Vísir - 16.02.1935, Blaðsíða 2

VlSIR
I»j éd verjap
svara Bpetum
og Frökkum,
Berlín 15. febrúar. FB.
Svar þýsku ríkisstjórnarinnar
viö orðseníjngu Frakka og Breta
um samkomulagiö á Lundúnafund-
inum var birt í dag, bæði í London
og París. Tekur þýska ríkisstjórn-
in tillögunum mjög vinsamlega og
íelst á það i grundvallaratriöum að
geröur verði loftvarnarsáttmáli,
eins og Bretar og Frakkar hafa
stungið upp á. Kveðst þýska rík-
isstjórnin munu athuga gaumgæfi-
lega allar tillögurnar og ieggur
sérstaka áherslu á, að hún muni
taka til athugunar hvað unt verði
að gera til þess að koma í veg
fyrir þá hættu, sem leiði af víg-
búnaðarkepni þjóða milli. (United
Press).
Frá Alþingf
Þingsetning fór fram í gær kl.
1, með venjulegutn hætti.
Ókomnir voru til þings 7 þing-
menn þegar þing var sett, en 6
þeirra munu hafa komið samdæg-
urs, þeir Guðbrandur ísberg,
Gunnar Thoroddsen, Pétur Otte-
sen, Hannes Jónsson, Ásgeir Ás-
geirsson og Bjarni Ásgeirsson. En
sá sjöundi, Jóhann Jósefsson, er
suður í Þýskalandi og mun ekki
vænanlegur fyrr en um mánaða-
mót.
Áður en byrjað var á þingstörf-
um mintist aldursforseti samein-
aðs þings nýlátins fyrv. þing-
manns, Lárusar H. Bjarnasonar
fyrrum hæstaréttardómara og að
lokinni ræðu forseta stóðu allir
þingmenn upp til heiðurs hinum
iátna, eins og siður er.
Forsetar og skrifarar x samein-
uðu þingi voru kosnir allir þeir
sömu og voru á síðasta þingi:
Jón Baldvinsson aðalforseti,
Bjarni Ásgeirsson 1. varaforseti og
Emil Jónsson 2. varaforseti. Voru
þeir allir kosnir með 24 atkvæðum.
Skrifarar voru kosnir meö hlut-
fajlskosningu þeir Jón A. Jónsson
og Bjarni Bjarnason.
í deilJunum voru einnig kosnir
allir sömu embættismenn og á síð-
asta þingi.
í neðri deild: Forseti Jörundur
Brynjólfsson, 1. varaforseti Ste-
fán Jóh. Stefánsson og 2. vara-
forseti Páll Zophoníasson. —
Skrifarar: Guðbr. ísberg og Jón-
as Guðmundsson.
í efri deild: Forseti Einar
Árnason, 1. varaforseti Sigurjón
Ólafsson, 2. varaforseti Ingvar
Pálmason. — Skrifarar Jón A.
Jónsson og Páll Hermannsson.
Samþykt var að fresta að hluta
um sæti þingmanna í n. d. þar til
komnir væri þeir þm., sem væntan-
legir voru næstu daga. Sömuleiðis
var samþ. að fresta nefndakosn-
ingum í báðum "deildum til mánu-
dags.
Endurnýjuð og aukin lántöku-
heimild.
Á þingsetningar fundinum var
útb.ýtt fyrsta frumvarpi stjórnar-
innar. Var það frv. um heimild
fyrir ríkisstjórnina til að taka 11
milj. 750 þús. kr. lán (eða tilsvar-
andi upphæð í erlendri mynt). —
Á lán þetta að koma í stað 7)4
milj. kr. láns, sem stjórninni var
heimilað á síðasta þingi til greiðslu
á ósamningsbundnum skuldum
rikissjóðs, en auk þess farið fram
á að heimilað yrði að bæta við
lánið sem svaraði 150 þús. ster-
lingspd., til greiðslu á skuld Út-
vegsbankans við Hambros banka
í London, sem ríkissjóður er í á-
byrgð fyrir og nú er krafist
greiðslu á. Og ennfremur er far-
ið fram á heimild til að sameina
þessu láni hluta af þvi láni (1
milj.), sem siðasta þing veitti rík-
isstjórninni heimild til að taka í
sambandi við lögin um fiskimála-
nefnd. — Til þess að afgreiða
þessa lánsheimild voru svo haldnir
fundir i deildunum kl. 5—16, og
var frv. samþykt ágreiningslaust
við þrjár umræður í hvorri deild,
cftir að fjármálaráðherra hafði
gert grein fyrir nauðsyn þess og
Ólafur Thors, fyrir hönd sjálf-
stæðisflokksins hafði lýst því yf-
ir, að hann teldi ekki annað fært
en að heimila lántökuna. — En
Magnús Sigurðsson bankastjóri er
nú erlendis að semja um þetta lán
(í London).
