Vísir - 24.03.1933, Blaðsíða 2

V í S I R
Heildsölubirgdir:
KARTÖFLUR, íslenskar og útlendar. — Laukur.
Sími: Einn - tveir - þrír - fjðrir.
sucsosoqsssso; ;aooao»ao»»o»íKJ»ooöaaöwac»o;:o»ua«an!ftooooi
o
Spratt’s
liíensnafóður,
þekt um allan heim.
Þóröur Sveinsson & Co.
Umboðsmenn fyrir Spratts Patent Ltd.
jixjaííaaaaaaaaíiaaaoaaoaaaaoíxiooaooaoaaoaaíjcaaaaaaaaaoo;
Símskeyti
—o—
Rerlín, 23. mars.
Unitcd Press. - FB.
Fundum þýska ríkisþingsins
frestað um óákveðinn tíma.
Jafnaðarmannaleiðtoginn Se-
vering var liandtekinn, er hann
kom á í'und í Rikisþinginu i dag.
Var hann sakaður um að hafa
notað ríkisfé í flokksþarfir, er
hann var innanríkisráðherra
Prússlands.
Severing var látinn laus að
yfirheyrslu lokinni.
Hitler hélt ræðu í Ríkisþing-
inu í dag og kvaðst ekkert
mundu láta ógert, til þess að
handtaka alla þá og hengja, sem
lögðu á ráð um þinghússbrun-
ann, svo og þá, sem á sannast,
að j)átt tóku i íkveikjunni. Enn
fremur kvað liann stjórnina
mundu bæla niður alla land-
ráðastarfsemi af liinni xnestu
harðýðgi. Miskunnarlaus har-
átta verður liáð, sagði Hitler, til
þess að uppræta kommúnism-
ann. Einnig ræddi hann imx at-
vinnuleysið og kvað besta ráð-
ið tii þess að vinna bug á þvi
að leysa vandamál bændanna.
Mest aðkallandi væri, að ráða
fram úr viðskifta- og fjárhags-
málunum og endurskoðxm
samninga um skuldir erlendis.
Loks hafði hann í hótunum við
stjórnarandstæðinga og kvað þá
verða að velja um „frið eða
ófrið“.
Rikisþingið samþykti með
441 atkvæði gegn 94 heimildar-
lög þau, sem áður lxefir verið
um sinxað, ]). e. að ríkisstjóm-
in gæti sett lög án þess að bera
þau undir rikisþingið (til árs-
ins 1937).
Þvi næst var þingfundum
frestað um óákveðinn tíma.
Vínarborg, 23. mars.
Forvaxtalækkun.
Unitcd Press. - FB.
Forvextir hafa verið lækkað-
ir um 1% í 5%.
Berlín, 24. mars.
Unitcd Press. - FB.
Atvinnuleysið í Þýskalandi.
Þann 15. mars voru atvinnu-
leysingjarair í landinu 5.935.000
talsins eða 65.000 færri en þann
1. mars.
Utan af landi.
—o—
Siglufii*ði, 23. mars. FB.
Gæftir hafa verið stopular
síðustu viku og það, senx af cr
þessari viku. Afli fremur rýr í
gær. Sumir bátanna fengu að
eins nokkur hundruð pund, en
einn um 6000 pund. Að eins 2
bátar á sjó í dag. Hvoragur
jjeirra kominn að.
Hláka í gær og i dag og nærri
orðið örisa í bygð.
Inflúensa stingur sér niður í
beenum.
Frá Alþingi
í gær.
Efri deild.
Þar voru að eins tvö mál á
dagskrá.
Frv. um stjórn vitamála o. s.
frv. var afgreitt til neðri deild-
ar, en 4—5 sinnum varð forseti
að leita atkvæða um málið, áð-
ur en það tækist. Var sú breyt-
ing ger á frv. við þessa um-
ræðu, að i stað þess að vitaverð-
ir skuli skipaðir eftir tillögum
vitamálastjóra, er nú svo fyrir
mælt, að ]jeir skuli skipaðir að
fengnum tillögum hans.
Þessi breyting var samþykt
nxeð 7 atkv. gegn 5 en virtist
valda þingdeildarmönnum svo
mikillar ógleði eftir á, að að
eins 5 þeirrá fengust til þess að
greiða atkv. unx málið sjálft við
fvrstu aðra og þriðju tilraun
og varð forseti þá að beita
nafnakalli. —• Jónas Jónsson
greiddi atkvæði ýmist með eða
nxóti málinu.
