Vísir - 29.11.1932, Qupperneq 2

V I S I R
)) feimi I ÚLsm M S- R- F I-
Heildsölubirgðir:
KARTÖFLUR — LAUKUR — CÍTRÓNUR.
Jðnas bljngar?
Siðasta tölublað „Timans“
hefir vakið allmikla atliygli
þeirra, sem lítilsliáttar eru
kunnugir valdastreitunni innan
framsóknarflokksins. Það er
kunnugt, að siðan Jónas Jóns-
son veltist úr valdasessi, hefir
blaðið verið mjög fjandsamlegt
Ásgeiri Ásgeirssyni. Svo að
segja í hverju blaði, hafa lion-
um verið sendar linútur fyrir
„friðar“-starfsemi hans, og
greinum hans, sem blaðið hefir
birt, hefir venjulega verið svar-
að jafnharðan með ónotum og
útúrsnúningum. Og flestar rit-
stjórnargreinar hlaðsins hafa
miðað að þvi að gera liann tor-
tryggilegan í augum flokks-
manna hans.
Nú virðist blaðið algerlega
ætla að „snúa við blaðinu“. I
ritstjórnargrein á fyrstu síðu,
syngur það Ásgeiri lof og dýrð,
fyrir aðgerðir hans í varalög-
reglumálinu, og ber af honum
allar sakir, sem kommúnistar
og jafnaðarmenn liafa á hann
boríð út af því máli. Þar er Ás-
geir svo að segja i liverri línu
og jafnvel Tryggva Þórhalls-
syni skýturþar upp öðruhverju.
Og á annari síðu blaðsins birt-
ist grein eftir J. J„ þar sem
hann talar um sig og Ásgeir
eins og bræður, sem aldrei geti
skilist hvor frá öðrum.
Menn vita það, að Jónas og
vikapiltar hans hafa, frá því
er þingi sleit í sumar, farið eins
og landafjandar um allar sveitir
til að rægja Ásgeir og fylgis-
menn hans innan þingflokks
framsóknarmanna. Menn vita
það líka, að þetta starf þeirra
hefir lítinn árangur borið. Og
menn vita það, að nú nýlega
leiddu þeir Ásgeir og Jónas
saman hesta sína á flokksfundi
framsóknarmanna í Árnes-
sýslu og að Jónas varð algerlega
undir í þeirri viðureign. Sagt
er líka, að Jónas hafi verið
„hrópaður niður“ á fundi aust-
ur í Rangárvallasýslu fyrir
skemstu. Það er líka kunnugt
orðið, að á fundi, sem nýléga
var haldinn í félagi framsókn-
armanna hér í Reykjavík, vítti
Ásgeir harðlega ritsljóra
„Tímans“ fyrir skepnuskap
hans í blaðamenskunni.
En er það þá svo að skilja, að
þeir Jónas og Gísli séu nú loks
farnir að láta sér skiljast það,
að islenskir bændur séu búnir
að fá nóg af skepnuskap þeirra,
og að þeir félagarnir liafi þess
vegna séð sér þann kost vænst-
an, að krjúpa auðmjúkir að
fótskör Ásgeirs Ásgeirssonar?
— Menn efast ekki um það, að
sá verði endirinn, þegar læim
er orðið það alveg ljóst, að róg-
burðarherferð þeirra hafi mis-
tekist, að þeir komi þá og
biðji um leyfi til þess að fá að
kyssa á vöndinn. Menn efast
mcira um hitt, að þeir séu bún-
ir að missa vonina um að geta
sigrað með sínum gömlu bar-
dagaaðferðum, og trúna á það
lakasta i fari sinna gömlu fylg-
ismanna, sem þeir hafa reist
vonir sinar á.
imskeyt
Berlín 28. nóv.
United Press. - FB.
Frá Þýskalandi.
Viðræður og samkomulags-
tilraunir um stjórnarmyndun
halda áfram. Er nú helst hú-
ist við, að von Schleicher lier-
málaráðherra verði útnefndur
kanslari.
New York 28. nóv.
United Press. - FB.
Gengi.
Gengi sterlingspunds var
skrásett liér í morgun á $
3.19Vs er viðskifti liófust, og
var lægst $ 3.17% eða lægra
en nokkuru sinni. Er viðskift-
um lauk, var það skrásett á
$ 3.1834.
Washington 28. nóv.
United Press. - FB.
Skuldamálin.
