Vísir - 20.06.1935, Blaðsíða 2

VISIR

LAU K.UR.
Bresk-þýski flota-
nnmgurmn
alvarlegt deiluefni.
Bretar ætla nú að ræða flotamál við Frakka,
ítali og- fleiri þjóðir. — Frakkar og Italir
gramir yfir framkomu Breta. ítalir segjá, að
vegna framkomu Breta hafi þjóðabandalagið
orðið fyrir miklu áfalli. Kref jast ítalir nú, að
aðrar þjóðir láti afskiftalausa deilu þeirra við
Abessiníumenn.
„Emsdæmin eru verst".
London 19. júní. FB.
Frakkneska ríkisstjórnin hefir
fallist á boS Bretastjórnar, aS
senda sérfræðinga tii London til
þess aS ræ-'Sa flotamálin. Þegar
viöræ’Sunr Breta 0g Frakka er
lokfó er ráögert, aö ítalskir og
rússneskir flotámálasérfræSingar
komi til London sömu erinda. —
Anthony Eden leggur af sta'S til
Paris á föstudag til þess a'S ræSa
viö Laval. Á8 því er United Press
hefir fregnaö mun Mr. Eden
stinga upp á því m. a.,. aS hinn
fyrirhugaSi loftvamarsáttmáli
veröi geröur hiö fyrsta.. (United
Press).
Rómaborg, 20. júní. FB.
ítalskir embættismenn, sem Uni-
ted Press hefir átt tal við, um
viðhorf Ítalíu til bresk-þýska
flotamálasamkomulagsins, segja,
að ítalska stjómin líti svo á, að
það sé mjög óheppilegt og geti
haft ófyrirsjáanlegar afleiðingar,
að Bretar hafa tekið sig út úr og
gert flotamálasamning við Þjóð-
verja án þátttöku annara sjóvelda,
og þetta muni reynast mesta áfall-
ið, sem Þjóðabandalagið hefir
fengið síðan er Japanar sögðu sig
úr því, en úrsögn þeirra varð, að
áliti Ítalíu, mjög til þess að draga
úr áhrifum bandalagsins og virð-
ingunni, sem menn báru fyrir því.
Einkanlega eru ítalskir stjórn-
málamenn mjög undrandi yfir því,
Otan af ÍandL
19. júní. FÚ.
Nýr íþróttavöllur.
Nýr, malborinn íþróttavöllur
hefir veriö opnaöur á Akranesi.
Vinna hófst viö sléttun vallarins
vorö 1934, og er verkinu nýlokiö.
Knattspyrnufél. Akraness, Knatt-
spyrnufélagiö Kári á Akranesi og
Ungmennafélag Akraness lögöu
fram 3061 krónu til þess aö borga
bílaakstur, dráttarvélavinnu og
því um líkt. Auk þess var sjálf-
1x>öavinna félagsmanna 7322 klst.
Knattspyrnukappleikur fór( fram
á vellinum í gærkvöldi. Knatt-
spyrnufélagið Kári vann Knatt-
spyrnufélag Akraness meö 7 gegn
2 mörkum.
Óvanalegt slys og björgun.
Nýlega vildi þaö til á Akranesi,
aö fimm ára drengur, sonur Þor-
steins Magnússonar, bjargaðist
meö naumindum frá bílslysi og
druknun. Nánari atvik voru þessi:
Bifreiðin MB 18 ók undir stjóm
fyrnefnds Þorsteins Magnússon-
ar aftur á bak ofan hallandi
bryggju á Akranesi. Neðan til á
að breskir stjórnmálamenn skyldi
ekki hafa leitað álits bandamanna
sinna í heimsstyrjöldinni, áður en
þeir gerði sáttmála slíkan sem
þann, er hér er um að ræða, við
þjóð, sem þeir áttu í ófriði við
fyrir fáum árum. Og sannarlega
varðaði mörg önnur Evrópu-
veldi hyggileg úrlausn flotamál-
anna, t. d. Frakka og ítali. Of-
an á þetta alt, segja ítalskir stjóm-
málamenn að það sé mjög áber-
andi, hversu öll framkoma breskra
stjómmálamanna í þessu máli sé
í öðmm anda og frábrugðin af-
skiftum þeirra af deilumálum
Itala og Abessiníumanna. Af
þessu leiði, að ítalir geti átt ein-
ir við Abessiníumenn, án þess að
afskifti Þjóðabandalagsins komi
þar til. (United Press).
