Vísir - 13.07.1931, Page 3

yisiR
Til l»ingvalla
o g Kárastaða
fara hilar daglega frá
Bæjarbflstððmni.
Sírni 695.
Nýir bílar lil leigu nieð sann-
gjörnu verði.
Magnús Skaftfjelil.
iirnar voru litlar framan af, og
um helmingi þeirra var jafn-
óðum varið lil styrktar öðrum
féJögum, sem unnu að velferð
barna, og mun félagið liafa lagt
af mörkum um 1000 kr. alls
til annara félaga.
En árið 102!) báru þrír fé-
lagsmenn fram tillögu um, að
félagið gengist fyrir stofnun
sérstaks barnaheimilis, banda
'kirtlaveikum börnum Voru
það þeir Gunnlaugur læknir
Einarsson, Helgi Bergs og
Freysteinn Gunnarsson.
(Gunnlaugur læknir liafði liaft
reynslu af því, að bveraloft
revndist beilsusamlegt kirtla-
veikum og ])ess vegna var
heimilinu fengiun þessi slaður.
Afmælisfélagið befir tekið á
jeigu um 10 dagslátlur lands
bjá Mjólkurbúi Ölfesinga, og
fær jafnframt lieill vatn og raf-
magn eftir þörfum frá búinu.
Samningurinn gildir í 50 ár, og
befir stjórn búsins sýnt Afmæl-
ísfélaginu lipurð og sanngirni
í öllum samningum.
í fvrrasumar var farið að
reisa búsið og komst það þá
undir þak, en var fullgcrt í vor.
Smiði þess annaðist Jóbannes
Reykdal í Hafnarfirði, en Ein-
ar Erlendsson liafði á bendi
eftirlit af liálfu féalgsins.
Enn er ekki fullséð nákvæm-
lega. livað búsið kostar. en það
er milli 30 og 40 þúsundir kr.
Félagið ætlar sér framvegis
að reka þetta beimili um
þriggja mánaða skeið að sumr-
inu, og bcfir nú þegar tekið
við 38 börnum, og liafa þau
börn verið látin sitja fvrir,
sem að læknis dómi liafa mesta
þörf fyrir sumarveru á beim-
ilinu, vegna kirtlaveiki. Mán-
aðargjald fyrir livert barn er
25 krónur, en um fjórði bluti
þeirra .fær ókeypis dvöl.
Afmælisfélagið befir notið
stvrktar ýmsra góðra manna.
Þorst. Scb. Thorsteinsson lvf-
sali gaf því liúsið nr. 1 við
Thorvaldsensstræti.Varþaðsíð-
an selt til niðurrifs og fékk fé-
lagið 3500kr. fyrir það. Þá fékk
það dánargjöf, 2000 kr., úr biii
Egils .Tacobsen, og firmað Nat-
ban & Olsen befir gefið félag-
inu allan arð af sölu eldspýtn-
anna „Leiftur“, sem það hefir
selt að undanförnu. Félagar
eru nú um 1000, og geta allir
gengið í félagið, sem þess óska.
Forstöðukona beimilisins er
Þuríður Þorvaldsdóttir, lijúkr-
unarkona barnaskólans. Starf-
ár félagið að þessu sinni i tvo
mánuði, en eins og áður scgir,
mun það framvegis starfa í
þrjá mánuði, júni, júli og á-
gúst, eða frá miðjum júni til
miðs septembers.
Félagsstjórnin væntir ])css,
að bveraloftið og góð aðbúð og
gott viðurværi megi verða
börnunum til gleði og lieilsu-
bótar.
.Tóu Kjartansson ritsljóri
þakkaði af bálfu blaðamanna
fyrir lieimboðið og lét i ljós
ánægju sina yfir þvi, bve öllu
væri vel fyrir komið á heimil-
inu.. Ilann kvað það bafa verið
áhyggjuefni mnrgra foreldra í
Reykjavík, að þeir gæti eklci
komið börnum sínum fyrir ut-
an bæjar að sumrinu, cn með
stofnun þessa heimilis og ann-
ara slíkra, sem upj) befði kom-
ist á allra síðustu árimi, vrði
þes§um ábýggjum af þeim létt
i framtíðinni.
Blaðamenn böfðu mikla á-
nægju að komu sinni til Egils-
staða, og þarf ekki að efa, að
börn þau, sém þangað fara,
beri siðar Iilýjar endurminn-
ingar um dvöl sína þar.
N ýlendumál
í»jóöverja.
