Vísir - 19.05.1931, Blaðsíða 2

V I S 1 H
Steingrímur Thorsteinsson
1831 — 19. maí — 1931.
Leugi mætti telja j>au kvæði
Sleingríms, sem orðið hafa ís-
lendingum hugfólgin frá æsku-
áruni þeirra, og er því hlýlega
lýst i jjcssiun visuorðum Þor-
steins Erlingssonar, þar sem
liann minnist nokklirra kvæða
hans og segir síðan:
í dag er aldarafmæli Stein-
gríms skálds Thorstemssonar.
Hann fæddist á Arnarstapa á
Snæfellsnesi lí). mai 1831 og
var sonur Bjarna amtmanns
Thorsteinson og konu hans
Þórunnar Hannesdóttur, bisk-
ups í Skálholti. Tvítugur varð
hann stúdent og fór samsum-
ars til háskólanáms í Kaup-
mannahófn, en alfarinn kom
hann heim til íslands tuttugu
og einu ári síðar. Hann lagði
stund á málfræði og lauk há-
skólaprófi í þeirri grein, en
samfara náminu, og síðar á
Hafnarárum sínum, lagði lumn
mikla stund á ritstörf og Ivafði
ýmisleg önnur störf með hönd-
um. Varð hann þegar á þeim
árum þjóðkimntir maður af
kvæðum sinum og Jjýðingqm.
Þegar hann kom heim til ís-
lands, varð hann kennari i
latínuskólanum, síðar vfir-
kennari og loks rektor árið
190-1, og gegndi því starfi uns
hann beiddist lausnar vorið
1918. Sama sumar veitti AI-
þingi honum fitll laun i viður-
kenningarskvni fvrir starf
hans. En þá um sumarið 21.
ágúst andaðist hann snögglega,
en hann hafði verið hinn ern-
asti alt til dánardægurs síns.
Mörg' hin kunnustu og bestu
kvæði Steingríms voru ort í
Kaupmannahöfn og mótuðust
á ýmisan Jiátt af hinni löngu
dvöl lians fjarrí fósturjörð-
unni. Hann varð flestum skáld-
um bundnari við æskustöðvar
sínar, „land og fólk og feðra-
tungu“. Tii marks um það má
nefna niðurlagsvísur kvæðis-
ins „Snæfcllsjökull"; jvar sem
hann minnist æskustöðva sinná
og fyrstu ferðar frá íslandi í
þessum viðkvæmu vísum:
i
i
i
1
i
I
livort að földu hana sjón
haf eða tárin mín.“
Allir kunna kvæðið: „Eg
elska vður, þér íslands fjöll,“
og hvar sem íslending'ar koma
saman, hér eða i öðrum lönd-
um, til þess að skemta sér við
söng, þá er þetta kvæði sung-
ið, s'ungið af öllum, sem ann-
ars syngja, og svo er um svo
mörg kvæði Steingríms önnur,
að oflangt vrði upp að telja i
stuttri blaðagrein.
Steingrímur Thorsteinsson
var eindreginn fylgismaður
Jóns Sigurðssonar, og orti um
hann mörg kvæði. Er oft vitn-
að til þeirra i ræðu og riti.
Hafði hann alla æfi mikla ást
á Jóni Sigurðssyni og minntist
hans meðal annars i snjallri
ræðu, sem hann flutti lö. apríl
1904 í samsæti, sem skólapilt-
ar héldu lil minningar um 50
ára afmæli verslunarfrelsisins.
Ættjarðarást og frelsishugur
Steíngríms skálds fvlgdi hon-
um alla æfi, og jafnan verður
íslendingum heitt um hjarta-
rætur, þegar þeir heyra „Vor-
hvöt“ hans: „Þú, vorgyðja!
svífur úr suðrænum geim,“
scm hljómað hcfir og hljóma
mun lengi, um allar bygðir
þessa lands. Úr þeirri hgrhvöt
valdi liann sjálfur hin alkunnu
cinkunnarorð, sem liann skráði
eiginhendi á kvæðabók sina:
„Og ánauð vér Jiötum, því
andinn er frjáls
hvort orðum hann verst
eða sverðunum stáls.“
Undir þau orð munu nú marg-
ir taka á aldarafmæli lians, og
eigi síður þessi niðurlagsorð
kvæðisins:
„Og æskunni fanst jjetta
ort fyrir sig
og elskaði, Steingrímur,
vorið og þig.“
Og lcngi munu menn laka und-
ir þessi orð Þorsteins í sama
kvæði:
„Oss fanst, þegar ljóðin
þín leituðu heim,
að lóan og hlýindin
kæmu með þeim.“
Steingrimur Thorsteinsson
átti miklum vinsældum að
fagna með ]>jóð sinni. Margir
gerðust til jiess að flvtja hon-
um kvæði, og lionum var mik-
ill sómi sýndur hér i bænum,
jiegar hann varð sjötugur, þó
að ekki væri þá mikill siður
að minnast afmælisdaga, og
80 ára afmælis hans var minst
með mikilli viðhöfn. Landar
hans i Veslurheimi mintust og
þess afmælis með fjölmennri
samkomu i Winnipeg. Voru
þar fluttar margar ræður og
kvæði hans sungin.