Að afloknum viðræðufundi
við Iloover forseta lét Ogden
Mills fjármálaráðherra svo um
mælt, að ekkert hefði enn
fram komið, sem réttlætti
breytta afstöðu amerísku rík-
isstjórnarinnar til skuldamáls-
ins.
London 29. nóv.
United Press. - FB.
Samkvæmt áreiðanlegum
lieimildum ræddu fjármála-
sérfræðingar rikisstjórnarinn-
ar í gær við stjörn Englands-
banka. Mun bankastjórnin
hafa lagt áherslu á það, að ef
ekki væri staðið í skilum með
greiðslur af ófriðarskuldunum
myndi það gerspilla láns-
irausti Bretlands.
Briissel 29. nóv.
United Press. - FB.
Þingkosningar í Belgíu.
Fullnaðarúrslit í þingkosn-
ingunum i Belgiu eru nú kunn.
Af 187 þingsætum í fulltrúa-
deild þjóðþingsins fengu í-
haldsmenn (kaþ. fl.) 79, unnu
3, jafnaðarmenn 73, unnu 3,
frjálslyndir 24, töpuðu 4,
flæmski flokkurinn 8, tapaði
tveimur, kommúnistar 3, áður
ekkert.
Mótmæli gegn
„píltislögpeglu“.
Alþýðublaðið skýrir frá þvi 25.
þ. m„ að stúdentar hafi mót-
mælt „ríkslögreglunni" og er sett
fcit fyrirsögn yfir frétt um þetta
efni, eins og utn einhvern stórvið-
burð væri að ræ'ða. Það kemur nú
raunar í ljós, að á fundi þeirn, sem
mótmælin voru samþykt á, voru að
eins 25 menn, en þar af greiddn
að eins 12 mótmælatillögunni at-
kvæði, og var þvi ekki fullur
helmingur fundarmanna sam-
þykkur henni. — Annars má
það furðulegt heita, að stúdentar
skuli hlaupa til að satnþykkja
slik mótmæli sem þessi. —
Það er furðulegt, að þeir menn,
sem eiga að bera uppi menninguna
5 landinu, m. a. gæta laganna,
Sálarrannsóknafélag íslands
heldur fund í Iðnó, miðviku
daginn 30. nóv. kl. 8% siðd.
Síra Kristinn Danielsson f'lvt-
ur erindi: Frá reynslu minni.
S í j ó r n i n.
Gúmmístimplar
eru búnir til í
Félagsprentsmiðjunni.
Vandaðir og ódýrir.
skuli mótmæla því, að gerðar séu
ráðstafanir til þess, að ekki verði
framvegis traðkað lögum og
rétti í þessum bæ. það er einnig
furðulegt, að stúdentar skuíi
hlaupa eftir lygaþvaðri Alþýðu-
blaðsins og forsprakka jafnaðar-
manna og slá því föstu, að „sýnt
er, að hlutverk hennar (þ. e. vara-
lögreglunnar) er einungis (auð-
kent hér) að gæta hagsmuna at-
vinnurekenda í hagsmunabaráttu
verkamanna.“ Svo fjarri sannleik-
anum er þetta, að allir vita, að
hlutverk hennar er einungis að
gæta þess að lögunum sé hlýtt, m.
a koma í veg fyrir, að uppivöðslu-
seggir og byltingasinnar taki völd-
in af þeim, sem fulltrúar borg-
aranna hafa falið að fara með þau.
En það er engu líkara, en að mót-
stöðumenn varalögreglunnar telji
það, að gæta þess að lögum 'sé
hlýtt, vera hið sama sem að ráð-
ast á verkamenn, eins og það liggi
á íbak við, að verkamenn ætli sér
að brjóta lögin, ef til kaupdeilu
kemur, en það kemur verkamönn-
unum sjálfum ekki til hugar, cn
hvað forsprökkum þeirra hefir
dottið í hug er annaö mál. Ætía
jxeir að taka við aí kommúnistun-
um og spana fólkið upp til þess
að halda út á byltingarbrautina ?
Er svo komið, að þeir sjái enga
leið til þess að halda fylkingunni
saman, nema þessa, nú er við-
reisnarhugur þjóðarinnar í’er eins
og alda unx allar sýslur landsins,
og sameinar kjósendurna unx þá
menn, sem vilja hefja atvinnu og
viðskiftalífið úr rústum. For-
sprakkar jafnaðarmanna, ait
þeirra lið, Jónas og fækkandi
fylgismannahópur hans, vilja við-
reisnarstefnuna feiga, og alt sem
þeir leggja til þjóðmálanna rni,
er framkomið til þess að spilla fyr-
ii samheldni viðreisnarmanna. —
Eyðslumennirnir og angurgaparn-
ir eru að sameinast í mótstöðu
gegn viðreisnarmönnunum. Þeir
standa nú fremstir í flokki and-
stæðinga hinnar nýju, hollu stefnu,
sinn á hvorum meiði, Jónas Jóns-
son og Héðinn Valdimarsson, en
svo skamt er rnilli, að það mun
ekki taka langan tíma að hefja
samskonar samvinnu og þá, er
Jónas var við völd, en þá var H.
