Vísir - 29.12.1933, Blaðsíða 2

V í S I R
MACQNOCHIES
PICKLES & SÚSUR
htafa unnið almenn-
ings liylli um heim
allan.
Fæst hjá kaDpmanni yðar.
Símskeyti
Madrid 28. des.
United Press. - FB.
Spánarþing sett.
Þjóöþingið hefir tekiö gild kjör-
bréf 372 þingmanna. Santiago
Alba var kjörinn forseti þjóöþings-
tns með 216 atkvæöum gegn 17.
— Vinstri flokkarnir og Maura-
flokkurinn sátu hjá viö atkvæöa-
greiösluna.
London 28. des.
United Press. - FB.
Bresk-frakkneska viðskifta-
ráðstefnan.
Ráöstefna Breta og Frakka
veröur haldin í febrúarmánuöi
næstkomandi. Hefir hún til meö-
feröar gerö nýs viöskiftasamnings.
Paris 28. des.
United Press. —• FB.
Gullforðí Frakklandsbanka.
Sérfræöingar líta svo á, þar setn
gullforöi Frakklandsbanka er aft-
ur farinn aö aukast, aÖ tilraunirn-
ar tii þess að koma því til leiðar.
aö Frakkar neyddist til þess aö
hverfa frá gullinnlausn, hafi al-
gjörlega mistekist.
Washington 28. des.
•United Press. — FB.
Minning Woodrow Wilson’s
Bandaríkjaforseta.
I dag eru 77 ár liöin stöan \\rood-
row Wilson fæddist og var dags-
ins mínst af aödáendum' hins látna
forseta um öll Bandaríkin. (Lík
Woodrow Wilsons er geymt í
Bethlehem-kapellu Washington
dómkirkjunnar og þennan dagfjöl-
menna aödáendur hans ávalt lil
Washington. í dag er þó þessa
dags almennara minst en áöur og
kemur þar tii greina, að nú er, i
fyrsta skifti síðan er Wilson iét af
völdum, aftur demokrata-stjórn i
landinu og ýmislegt af því, sem
Wilson bar fyrir brjósti, en fékk
eigi komið áleiðis, er nú annað-
hvort verið aö fratnkvæma eöa vel
á veg komiö til þess aö veröa fram-
kvæmt. Þeir, sem um stjórnmál
•skrifa, í blöð og tímarit, hafa hvað
eftir annaö lrent á hversu margt
sé líkt með stefnu og stjórn Wil-
sons og' Roosevelt’s. Þegar um
þetta er rætt er fyrst og fremst
rætt um það, að báðir þessir for-
setar hafi lagt mikla áherslu á,
að sambandsstjórnin hefði sem
mest vald. Þetta kann aö þykja
eínkennilegt, þar sem þeir Wilson
áður og nú Roosevelt eru demo-
kratar, eru merkisberar þess
fiokks, og því eftirmenn leiðtog-
anna Thomasar Jeffersons og Gro-
ver Clevelands, en þeir lögöu ein-
mitt ekki áherslu á, aö stjórnar-
valdið yröi aem mest' hjá sam-
bandsstjórninni, heldur aö stjómir
hinna einstöku ríkia væri sem
óháðastar og sjálfráöastar. Wilson
Og fylgismenn hans, héldu því
fram, þegar á þá var ráðist fyrir
þetta, aö sérstakar ástæður væri
fyrir hendi til þess að víkja um
stundarsakir frá grundvallaratrið-
um Jeffersons, af því aö Bandarik-
in væri þátttakandi í hinum mesta
óriði, sem sögur hefði farið af, og
þess vegna yrði sambandsstjórnin
að lfafa sem víötækast og mest
vald. Og jiaö var í raun og vem
svo, að Wilsonsstjórnin var búin
aö gera margar ráöstafanir til þess
að auka vald sambandsstjóniarinn-
ar, áður en Bandaríkin tóku sjálf
virkan þátt i heimsstyrjöldinni.
Eins er því nú haldið fram, að
Roosevelt veröi að fylgja sötr.u
stefnu og Wilson, þar eö hann sé
höfuðmaður þjóðarinnar á tima,
þegar Bandaríkin eigt við erfiö-
leika aö stríða, sem sé engu ógeig-
vænni né betri viðureignar en
styrjaldarerfiöleikarnir. Hér er átt
viö alla þá erfiöleika, sem
ciga rót sina að rekja til kreppunn-
ar. — Roosevelt forseti hefir í
einkalífi sínu tekið sér Jefferson
tnjög tii’ fyririnyndar eins og Wtl-
sons gerði. en Jefferson var mjög
alþýðlegur maöu'r. — Á stjórnar-
tíma Wilsons haföi satnbands-
stjórnin í Wáshington meira vald
en liún hefir nokkitnt sinni haft.
