Vísir - 20.12.1932, Blaðsíða 5

Nýja dráttarbrantin.
Botnvörpungurinn Kári Söl-
mundarson dreginn á land til
viðgerðar í gær. — Skipavið-
gerðir í stórum stíl hef jast inn-
anlands.
Dagurinn í gær var í raun-
inni merkisdagui- i sögu þjóð-
arinnar og þá fyrst og fremst
þessa bæjarfélags. Þá var botn-
vörpungurinn Kári Sölmundar-
son dreginn á land til aðgerð-
ar á nýju dráttarbrautimii, en
það er væntanlega upphaf þess,
að framvegis fari allar viðgerð-
ir á botnvörpuskipum landsins
fram hér, i stað þess, að hing-
að til hefir öll meiri háttar við-
gerð á botnvörpuskipum orðið
fram að fara erlendis, ekki
vegna þess, að hér sé eigi völ
nægra hæfra manua, til þess
að inna af hendi allar nauð-
synlegar viðgerðir, — heldur
vegna hins, að nægilega stór og
vönduð dráttarbraut var ekki
til hér á landi. Hve mikils vert
það er, að liafa fengið liina nýju
dráttarbraut, má marka af því,
að sennilega nemur kostnaður
við „klössun“ á íslenskum botn-
vörpungum, sem til þessa hefir
orðið að framkvæma erlendis,
á að giska 200.000—300.000 kr.
árlega. Vegna nýju dráttar-
hrautarinnar er því komið i veg
fyrir, að mikið fé sé árlega flutt
úr landi. En þá er ekki siður
á það að líta, að vegna breyt-
ingar þeirrar, sem nú verður á
í þessum efnum, skapast mikil
atvinna í landinu sjálfu. Loks
er vert að geta þess, að iðulega
verður bráðabirgðaviðgerð að
fara liér fram á erlendum skip-
um, vegna þess, að ekki hefir
verið hægt að draga sldpin á
land. Þetta hefir komið sér illa
fyrir eigendur skipanna, að
mörgu leyti og bakað þeim ó-
þarfa kostnað, en nú er svo
komið, að erlendir hotnvörp-
ungar og fleiri skip, er viðgerð-
ar þurfa hér á landi, geta feng-
ið fullnaðarviðgerð, og má gera
ráð fyrir, að allmikið fé komi
inn i landið fyrir þær árlega.
Þrátt fyrir þetta, sem hér hcf-
ir verið sagt, er eigi minst um
það vert, að gera má ráð fyrir,
að þessi framfarasigur, sem nú
hefir verið unninn, leiði til ann-
ara sigra, sem enn mikilvægari
eru, þ. e. að innan skannns
verði hægt að framkvæma all-
ar nauðsynlegar skipaviðgerðir
liér á landi.' Og ef alt gengur
að óskum, bætist önnur dráltar-
hraut við, þegar á næsta ári, og
verður þá hægt að draga á land
skip á stærð við Esju, m. a.
sum Eimskipafélags-skipin. Og
víst er, að Reykvíkingar eiga
eftir að sjá það, að hér kemst
upp þriðja dráttarbrautin, og
þá verður hægt að draga hér á
land til viðgerðar hvaða skip
sem er í islenska skipaflotan-
um. Er þess að vænta, að svo
rætist úr yfirstandandi erlið-
leilcum, að þegar á næsta ári
verið unt að bæta við stærri
dráttarbraut, eins og ráðgert er.
Öllum, sem einhver álirif liafa
i þvi efni, væri það til sæmdar,
að eiga þar hlut að máli.
