Vísir - 10.12.1934, Side 2

VÍSIR
ttS&asrT;**-*?' r»
Frumvarp stjórnarinnar um
gjaldeyrisverslun o. fl. er nú
um það bil að ná fullnaðaraf-
greiðslu frá þinginu. Með þess-
ari lagasetningu er gengið enn-
þá Iengra út á liaftabrautina en
nokkru sinni áður liefir verið
gert, því að nú eru haftahlekk-
irnir Iagðir á allar vörur jafnt,
nauðsynlegar sem ónauðsyn-
legar, með þvi að svo er mælt
fyrir, að engar vörur megi flytja
til landsins, nema gjaldeyris-
leyfi sé fengið fyrir þeim.
Það er nú ekki um það deilt,
að nauðsyn sé á því að hafa
hönd í bagga með gjaldeyris-
versluninni. Það verður að gera
ráðstafanir til að tryggja það,
að erlendur gjaldeyrir sé fyrir
hendi s til að standa straum af
greiðslu fyrir brýnustu nauð-
synjar landsmanna og af
greiðslu afborgana og vaxta af
opinberum lánum o. þ. h. Það
er líba nauðsynlegt til þess að
geta sýnt lit á því, að reynt sé
að efna loforð og skuldbind-
ingar, sem nú færist svo óðum
í vöxt að gefa, um að auka sem
mest vörukaup af ákveðnum
viðskiftaþjóðum. En einmitt af
þessari nýju viðskiftastefnu
leiðir svo aftur hitt, að ófram-
kvæmanlegt verður í raun og
veru að takmarka eða hef ta inn-
flutning á nokkurum vörum til
landsins. Þess vegna er það
líka tilgangslaust, að lögleiða
slikar allsherjar innflutnings-
hömlur, sem nú er gert í orði
kveðnu, og afleiðingin verður
aðeins óþörf verðhækkun á að-
fluttum vörum.
Áður var það nú svo, að
noklcur rök inátti færa fyrir því,
að unt ætti að vera að draga úr
heildarinnflutningnum lil lands-
ins, með því að banna alger-
lega eða takmarka mjög inn-
flutning á óþörfum vöruteg-
undum. í framkvæmdinni hef-
ir þetta þó aldrei tekist, svo að
nokkuru nemi. Það væri þá
helst ýmiskonar smávarningur
og sælgæti, sem jafnframt hef-
ir hafist framleiðsla á innan
lands, og þess vegna hefir stöðv-
ast innflutningur á eða verið
bannaður! — Nú er liinsveg-
ar jafnvel ekki einu sinni um
það að ræða, að framkvæman-
legt sé innflutningsbann á slík-
um vörum. Jafnvel á barna-
leikföngum og sælgæti verður
að leyfa innflutning, ef það er
keypt frá Spáni, Ítalíu eða
Þýskalandi. Ef bannaður er
innflutningur á þessum vörum
frá öðrum löndum, þá liefir
það éngin áhrif á það, hve mik-
ið verður flutt inn af þeim.
Það getur að eins orðið til
þess, ef til vill, að gera vör-
urnar eittlivað dýrari. Og sama
máli er að gegna um hvaða
vörutegund sem er.
Það kann nú að láta nókk-
uð vel í eyrum margra manna,
þetta,semfjármáIa-ogviðskifta-
málaspekingurinn Eysteinn
Jónsson var að segja i þing-
ræðum á dögunum, að nú yrði
að kosta kapps um það, að
„beina kaupgetunni“ að inn-
lendum vörum. Það er bara sá
bængur á því, að innlenda
framleiðslan er svo fáskrúðug
og landslýðurinn hefir vanist
á að nota erlendar vörur svo
mjög, bæði sér til gagns og
munaðar, að slíkar kennisetn-
ingar eru ekki líklegar til þess
að breyta miklu. Ef mann lang-
ar til þess að gæða sér á ávöxt-
um eða ítölsku súkkuiaði, þá
stoðar ekkert að hampa fram-
an í hann liangikjöti eða salt-
fiski — einkanlega þegar nú
svo er áslatt, að ávextirnir og
súkkulaðið er fáanlegt í liverri
búð! —- Orðagjálfur breytir
engu i þessum efnum. Kaup-
getan beinist þangað sem hug-
ann girnir, og meðan kaupget-
an hrekkur til þess að veita
sér erlendar vörur, hvort sem
það eru nauðsynjavörur, mun-
aðarvörur eða prjál, þá kaupa
menn slíkar vörur, ef þær eru
fáanlegar. Og jafnvel þó að
unt væri að banna einhverja
einstaka vörutegund, þá fer
það þó aldrei svo, að ekki
verði úr mörgu að velja sarnt.