París 20. júní.'FB.
í ræðu, sem Laval forsætisráð-
herra flutti í gær, á fundi utan-
ríkismálanefndar fulltrúadeildar
þjóðþingsins, gerði hann bresk-
þýska flotamálasamkomulagið að
umtalsefni og lét í ljós mikla undr-
un yfir samkomulaginu og fram-
komu Breta gagnvart Frökkum,
með því að gera samkomulag um
þetta við Þóðverja, án þess !að
láta Frakka hafa hlutdeild í samn-
ingunum. Ræða Lavals er skilin
svo, að Frakkar muni setja sig
upp á móti bresk-þýska sam-
komulaginu. (United Press).
á bryggjunni vildi bílstjórinn
stööva bílinn, en slý var á bryggj-
unni og rann bíllinn aftur á bak,
meö hjólin föst í hemlum. Sonur
bílstjórans, 5 ára gamall, hlj'óp
aftur af bílnum, er hann sá hvaö
veröa vildi, en datt í slýinu flat-
ur fyrir annaö afturhjóliö, sem
ýtti honum á undan sér fram af
bryggjunni, sem var vegna lág-
sævis upp úr sjó. Billinn steypt-
ist á eftir drengnum fram af
bryggjuhaúsnum, svo aö pallur-
inn stóö botn í sjó. Árni Böövars-
son, myndasmiðuir, þj argþ.'8'i
drengnum, þjökuöum en ómeidd-
um. Bílstjprinn slapp einnig ó-
meiddur, og bílnum var bjargað
með aðstoð vélbáts.
Úrkomur og vatnatextir í Noregi.
Oslo 18. júní. FB.
Miklar úrkomur undanfama.
daga hafa víöa valdið vatnavöxt-
um. Til dæmis hefir hækkaö í
Glommen um 3 metra á síðasta
dægri. Víöa hefir flætt yfir akra^
og vegi og orðið af tjón nokkurt.
j •»*.
Skyldi það þekkjast í nokk-
uru ríki veraldarinnar öðru en
okkar kæra föðurlandi, að pilt-
ur ofan úr sveit, sem eklcert
eða sama sem ekkert þekkir til
viðskifta við aðrar þjóðir, skuli
settur yfir utanríkisverslun
landsins? ,
Það hefði þótt ótrúlegt, ef
einhver hefði spáð því fyrir svo
sem tíu árum, að á því herrans
ári 1935 yrði stjórnmálavit
liinna ráðandi flokka í þjóðfé-
laginu á því stigi, að þetta þætti
gerlegt. Slíkur spádómur hefði
þótt hin mesta fjarstæða.
Nú ef jió svo komið, að vel
má segja og ineð miklum rétti,
að þetta liafi ræst — svona hér
um bil bókstaflega.
Gjaldeyrisnefnd (innflutn-
ingsnefnd) ræður nú yfir öll-
um vöruflutningum til lands-
ins. Og formaður þessarar vold-
ugu nefndar er maður norðan
úr landi, sem stjórnað hefir þar
kaupfélagi um nokkurra miss-
era skeið. Það er ekki ósenni-
legt, að liann hafi verið skrifari
eða annað slíkt í „Sambandinu"
einhvern tima áður og lokið
prófi í Samvinnuskólanum.