Dyra- og pallaverðir.
Áður en gengið var til dagskrár
á fundi neðri deildar kl. 5, kvaddi
Thor Thors sér hljóðs og gerði
fyrirspurn til forseta um það,
hvort það væri fyrirætlun forseta
þingsins, að svifta þá menn, sem
um mörg ár undanfarin hefði
gegnt dyra- og pallavörslu í þing-
inu, þeim störfum og ráða nýja
menn í þeirra stað. Kvaðst hann
skilja þannig auglýsingn um þessi
störf, sem birst hefði í blöðunum,
þar sem gert væri ráð fyrir 40
ára aldursmarki þessara starfs-
manna þingsins, en þetta aldurs-
takmark virtist ekki geta hafa ver-
ið sett nema í því skyni að bægja
þeim mönnum frá, sem gegnt hefði
þessum störfum og allir væri eldri.
Átaldi Thor þetta mjög og kvað
nú stjórnarsinna gerast all róttæka
um aldurshámarksákvæðin. — í
sama streng tók Bergur Jónsson,
en Héðinn Valdimarsson kvaðst
eiga nokkurn hlut að þessu og
þótti mönnum ekki ólíklegt. —
Forseti (Jör. Br.) kvaðst fyírir
sitt leyti enga afstöðu hafa tekið
til þessa, en það mátti ráða af
'orðum hans, að hann mundi ekki
vera neitt hrifinn af þessum laun-
ráðum Héðins & Co.
Skrif Tímaliðsins um mjólkurmálið eru bersýnilega
vel til þess fallin, að spilla fyrir sölu íslenskra land-
búnaðar-afurða á innlendum markaði. — Síundum
er svo að sjá, sem þeim sé beinlínis ætlað það hlut-
verk. — Framleiðöndum er lífs-nauðsyn að hrisía
rógtungumar af sér.
Það er augljóst mál, að skrif
Timamanna um framlcvæmd
mjólkurlaganna og mjólkur-
málið í heild, eru einkarvel til
þess fallin, að spilla friði og
vinsamlegum skiftum, milli
framleiðanda og neytanda —
milli bænda og Reykvíkinga.
Menn vissu það nú reyndar
fyrir löngu, að mönnum þeim,
sem tekið hafa að sér — í um-
hoði bænda eða á þeirra vegum
— að skrifa um málefni land-
búnaðarins, og þar nieð afurða-
söluna, er ósárt um það, þó að
markaðurinn spillist fyrir að-
gerðir þeirra. — Þeir liafa not-
að þá aðferðina, sein heimsku-
legust er — þá aðferðina, að
níða og rægja „skiftavininn“
sem ákafast og eftirminnilegast,
um leið og til þess er ætlast, að
liann kaupi framleiðsluvörum-
ar sæmilega háu verði!
Það er svo sem ekki nýtt fyr-
irbrigði, að Reykvíkingar sc
grimmilega ofsóklir, lirakyrtir,
rægðir og uppnefndir, af
„slettirekunum“. Og iðulega er
þessi leikur liafinn, er bændum
ríður hvað mest á þvi, að sam-
skiftin við þá verði sem bróður-
legust.
Árum saman hafa róglungur
þær, er telja sig fyrirsvarsmenn
bænda, lagt höfuðstaðarbúa i
einelti með hverskonar óhróðri,
dylgjum og rogaskömmum.
Og bændur hafa ekki gert neitt,
svo að vitað sé, til að koma i
veg fyrir þann ósóma. — Sum-
ir þeirra hafa sagt sem svo, að
ekki væri gotl við gerðar. Menn
vissi livernig ástalt væri um
höfuðpaurinn, en þeim fyndist
það nokkuð mikil harðneskja,
að „ldppa lionum úr umferð“,
meðan „sansarnir“ væri þó
ekki verri en þetta!
