fyrirgefin. Hann
hefir gert tilraun til þess, að
koma hér á fót einræði og harð-
stjórn. Hann hefir gert lilraun
til þess, að ónýta alla stjórn-
málasigra íslendinga og frelsis-
baráttu um bundrað ára skeið.
Hann hefir gerst vargur í véum,
bölverlcur og böðull þjóðar
sinnar. — Næsta skrefið gæti
orðið það, að láta engar kosn-
ingar fram fara, afnema þingið
og setja á laggirnar fullkomna
einræðisstjórn.
Núverandi stjórn er trúandi
!i! alls - nema dreng'ilegra
verka.
En hversvegna hefir forsætis-
ráðherra gripið lil þessara fá-
gætu athafna? Hvers vegna
ræðst hann svo að þjóð sinni?
Hvers vegna reynir hann að
brjóta þingræðið á bak aftur?
Ástæðurnar geta verið niarg-
ar, meðal annars taumlaus ein-
ræðisþrá sumra ])eirra manna,
sem borið hafa forsætisráðherr-
ann í vasa sínum að undan-
förnu, og ennfremur knýjandi
þörf til að fela eitlhvað í lengstu
lög.
Núverandi forsætisráðherra
hefir verið talinn meinleysis-
maður, grunnhygginn og' fljót-
fær, manna þreklausastur að
eðlisfari. Og fjöldi manna hefir
vorkent honum. Hann hefir
ekki átt „sjö dagana sæla“ í
ráðherrasætinu. Hann hefir bú-
ið undir reiddri hnútasvipu
Kaban'Kdsakkarnir
Balalaika-hljómsveit og Kósakkadans.
SjM’idju.d.agiiiii 21* appíl
kl. S% i Gamla Bíé.
AðgöngumiÖasalan byrjar í dag' i Hljóðfærahúsinu.
Sími 656, og hjá Katrínu Viðar. Sími 1815, og hjá Sigf.
Eymundssyni. Sími 135.
Allar pantanir verða aö vera sóttar á mánudag fyr-
ir kl. 12. Annars seldir öðrum.
dómsmálaráðherrans, en ])að
mun vera eitl hið versta og
óvirðulegasta hlutskifti, sem
nokkur maður liefir orðið að
sætta sig við.
Mæla svo kunnugir menn, að
forsæíisráðherra liafi löngum
verið eisis og reyr af vindi skek-
inn, si-liræddur, lclökkur,
beygður og sárlega þjakaður
undan miskunnarlausri kúgun
ofureflismannsins.
Blað stjórnarinnar hér í hæn-
um liefir jafnan farið illa að
ráði sínu við forsætisráðherra.
Það liefir liæll dómsmálaráð-
herra á hvert reipi, viku eftir
vilcu, ár eftir ár, steypt vfir
liann risastakki lofs og dýrðar,
en látið forsætisráðlierra að
engu getið. Hann hefir bara ver-
ið núllið framan við liina stóru
tölu, gildislaus og einslcisverð-
ur. Honum mun liafa gram-
ist þetta. Og einstalca sinnum
— svona á misseris fresli —
h.afa brjóstgóðir matgoggar og'
málaliðs-peð í stjórnarflolckin-
um tekið sig til og sett saman
hið furðulegasta lofgerðarsull
um þennan hrelda og þraut-
pínda „foringja“, en það hefir
oftast orðið honum til angurs
og nýrra þjáninga er frá leið.
Jafnskjótt og lofið um forsætis-
ráðherrann var á „þrykk út
gengið“, hafa risið af fletjum
sinum ýmsar pólitískar vand-
ræðaskepnur og ausið út úr sér
liinu furðulegasta lofi um dóms-
málaráðherrann. Og þeir hafa
kyrjað lofgerðarsönginn hvíld-
arlaust og blað eftir blað, uns
vissa var fvrir þvi fengin, að
lofið urn forsætisráðherrann
væri með öllu gleymt. — Svona
hefir þetta gengið mánuð eftir
mánuð — ár eftir ár. Dóms-
málaráðherrann hefir verið alt
— forsætisráðlierrann eklcert —
ekkert nema stóra, skoplega
núllið framan við hina miklu
tölu.
Eins og allir vita flutu fram-
sóknarjúltarnir upp i ráðlierra-
sætin síðla i ágústmánuði 1927.
iÞeir flutu þangað á kosninga-
lygum og' fögrum loforðum.
í kosningábaráttunni ])á um
sumarið liöfðu þeir mörgu log-
ið á andstæðinga sína og lieitið
þjóðinni öllu fögru, ef svo ólílc-
lega skyldi fara, að þeir næði
völdum. — Þeir ætluðu að
greiða allar slculdir ríkissjóðs.
Þeir ætluðu að lælcka útláns-
vexti bankanna um lielming eða
meira, því að þeir fullyrtu, að
stjórnin hefði slíkt í liendi sinni.
Þeir ætluðu að auka mentun
landsmanna, leggja nýja vegi,
h-yggja brýr yfir öll óbrúuð
vatnsföll, lækka vinnulaun til
Þakjára galv.
bestu teg., nr. 26 og 24, allar
Jengdir, ásamt sléttu járni er
væntardegí með „Goðafossi“ 23.
þ. m. Verðið er langíum lægra
en þekst hefir síðan fyrir stríð.
— Pöntunum er nú þegar veitt
móttaka. — Þaksaumur 2 V2”
galv., er eins og fjrr, seldur með
landsins lægsta verði í
VERSL. B. H. BJARNASON.
sveita, lælclca liúsaleiguna í
Reykjavílc, uppræta alla dýrtið í
landinu. Og margt fleira ætluðu
þessir skrum-þursar að gera.
Islendingar eru hrekklausk*
að eðlisfari. Sumir trúðu þess-
um loforðum, einkum bændiu’.
Þeir eiga yfirleitt bágt með að
trúa því, að menn ljúgi visvit-
andi. En þeim hættir til þess
nokkuð mörgum, að láta glepj-
ast, er saman fara fögur heit
um „gull og græna skóga“ þeim
til lianda og sniðugar lygar og
rógur um náungann. Og fram-
sóknarmenn spöruðu ekki róg-
inn og svívirðingarnar um and-
stæðinga sína, hvorki á prentí
né í einkasamtölum á manna-
mótum, hvíslingum i skúma-
skotum, tóftarbrotum, bak við
kamra og fjóshauga. — Töldu
])eir andstæðingana eintóman
skril og' glæpamenn. Hér skal
ekki borið blak af stjórn þeirri,
sem lét af völdum í ágústmán-
uði 1927. Henni var án efa áfátt
i mörgum greinum. En ekki
verður það af henni slcafið, að
liún reyndist farsæl i störfum
sínum og gagnleg landi og lýð.
samarkápnr
Verð frá 13,75—180,00.
Barna- og ur.glinga-
K Á P U R
af öllum stærðum.
K V E N K J Ó L A R
úr Tweed á 15,50. IJr
prjónasillci frá 19,75. —
Ennfremur mikið úrval af
Kjólum úr öðrum efnum.