Nú hefir maður með þessum
undirbúningi verið látinn tak-
ast á hendur það afdrifarika og
áríðandi starf, að vera formað-
ur þeirrar slofnunar, sem ræð-
ur öllu um vöruflutninga til
landsins, ræður öllu um þá lilið
utanríkisverslunarinnar, sem
veit að innflutningi á erlendum
varningi.
Það er varla ofmælt þó að
sagt sé, að slík ráðstöfun liljóti
að vera meira en lítið hæpin.
Það getur ekki hjá því farið, að
manninn skorti allmjög nauð-
synlega verslunarþekkingu til
þess að sinna slíku starfi.
Menn kunna að segja, að
hann sé ekki einráður og það
er að vísu satt. Honum liefir
verið fenginn til aðstoðar social-
isti úr Hafnarfirði og m. a.
fyrverandi prentari. En hvar
er tryggingin fyrir því, að þess-
ir menn — að þeim ólöstuðum
— geti lagt til nauðsynlega
þekkingu við þessi störf? —
Menn gera ekki ráð fyrir, að
hægt sé að búast við mikilli
þekkingu i verslunarmálum úr
þeirri átt.
Það er að vísu svo, að í nefnd-
inni eiga sæti einn kaupmaður
og annar maður viðskiftafróður.
En hverju fá þeir áorkað, þegar
hinir eru til móts, og vilji þeir
ekki gefa gaum að skynsamleg-
um leiðbeiningum ? Þeir eru
minni hluti nefndarinnar, og
ráða engu, ef ágreiningur verð-
ur. — Stjórnarliðið — rauða
dótið — hefir úrskurðarvaldið.
Það er þvi ákaflega ranglátt,
sem stundum heyrist milli
manna, að kenna kaupmannin-
um — sjálfstæðismanninum —
um skilningsleysi nefndarinnar.
Fátt er örðugra en það, að koma
vitinu fyrir þekkingarlausa
menn. —
Hvernig skyldi viðskiftaþjóð-
um okkar lítast á blikuna, ef
þær fengi vitneskju um það, að
þjóðin vandaði ekki betur en
svo til þeirra manna, sem settir
eru yfir utanríkisverslunina,
að þar væri öllu ráðandi
menn, sem lítt eða ekki hefði
við verslun fengist? — Ætli
þeim þætti ekki kenna fullmik-
illar léttúðar í slíku vali? —
Það er ekki ósennilegt.
Hér gerist margt skrítið. Það
er ekki víst — svo að annað
dæmi sé nefnt — að það væri
talið gott og gilt annarsstaðar,
að setja samvinnuskólapilt yfir
fjármál heillar þjóðar, reynslu-
lausan og þekkingarsnauðan
ungling. Sérstaklega mundi
þetta þykja ærið viðsjárvert á
vandræðatimum, slíkum sem
þeim, er þjóðirnar eiga nú við
að búa. En svo er að sjá, sem
þetta þyki ágætt liér. Við eigum
að líkindum ekki betra skilið og
höfum því „ekkert upp á að
klaga“.
Mönnum hefir skilist svo á
ýmsuin fregnum, sem liingað
hafa borist frá öðrum löndum,
að þar ,sé þetta liaft öðruvísi.
Svo er að sjá, sem allar menn-
ingarþjóðir telji sér skylt, að
vanda ráðherraval sitt. Þær
vilja nota bestu starfskraftana.
Þær vilja liafa mentaða menn,
þaulreynda, vandaða og víð-
sýna við stýrið. Þær eru andvíg-
ar því, að unglingar sé settir yf-
ir vandamálin — jafnvel þó að
þeir viti eitthvað. Það gildir einu
þó að þá blóðlangi í völdin —-
j>eir eru ekki teknir fyrir því.