Fjöldamörg bráðabirgöalög voru
sett vegna styrjaldarinnar og rík-
ið tók rekstur járnbrauta, talsíma
og ritsíma i sínar hendur. Nú hefir
Roosevelt aftur aukiö svo vald
sambandsstjóruarinnar, vegtia
kreppúhnar, að ýmsir árásartnenn
hans líkja honum viö einræðis-
lierra og telja hann stefna utn of
í áttiua til socialisma. En þess er
aö gæta. að demokrataflokkurinn
t r frjálslytidur flokkur, en árásar-
menn Roosevelts ertt flestir repu-
blikanar, sem er miklu ihaldssam-
ari flokkur en flokkur demokrata).
New York, 29. des.
United Press. - FB.
Roosevelt forseti flytur ræðu.
í veisltt, sem hal.dinn var af
Woodrow Wilson Foundation t
gærkveldi flutti Franklin D.
Roosevelt Bandarikjaforseti snjaíla
ræöu, sem hefir vakiö feikna
cftirtekt. Al. a. lýsti forsetinn yfir
þeirri skoðun sinni, að friöinum í
heiminum væri í engtt hætt írá
meginþorra þjó'ðanna, heldttr frá
stjórnmálaleiðtogum og stór-
gróöamönnum. Hann minti á
hvatningu W'ilsons til almennings,
að leggja fram kraíta sína til þess
að knýja fram friðinn. -— Roose-
velt fór hörðum gagnrýnisoröum
urtl „hinn svo kallaða friöarsamn-
ing“, sem geröttr var 1919 og
bætti þvi við, áfi vifi stofnun
Þjóöabandalagsins hafi þess gætt
mjög, að leiðtogararnir beitti
stjórnmálaáhrifum til þess aö
hagnast á þvi, hver fyrir sína þjóö.
eí ekki sjálfir persónulega, og írá
byrjun hafi eiginhagsmunabarátta
þjóðafulltrúa og valdastreita háö
starfsemi bandalagsins. — Stefnu
Bandaríkjastjórnar kvaö hann
héöan í frá þá, að vera á móti því,
að vopnavaldi sé nokkru sinni og
nokkursstaðar iæitt til þess aö
leiða deilumál til lykta. Forsetinn
kvaðst þess fullviss, að 9/10 hlutar
þjóðanna vildi afvopnun, eti aðeins
1/10 hlutinn óttast svo mjög af-
leiðingar afvopnunaj', aö hann
fylgdi að málutn hinum fáu leiö-
togum, sem ekkert vakir fyrir ann-
afi en landvinningar á kostnað ná-
grartnaþjófianna, en þeim hefði til
þessa tneö ýmiskonar vaíningumog
óheilindutn, tckist að koma í veg
fyrir, að afvopnun næði fram að
ganga. Hvatti forsetinn afi lokum
alla til þess að vinna að því afi
breytt yrfii til, og hætt að fela for-
sjá'mála rikisstjórnum sem vilja
ófriö, en í þeirra stað eigi þeir aö
stjórná, sem t sannleika séu full-
trúar almennings og vinir friðar-
ins.
I'ramsóknar-dreggjarnai' hér
í bænum hafa nú komið sér
upp lista, sem kallað er að hafð-
ur verði í boði við bæjarstjórn-
arkosningarnar i næsta mánuði.
Er þar efstur á blaði Hermann
Jónasson, en Jónas í Sambands-
húsinu er 29. maður.
Snúningasamt hafði það orð-
ið í meira lagi, að koina iista
þessum saman, þvi að allir vildu
vera efstír að sögn —- ekki þó
vegna þess, að neiun byggist við
því, að listinn kæmi að manni,
því að það dettur engum í liug.
— Ástæðan hafði verið sú. að
hverjum einura fanst röðin á
listanuin iiera því eins og eitt-
hvert vitni, liverjir væru mesl-
ir, næst-mestir o. s. frv. virð-
iugarmenn í flokksbrotinu. —
Er talið, að staðið liafi í þófi
um þetta dögum safnan, án' þess
þó, að ,,handaflið“ liafi verið
létið skera úr beiniinis.
„Listinn“ er tilbúinn um
það er ekki að villast. Og kosn-
ingasnepill flokksbrotsins er
byrjaður að hæiu efsta „lista-
manninum*'. En byrjuniu er
ekki sem skynsamlegust og gæti
orðið verst fyrir „piltinn sjálf-
an.