En hafta-meinlokan er þrá-
látur kvilli. Margir helstu
álirifamenn okkar á sviði við-
skiftamálanna liafa nú gengið
með þennan meinlega kvilla á
annan tug ára og virðast með
öllu ólæknandi orðnir, þrátt
fyrir þær kröftugu inntökur
reynslunnar, sem þeir liafa
orðið að kingja. Jafnvel þeir
menn, sem sjálfir hafa haft með
höndum framkvæmd haftanna
og aldrei fengið að sjá nokk-
urn árangur af striti sinu og
fyrirhöfn, eru enn manna
ákafastir í að halda þeim
áfram og herða á þeim. —-
Scnnilega getur nú ástandið
ckki versnað mikið frá því,
sem nú er í þessum efnum, og
verður þá liklega ekki um ann-
að að gera, en að láta hafta-
sóttina „rasa út“. En tjónið af
þeim sjúkdómi er þegar orðið
mikið.
Frð VBSfur-íslenflinoum.
Fjórir ísl. dómarar endurkosnir
í Dakota.
í kosningunum i Bandaríkjunum
seni fóru fram 6. nóv. voru fjórir
íslenksir dómarar endurkosnir í
Dakota. Eru þeir þessir: Ilelgi Jó-
hannsson, Pembina County; J. M.
Snowfield, Cavalier County; Osc-
ar Benson, Bottineau County ög
Nels G. Johnsön, McHenry
County. -—• Allir hafa menn þessir
!>esta orð á sér og tveir, Mr.
Snowfield og Mr. Benson voru
kosnir gagnsóknarlaust
Þetta er í sjötta sinni að Mr.
Snowfield er þosinn og Mr. Jó-
hannsson í fjórða sinni. Mr. John-
son og Mr. Benson sóttu nú í
fyrsta sinn um endurkosningu.
Þeir eru allir kosnir til tveggja
ára.
Eftirtektarvert má það heita, að
í Cavalier County, þar sem nálega
engir íslendingar eru, hafa dómar-
ar verið íslenskir í s. 1. 26 ár. P.
G. Johnson var þar 2 ár dómari,
G. Grímsson 14 ár og Snowfield
hefir nú verið þar dómari i 10 ár
og verður næstu tvö árin.
\
Drukknun.
Ásmundur Eymundsson til héím-
ilis í Mikley á Winnipegvatni, lést
27. október. Hann druknaði. Hann
var 56 ára ganiall, lcom heiman
af íslandi árið 1902, frá Dilksnesi
í Hornafirði, ásamt foreldrum sín-
um og systkinum. Fóru foreldrar
hans aftur heim eftir nokkurra ára
dvöl hér vestra og systkini hins
látna öll, nema einn bróðir, Stefán
er býr í Winnipeg. Ásmundur heit-
inn skrapp heim árið 1929, en kom
vestur aftur 1931. Settist hann að
í Mikley, þar sem hann hafði áður
verið. Hann var hagleiksmaður,
sem hann átti ætt til og stundaði
um skeið gullsmíði. — Jarðarförin
fór fram 10. nóv. Síra Eyjólfur J.
Melan jarðsöng. (Hkr.).
Slys.
Vélbátup fepst.
Tveir menn
dfukna.
9. des. — FÚ.