Þess er enn að minnast, að
|)á er Stcingrimur lél af rekt-
orsembætti, hafði hann lcent
svo lengi, að haiin átli liver-
vetna lærisveina í öllum bygð-
um landsins og víða erlendis.
Báru þeir allir til lians hlýjan
luig, og þá virðingu, að enginn
varð til þess viljandi að styggja
hann. Hann var samviskusam-
ur og skemtilegur kennari,
kendi einkum grísku og latínu,
var mildur við ncmcndur og'
yfirlætislaus, ræðinn og gam-
aiisamur, þegar svo bar undir,
og minnast lærisveinar lians
margra kýmivrða lians og til-
svara.
—o—
Vorblærinn lék yfir vöggu
Steingrims Thorsteinssonar.
Vorið var lionum jafnan kært
yrkisefni, og það varð hlutverk
lians að boða vor og vonir,
manndáð, trygð og ættjarðar-
ást, svo víða sem islensk tunga
er töluð.
Reykjavlk og
„Fraaisdk9“.
--O—
Afskifti Framsóknarstjórn-
arinnar af málmn Reykjavíkur
eru nokktið kunn. Þcir Jémas og'
Tiyggvi höfðu árum saman
nitt Reykjavík og borgara henn-
ar í blaði sínu „Tímanum", áð-
ur en J>eir urðu ráðherrar. í ráð-
herratið sinni hafa Jicir haldið
áfram sömu iðjunni. Reykja-
víkurbúar eru nefndir i „Tím-
anuin"
Grímsbýlýður
„Kærst mér er af öllum
J)ín eyðilega sveit,
beltuð bláum fjöllum
brims við kaldan reit ;
daiiran frá J)ér dröfn mig sleil,
er af þiljum hafskips hám
þig hinsta sinn eg leit.
Ég sá þig siðla á kveldi,
sveif í vindi fley,
rennandi röðuls eldi
roðinn, og vissi ei,
er þúfa hvarf mér iiæsta þín.
„Svo frjáls verlu, inóðir!
sem vindur á vog,
og vötn Jiín með straum-
uiuim þungu.
Og aldrei, aldrei bindi
J)ig bönd
nema bláfjötur Ægis við
klettótta strönd,“
Þessi og þvílik hvatningarorð
Steingrims munu á þessum
timum vekja bergmál í hugum
allra góðra Islendinga.
er tákna á hinn versta skríl eiii-
hvern, sem þekkist.
Verkamenn kallar Timinn
Lágskiil og lágskrílsmenn.
Nú mun sanni næst, að hvergi
nokkurstaðar sé verkanienn
betur siðaðir en á íslandi, og er
Réykjavik þar cnginn eftirbát-
ur.
Hinur stéttir þjóðfélagsins,
sem i Reykjavik búa, lieita á
niáli Jónasar Jónssonar og
Trvggva Þórhallssonar
Tðkið npp I gærkveldi:
' Velour (tvíofið) i dyratjöld.
Wt,; Divanteppi, falleg og ódýr.
Kápuefni, mikið úrval.
Sumarkjólaefni, fjöldi teg.
Crépe de Chine, einl. og munstruð.
Pils, pliseruð.
Skinnhanskar og tauhanskar.
Háskríll og háskrílsmenn.
Allir Jteir, sem atvinnu liafa
af viðskiftum í Reykjavík,
heita á „Tima“-máli
Braskarar, brasklýður og
f járglæframenn.
Síðan Jieir Tryggvi og .Tcnias
Jónsson komust til valda, hafa
þeir og flokkur Jieirra haft
margskonar afskifti af Reykja-
vík. Þau hafa öll eða flest verið
á lika hmd. Skulu hér nokkur
Jieirra rifjuð upp.
Lokun mentaskólans.
Jónas frá Hriflu liefir lengi
Jiókst vera mentamálafrömuður.
Hann héfir bæði með heimild,
og Jió einkum án lieimildar,
þingsins, sagt byggingameist-
ara ríkisins að byggja hingað
og' ])angað skóla og látið fjár-
málaráðlierra ávisa til Jæss
fénu, alveg án tillits til Jiess,
hvort liagur ríkissjóðs leyfði.