—o—
Eins og kunnugl er, mistu
Þjóðverjar nýlendur sínar í
beimsstyrjöldinni. Félög þjóð-
ernissinna og beimkominna
nýlendubúa vinna að því ötul-
lega, að kröfurnar um endur-
heimt nýlendnanna verði eigi
látnar niður falla. En hagfræð-
ingar og fjármálamenn liafa
einnig tekið til máls um þelta,
og þeir spyrja: llvaða liagur
væri Þjóðverjum i því að fá
aftur þessar nýlendur? Og þeir
svara þeirri s])urningu á þá
leið, að eins og nú borfir mundi
ríkinu verða svo gífurleg fjár-
bagsleg byrði af nýlendunum,
að ráðlegasl sé að lireyfa ekki
])ossu máli að sinni. Hagurinn
af nýlendum þessum liggur að-
allega i ])) í, að þær eru auðug-
ar að bráefnum. En það er
enginn skortur á bráefnum i
heiminum nú og verðið á þeim
lágt. Hagur Þýskalands mundi
ekkert batna, segja hagfræð-
ingarnir, pótt nýlendurnar
fengist aftur. Nokkur eim-
skij)afélög og stóreignamenn
mundu auðgast, en almenning-
ur ekki. Á f járlögum Þýska-
lands 1912, nokkuru fyrir
heimsstyrjöldina, var gert ráð
fyrir liðlega 20 miljóna marka
tekjuhalla á Austur-Afríku-
nýlendunni. Stór og öflug vefn-
aðariðnaðarfélög liöfðu lagt
þar mikið fé í baðn)ullarrækt i
stórui)) stíl, en útflutningarnir
komust aldrei yfir 5000 smá-
lestir árlcga, og var það alt of
litið, miðað við tilköstnaðinn.
Um gúmn)ífran)leiðsluna er
sama að segja, bæði i Kamerun
og Austur-Afriku. Framleiðslu-
kostnaðurinn var of bár. Nú er
of mikil framleiðsla á gúmmí,
eins og svo mörgum öðrum
liráefnum. Loftslag í nýlend-
um þessum er víða óholl og
flutningar langir og crfiðir. Að
eins 10% af flatarmáli þýsku
nýlendnanna var ræktað land.
Og tala hinna hvítu nýlendu-
búa í þessun) þýsku nýlcndum
var, að undantekinni Sban-
tungnýlendunni, að eins 22000,
örlítill bluti þess fjölda, sem
nú er atvinnulaus í Þýskalandi.
Sennilega mundi eigi um stór-
felda fólksflutninga að ræða
frá Þýskalandi til nýlendnanna
frekara nú en þá, þótt Þýslea-
land fengi þær aftur, þvi að
skilvrðin til þess að bafa sig
áfram í þeim, eru ekki aðlað-
andi.
Hins vegar er það vel skilj-
anlegt, að fjöldi Þjóðverja ali
þær vonir, að Þýskaland fái
aftur nýlendurnar. Og þegar
Þýskaland nær sér aftur fjár-
hagslega þarf ekki að efa, að
)eir bafa l)æði vit og dugnað á
)orð við aðrar þjóðir til ný-
lendustarfa. En vafalaust er
jjóðinni fyrir bestu, eins og
sakir standa, að vera laus við
nýlendurnar. Það er að eins
timaspurning bvenær Þýska-
land nær sér aftur. Og þá er
ekki ósennilegt að þeir l'ái ný-
lendurnar aftur. Að minsta
kosti taka Bretar þvi ekki
fjarri, og má ])\ í ætla, að nokk-
urar likur séu til, að Þjóðverj-
ar komist vfir þær aftur með'
friðsamlegum bætti.
Fyrirspurn.
—o---
Það þykir ekki tiltökumál
])ótt heilir farmar þungavöru,
svo sem kol, sall, sement og
Irjáviður, sé fluttir hingað á er-
lendum leiguskijmm, enda hafa
landsmenn sjálfir ekki skij)a-
stól til þess.
Öðru máli er að gegna um
vöruflutninga með j)óstskipun-
um, sem fara milli landa eftir
áællun. Fvrir flutningi með
þeim ælti landsmenn að láta is-
lensk skip sit ja. Mega þcir menn
eigin böðlar nefnast, sem
styrkja vilja erlenda keppi-
nauta sina til þess að reyna að
spilla hag islenskrar siglingar.
Þó telcur út yfir, |)á er opin-
berar stofnanir hér á landi
verða til þessa.
Það er ófögur sjón, að sjá
nú himinháum timburblöðum
skij)að upp úr erlendu póst-
skipi frá sömu höfn, sem is-
lensk skip sigla á oft á mánuði,
og vita til þess, að efniviður
])essi er handa bæjarfélagi
Reykjavikur.
Hver ber ábyrgð á svona til-
tæld?
Lætur bæjarstjórn ])etta af-
skiftalaust?