í tilefni af þvi, að á þessu ári
eru 30 ár liðin frá því, er Slipp-
félagið í Reykjavík li.f. var
stofnað, liefir stjórn félagsins,
en hana skipa Th. Krabbe, for-
maður, Eggert Claessen og
Kristján Siggeirsson, látið eftir-
farandi upplýsingar i té:
Á þessu ári eru 30 ár siðan
„Slippfélagið í Reykjavík“ var
stofnað. Það var gert undir for-
ustu bestu manna, er þá voru
starfandi hér. Það voru ungir
menn og áhugasamir, sem sáu,
að hér var um þýðingarmikið
mál að ræða. Fremstir i flokki
stóðu þeir Tryggvi Gunnarsson,
Asgeir Sigurðsson og Jes Zim-
sen, er mynduðu fyrstu stjórn
félagsins, og sat Tryggvi Gunn-
arsson i henni sem formaður til
dauðadags 1917, en hinir, ásamt
Guðmundi Ólafssyni, til aðal-
fundar 1930.
Fyrsti slippurinn var keyptur
i Englandi og settur upp vorið
1904, eftir fyrirsögn O. Elling-
sen, er síðar tók við sem verk-
stjóri, og var þegar farið að
taka upp skip.
Þau skip, sem um var að
ræða, voru aðaliega þilskip, sem
þá var farið að fjölga hér. Þau
voru dregin upp til eftirlits og
viðgerðar, og reyndist þetta
framan af að vera hið besta og
þarflegasta fyrirtæki, ekki síst
fyrir skipaeigendur sjálfa. En
þegar fram leið og þilskipum
fór að fækka, en togaraútgerð-
in að færast í aukana, fór eðli-
lega að draga úr viðskiftum
Slippfélagsins, því engir mögu-
leikar voru til, að taka upp skip
af togarastærð. Á árunum fyr-
ir strið óx togaraflotinn mjög
ört, og var Slippfélagsstjórninni
þá þegar ljóst, að hér var um
mikilvægt atriði að ræða. Á að-
alfundi 1914 gat Tryggvi Gunn-
arsson þess, „að stjórnin liefði
fullan hug á, að koma Slippn-
um i það horf, að hann væri
fær um að gera við botnvörp-
unga, en að ekki váeri hægt að
svo stöddu, að benda á, hvernig
það yrði gert“. Mál þetta var
rætt við og við á næstu árum,
en ekkert varð úr framkvæmd-
um, enda fékk Slippfélagið
nokkur ágæt ár, eftir að heims-
ófriðnum lauk. En hugmyndin
var vakandi og kom fram aft-
ur og aftur; sérstaklega liafði
Kirk verkfræðingur mikinn
áhuga fyrir því, að koma hér
upp fullkomnum slipp. En eft-
svinWq andlát lians 1917
féll málið niður í bráð.
Á siðustu 10 árum liafa við-
skifti við Slippfélagið farið
minkandi, jafnframt því, sem
þörfin fyrir fullkominn slipp,
er gæti tekið togara og jafnvel
stærri skip, liefir farið sí-vax-
andi.
Loksins á síðastliðnu vori
tókst að festa kaup á tveimur
slippum, er voru til sölu í
Þýskalandi, og komu þeir hing-
að í maí-mánuði. Fengið var
samkomulag við bæjarstjórn
um lóð og réttindi til að setja
upp og starfrækja tvo nýja
slippa. Nýtt hlutafé var fengið,
þrátt fyrir alla „kreppu“. Samn-
ingur fékst við liafnarstjórn um
lán og hluttöku í fyrirtækinu og
með aðstoð ýmsra stofnana, sér-
staklega Útvegsbankans og h.f.
VlSIR
„Hamars“, hefir það nú tekist, |
þrátt fyrir mikla erfiðleika, að j
koma upp öðrum slippnum.
Iiann er nú tilbúinn að taka til i
starfa, og getur tekið upp
stærstu skip úr íslenska fiski-
flotanum. Þó þetta sé ekki nema
byrjun, —■ því þegar á næsta
vori vonum vér, að geta komið
upp stærri slippnum, og er byrj-
un á þvi verki hafin, — þá ligg-
ur i augum uppi, hve mikla þýð-
ingu þetta getur liaft fyrir út-
gerðina og atvinnulíf bæjarins.