En eitt af fyrstu „embættis-
verkum“ Jiessa manns var að
takmarka aðgang að gagn-
fræðadeild mentaskólans. Að-
eins 25 nemendur mátti taka í
skólann árlega. Reykjavik álti
J)á engan gagnfræðaskóla, og
horfði því hér til vandræða, ef
einstakir menn hefði ekki stofn-
að til skólahalds.
Lánstraustsspjöll bæjarins.
Bæj ars lj ómarkosningar át tu
liér að fara fram i janúar 1930.
„Framsókn“ hafði J>á lista í
kjöri. Þá tóku ])eir Jónas upji
Jiað ráð, að láta Tryggva Þór-
hallsson synja um samjyykki
sitt á fjárhagsáætlun bæjarins.
Hún var J)á send til Helga P.
Briem, er |>á var enn skattstjóri,
og hann fenginn til að gela álit
um málið. Sakir fljótfærni
]>eirrar, sem þessum manni
virðist ásköpuð, og líklega
skilningsbrests, lét hann uppi,
að vera mætti, að stórfé vantaði
í bæjarsjóð, sem J>ar ætli að,
vera. Kosningasnepill „F ram-
sóknar“ sagði nú bráðlega, að
borgarstjóri hefði stolið úr
bæjarsjóði 1-1 y2 miljón króna.
Var Helga þessum svo falin
rannsókn málsins og hitti Iiann
nú borgarstjóra og fekk skjöl
og bækur béejarins. Mátti liann
nú skjótt sjá, að borgarstjóri
eða bæjarstarfsinenn höfðu
engu fé hæjarins stolið eða glat-
að. Lvklaði Jiessu máli svo að
Jivi sinni, að Trvggvi Þórlialls-
son varð nú að samþykkja fjár-
hagsáætlun bæjarins, og liann
sjálfur og flokkur hans var'ð
]>ar með að kingja öllum liinum
svivirðilegu aðdróttunum að
borgarstjóra.
Sakamálarannsóknin
á hendur borgarstjóra.
Borgarstjóri höfðaði nú meið-
yrðamál á hendur Gisla uokk-
urum Guðnuuidssyni, sem nú
er kallaður ritstjóri „Tímans“
og þá var ábyrgðarmaður kosn-
Mjðikorbrúsa,
allar stærðir frá 2—30 Itr. fá
menn eins og fyrri daginn lang-
ódýrasta í
VERSL. B. II. CJARNASON.
Þakjárn,
30 þml. br. Slétt járn, 36 þml.
br. Þaksaum og alt annað til
bygginga. seljum við allra
manna ódýrast. Kaupið aldrei
neitt annarstaðar, fyr en þér
hafið fundið okkur — J)á gerið
þér góð kaup. — Margskonar
byggingarvörur eru væntanleg-
ar með Goðafossi 25. þ. m.
VERSL. B. H. BJARNASON.
Fallegu áletruðu
bollarnir
komnir aftur. Einnig mikið af
ódýrum búsáliöldum.
VERSLUNIN
ingasnepils Framsóknar. Svo
var málstaður Gísla þessa frá-
leitur, að dómarinn, Björn
Þórðarson, dæmdi hann í 400
kr. meiðyrðasekt og málskostn-
að. En meðan á málinu stóð,
krafðist Gísli Jæss, að þvi yrði
frestað, J>ví að ]>á hafði hann
fengið Jónas Jónsson til að
skipa opinbera rannsókn —
sakamálsraimsókn — á hendur
borgarstjóra. Ekki gat dómar-
inn, Björn Þórðarson, heldur
séð sér fært að veita Jienna
frest, J>ótt mjög væri að honum
lagt. Má af ]>ví marka, hversu
fjarri öllu lagi Jæssi rannsókn-
arskipun Jónasar hefir verið.
Annað atriði er og eftirtektar-
vert í þessu hneykslismáli Jón-
asar. Það er
Framkvæmd rannsóknarinnar.
„Framsóknar“-manninum
Hermanni Jónassyni lögreglu-
stjóra var hoðið 3. maí f. á. að
byrja Jxissa rannsókn J)á Jxgar.
Atti að nota J)etta í þágu „Fram-
sóknar“ við landkjörið 15. júní
í fyrra. En lögreglustjórinn,
sem J)ó er einkar dyggur
flokksmaður Jónasar, kynokaði
sér við að byrja rannsókn
þessa. Svo fautaleg og jafn-
framt heimskuleg hefir honum
þótt rannsóknarskipun Jónasar.
Liðu nú fullir 9 mánuðir, og
hefir lögreglustjóri sýnilega
ætlað að kistulegg.ja hana. Loks
er ákveðið í febr. síðastl. að 2
bóldialdsfróðir menn athugi
bókhald bæjíirins, svoua rétt tií
þess að rannsólenarskipim Jém-