V. senx aörir jafnaðarmenn stuðn-
ingsmaður hans. Nú þykir þeim þó
ráðlegra, að afneita hvor öðrum.
en hinum óbreyttu liðsmönnum
er skipað að „ynótmæla ríkislög-
reglunni.“ Verkamenn hafa mót-
mælt, og það er skiljanlegt, ef þeir
trúa orðum forsprakka sinna, að
nota eigi vara-lögregluna til þess
að berja á verkamönnum. En það
er ósatt. Það er ekki hlutverk
vara-lögreglunnar. Það ætti verka-
menn að vita og þessir tólf stúd-
entar líka. En báðunx er vorkunn.
verkamönnum vegna þess, að þeir
ciga ekki betri foringja en allir
vita stúdentunum af því, að þeir
eru ungir menn og óreyndir.
*
Minningarorð.
Ekkjan Sigurbjörg Sölvadótt-
ir, er andaðist hér í bænuni 21.
þ. m. var fædd á Reynhólum í
Miðfirði 2. september 1854.
Voru foreldrar hennar Sölvi
Jónsson, af góðri bændaætt í
Húnavatnssýslu og kona lians
Guðrún Jónsdóttir frá Norð-
tungu Vigfússonar. Sigurbjörg
heit. ólst upp í æsku lijá liinni
alkunnu sæmdarkonu jómfrú
Sigriði Árnadóttur (systur
Hannesar prestaskólakennara)
fyrst á Ytriey á Skagaströnd, og
síðar á Gunnsteinsstöðum í
Langadal. Ivallaði Sigurbjörg
hana jafnan „fóstru“ sína, og
hafði miklar mætur á henni.
Var hún þar samtíða frú Sig-
ríði Hjaltadóttur, ekkju Jóns
Jenssonar yfirdómara. Bar Sig-
urbjörg heit. i mörgu menjar
þess, að liún liefði í æsku alizt
upp á reglu- og myndarheimili.
Rúmlega tvítug giptist hún
Halldóri Guðmundssyni og
bjuggu þau á Botnastöðum í
Svartárdal við lítil efni, en
gestnauð þar mikil og gestrisni
efnum framar. Mun húsmóðir-
in liafa átt þar marga örðuga
daga í fátækt sinni, maðurinn
optast mjög heilsuveill, og
ómegð allmikil, þvi að þau lijón
eignuðust 7 börn. Dó elzta dótt-
ir þeirra Sigriður uppkomin,
gipt Sigurði S. Skagfjörð húsa-
smið hér í bænum, önnur (Guð-
rún) dó misseris gömul, en liin
5 hörnin eru enn á lífi: Margrét
gipt Aage Frederiksen véla-
meistara hér í bænum, Ingi-
björg og Að^lheiður, báðar i
Kaupmannahöfn, önnur gipt
dönskum manni, Guðmundur
verzlunarmaður þar og Jón
Valdimar kvæntur i Hafnar-
firði. Öllum börnum sínum var
Sigurbjörg hin bezta og um-
hyggjusamasta móðir og lét sér
mjög.annt um liag þeirra. Ept-
ir lát manns síns fluttist hún
norður á Sauðárkrók, og var
þar optast ráðskona hjá ýms-
um borgurum kaupstaðarins,
því að það var sótt eptir lienni
til þeirra starfa öðrum framar.
Árið 1915 fluttist hún hingað
til bæjarins og árið eptir (1916)
kom liún fyrst á lieimili mitt og
dvaldist þar upp frá því, full
16 ár, og vann jafnan öll verk
sin vel og dyggilega með þeim
myndarskap og snyrtilegum
frágangi, sem henni var laginn.