Væntanlega gefst tækifæri til
þess siðar með tölum, að sýna,
hve mikið fé árlega hefir farið
út úr landinu, vegna aðgerða á
íslenska fiskiflotanum. Auk þess
getur það tæplega talist vansa-
laust, að vera ekki sjálfbjarga
í þessum efnum.
Væntum vér því þess, að héð-
an af láti ekkert útgerðarfélag,
ekkert vátryggingarfélag, skip
sin fara til útlanda til aðgerðar,
til flokkunar eða eftirlits.
Naumast kemur fyrir nokk-
ur sú aðgerð á þessum skipum,
sem ekki er fullkomlega hægt
að framkvæma hér, eftir að
slippurinn er kominn upp. Og
það er trú vor, að reynslan muni
sýna, að útgerðin geti sparað
allverulega upphæð, við að láta
allar aðgerðir fara fram hér.
Shppfélagið mun gera sér alt
far um að taka skipin upp eins
ódýrt og kostur er á, og leysa
af hendi þau verk við skipin,
sem það tekur að sér, svo sem
limburvinnu, lireinsun og mál-
un, eins vel og ódýrt og frek-
ast er unt. Til þessarar vinnu
munum vér hafa nýjustu og
bestu tæki, sem þekkjast. Félag-
ið treystir þvi hins vegar, að
allir útgerðai'menn sjá sinn hag
1 þvi, að láta allar aðgerðir fara
fram hér heima.
Framkvæmdarstjóri félags-
ins er Sigurður Jónsson verk-
fræðingur.“
Eftirfarandi upplýsingar hef-
ir Sigurður Jónsson verkfræð-
ingur látið í té um nýju drátt-
arbrautina:
„Brautin er 140 m. löng, þar
af er ca. helmingurinn neðan-
sjávar. Halli hrautarinnar er
1:11. Dýpi við brautarenda er á
flóði ca. 20 fet.
Sá hluti brautarinnar, sem er
á þurru, er gerður úr stein- |
steypu, sá hlutinn, sem er und- .
ir sjó úr tré. Gildir tréstaurar
eru reknir niður í botninn og
ófan á þeim eru boltuð tré, sem
ljrautarteinarnir svo livíla á.
Tréð er járnvarið vegna tré-
orms. Óll trévinna var unum af
köfurum og voru 3 kafarar i
2 mámiði v»ð þá vimni
Vagninn er úr járui. F.r bann
þannig gerður, að sk''úta niá
slcorður undir skipið strax á
floti, með þar til gerðum úl-
búnaði. Stoðir með pöllum eru
á báðum liliðum vagnsins. Pall-
arnir eru svo háir, að þeir
standa upp úr vatni, þó vagn-
inn sé á brautarenda. Stórum
skrúfum er komið fyrir á þess-
um pöllum og með þeim eru
skorður skrúfaðar undir skipið.
Togvindan er knúin með 70
HK. rafmótor.
Hægt er að taka alla togarana
íslensku upp,
Brautin kostar uppkomin ca.
150.000 kr.
Byrjað er á byggingu annar-
ar brautar, nokkuð stærri, er
getur tekið á land skip á stærð
við „Esju“. Vagninn til þeirrar
brautar er keyptur og mótor og
togvinda uppsett.“
i) Þar af hefir HafnarsjóiSur
Reykjavíkur lagt fram í hlutafé
cg lánum 120.000 kr.
Þtiöíudaginn, 20. ctes. 1932.
Bækur til jdlaojafa:
BIBLÍA, kr. 5—25 — Sálmabækur, 6,25—18. — Passiusálma 5—7.
— Almenn kristnisaga eftir dr. Jón Helgason biskup, 4 bindi
\ ób. 27,00, ib. 45,00. — Kristnisaga íslands, eftir dr. Jón
Helgason biskup, 2. bindi, hvert ób. 10,00. — Kristur vort
lif, prédikanir (ný bók), eftir dr. Jón Helgason biskup, ib.
