Vísir - 09.05.1936, Síða 2

VÍSIR
Haile Selasse
kominn til Jepúsalem*
Honum var tekið mjög virðulega. Breskt her-
lið gætir fjársjóða hans. — Keisarinn hefir
enn ekki látið neitt uppi um fyrirætlanir sínar.
Þjóðmál
London, 8. maí. FÚ.
Abessiniukeisara fagnað í
Haifa og Jerúsalem.
Mörg þúsund manns röðuðu
sér á gangstéttirnar á götum
Jerúsalemborgar og heilsuðu
Abessiniukeisara með lotningu,
er liann kom til borgarinriar í
dag. Fylgdu heillahrópin lion-
um alla leið að hóteli hans.
Lúðrasveit af bresku herskipi
tók á móti keisaranum er hann
steig á land í Haifa, og yfirfor-
ingi í borginni og aðrir tignir
menn tóku á móti honum. Sér-
stök iest fór með keisarann til
Jerúsalem.
London í morgun.
Forseti pólska þjóðbankans,
Koc, hefir heðist lausnar, að því
er fregnir frá Varsjá lierma.
Ástæðan til lausnarbeiðninnar
er sú, að forseti bankastjórnar-
/ dag
hefjast í Genf fundir smáríkj-
anna, en ráð Þjóðabandalagsins
kemur saman næstkomandi
mánudag. Fundir smáríkjanna
eru taldir mjög mikilvægir. Á
þeim kunna að verða teknar á-
lcvarðanir, sem framtíð Þjóða-
bandalagsins er undir komin.
Smáríkin studdu stefnu. Breta
í Abessiniumálunum, til þess
að reyna að koma i veg fyrir
rangsleitni og ofbeldi ítala, því
að smáþjóðirnar telja öryggi
framtíðarinnar undir því kom-
ið, að Þjóðabandalagið geti not-
ið sín, — að það geti komið í
veg fyrir styrjaldir. Hafa smá-
rikin mist trúna á Þjóðabanda-
lagið — eða krefjast þau þess,
að refsiaðgerðunum verði hald-
ið áfram og ekki hætt, fyrr en
réttlætið sigrar, og Abessiniu-
menn fá land sitt aftur? Þessu
verður ef lil vill svarað á fund-
um smáríkjanna. Ráð Þjóða-
bandalagsins verður einnig að
taka þessi mál til meðferðar og
fleiri, sem varða mjög framtíð
þess. Texti breska fyrirspurnar-
skjalsins til Hitlers hefir nú
London í morgun.
Fregnir frá Jerúsalemherma:
Þegar Haile Selassie Abessi-
niukeisari kom liingað frá Haifa
ásamt fjölskyldu sinni og fylgd-
arliði settist liann að í „Gisti-
húsi Davíðs konungs“. Keisar-
inn hefir enn ekki lótið uppi
hverjar eru fyrirætlanir lians.
Ilann hafði meðferðis fjársjóðu
mikla og eru þeir einkaeign
hans. Voru lcistur keisarans
fluttar í herhúðir Breta utan
\ið borgina og standa varðmenn
yfir þeim dag og nótt. (United
Press—FB).
innar er andvígur þeirri stefnu,
sem pólska ríkissljórnin liefir
tekið í gjaldeyrismálunum, en
hún vill auknar takmarkanir í
þeim efnum. (United Press—
FB).
verið birtur. í skjali þessu er
Hitler beðinn nánari skýringa á
ummælum og tillögum þýsku
valdliafanna. En þau verða
rædd í Genf. Þá og þegar — ef
íil vill í dag — er búist við milc-
ilvægri yfirlýsingu frá Ítalíu —
um að ítalir liafi innlimað A-
hessiniu í ítalska ríkið. Hvað
Þjóðabandalagið gerir, ef til
þessa kemur, er í óvissu. Alt er í
enn meiri óvissu en áður, urn
framtíð bandalagsins, hver að
Iokum verður endir á Afríkuæf -
intýri Mussolinis og um það
hvort íakast muni að vernda
íriðinn i Evrópu. En í dag er
fyrsti dagur hinna örlagaríku
daga í Genf, sem benda skýrt
til livað verða muni.