Eg treysti að minsta kosti hr.
bæjarfulltrúa .Takob Möller til
þess að bera fram fyrirspurn
un) þetta á næsta bæjarstjórn-
arfundi, og skýra lesöndum
Visis frá svarinu.
Revkjavik, 11. júlí 1931.
Borgari.
Aths. Umræddur trjáviður cr
seldur bænum bingað kominn,
og er ])að því seljandinn, Raf-
tækjaverslui) Islands, sem befir
annast um flutninginn. Ritstj.
ar frá öðrum stöðvum). —
Mestur liiti hér í gær 18 st.,
minstur 10 st. Sólskin 2 stund-
ir. — Yfirlit: Alldjúp lægð um
Bretlandseyjar, á hreyfingu |
norður eftir. Smálægð yl'ir
sunnanverðu íslandi. — Horf-
ur: Suðvesturland: Norðvest-
an gola. Víðast léttskýjað. Skúr-
ir undir Eyjafjöllum. Faxaflói,
Breiðafjörður: Norðan gola.
Léttskýjað. Vestfirðir, Norður-
land: Norðaustan eða austan
gola.. Léttskýjað í dag, en víða
þoka í nótl. Norðausturland,
Austfirðir: Austan kaldi. Þykt
loft og sennilega þokusúld í
nótt. Suðausturland: Breytileg
átt og hægviðri. Sumstaðar
skúrir.
llolnia
kom til Leith kl. 4 síðdegis í gær.
María Þ. Árnadóttir.
Slys.
Árni Böðvarsson frá Rúis-
slöðum í Dölum, rúmlega tvi-
tugur að aldri, drukknaði um
fyrri belgi í sundlauginni á
Lauguin. Slvsið atvikaðist
þannig: Hann og annar maður
til voru þar við vinnu um dag-
inn, en um kveldið að vinnu
lokinni, höfðu þeir báðir farið
ofan i laugina lil að baða sig,
en Árni heit. sennilega fengið
kramj)a, og var liann örendur
þegar lijálp kom.
Veðrið í morgun.
Hiti i Reykjavik 13 st„ ísa-
firði 12, Akureyri 10, Sevðis-
firði 7, Vestmannaeyjm 9,
Stykkishólmi 10, Blönduósi 8,
Hólum i Hornafirði 10, Grinda-
vík 14, Færeyjum 9, Iíalip-
mannaböfn 15 st. (skeyti vant-
Dáin 4. júlí 1931.
—o—
N11 ert ]>ú sofnuð sí'Östa blund.
Sigraði dauÖinn sterki.
Margur hér endar æfistund
oft frá hálínuÖu verki.
Trúin er okkar hjálp og hlif,
heimsins er óviss staÖur.
Ei er spurt þegar endar líf,
ert þú tilbúinn — mctður.
I.eiöin var enduÖ, lífsins stund
liðin, og kom ei aftur.
Og vi'Ö rólegan bahablund
burtu var fjör og kraftur.
Gullfoss
fór vestur i gær.
ísland
kom aÖ vestan í gær.
Esja
kom úr strandferÖ í morgun.
Lyra
er væntanleg hingaÖ kl. 2 í dag.
Kínverski presturinn
Ulisses Ho, sem kom hingaÖ til
hæjarins 7. júní. hefir veriÖ í ferÖa-
lagi um AustfirÖi og NorÖurland
fullan mánuÖ og flutt fjölmörg er-
indi um kristniboð og trúmál al-
ment, og aÖsókn víÖa mikil. eins
og eÖlilegt er. — ÞaÖ er einsdæmi
á voru landi, aÖ kinverskur prestur
fer'Öist um að prédika. — Sira Ho
talar norsku prýðilega og er frá-
bærlega fljótur a'Ö læra tungumál,
eins og áheyrendur hans hér í dóm-
kirkjunni 7. f. m. heyrðu. RæÖu
sína þar byrjaði hann sem sé á ein-
um 3 íslenskum . setningum, sem
hann bar fram alveg rétt, ])ótt aldr-
ei hefði hann íslensku heyrt, fyr en
þenna sama dag. — SigurÖur Páls-
son guðfræðisstúdent hefir verið í
för með honum evstra og nyrÖra
og túlkað eftir ])örfum ræður hans.
Þeir komu hingað í morgun með
Suðurlandi frá Borgárnesi, úr ])essu
fcrðalagi. — Sira Ulisses Ho og
Sigurður Pálsson stud. theol.. segja
frá ferðuui sinum á sameiginlegum
fundi kristnibo'Ösfélaganna hér i bæ,
er haldinn verður kl. 8)4 i kvöld, i
húsi K. F. U. M. — Félagsfólk má
taka gesti með sér á fundinn, og
allir kristniboðsvinir eru velkomn-
-—- Þar eð sr. Ilo kveðst muni
fara mjög bráðlega frá Islandi, niá
búast við að þetta verði einasta tæki-
færið fyrir bæjarbúa að kynnast
honum. Hann á svo mörg heimboð
hér nærlendis. að timinn mun vart
endast honun) til að sinna ])eim.