Niðurstaðan hefir svo orðið
sú, að ekkert hefir verið gert og
alt Iátið drasla.
Fram á siðustu og verstu
tíma hefir svívirðingum Hrifl-
unga-liðs einkum verið bent að
karlþjóðinni. Þeir hafa, ódám-
arnir, látið konurnar í friði að
mestu.
En nú er þetta að breylast. —
Nú hafa þeir tekið sér fyrir
hendur, að veitast að konum
ekki síður en körlum. — Og þeir
hafa ekki numið við neglur sví-
virðingarnar, sem þeir liafa lát-
ið dynja yfir reykvískar hús-
freyjur. —
Tilefnið er það, að kon-
urnar liafa látið í ljós þá skoð-
un sína, að þeim þætti æskilegt,
að mjólkurlögin yrði fram-
kvæmd á þann hátt, að við
mætti una. — Þær hafa óskað
þess, að mjólkursamsalan væri
rekin þannig, að báðum yrði til
hagsbóta og liagræðis, neylönd-
um og framleiðöndum. — Þær
hafa óskað þess, að framleið-
endur stjórnuðu mjólkursam-
sölunni að sem mestu leyti
sjálfir. -— Og þær liafa krafist
þess, að stjórn fyrirtækisins
yrði þegar í stað tekin úr óvita-
höndum. —L
Fyrir þetta hafa lconurnar
verið svivirtar í blöðum rauð-
álfa. Þær hafa verið kallaðar
„pakk“, „argasta pakk“, „grát-
konur“ með „hnefana á lofti“,
sagt að þær kyrjuðu „sorg-
arlag með gnístran tanna“
o. fl. sem ekki er eftir hafandi.
Þelta er ærið athyglisvert og
sýnir ljóslega á hverju menning-
ar-reki þeir menn standa, sem
valdir eru að þessum svivirð-
ingum.
Óskir og kröfur reyltvískra
húsmæðra í mjólkurmálinu
lmíga allar að því að fá bætt úr
sleifarlaginu, sem verið hefir og
er enn á stjórn mjólkursamsöl-
unnar. Og þær eru allar
þess eðlis, að sjálfsagt liefði ver-
ið, að taka þær til greina orða-
laust og án allrar tregðu. Þær
eru allar miðaðar við sameigin-
legan hag mjólkurneytanda og
framleiðanda. Þær slefna allar
að því, að tryggja bróðurlega
samvinnu beggja aðilja. — Þær
stefna að því, að þagga og lægja
öldur óánægjunnar. — Þær
stefna að því, að efla samstarf
og vinarhug og ánægjuleg við-
skifti. —
Stjórn mjólkursamsölunnar
liefir ekki fengist til þess, að
sinna réttmætum og sjálfsögð-
um kröfum reykvískra hús-
mæðra. — Hún hefir slegið á
framrétta liönd þeirra. — Hún
hefir, að þvi er séð verður, eng-
an skilning á þvi, að það sé eft-
irsóknarvert, að friður ríki og
góð samvinna meðal þeirra,
sem samskifti þurfa að hafa. —
Hún virðist steinblind á báðum
augum, jafnt því auganu, sem
að bændum veit, og hinu —
hornauganu, sem hún gýtur á
Reykvíkinga.
Það er alvarlegt íhugunarefni
fyrir bændur og búþegna á
mjólkursvæði því, er samsalan
tekur yfir, að beinlínis skuli að
því unnið af blöðum rikisstjórn-
arinnar og meiri liluta mjólk-
ursölunefndar, að spilla friði
og góðum viðskiftahug milli
Reykvíldnga annars vegar og
mjólkurframleiðanda hins veg-
ar. Það virðist nálega óhugs-
andi, að mjólkursölunefnd geti
dulist, að liverju muni reka, ef
hún heldur áfram að þverslcall-
ast við réttmætum og sjálf-
sögðum kröfum og ef það verð-
ur látið viðgangast, að saur-
ugustu rógtungur landsins ausi
lieiðarlegt fólk auri og níði fyr-
ir engar sakir. —
Verði kröfur reykvískra hús-
mæðra ekki teknar til greina
liver og ein, er ekki annað
sýnna, en að beinlínis og vit-
andi vits sé að því stefnt, af
liálfu valdhafanna, að eyði-
leggja mjólkurmarkað bænda
hér í Reykjavík. En þegar svo
væri komið, mundi og þyngjast
fyrir fæti um önnur viðskifti
sunnlenskra bænda við höfuð-
staðarbúa. — Mætti þá með
sanni segja, að hin rauða stjórn
og mjólkursölunefnd befði orð-
ið bændum til lítilla beilla.