~ Þar er strákunum ráðlagt að
„fara heim og læra betur“. Að
því loknu — og einhverntíma
seinna - geti vel komið fyrir, að
þeim verði trúað fyrir rniklu —
ef þeir hafi þá notað tímann vel
og tekið miklum andlegum
bata. —
Það er haft fyrir satt um einn
Iiinna rauðu forsprakka, sem
enginn vill sjá nú orðið né fyrir
neinu trúa, að hann hafi hreytt
úr sér j>eiin orðum i fyrrasum-
ar, að það væri þá ekki um ann-
að að gera, en að láta strákana
„skandalisera“ sem mest, úr
því að þeirra innri maður væri
ekki „mannaðri“ en svo, að þeir
vildi takast á hendur þann
vanda, sem j>eir væri engir
menn til að leysa. — Það er nú
að vísu svo, að margt er sagt,
margt „altalað", sem ekki er
sannleikanum samkvæmt. En
orðin þessi geta verið sönn og
sitt hvað, sem gerst hefir siðan,
bendir raunar heldur til þess,
að svo muni vera. — En ilt er
þá, ef róið er í vígahug að baki
fávísum samherjum — með
rýtinginn falinn undir úlpunni.
Gagnfræðaskðii
Reykvíkinoa.
Þar fór skólauppsögn fram í
gær kl. 2 e. h., í Baöstofu iönað-
armanna.
I skólanum voru, þegar flest
var, á þessu skólaári 137 manns,
þar af 55 í báöum fyrstu bekkj-
um, 45 í báöum öðrum bekkjum
0§r 37 í þriðju bekkjum.
Er leið á veturinn, fór aö bera
á lasleika í þessum skóla sem öör-
um, og er próf skyldu hefjast,
voru þó nokkrir orönir svo lasnir,
.aö þeir gátu ekki tekið próf, 6
í fyrstu bekkjum, einn úr öörum
bekk og einn úr þriðja bekk. En
í gagnfræðaprófinu veiktust tveir
og einn hætti.
Bekkjarprófum er lokiö fyrir
nokkuru. Hæstu einkunn í öörum
bekkjum fékk : Halldór Grímsson
7,30 (II. b. A), og hæstu eink-
unn í fyrstu bekkjum fékk: Jón
S. Ólafsson 6,61 (I. b. B).
Fjórir nemendur úr I. bekk A
og 7 úr I. bekk B náöu ekki prófi.
Úr II. bekk B náöu tveir ekki
prófi.
Úrslit gagnfræðaprófs, er alls 33
nemendur gengu undir, uröu þau,
að hæsta einkunn hlaut Stefán
Wathne meö 7,37 stigum, fjórir
aðrir fengu yfir 7 í aðaleinkunn,
17 fengu 1. einkunn, en alls náðu
19 hærra marki (5,67). 1 nemandi
fékk sakir veikinda leyfi til að
fresta prófi í stærðfræði til hausts.
10 hlutu 2. einkunn fyrir neðan
5,67, 2 hlutu 3. einkunn og einn
nemandi stóðst ekki próf.
Gagnfræöapróf þetta er eitt-
hvert hiö jafnbesta, sem tekið hef-
ir verið við þennan skóla, flestir
úr A bekk með fyrstu einkunn og
5 með mjög hárri einkunn. Próf-
dómendur og prófúrlausnir voru
þær sömu og við hinn alm. Menta-
skóla. F.ru horfur á, að 20 af 33
fái inntöku í lærdómsdeildina. <
Úthlutað var verðlaunabókum
og skóla síðan slitið.