Síðasta málið á dagskránni
var till. til þál. um leigu á sildar-
bræðslustöð dr. Pauls á Siglu-
firði, hvernig ræða skyldi.
Neðri deild.
Þar voru 7 mál á dagskrá.
1. Frv. til 1. um breyt. á 1. um
býggingarsamvinnufélög, 3.
umr.
Frv. var samþ. með litlum
breyt, og sent til efri deildar.
2. Frv. til 1. um tilbuning og
verslun með smjörlíki ö. fl., 1
umr.
Atvinnumálaráðh. mðelti með
fx*v., og var því vísað til 2. umr.
og landbúnaðarnefndar með 18
shlj. atkv.
3. Frv. til 1. um vörslu opin-
berra sjóða, 2. umr.
Framsögumaður f j árhags-
nefndar, Halldór Stefánsson,
fór nokkurum orðum um frv.
og hreytingar, sfem nefndin
lagði til að gerðar væru á því,
en jafnaðarmenn, scnx þetta
frv. flvtja, voru óánægðir með
þær og kváðust eins vel vilja
að frv. yrði felt eins og að till.
nefndarinnar væru samþyktar.
Nolckurar unxræður urðu um
málið og þótti sumum þingm.
jafnvel óþarfi að samþykkja
nokkur lög um þetta efni þar
sem flestir opinberir sjóðir
væru nú undir þvi eftirliti, sem
nægilegt gæti talist. Unxræðu
um rnálið var að lokurn frestað
samkv. till. forsrh, og það tekiö
út af dagskrá.
5. Fi*v. til 1. um breyt. á 1. um
barnavernd, 1. umr. (flnx. Vilm.
Jónsson).
Flm. xnælti xneð frv. og var
því unn*æðulaust að öðra leyti
visað til 2. umr. og allshn.
6. Till. til þál. um að fela
skipaútgerð ríkisins stjórn varð-
skipanna (hvernig ræða skyldi)
Forseti lagði til að ein umræða
yrði liöfð um málið og var það
samþykt.
7. Frv. til 1. um heímild fyrir
ríkisstjóraina til þess að láta
öðlast gildi ákvæðin í sam-
komulagi um viðskiftamál
milli íslands og Noregs. 3. umr.
2. þingm. Rv. (II. V.) spui’ði
forsæusraðh. lxvort ekki væri
hægt að fá umræðunni frestað
þar sem nægur timi væri til
stefnu enn.
Ráðherrann svaraði að gjarn-
an mætti fresta umræðunni til
moi'guns, en þar sem málið ætti
nú eftir að ganga gegnum efri
deild mætti ekki draga umræð-
urnar hér lengur en nú væri
orðið. Málið var þá sanxkv. till.
hans tekið út af dagskrá.
Þá var tekið fyrir 4. málið á
dagskránni:
Frv. til áfengislaga, 1. umr.
Frv. þetta er flutt af 11. þing-
mönnum úr neðri deild og erú
þeir þessir: J. A. Jónsson, Berg-
ur Jónsson, Ól. Thors, Hannes
Jónsson, Guðbr. Isberg, Magnús
Jónsson, Bernh. Stef., Lár.
Helgas., Bj. Ásgeirss., Jónas
Þorb. og Jóh. Þ. Jósefsson.
Tilgangur fr*v. er að nema úr
gildi bannlögin, svokölluðu, ög
leýfa innflutning allra áfengra
drykkja til landsins og skal rik-
isstjómin ein annast innflutn-
ing og sölu þeixxa. Henni skal
einnig heinxilt að setja uppnýja
útsölustaði fyi-ir áfengið i öll-
um þeim kauptúnum sem liafa
yfir 300 íbúa, ef ]>að er sam-
þykt af íbúum lilutaðeigandi
kauptúns eða hrepps, sé kaup-
túnið ekki sjálft hreppur. Þeii
sem heimild liafa til þess að
selja aftur það áfengi, sem
keypt hefir verið af Áfengis-
verslun ríkisins eða útáölum
Ixennar, eru að eins:
1. Lyfsalar og læknar, sexii
rétt liafa til lyfjasölu, og þó ein-
göngu þau vin, sem talin eru í
lyfjaskró, og að eins til lyfja.