Y. A. Gíslason.
Þingskrifarapróf.
Föstudagiiin 10. ]). íii. fór
fram þingskrifarapróf i lestr-
arsal Landsbókasafnsins.
Gengu 24 undir jirófið. Um
úrlausnir dæmdu 12. þ. 111. dr.
Guðm. Finnbogason, Jón Sig-
urðsson, Pétur Lárusson, Fimi-
ur Sigmundsson og Svanbildur
Ólafsdóttir. Þessir blutu bæst-
ar einkunnir: Birgir Tlior-
lacius 0,94, Hallgrímur Jónsson
0,77, Jón Simonarson '0,76,
Gunnar Benediktsson 0,66, Sig-
urður Einarsson 0,66, Sigurður
Guðmundsson 0,66. Björn
Franzson 0,65, Gústav Ölafs-
son 0,63.
Óþrifnaður.
Hingað bafa komið að und-
anförliu niörg erlend ferða-
mannaskip og liafa farþegarn-
ir farið viða um sér til skemt-
unar og fróðleiks. Meðal ann-
ars bafa margir þeirra gengið
Kvaddir þitt barn með kær
kraftana fanstu þrjóta.
Huganum lyftir himins til.
Hér fékst svo hvíldar njóta
syl;
Andinn á burt i friÖi fer. —
fjötrarnir brnstu hörðu.
Allir vinirnir þakka þér
þína samfylgd á jörðu.
J. M. M.
suður í skemtigarð bjá Hljóm-
skálanum og umbverfis tjörn-
ina. Hafa ýmsir þeirra liaft orð
á því, að þeim þætti tjörnin illa
hirt og ])ætti útlit hennar hera
vitni um litinn þrifnað og feg-
urðartilfinningu af liálfu
þeirra manna, sem um þá hlut-i
eiga að sjá i þessum bæ. Tjörn-
in er nú full af slýi, svo að
þykk skán má heita vfir henni
allri. Þykir mörgum bæjarbú-
um furðuíegt, að borgarstjórí
og bæjarstjórn skuli una þessu,
og ekki láta liefjast lianda um
lireinsun tjarnarinnar. Eins og
allir vita, gæti tjörnin verið liín
mesta baejarprýði, ef bún værí
sæmilega liirt, en þegar luin er
full af slýi og óþverra, eins og
núna, cr 11 ú 11 líkust forarvilpu
á að sjá og ódauninn leggur af
lienni langar leiðir, þegar heitt
er i véðri. Það kann nú að vera,
að bæjarstjórn og borgarstjóra
þyki þetta fullgott lianda okk-
ur Reykvíkingum, 011 þessi liáu
bæjarvöld ætti að láta sér skilj-
ast, að útlendir ferðamenn, sem
liingað koma, laka eftir slíkum
menningarmerkjum sem tjarn-
arslýinu og dæma bæjarbúa ef
til vill þar eftir. =— Yæntanlega
verður nú brugðið við þegar í
stað og tjörnin breinsuð vel og
vandlega. Það er bænum til
stórskammar, að liafa liana
fulla af slýi og öðrum óþverra
livert sumar.
Bæjarbúi.
lðunn.
Annað hefti 1931 er nú kom-
ið út og flvtur þetta efni:
„Tárnöld hin nýja“, eftir Sig-
urð Einarsson; „Slitnr um is-
lenska höfunda", eftir Rngnar
E. Kvaran, „Liðsauki“, saga
eftir llalldór Stefánsson; „Sól-
livörf", kvæði eftir G. Geirdal;
„Harmur“, kvæði eftir Arnór
Sigurjónsson; „Gróðinn af ný-
lendunum“ eftir ,lol)an Vogt;
„Dögun“, kvæði eftir Þorstein
Halldórsson; „Um Kristofer
Uppdal“, eftir Guðm. G. Haga-
lín; „Bylurinn“ (sögukafli)
eftir Iíristófer Upj)dal; „Ferða-
minningar“, eftir Sigurð Skúla-
son; „Bækur“, eftir Á. H„ G.
Ben„ og Jónas Jónsson frá
Efstabæ.
Lúðrasveit Reykjavíkur
leikui' á Austurvelli kl. 8*4
í kveld, ef veður leyfir. Páll ÍS-
ólfsson stjórnar.