Gagnfræðingar:
Stefán Wathne.............. 7.37
Sigfríður Niljohniusdóttir .. 7.20
Ragnheiður Thors .......... 7.06
Unnsteinn Beck............. y.oi
Guðrún Havstein............ 7.00
Ingileif Hallgrímsdóttir .... 6.96
Svanhildur Steinþórsdóttir .. 6.89
Guörún Jónsdóttir......... 6.78I
Jón Gunnar Tómasson........6.70
Helgi Bergs ................6.67
Gísli Ólafsson .............6.44
Jóhann Bernh. Jónsson .... 6.34
Lovisa Anna Pétursdóttir .. 6.32
Þór Guðjónsson _______..... 6.28
Drífa Viðar ................6.25
Ólafur Georgsson ...........6.19
Margrét Vilhjálmsdóttir .... 6.01
Hinrik Guðmundsson......... 5.93
Hjördís Pétursdóttir .......5.70
Guðm. Karlsson............. 5.61
Friðný Sigfúsdóttir........ 3.43
Arnbjörg Sigtryggsdóttir .. 5.16
Arngunnur Ársælsdóttir .... 5.08
Guðrún Tómasdóttir......... 5.04
Kristján Thorlacius ........ 5.04
Guðm. R. Einarsson..........4-94
Sylvía Þorsteinsdóttir.....4.84
Haukur Sigurðsson.......... 4.70
Milly Sigurðsson............4.57
Erla Haraldsdóttir ........ 4.45
Gunnar Bergmann ........... 3.75
f tveimnr
höfnðborgum.
— Brot úr ferðasögu —
Eftir Önnu Bjamardóttur
frá Sauðafelli.
( Höf undur þessarar greinar f erð-
aðist síðastliðiö sumar ásamt tveim
kennurum öörum, hr. ísak Jóns-
syni og hr. Tryggva Tryggvasyni,
meö barna- og unglingahóp um
Noreg og Svíþjóö á vegurn Nor-
ræna-félagsins).
1. Koman til Óslóar.
Við höfðum farið frá Björgvin
árla morguns og vorum nú að
nálgast Ósló, höfuðborg Noregs.
Hitinn hafði verið ákaflega mikill
um daginn, því að um þessar
mundir gekk hitabylgja yfir Nor-
eg, og þetta var einna heitasti dag-
ur sumarsins; hitinn í Ósló hafði
verið undir fjörutíu stig þennan
dag. Hjá okkur í járnbrautarvögn-
unum var svo mikil molla, að ung-
lingarnir höfðu ekki haft lyst á
að borða smuröa brauðið, sem við
höföu haft meö okkur frá Björg-
vin; smjörið var að mestu leyti
runnið, og brauöið því ólystugra.
En hvað gerði það líka til, við
vorum rétt að segja komin til Ós-
lóar og þar myndum við fá nógan
mat og sjálfsagt lika góðan. Þetta
var annar dagurinn, sem við vor-
um í Noregi, og báöir höfðu dagar
þessir verið skemtilegir. Fyrri
daginn höföum við verið í Björg-
vin í glóandi sólskini, og þá hafði
skapið ekki verið síður skínandi
hjá unglingunum íslensku. Okkur
hafði verið vel tekiö í Björgvin.
Undir eins og skipiö lagði að landi
kom sendimaður frá Norræna fé-
laginu út á skip til þess að láta
okkur vita, hvar við ætturn að
dvelja. Hafði dvalarstaður sá ver-
ið mjög vistlegur skóli, svonefnd-
ur Bibilíuskóli. Var hann útbúinn
sem gistihús. Þar vorum við eina
nótt, og T býtið um morguninn
höfðum viö farið af staö meö járri-
brautarlestinni til Óslóar. Fæstir
af unglingunum höföu komiö i
járnbrautarlest fyr, var þetta því
mjög nýstárlegt ferðalag fyrir þá
og skemtilegt. Öllu veittu ungling-
arnir eftirtekt, því sem fyrir augu
bar, á þessari löngu leið. En að
vera allan daginn frá morgni til
kvelds aö skoða, að veita áhrifum
móttöku, er ákaflega lýjandi, sér-
staklega þegar allt er á fljúgandi
ferð, enda vorum við öll orðin