Því er nefnilega lialdið fram
um Herxnann Jónasson, að liann
njóti „með réttu altnénnrar við-
urkenningar i bænum, fyrir gáf-
ur og dugnað og störf sín i þágu
almennings“.
Það er annað en sjiaug fyrir
nianninn, að- verða fvrir öðru
eins og þessu. Það er ekki efni-
legl eða sigurvænlegt, að hefja
bónorðið lil Revkvíkinga með
þeim liælti, að vekja hljóti al-
mennan lilátur i bænum. E11 að
þessu hjali kosningasnepilsins
um „gáfur“, „almenna viður-
kenningu“ o. s. frv. verður lileg-
ið um þveran og endilangan
bæinn.
Þykir kjósöndum lieldur vel
af stað farið og hæfilega, og
vaénta þess, að kosningalileðill-
inn skýri nánara frá gáfnafar-
inu og hinni „alniemiu viður-
kenningu", áður en langl um
líður. —
1640
. et símanúmer
Fóiagsprentsmiðjuniiar
| Krlstlnn Jðnsson !
lyfjafræðingur er látiun. Fyrir
okkur strákana, setn ólust upp ineð
honum er þaö einkennileg tilfinn-
ing, að hann skuli vera horíinn úr
hópnum, því að fáir settu eins
mikinn svip á hann eins og hann,
en það hlýtur líka að vera ein-
kennileg tilfinuing fyrir alla bæj-
arbúa, jm aö Kristinn var nolck-
uö meira heldur en einstakur
maður — hann var stofnun, ef svo
mætti segja, — hann var Kristinn
í apótekimt. Þegar hanti er nefnd-
ur þessu heiti, og jiað var hann
alla jafna, þá kannast allir viö
hann, og hann og lyfjabúðin liau
voru eitt. Hann hafði verið þar í
rétt 33 ár eða frá því að hann var
nýfermdur, og jtar var hann frntn
til dauöadags. Kristinn var merk-
ur maður, hann var það, sem Dan-
ir kalla Personlighed, jiað gat ekki
hjá jtví farið, að honum yrði veitt
eftirtekt í marmhóp eða sam-
kvæmi, og þeir sem einu sinni
höfðu talaö við hann gleymdu
honum ekki, heldur sóttust eftir
fundi hans aftur. Nú er hann lát-
inn — tæplega fimtugur, og verða
bæði eg og aðrir, sem horfðu tneö
gleði fratn til samtala við hann,
að líta um öxl að sinni til þess,
sem liöiö cr, og nú sér maður það
allt eins og í lófa hver maðurinn
var, eu áður var manui það ekki
eins ljóst, jiví að manni fanst
maður eiga það altaf víst, að geta
gengið' aö honum vísum.
Kristinn var Reykvíkingur,
ckki eins og við erum ílestir, aö-
komumaður, heldur af gömium
reykvískum ættum, og jieir eru nú
orðnir færri bæjarbúarnir, sem eru
það. Var hann af Engeyjarættinni,
sem svo margir ágætir Reykvík-
ingar cru af. Hatm var fæddur í
Mýrarholti hér vestur i gæ og var
somtr Jóns Oddssonar og Ólaí'ar
Hafliðadóttur konu hans, sem þar
bjuggu lengi, og var hann yngstur
fimm barna. Eftir fermingu — 20,
desember 1900 — fór Kristinn í
lyfjabúö Reykjavíkur og nam bar
lyfjafræöi, sem hanu tók próf i,
og var Jiar síðan starfstnaður til
dáuÖadags. Kona hans var Krist-
veig Jónsdóttir, sem lifir hann og
hánn lætur eftir sig þrjú born.
Það er erfitt að lýsa manni eins
. og Kristni sáluga, það runnu siro
tnargar stóbir undir skapgérð hatis.
Hann var iðjusamur maður og all-
ur við það verk, sem hann vann og
á síðari árum um fram jiað, sem
heilsa leyfði, og er sú dygð ekki
eins algeng' eins og menn halda.