Það er engin von til þess;
að bæjarbúar taki því með
þögn og þolinmæði, að hógvær-
ar og sjálfsagðar kröfur þeirra
sé að engu liafðar. — Það mun
og ekki verða til þess, að glæða
viðskiftahuginn, að bændur ali
bér til sífeldrar rógsiðju suma
örgustu mann-grísi þjóðfélags-
ins.
AflagrögS.
Ólafsvík 14. febr. FÚ.
Allir bátar úr Ólafsvík, að ein-
um undanskildum, réru í gær. Afli
var frá 500—800 kg. af flöttum
fiski á bát. — Flestir bátar vonú^-^
á sjó í dag.
Borgsrnes-
fundupiiin.
Hrakfarir stjórnarflokkanna.
Eru framsóknarmenn alment
að missa trúna á leiðtogunum?
Núverandi ríkisstjórn, stjórn
framsóknarmanna og jafnaöar-
manna, hefir verið tiltölulega
skamma hríö viö völd, en nógu
lengi til þess, að láta margt ilt af
sér leiða og gera svo stórkostleg
glappaskot, að framsóknarbændur
um landt alt hafa hinar mestu á-
hyggjur af. Hefir þetta komi‘5 ber-
lega í ljós á mörgum þingmála-
fundum, sem haldnir hafa verið
aö undanförnu. Einna berlegast
kom þetta í ljós á Borgarnesfund-
inum s. 1. miövikudag. Þingmaöur
kjördæmisins, Bjarni Ásgeirsson,
haföi boðaö til þingmálafundar
þessa. Af hálfu Sjálfstæðisflokks-
ins mætti á fundinum Gunnar
Thoroddsen alþm. Af hálfu komm-
únista fluttu ræður á fundinum
Ingólfur Gunnlaugsson og Jónas
Kristjánsson, en af hálfu jafnaö-
armanna Ingimundur Einarsson.
Bændaflokkurinn var eini stjórn-
málaflokkurinn, sem ekki átti full-
trúa á fundinum. Fundarsókn var
allgóð. Er talið, að fundarmenn
hafi verið um 120, þegar þeir voru
flestir. Framsóknarmenn hafa bor-
ið það út, að „íhaldsmenn" hafi
fjölment á fundinn, en Vísi er
tjáð af kunnugum mönnum, að
bændur hafi verið all-fjölmennir á
fundinum. Voru þarna allmargir
bændur úr Borgarhreppi og Staf-
holtstun'gum og fleiri hreppum,
bæði úr uppsveitum sýslunnar og
vesturhreppunum. Hvorki veður
eða færð hamlaði fundarsókn.
Hinsvegar munu færri hafa sótt
fundinn úr vesturhreppum sýsl-
unnar, en oft áöur, og þarf engum
getum að því að leiða, hvað þeirri
deyfð veldur. Það er alkunna, þótt
sjálfstæðismfenn sé fjölmennir í
Borgarnesi og grend, að þeir hafa
ekki til þessa haft meirihluta á
þingmálafundum þar, en nú brá
svo við, að stjórnarflokkarnir fóru
hinar herfilegustu hrakfarir. Til-
lögur sjálfstæðismanna náðu fram
að ganga með miklum atkvæða-
mun og vantraust var samþykt á
þingmann kjördæmisins, en slíkt
hefir ekki komið fyrir áður. Ekki
er því til að dreifa, að framsókn-
armenn hafi ekki talið hættu á
f
ferðum, því að þeir reyndu að
smala á fundinn eins og þeir gátu,
jafnvel þar sem þeir eru sterkastir,
þ. e. í vesturhreppunum, og var
kaupfélagsbillinn notaður í smala-
menskunni. Á fundinum höfðu
framsóknarmenn sig lítt í frammi,
það var mikil deyfð yfir þeim, og
því meiri, sem á leið fundinn, og
verða af öllu þessu ekki dregnar
aðrar ályktanir en þær, að fylgi
framsóknarleiðtoganna sé þverr-
andi í sýslunni.