--- ---- ---------------
Oslo, 8. maí.
Her Ras Nasibou algerlega tví-
straður. — 500 menn féllu í ó-
eirðunum í Addis Abeba.
F regnir fm Abessiniu herma,
að lier Ras Nasibu sé nú alger-
lega tvistraður og ekki geti til
neinnar endurskipulagningar
hans komið. — Talið er, að 500
Abessiniumenn hafi verið
drepnir í óeirðunum í Addis
Abeba á dögunum. (NRP. —
FB.). —
Grein sú, sem fer hér á eftir,
er samantekin af bónda einum
norðlenskum. Hefir hann lítt
við stjórnmál fengist opinber-
lega, en „hugsað sitt í leyni“,
svo sem skrif hans vitnar: ,
Afurðaverðið.
Nefnd manna sat á rökstól-
um fyrir nokkuru og taldi sig
hafa — með allskonar útreikn-
ingum og skýrslum frá ýmsum
— komist að raun um, hvert sé
hið rétta framleiðsluverð kinda-
kjötsins, einnar helstu verslun-
arvöru olckar bænda. —
Það sæti nú illa á mér, að
amast við niðurstöðu nefndar-
innar. Hún mun liafa komist að
þvi, að verðið þyrfti að vera kr.
1.27 kg., ef framleiðslukostnað-
ur ætti að fást greiddur að
fullu. Er þetta miklu liærra en
verð það, sem bændur hafa bor-
ið úr býtum. Og sé það rétt, þá
er alveg augljóst mál, að sauð-
fjárbúskapurinn er rekinn með
alvarlegu tapi ár eftir ár.
En eg er hvergi nærri viss
um, að niðurstaða nefndarinn-
ar sé rétt. Sé hún á fullum rök-
um reist, virðist liggja í augum
ujipi, að ekkert vit geti í því
verið, að aía upp sauðfé til þess
að selja það. Sjá væntanlega
allir í hendi sér, að 30—40—50
aura tap á hverju tvípundi kjöts
ár eftir ár, hlýtur að leiða til
gjaldþrota og vandræða. Bænd-
ur rísa ekki undir slíku og
hljóta að gefast upp.
Vitanlega væri æskilegt, að
geia fengið kr. 1,27 fyrir liver
tvö pund af kjöti, sem seld eru
í kaupstað. En eg er því miöur
þræddur um, að kjötsalan hér
irinanlands yrði ekki mikil með
því verðlagi. Neytendur gæti og
vitanlega ekki fengið kjötið með
því verði, heldur yrði að leggja
öfan á allan kostnað. Og hann
er ekkert smáræði með því
kaupgjaldi, sem nú er heimtað.
Það kann að hugsast, að sum-
staðar geti framleiðsluverð
kjötsins komist í námunda við
allslierjar framleiðsluverð það,
sem nefndin telur sig liafa
fundið. Hitt er öllum vitanlegt,
að mjög víða og lildega víðast
hvar, hlýtur kostnaðarverðið að
vera miklu lægra.
Reyndin er ólýgnust. Og hún
mælir gegn þvi, að niðurstaða
nefndarinnar geti verið á rétl-
um rökum reist. Allflestir eða
allir sauðfjárbændur mundu
flosnaðir upp fyrir löngu, ef
svo væri.
Eg er ekki svo kunnugur
sjávarútveginum, að eg geti um
það borið, hvert verð muni
þurfa að fást fyrir fiskinn og
síldina til þess að útgerðin svari
kostnaði. Af umræðum um
málið hefir mér skilist, að það
muni þurfa að vera nokkuð
hált, ef útgerðin eigi að gela
borið sig. -—■
En sé tap á öllum atvinnu-
rekstri ár eftir ár, þá hlýtur
brátt að reka að allsherjar
gj aldþrotum. —
t
Sveitarfélögin.
Þau eru mörg ærið illa kom-
in fjárhagslega. Menn eiga örð-
ugt með að standa í skilum.