Síðastlíðinn föstudag um kl. 14
lögðu af stað úr Stykkishólmi þeir
Lárus Jónsson, bóndi á Staðarfelli,
og Skúli Sigurðsson úr Stykkis-
hólmi, á lítlum vélbát hlöðnum
matvöru, og ætluðu sem leið ligg-
ur norður og austur yfir mynni
Hvammstjarðar til Staðarfells á
Fellsströrad, en það er talin tveggja
til þriggja stunda sigling. Bátur-
inn kom ekkí fram, en búist var
við að hann hefði lent einhvers-
staðar á lelðinni. í gær var hafin
leit og í dág var leitað á þrem
vélbátum. Leitarmenn fundu innan
við Hvammsfjarðarröst vélarhús
bátsins og krókstjaka og fleira
smálegt, er menn töldu vera úr
bátnum. Leitað var gaumgæfilega
í öllum eyjum, þar sem líkur þóttu
til að mennirnir kynnu að vera, en
árangurslaust, og er alment ætlað
að báturinn hafi sokkið og menn-
irnir farist. (Skv. simfrétt frá
Ljárskógum).
Fréttaritari útvarpsins í Stykk-
ishólmi skýrir svo frá atburðum
þessum í símtali síðar í dag.
Síðastliðinn föstudag um kl. 14
fór Lárus Jónsson bóndi á Staðar-
felli við annan mann á opnum vél-
bát úr Stykkishólmi áleiðis heim
til sín. Þeir komu við í Rifgirð-
ingum, sem er eyja, sem liggur rétt
við skipaleið á Hvammsfirði, er
Röst nefnist. Þaðan fóru þeir um
kL 17/ en litlu síðar hvesti snögg-
lega af austri, og óttast menn að
bátinn hafi fylt, þegar hann kom
inn úr Röst. Verður þar sjór stór-
hættulegur þegar mætist straum-
bára og vindbára.
Leitað var síðdegis í gær og í
nótt í næstu eyjum bygðum og ó-
bygðum. Leitinni var haldið áfram
i dag, og fannst þá ýmislegt laus-
legt úr bátnum rekið í óbygðum
eyjum norður af Röst, og telja
menn fullvíst að báturinn hafi far-
ist fyrir innan Röst.^
Lárus Jónsson var 29 ára ó-
kvæntur, en’ Skúli Sigurðsson var
21 árs að aldri. Voru þeir syst-
kinasynir. Lárus var sonur Jóns
bónda Skúlasonar sem lengi bjó í
Fagurey.
Mjólkur-
gjalir.
—o—
Sócíalistar ráða öllu í Hafnar-
í'irði. Þeir hafa þverskallast
við því, að láta bæjarfélagið
gefa skólábörnum mjólk.
Socialistar hafa farið með
völdin í Hafnarfjarðarkaup-
stað síðan árið 1926.
Þeir hafa tajið sig stjórna
bæjarfélaginu svo vel. að lengra
verði ekki komist i snildinni.
Árangur þeirrar stjórnar er
hin alkunna heiningamanns-
ganga til Alþingis. Kaupstað-
urinn hefir! oríiið að leita á
náði'r ríkisins um aðsloð, svo
að Iiann geti fengið lán til þess
að horga vexti af skuldum sín-
um o. s. frv.
Socialistarnir í Reykjavík
liafa þrásinnis lýst yfir því, að
stjórn samherjanna á málefn-
um Hafnarfjarðar hafi verið
svo ákjósanleg og fullkomin,
að annað eins þekkist varla.
— Og væri öllum heiminum
stjórnað eins og Hafnarfirðí,
þá mætti segja, að öld Iiins
fullkomna „sæluríkis öreig-
anna“ yæri runaiin upp yfir
hrjáð mannkyn jarðarinnar. ,
Mun þar m. a. átt við „gulu
seðlana“, eða „öld“ liinna gulu
seðla, sem enginn vill eiga.
Þá liafa og socialistar höf-
uðstaðarins miklast yfír raf-
magnsverðinu í Hafnarfirði.
Off það er skiljanlefft, því að
það ev líldega hetminffi hærra,
en þar sem hvíiir menn sijórna.
Jón Baldvinsson skamtar það
verð að sögn, en hann hyggur
sig mjög svipaðan Stauning
hinum Manska.