2. Veitingastaðir, sem rétt
lxafa til veitingar áfengis, þó að-
eins til neyslu á staðnum, og
skal dómsmálaráðh. setja reglu-
gerð um sölu og veitingar alh*a
vina. Hann getur einnig veitt
veitingahúsum í kaupstöðum
veitingaleyfi á öilum vínum,
sexn áfengisverslunin selur, ef
meðmæli fvlgja frá hlutaðeig-
andi bæjarstjórn, og xneð þeim
skilyrðum um veitingatíma,
sem bæjarstjórnin setur.
1. flutningsmaður J. A. Jóns-
son fylgdi frumvarpi þessu úr
hlaði með allítax*legi*i framsögu-
ræðu. Hann kvað frv. þetta vex*a
samhlj. frumvarpi, er flutt var
á siðasla þingi unx þetta efni,
enda væi*u allar sönxu ástæður
fyrir hendi enn og þó í fyllri
mæli. Heimabruggun hefði auk-
ist mjög frá i fyri*a og sýnilegt
væri að hún færi vaxandi með
ári hverju þar til bannið yrði
afnumið. Samfara lieima-
bruggun yxi ofneysla áfengis
og þá sérstaklega „landans“, og
nú mundu ckki vera nema tvær
eða þrjár sýslur á öllu landinu,
sem ekki væri lieinxabruggað í
stærri og smærri stíl. Með af-
námi bannsins mundi vera liægt
að útryrma lieimabrugguninni
og hinsvegar væri x-íkissjóði vís
tekjuauki af einkasölu áfengis
ef fi*v. ]>etla yrði samþykt, ]>ar
sem gróðinn af óleyfilegu
áfengi félli nú í skaut smyglur-
um og „landa“-bruggurum, en
aðrir ríkisborgarar töpuðu bæði
fjárhagslega og siðferðislega á
ástandinu eins og það væri nú.
Þá benti hann á það að margar
þjóðir liefðu nú afnumið bann-
ið þar sem þær hefðu séð hvaða
kák það væx*i, þrátt fyrir fjár-
framlög sem lögð lxefðu vei*ið
fram til þess að reyna að halda
því uppi. Hann las einnig upp
ýmsar atkvæðatölur úr ýmsum
löndurn þar sem þjóðirnar lxafa
verið látnar greiða atkvæði um
það, hvort bannlögin skyldu
verða látin gilda framvegis, og
sýndu þær að fylgi ]>eirra fer
óðum þverrandi víðast livar.
Einnig sagði hann að dómur
reynslunnar væri sá, að
drykkjuskapur hefði minkað
alstaðar þar sem þeim liefði
verið létt af, og hér á íslandi
mundi það nú vera eina leiðin
til þess að útrýxna þvi þjóðai*-
böli, sem heimabruggunin
liefði leitt yíir þjóðina síðustu
ár.
Þingxn. Boi-gf. (P. O.) kvaddi
sér næstur liljóðs. Hann kvaðst
með öllu vera andvígur frum-
varpi þessu. Fyrst og fremst
væri liér „gengið í berhögg við
þá skyldu“, að bera það fyrst
undir dóm þjóðarinnar, hvort
lögin skyldu numin úr gildi eða
ekki, og ]>ó liefði það komið
fram i ræðu flutningsmanns að
sú væri venja í flestum löndum
þar sem til mála lxefði komið,
að neina bannlögin xir gildi, að
leita fyrsl þjóðaratkvæðis um
það, en liér væri algerlega fram
hjá því gengið. Þá minti hann á,
að þegar ])ingið liefði neyðst til
að samþykkja innflutningsleyfi
á spönsku vínunum, vegna ]>ess
að Spánverjar hefðu liótað að
leggja svo háan toll á islenskan
fisk, að ómögulegt hefði orðið
að selja liann þangað, liefðu þá-
verandi þingnienn á lundi í
sameinuðu þingi samþykt þál.
með 29 samliljóða atkv., þess
efnis, að þingið lýsti sig and-
vígt afnámi bannsins þrátt fýr-
ir það, þótt það hefði neyðst til
þess að leyfa innflutning þess-
ara vina, og væi*i það sönnun
þess, að þjóðin hefði þá ekki
verið því samþykk, að íella úr
gildi bannlögin eða gera á þeinx
neina rýmkun.