— Frá heimi fagnaðarerindisins, eftir Ásmund Guðmunds-
son dósent, ib. 15,00. — Fimm höfuðjátningar, eftir próf.
Sigurð Sívertsen, ób. 8,00. — Saga Nýja-testmentisins, eftir
próf. Magnús Jónsson, 5,00. — Pislarsagan, með myndum,
ásamt hugvekjum, eftir sr. Friðrik Hallgrímsson, ib. 5,00
og fleira.
HEIMSKRINGLA, ób. 16,00, ib. 26,00. — Menn og mentír I—IV,
eftir próf. Pál E. Ólason, ib. 100,00. — Saga Reykjavíkur, eft-
ir lílemens Jónsson, ib. 25,00 og 28,00. — Islensk lestrar-
bók, Sig. Nordal, ib. 10,00—15,00. — íslenskt þjóðerni og
Islandssaga, eftir próf. Jón Aðils, hvort ib. á 10,00. — Al-
þingismannatal, með myndum, ób. 10,00 — ib. 13,50. —
Undirbúningsárin, efhr sr. Fr. Friðriksson, ib. 10,00. —
Norður um höf, eftir Sigurgeir Einarsson, ib. 17,50. —
Ennýall, eftir dr. Helga Péturss, ób. 5,00, ib. 7,00. —Goethe:
Faust, þýðing Bj. Jónssonar frá Vogi, ib. 15,00. — Morgunn
lífsins, eftir Kristmann Guðmundsson, ib. 10,00. — Fisk-
arnir, eftir dr. Bjarna Sæmundsson, ób. 12,00, ib. 15,00. —
Spendýrin, eftir dr. Bjarna Sæmundsson, ób. 10,00, ib. 12,50
(ný bók). — Á íslandsmiðum, eftir Loti, ib. 8,50 og 12,50 —
Þýdd ljóð: Magnús Ásgeirsson, ib. 8,00 og 12,00. — Or-
valsgreinar, Guðm. Finnbogason þýddi, ib. 8,00 og 13,00. —
Aldahvörf i dýraríkinu, eftir Árna Friðriksson, ib. 8,00. —
Nonni, eftir Jón Sveinsson, ib. 10,00. — Nonni og Manni,
eftir Jón Sveinsson, ib. 7,50. — Sólskinsdagar, eftir Jón
Sveinsson, ib. 7,50. — Moldin kallar, eftir Guðbr. Jónsson,
ib. 6,00. — Skip sem mætast á nóttu, ísl. þýðing Snæbj.
Jónssonar, ib. 5,00 og 9,00. — Ferðaminningar Svbj. Eg-
ilson, skinnb. 28,00. — Þúsund og ein nótt, 5 bindi, ib.
55,00. — Sögur herlæknisins i 5 bindum, ib. 50,00. — Sam-
líf og þjóðlif, eftir Guðm. Finnbogason, ib. 5,50. — Báru-
járn, sögur eftir Sig. Gröndal, ib. 6,00. — Saga hins heil-
aga Frans frá Assisi, ib. 11,00. — Nýall, eftir dr. Helga
Pjeturss, ib. 17,00. — Borgin eilifa, eftir Guðbr. Jónsson,
ib. 7,00.
SÖGUR FRÁ ÝMSUM LÖNDUM (ný bók), ób. 7,50, ib. 10,00.
LJÓÐMÆLI: Hannes Hafstein — Einar Benediktsson — Herdís
og Óhna Andrésdætur — Guðm. Friðjónsson — Þorst. Er-
lingsson — Davið Stefánsson — Steingr. Thorsteinson —
Jón Tlioroddsen — Jónas Hallgrímsson. — Hafræna, sjáv-
arljóð og siglinga, ib. 10,00. — Svanhvít, ób. 1.75, ib. 6.00.