Fundurinn stóð yfir í 10 klst.,
óslitið frá því kl. 4 um daginn.
Fundarstjóri var Ásmundur Jóns-
son verslunarmaður.
Fjármál og skattamál voru fyrst
rædd. Gunnar Thoroddsen bar
írain tvær tillögur í þessum mál-
um. Var önnur þess efnis, að fund-
urinn lýsti óánægju sinni yfir
fjármálaafgreiðslu síðasta Alþing-
is, svo sem mjög hækkuðum út-
gjöldum, hóflausri fjölgun starfs-
manna rikisins, hækkun skatta og
megnri hlutdrægni í fjárveitingum,.
en hin var þess efnis, að fundur-
inn- skoraði á Alþingi að lækka
útgjöld ríkisins eins Og freícast
væri unt og „tryggja með lögum,.
að ríkisstjórnin greiði ekki úr rik-
issjóði önnur gjöld en þau, selri'
Alþingi hefir sanrþykt fyrirfram,.
eða fulltrúar allra þingflokka fall-
ist á að greiða“. Fyrri tillagan var
samþykt með 54:33 atkv. en sú
síðari með 58:18. — Hervakl
Björnsson bar fram tillögu' um að
víkja þessum tillögum frá með
rökstuddri dagskrá, en hún var
feld með 48:22 atkv.
Þá var rætt um landbúnaðar-
málin. M. a. var rætt urn þá stefnu
stjórnarflokkanna, að gera allar
jarðir að ríkiseign og bændur að
leiguliðum. Jósep bóncli Björns-
son á Svarfhóli bar fram tillögu
til þess að mótmæla „þeirri stefnu
að útrýma sjálfsábúð bænda í land-
inu“, en tillagan fól einnig í sér
áskorun til Alþingis utn að „sam-
þykkja lög um ættaróöal og óðals-
rétt“. Tillagan var samþ. með
47:20 atkv. Ennfremur var sam-
þykt tillaga frá sama manni, þess
efnis, að skora á Alþingi að koste
kapps um að landbúnaðinum yrðí
ekki iþyngt með of háu kaUp-
gjaldi. Var hún einnig samþykt.
— Tillaga kom fram, frá Friðriki
Þorsteinssyni, oddvita í Borgar-
neshreppi, þess efnis, að fundur-
inn telji rétt, að Búnaðarfélag ís-
lands sé sem sjálfstæðust stofn-
un, og var hún samþykt með 57
samhljóða atkvæðum. Breytingar-
tillaga var samþ frá G. Th. viS
tillögu, sem Herv. Björnsson bar
fram og var á þá leið, að fundur-
ínn lýsti ánægju sinni yfir löggjöf
síðasta Alþingis um „skipulag á
sölu mjólkur og sláturfjárafurða
bænda“. Breytingartillaga G. Th„
var á þá leið, að fundurinn teldi
Stefnt í rétta átt með löggjöf um
sölu mjólkur og sláturfjárafurða,
en áteldi „harkalega og hlutdræga
framkvæmd laganna, einkum
mjólkurlaganna". Þessi brt. var
samþ. með 51 : 13 atkv. — Fram-
sóknarmenn gerðu tilraun til þess.
að vísa tillögunni frá með rök-
studdri dagskrá. en hún var feld'
með 48: 32 atkv. — Tillaga frá
G. Th. um að láta alla yfirstjórn
mjólkursölunnar í hendttr fram-
leiðanda var samþ. með 56: 7 atkv,
í sjávarútvegsmálum voru 2 til-
lögur samþyktar, báðar frá G. Th.
Onnur var áskorun til Alþingis um
að samþykkja lög um skuldaskila-
sjóð útvegsmanna, en fól í sér
hörð mótmæli gegn lögutn síðasta
Alþingis um fiskimálanefnd og
síldarútvegsnefnd, sem „bæði
stefna til einkasölu á þessum af-
urðum. Krefst fundurinn þess, að'
lögum þessum verði breytt á
næsta þingi, a. m. k. þannig, að
ríkiseinkasala sé útilokuð". Til-
lagan var samþ. með 47 samhlj,
atkvæðum. Tillaga Friðriks Þor-
steinssonar um vantraust á þing-
KAPPAKSTURSBÍLL AF NÝJUSTU GERÐ.