Eitt af þvi, sem socialistar
í Reykjavík hafa dást einna
mest að, eru verkamannabú-
staðirnir í Hafnarfirði. Það sé
nú hús í lagi! Sannleikurinn
er þessi: Hafnfirskir socialist-
ar hafa enrja verkamannabú-
staði reist. Þeir hafa veitt fé
tíl þess háttar bygginga á fjá.r-
hagsáætlun hæjarins árum
saman, en eytt þeim peninffum
í alt annað.
Þá eru það mjólkurgjafirnar
í hamaskóla bæjarins. Social-
istar í Reykjavík guma mjög
af þeim stórkostlegu mjólkur-
gjöfum. Þarna sé hverju skóla-
barni gefin nýmjólk eftir þörf-
um. Það sé einhver munur eða
í Reykjavík. — Þar fái börnin
mjólk af skornum skamti.
Sannleikurinn í þessu mjólk-
urgjafamáli er sá, að l)æjar-
stjórnin í Hafnarfirði hefir
gersamlega vanrækl að láta
gefa barnaskólabörnum mjólk.
Ilún hefir aldrei látið úthluta
neinni mjólk í skólanum •—•
elcki einuni munnsopa. Það eru
með öðrum .orðum ósannindi,
að rauða stjórnin í Hafnarfirði
liafi gefið eða látið gefa skóla-
börnum sem svarar einum
pennadropa af mjólk, auk
heldur meira.
En nú hefir lieyrst, að farið
sé að tala um það, að líklcga
væri nú rétt að hugsa til þess
framvegis, að gefa krökkunurn
mjólkursopa!
Svona gengur það nú til i
Hafnarfirði, þar sem socialist-
ar ráða. Þar er verkamanna-
bústaðafénu eytt i eitthvað
annað en verkmannahústaði.
Þar eru „gulu seðlarnir“ al-
ræmdu, þar er rafmagnið
helmingi dýrara en annarstað-
ar, og þar er engu slcólabarni
gefin nokkur mjólkurdropi.
Það er svo sem engin furða,
þó að socialista-sprauturnar í
Reykjavík sé dálítið upp með
sér yfir framferði hafnfirskra
socialista. Þeir finna „lyktina
sína“ af ráðsmenskunni þar og
vonast til þess, að geta bráð-
um gert Reykjavík sömu skil
og búið er að gera Hafnarfirði.
K.
Árás á
ítalskt
vígi.
, London — FÚ.
Sagt er að 60 hafi verið
drepnír og 400 særðir í árás
þeirri, sein Abyssiniuherlið gerði
á ílalskt vígi í Somalilandi s. i.
miðvikudag. Abyssiniumenn
flýðu loks, er ítalskar flugvél-
ar konui á vettvang og stráðu
sprengjum yfir lið þeirra.
Landamæri Abyssiníu og
Somalilands hafa aldreí verið
fyllilega ákveðin, og halda
Abyssiniumenn því fram, að
ítalír telji sér hlula af þeirra
landí, og sé t. d. vígi þelta rétli-
lega innan landamæra Abyss-
iniu.
oij finnnr útvarpserindi
heitir bók, sem nýkomin er í
bókaverslanir, eftir hinn vin-
sæla rith. Guðbrand Jónsson.
Guðbrandur Jónsson.
Eins og heiti bókarinnar ber »eð
sér, em í bókinni eingöngu erindi,
sem Gafiibrandur hefir flutt í Ríkis-
útvarpið og munu allir, sem hlýtt
haf á Guðbrand, fagna því, að geta
fengið nokkur bestu erindi hans
prentuð.
„Gyðingurinn gangandi" fæst hjá
flestum bóksölum og hjá útgefanda,
Bókaverslun Sígurðar Kristjánsson-
ar, Bankastræti 3.
Geíid
Gyhinglnn gangandi
í jóiagjöf I
Deilomál Jagúslava og Ungverja
ræðd í Genf. .
Anthony Eden flytur snjalla ræðu.
London 8. des. FÚ.
Á fumdmum í Genf í dag tala'Si
Laval máli Jugo-Slaviu, en full-
trúi ítala máli Ungverjalands og
urðu umræður allheitar á stundum.