Hann var fróðleiksmaður hinn
mesti og' las afar tnikið, enda
mörgum skólagengnum manni
fretnri að mentun. En Jiað sem
auðkendi hann sérstaklega var
kætin. Hann var altaf glaður og
tjörugur nær sem maður hitti
hann og maður komst altaf í gott
skap, þegar hann varð á vegi
manns. Kætinni var samfara
fyndni, sem var nteð ])eim hér á
landi fátíöa hætti, að hún var ger-
samlega græskulaus. Hann sagði
margsinnis einmitt jiau orð um
eitt og annað, sem við bar i dag-
legu.og opinberu lífi, sem hittu, og
voru ]>ó algerlega ónióðgaudi, én
báru hins vegar vott uni glöggan
skilning á málunum, sem við var
átt, og j)að kom mjög oft í Ijós, aö
hann hugsaði utn opinber málefni
og fylgdist vandlega meö í þeim,
enda j)ótt hánn tæki ekki virkan
þátt i slíku. Mannkosti hafði hann
mikla til að bera, og svo var
hann Ijúfur, að hann mun enga
óvini hafa eignast, enda hefi eg
aldrei lieyrt rieinn mann tala nm
hann nema af vingimi. T’etta
. verður ekki sagt um marga menn.
Fyrir ættingja hans og aðstand-
Lóbarin
Vestfjarðaýsa
góð og gómsæt. Beinlaus harð-
fiskur og lúðuriklingur.
Páll Hallbjðrns.
Laugaveg 55. Sími 3448.
endur er andlát hans á besta skeiði
sár sorg, en fyrir vini hans og
kunningja er söknuður að fráfalli
hins góða og glaða manns. Eg
vcit það, að okkur sem þektum
hatm, mun oft verða hugsað til
hans giaðri hugsun, því hann var
eitin af þeim mönnum, sem birta
gleðinnar stóö af, og hún verðttr
drjúg í rökkri minningarinnar.
Guðbr. Jónsson.
Mjösnir f Finnlanðf.
Mikiö er rætt um vináttusamn-
inga þá, sem ýtnsat' Evrópuþjóðir
hafa gert sín á milli, m. a. hafa
Rússar gert vináttu og hlutleysis-
samninga við jTnsar þjóðir. En
j>rátt fyrir alla sltka satnninga o.
fl., sem ætti að tryggja friðimt,
er unntð leynt og ljóst að auknum
vígbúnaði víðast í álfunni. Og eng-
inn efast um, að, víðtækari njósna-
starfsemi en nokkurtt sinni áð-
ur fer fram, svo að segja
ittn alla álfuna. Hver hernaðar-
þjóðin um sig reynir að komast
að hernaðarleyndarmálum hinnar.
Um mikið af sltkri starfsemi, þó
upp komist, er títið setn ekkert
birt, og vitanlega kemst aldrei
upp um starfsemi margra njósnara.
Um eitt njósnamál varð j)ó upp-
vist fyrir' skömtnu og' allmikið unt
)>að ritað í heimsblöðin. Vroru
handteknir tveir njósnarar i Fimi-
landí, Artid Jacobson, atnerískur
liorg'ari, i'. í Michigan, og Mark-
Louise Martin; er hafði canadiskt
vegabréf, og voru þau sökuð ura
að hafa á hendi njósriir fyrir ráð-
stjórnina rússnesku. Þegar farið
var að yfirlieyra |>au kom í Ijós.
að fleiri voru við njósnirnar riðn-
ir og voru handteknir 35 menn og
konur og var þeifti öllum gefið
að sök, að hafa haft á hendi
njósriastarfsemi fyrir Rússa. Þ. S.
des. voru um 25 af þeim, sem
handteknir voru, í haldi. Talið er
liklegt, að Mrs, Martin sé yfiv
tijósnaráfélagi miklu, sem hafi
njósnir með höndum í ýmsuni
löridum. Hún talár þýsku ágæt-
lega, en ensku með erlendum
hreitn. Artid Jacobson var í Rúss-
laridi 1932, fór þaðan til Partsar, aö
sögn lil ftindar við Mrs. Martin,
og þvínæst hófu jtau samvinnu um
njósnir í Finnlandi fyrir Rússa. —
Samkvæmt ákærunum á hendur
njósnurumtm, sem handteknir voru
af yfirvöldunum i Finnlandi, höfðu
j)eir starfað í samráði við komm-
únistaflokkinn finska, sem áður
hafði skípuiágt hernaðarnjósnir t
samráði • við hernaðarfulltrúa
(military ataché) Rússa á sendi-
Iierraskrifstófu Jieirra í Finnlandi.
Sú starfsemi fór ])ó út um jiúfur
og er talið, aö hlutverk Mrs.
Martins og Jacobsons hafi verið
að koma skipulagi á njósnir fyr-
ir Rússa í Finnlandi. Mrs. Martin
og Jacobson voru handtekin í
veislu mikilli, setn þau höfðu efnt
til, og var þar viðstati margt
„heldri manna" og kvenna i
Helsingfors.