Hún var fremur lítil vexti, en
sómdi sér vel, létt og kvik í öll-
um hreyfingum, hafði ágæta
lieym og sjón til dauðadags og
heilsugóð jafnan, nema allra
síðustu árin, er heilsan tók að
hröma en kjarkurinn og álrag-
inn var hinn sami. Hún var
glaðlynd að eðlisfari, fróð og
minnug um margt, trúrækin
mjög og sótti kirkju hvern helg-
an dag meðan kraptar entust
til útivistar. Þá er lifsþrótturinn
er tekinn að þverra er gott að
ganga til liinnstu hvíldar á
gamalsaldri, eptir marga mæðu-
sama og erfiða æfidaga, eptir
langt og trúlega unnið æfistarf
í þarfir þjóðfélagsins, sem er
jafn mikilsvert, þótt það sé ekki
Eldtryggir
járnskápar
til sölu í
Heildverslun
Garðars Gíslasonar,
(Nýi síminn 1500) . .
unnið á liinum svokölluðu efri
þrepum mannfélagsstigans.
Aðalatriðið er að hafa rækt
skyldur sínar í lífinu með dyggð
og trúmensku i hverri stöðu
sem er, liafa ávaxtað vel það
pund, sem manni er í liendur
fengið, og það gerði Sigurbjörg
lieitin betur en margir aðrir,
sem hærra eru settir og eiga við
minni erfiðleika að stríða i líf-
inu en hún átti.
Hannes Þorsteinsson.
Alþýdufrædsla
safnaðanna.
Forstöðunefnd mötuneytinu
hefir stofnað til fræðslustarf-
semi í sambandi við mötuneyt-
ið, i því skyni, að þeim, sem
mötuneytið sækja og öðrum at-
vinnulausum mönnum eftir á-
stæðum, gæfist kostur á að
verja kveldstundum sinum, sér
að kostnaðarlausu til gagnlegra
námsiðkana. Vakti það fyrir
nefndinni, að þannig yrði ein-
hverjum forðað frá lélego
skemtanahfi og illum félags-
skap í atvinnuleysinu. Þetta
starf er nú hafið fyrir nokkuru.
Barnaguðsþjónustur eru
lialdnar i franska spítalanum á
sunnudögum kl. 3, og hafa ver-
ið vel sóttar. En aðalfræðslu-
starfið fer fram á kveldin, alla
virka daga, með kenslu í ís-
lensku, munnlegri og skriflegri,
og rcikningi, og auk þess erind-
um og fyrirlestrum.
Stundataflan er þannig:
Mánud. kl. 7%—8%: Upplestur
úr ísl. bókmentum: Haraldur
Björnsson.
Mánud. kl. 8y2—9%: íslenska:
Hallgrimur Jónsson.
Þriðjud. kl. 7%—8y2: Reikn-
ingur: Jón Pálsson.
Þriðjud. kl. 8%—-9y2: Erindi.
Miðv.d. kl. 734—8%: Islenska:
Hallgrímur Jónsson.
Miðv.d. kl. 81/2—91/2: Reikn-
ingur: Jón Pálsson.
Fimtud. kl. 734—81/2: Reikn-
ingur: Sigurbj. Á. Gíslason.
Fimtud. kl. 81/2—91/2: Erindi.
Föstud. kl. 734—81/2: Isl. bók-
mentasaga: Arngrimur Krist-
jánsson.
Föstud. kl. 8%—9y2: Islenska:
Ásmundur Guðmundsson.
Laugard. 7%-—8%: Islenska:
Hallgrímur Jónsson.
Laugard. kl. 8y2—9%; Erindi.
Þessu starfi hefir verið vel
tekið, kenslan og erindin verið
vel sótt eftir ástæðum, og við
ahnenna ánægju þátttakenda,
bæði nemenda og kennara. Eru
atvinnulausir menn velkomnir
til þessarar ókeypis fræðslu,
meðan rúm leyfir. Nemendur
þeir, sem þegar njóta kenslunn-
ar, eru á ýmsum aldri, frá ferm-
ingaraldi-i og til fimtugs.
Ætla iná, að námsfúsir menn,
sem ekki sækja skóla, og nú
liafa ekkert að starfa, noti sér
þetta tækifæri sem best.
I sambandi við þetta efni,
dettur mér í hug „Sjómanna-
skpli Árnessýslu“, fræðslustarf,
sem haldið var uppi í flestum
verstöðvum austanfjalls árin
1890—1902, i því skyni, gð
veita vermönnum i frátökuna
og landlegum tilsögn i íslensku,
munnlegri og skriflegri, reikn-
ingi og dönsku. Frumkvöðull
og forstöðumaður þessarar
starfsemi, Jón Pálsson, fyrv.
bankagjaldkeri, er nú einn af
kennurunum við Alþýðufræðsla
safnaðanna. Ýmsir þeir, er Jxess-
arar kenslu nutu, og þar á með-