Með frv. þessu væri einnig
langt frá því, að takast myndi
að útrýma heimabragguninni,
þvert á móti væri henni hjálp-
að til þess að dafna nxeð sam-
þykt þess. Og með franxkvæmd-
um á heimildum þessara laga
væri einnig stuðlað að því, að
veita mönnum beti*i aðstöðu til
þess að drekka sig fulla, þar
senx fjölga ætti útsölustöðum
áfengisins svo mikið, að hægt
yrði að fá það keypt í svo að
segja hverju einasta kauptúni
á landinu, þar senx selja mætti
það í öllum kauptúnum, sein
hefðu yfir 300 íbúa. Hér væri
þvi vcrið að stofna til þess að
skapa þjóðinni miklu meira böl
heldur en liún liefið orðið fyr-
ir af völdum heimabruggunar-
innar, sem alveg inyndi geta
starfað á sanxa grundvelli og
áður, þótt ]>essi lög öðluðust
gildi.
Þegar fundartími var útrunn-
inn hafði ræðumaður erm ekki
lokið ræðu sinni, og kvaðst því
geyma það, sem eftir væri
þangað til málið yrði næst til
umræðu og var xunræðu því
frestað og fundi slitið.
VÍSIS KAFFIÐ
gerir alla glaða.
Dálítill þáttup
úr
sögu íslenskrar blaðamensku.
—o—
II.
Eg vék að þvi i fyrri kafla
greinar ]>essarar, sem var skrif-
aður s.l. haust, þótt eg hafi ekki
hirt um að birta hann fyr,
hvernig það tókst unx síð-
ir að koma því til leiðai*.
að beint fréttasainband
komst á milli Fréttastofu
Blaðamannafélagsins og United
Press Assoeiations. Þárna var
þá náð marki, sem mai'gir
höfðu alið vonir um áruin sam-
an að náð yrði, og ]>að var ekki
ómerkur atburður, að horfið
var að þessu ráði. Það var
stærsta sporið, senx stigið hafði
verið til þess, að konxa íslandi
i örugt, hraðvirkt og áreiðan-
legt fréttasamband við um-
heiminn. Tínxarnir hafa breyst
síðan þetta var, að visu, og nú
á seinni mánuðum hefir kom-
ið til orða, að blöðin semdi við
Ríkisútvarp íslands um erlend-
ar fréttir, þ. e. útvarpsfréttir.
Hafa blÖðin, eins og kunn-
ugt er, fengið útvarpsfréttir til
birtingar i reynslu skyni. Má
segja> að nýr þáttur hefjist í
íslenskri blaðanxensku, ef út-
varpsfrégnir verða að staðaldri
birtar í blöðunum, jafnlxliða
símaskeytafregnunum. Reynd-
in mun úr skera, hvort sú
breytiug yrði til bóta. Hitt er
víst, livað sem ofan á verður,
að suxnir blaðamenn liér eru
lilyntir þvi, að útvai*psfréttir
verði notaðar framvégis til
aukinnar fjölíjreytni, náist við-
unandi sanxningar um afnot
þeix-ra, eu aði*ir telja ávinning-
inn við að liafa þær næsta lít-
inn. Revnslan af útvarpsfi'egn-
unum er eigi löng, og vel má
vera, að þessi stax*fsemi eigi
fyrir sér að fullkomnast, en
jafnvíst er liitt, að þeir tínxar
eru ekki komnir, hvorki liér
né annarsstaðar, að frétlablöð
styðjist við útvarpsfregnir ein-
göngu. Símskeyta-fréttasam-
band verður alt af áreiðanlegx*a
og hefir þann mikla kost, að
menn geta lxaft álirif á hvaða
fréttir eru sendar. En útvarps-
fréttirnar eru ætlaðar hlust-
endalióp á ákveðnu svæði, eins
og þær bera með sér að sumu
leyti. Á hinn bóginn er oft sama
fregnin lesin upp á mörguin
stöðvum, enda liefir reyndin
líka orðið sú hér, að sama
fregnin kemur stundum í mörg
um útgáfum. Loks er þess að
gæta, að á ófriðartímum — og
livenær sem ríkisstjórnum býð-
ur svo við að liorfa, — er út-
varpsstarfsemin gerð svo háð
valdhöfunum, að minni trygg-
ing er í að fá sannar fréttir
þessa leið en símskeytaleiðina.