Það féll’í hlut Anthony Eden, full-
trúa Breta, að miöla málum, og
hann gerðí þa'ð í ræðu sem talin
er með þeim snjöllustu sem hann
hefir nokkurntíma flutt, og er sagt
aö' hún hafi haft mikil áhrif á til-
heyrendur.*
í fyrri ræ'ðunum hafði verið vik-
ið aS endurskoöun samninga, og
var þaS Eckhart, fulltrúi Ung-
vcrja, sem fyrstur varð til þess.
Laval vék þá strax að þeim málum
í ræöu sinni, og endurtók þá staS-
liæfingu sem hann haföi gert fyr-
ir fáum dögum, að ef einum ein-
asta merkjasteini x landamærum
Evrópulandanna væri haggaS,
myndi þaS grafa undan jafnvægi
allrar Evrópu. Fulltrúi ítala, aftur
á móti, sagði skýrt og skorinort, aS
þaS yrSi aS endurskoSa ýmsa
gamla sanminga, og áS alla samn-
inga þyrfti aS samrýma breyttum
kringumstæSum, annars myndu
þeir fyr eSa síðar leiSa til ófriSar.
Þegar Anthony Eden byrjaSi
læSu sína, sagSi hann, aS sér þætti
leitt, aS veriS væri aS draga inn
í umræðurnar mál, sem væru óviS-
komandi aðalmálinu sem væri á
dagskrá, og ekki sist mál, sem
væri eitt hiS mesta deilumál milli
þjóSanna. Hjá þessu yrSi aS
sneiða, en taka málin skipulega,
eins og jrau lægu fyrir. Hann
sagSi, aS þaS hvíldi og mikil á-
byrgS á þessum _ fundi, því aS
fundarmenn gæti átt þaS á hættu,
aS alt færi út um þúfur á meSan
þeir væru aS skeggræSa. — ÞaS
er álitið, að hann hafi þarna átt
viS þær viSsjár milli Ungverja-
lands og Jugoslavíu, sem stafa af
brottrekstri Ungvei'ja úr Jugo-
Slavíu.
London 9. des.
RæSu Anthony Edéns á futtdi
þjóSabandalagsins í gær hefir ver-
iS fagnaS í Budapest, og kalla stim
blöðin hana meistaraverk, en örin-
ur kalla hana: orS 1 tima töíuS.
Þau segja, aS þess hafi. veriS full
þörf, aS minna fulltrúana í Genf
á aS láta ekki millíríkjapólifík
blandast inn í hrein sakamál.
í Jugo-Slavíu er ræðu Edens
ekki tekið eins vel. BlöSin telja
hana vonhrigSi fyrir Jugo-Slavíu,
og segja aS or:ð Edéns minni á
Pontius Pilatus.
\
Brottrekstri Ungverja frá Jugo-
slavíu hætt.
InnanríkismálaráSherra Jugo-
Slavíu hefir skipaS svo fyrir, aS
brottrekstri Ungverja þaSan úr
landi skuli hætt þegar í staS. Hann
sagSi, aS brottrekstrar þeir, sem
hefSu átt sér staS undanfarna daga
stöfuSu af þvi, aS embættismenn
í einstökum héruSum hefSu látið
sér of ant uin aS framfylgja regl-
unum um dvöl útlendinga" í land-
inu.
Alment er þó álitiS, aS ástæðan
fyrir þessari skyndilegu breytingu
sé afstaSa stórveldanna í Genf til
brottrekstursins.
Þessi fregn hefir haft góS áhrif
í Genf, og hefir þegar í staS IÓtt
fargi aí fulltrúum þjóSanna á
fundi þjóSabandalagsins.
Fulltrúi Jugó-Slavíu átti í dag
tal viS Laval, utanríkisráSherra
Frakka, og tjáði sig óánægSan
meS stefnu þá, sem viðræSurnar
hefSu tekiS. Hann sagSi, aS Jugo-
slavar gerSu sig ekki ánægSa með
eingöngu ávítur í garS þeirra, sem
sök ættu á konungsmorSinu.
Eftirlit með upphlaupsfloklaim.
London 8. des. — FÚ.
Laval tilkynti á fundi ÞjóSa-
bandalagsráSsins i dag, aS hann
myndi leggja fram tillögu um al-