mjög þreytt og stirð urn kveldið,
þegar lestin loks nam staðar á
járnbrautarstöðinni í Ósló. Við
gripum farangur okkar, og vor-
um harla fegin, þegar við vorum
komin út á brautarstéttina. En
hvert átti nú að halda? Við skim-
uðum i kring um okkur eftir sendi-
manni þeim frá Norræna félaginu,
sem átti aö koma til þess að segja
okkur, hvar félagið hefði hugað
okkur gistingu, og hvar við ætt-
um að matast. Öll höföum við,
bæði kennarar og böm, greitt
ferðagjald okkar í Reykjavík eins
og til var ætlast, áður en lagti var
af staö. Og svo átti félagið aftur
á móti að sjá okkur fyrir gistingu
fæði og fararkosti, og því sem að
feröinni laut yfirleitt. Viö stóðum
þarna stundarkorn og biðum eftir
sendimanninum. Þá fóru burðar-
karlar og járnbrautarþjónar að
amast við okkur, og héldum viö
því af stað inn i stöðvarhúsið
sjálft, og settum farangur okkar
■þar sem við héldum, að hannl'yrði
síst fyrir öðmm, og tókum nú aft-
ur að biöa og skima i kring um
okkuti eftir sendimanni. Þýðingar-
laust var aö reyna að hringja á
skrifstofur Norræna-félagsins, því
aö kveld var komiö og þess vegna
búiö aö loka þeim. En er viö höfð-
um beðið þarna um stund, fómm
við kennararnir að ráögast um
hvað gera skyldi, því aö bersýni-
legt var, aö enginn boöberi mundi
koma héðan af. Sjáum viö þá allt
í einu hvar til okkar stefnir kven-
maður í íslenskum búningi; var
þar kornin ungfrú Halldóra
iBjarnadóttir, kenslukona, sem um
þær mundir var stödd í Ósló.
Spurðum við hana, hvort hún væri
boðberinn, sem viö værmn að biða
eftir. Ekki hvað hún svo vera.
Sagöist hún hafa komið á skrif-
stofur Norræna félagsins til að
spyrjast fyrir um hvenær við vær-
um væntanleg til bæjarins, því að
hún vissi, að um þessar mundir
værum við á ferðalagi um Noreg.
Sagðist hún halda, ,að .okkur væri
ætlað að dvelja í skóla nokkmm,
sem hún nefndi Vaterlandsskóla;
væri hann í einna lakasta hverfi
bæjarins. Fór nú ísak, sem var
aðalforstjóri fararinnar, ásamt
ungfrá Halldóru að leita að skóla
þessum, en við Tryggvi biðum hj|,
börnunum á meðan. Var engu lík-
ara en að viö væram alstaðar fyr-
ir, því að aftur var tekið aö amast
við okkur. Sáum við því þann kost
vænstan að flýja alveg út á göt-
una meö farangur okkar og bíða
J>ar. Voru þá sum bömin orðin svo
þreytt, að þau uröu fegin að setj-
ast á steinþrepin, sem lágu upp að
brautarstöðvarhúsinu. Þaö hýrn-
aði heldur en ekki yfir okkur, þeg-
ar ísak og ungfrú Halldóra komu
aftur. Kváðu þau það rétt vera, að
í skóla þessum ættum við að gista,
en illa hafði þeim litist á að dvelja
í honum. Náði ísak þá í flutninga-
vagn undir farangur okkar, en viö
löbbuðum af stað til skólans. Er
skóli þessi stórt fjórlyft hús ekki
langt frá járnbrautarstöðinni. Rétt
hjá honum stendur brjóstlíkan af-
ungfrú Ólafíu Jóhannsdóttur. Er
eg sá það, mintist eg þess, að
Óslóbúar heföu látið reisa henni
minnismerki einmitt í því bæjar-
hverfi, þar sem hún hafði lifað og
starfaö . Vorum viö auösæilega
komin á þær slóðir. Þegar inn í
húsið kom, var okkur vísað á tvö
herbergi uppi á efsta lofti. Lá við
sjálft að við létum hugfallast, er
I