— íslensk söngbók, ib. 5,00 — o. fl.
MYNDIR úr meúningarsögu íslands, eftir Sigfús Blöndal og Sig.
Sigtryggsson, ób. 5,00, ib. 7,50. — Myndir, Guðm. Thor-
steinsson, 8,00. — Myndir, Ríkh. Jónsson, 12.00.
ORÐABÓK Blöndals, ób. 75.00, ib. 100.00. — Dönsk-islensk orða-
bók, ib. 18,00. — Ensk isl. orðabók, ib. 18,00. — Enn frem-
ur orðabækur af þýsku, frönsku, ensku, latínu og dönsku
o. fl. orðabækur.
BARNABÆKUR. Með litmyndum: Hans og Greta, 3.00. — Ösku-
buska, 3,00. -j- Stígvélaði kötturinn, 3.00. — Kynjaborðið,
3,00.---Með myndum: Gosi, æfintýri gerfipilts, ib. 4,00.
— Jólasveinarikið, ib. 2,50. — Tumi þumall, ib. 2,50. —
Ferðir Munclihauseps baróns, ib. 2,50. — Þrautir Hera-
klesar, ib. 2,50. — Æfisaga asnans, ib. 2,00. — Refurinn
hrekkvísi, ib. 2,00. — Tveir vinir, ib. 2,50. — Jólin koma,
1,50 og 2,00. — Kötturinn, ib. 1,5Q. — í tröllahöndum, ib.
2,00. — Karen, ib. 3,00 og 3,50. — Sögur handa börnum
og unglingum, sr. Friðrik Hallgrímsson, 1. hefti, ib. 2,00;
2. hefti (nýútkomið), ib. 2,50; bæði heftin bundin saman
4,50. — Mikið úrval annara bóka, fyrir börn og unglinga,
íslenslcra og erlendra.
NÓTNABÆKUR: íslenskt söngvasafn, 1. hefti, 6,00, ib. 8,00; 2.
hefti 6,00, ib. 8,00. (I íslenskri söngbók eru allir textarnir
við lögin í Söngvasafninu). — Glettur, 3.00. — Fjögur
sönglög, 4,00. — Forspil 2, eftir Pál ísólfsson, 2,00. — Is-
lensk þjóðlög, Max Raebel, 3.00. — Valagilsá, 4.00. — Þjóð-
lög, eftir Svbj. Sveinbjörnsson, 5,50. — Kirkjusöngsbók
sr. Bjarna Þorsteinssonar, ib. 24,00. — 12 sönglög fyrir
karlakór, eftir Svbj. Sveinbjörnsson, 4,00 (ný bók).
ERLEND JÓLAHEFTI, margar tegundir, norræn og ensk.
Mikið og gott úrval erlendra bóka.
Bókaverslim Sigfúsar Eyraundssonar
og BÓKABÚÐ AUSTURBÆJAR BSE,
Laugaveg 34.
Kári Sölmundarson var dreg-
inn upp til aðgerðar i gærmorg-
un og gekk það mjög greiðlega.
Um kl. 2 í gær var blaða-
mönnum og fleiri boðið að
koma vestur að dráttarbraut-
inni og skoða þetta nýja mann-
virki. Var þar stjórn félagsins
fyrir, Sigurður Jónsson verk-
fræðingur og Ben. Þ. Gröndal
verkfr. o. fl. Er menn höfðu
skoðað brautina og fengið nán-
| ari upplýsingar um framkvæmd
verksins o. fl., var gengið inn
á skrifstofur félagsins. Fluttu
þeir ræður þar, Th. Ivrabbe,
sem bauð gesti velkomna, og
mintist sérstaklega þeirra Hjalta
Jónssonar og Ben. Þ. Gröndals
verkfr., fyrir áhuga þeirra og
starf i þessu máli. Sigurður
Jónsson verkfr., er veitti nokkr-