Hrepparnir fá ekki sitt. Af þvi
leiðir, að sýslusjóðir fá ekki
lögboðin gjöld frá hreppsfélög-
unum. Sumum telst svo til, að
hrepparnir geti ekki greitt
meira en sem svarar einum
fjórða eða einum þriðja þeirra
gjalda, sem þeir eiga að inna af
höndum í sýslusjóði. — Eg hefi
séð þess getið, að sumir hafi
farið fram á það, að fasleigna-
skatturinn gangi til sýslusjóð-
anna og að létt verði af sýsl-
unum öllum berklavarnakostn-
aði. —
Þá munu og sumir hafa kraf-
ist þess, að ekki verði gengið að
nreppsfélögum sakir ábyrgða,
sem á þau hafa fallið viðskulda-
skil í Kreppulánasjóði. — Hið
.,ama er og ællast Lil að gildi
um einstaldinga, sem í ábj’rgð-
um eru flæktir. Og enn er það,
að því er fregnir herma, að þing
Og stjórn komi því til leiðar, að
engin nauðungarsala verði látin
fram fara á eignum bænda,
vegna vanskila á afborgunum
lána og vaxtagreiðslum til
bankanna eða annara. —
Þetta eru óneitanlega tals-
verðar kröfur. Og hvernig færi,
ef allir skuldugir menn bæri
fram slikar kröfur og þeim yrði
fullnægt af þingi og stjórn?
I
Fræðslukostnaður.
Eg lield að skólafarganið sé
að verða þjóðinni ofvaxið, þ. e.
kostnaðurinn við skólahaldið.
Nú er skóli á annari hverri þúfu
að lieila má’ Allskonar skólar.
Og allir kosta þeir mikið fé,
sem von er til. — En hvað líður
mentuninni? Sumir eru þeirrar
skoðunar, að lítil heill standi af
öllu þessu hóflausa skóla-tildri.
Og hrepparnir stynja undir hin-
um mikla kostnaði, sem af
skólalialdinu leiðir. Þeir óska
þess, að rikissjóður beri allan
kostnaðinn af kenslunni, þ e.
greiði öll kenslulaun.
Alt er heimtað af ríkissjóði,
smátt og stórt. Og þó þykist
enginn geta greitt neitt í þann
hinn sama ríkissjóð! -— Hvar á
hann að taka peninga, til þess
að standast öll þau úlgjöld, serii
af honum eru lieimtuð? —
Ég veit það ekki. En komi
ekki tekjurnar fná atvinnuveg-
unum, beint og óbeint, þó er
ckki nema um tvent að ræða:
annað hvort hætta að borga eða
lifa á lánum, meðan nokkurs
staðar verður kríað út eyris-
virði. —
Skattarnir.
Sí og æ eru lagðir á þjóðina
nýir og nýir skatlar og eldri
skattar og tollar hækkaðir.
Menn hafa reiknað út, að í tíð
núvcrandi stjórnar hafi skatt-
ar og tollar, beinir og óbeinir,
verið hækkaðir um 5 miljónir
króna. Þessa gifurlegu salta-
aukningu eiga sárfátækir menn
og sligaðir atvinnuvegir að
greiða. — Flestir skattþegnar
landsins eru fátækir og alt af er
verið að segja frá því, að at-
vinnuvegirnir, sé reknir með
stórtapi árlega, sérstaklega
landbúnaðurinn. Þar er alt af
verið að reikria út töpin. Út-
gerðarmenn eru hvergi nærri
eins ákafir í útreikningunum, en
þó sjóst þaðan dæmi við og við,
er sýna mikil og ægileg töp.
Fjölmargir bændur, sem eg
þekki, eru mjög gramir stjórn
og þing-meirihluta fyrir liina
gífurlegu eyðslu, og hækkun
slcattanna. Þeir telja að núver-
andi stjórn fari að ráði sínu eins
og vitlaus maður. Og margir
eru þeir, er áður fylgdu núver-
andi stjórnarflokkum að mál-
um, sem mega nú ekki heyra
þá nefnda og telja þá liafa
brugðist öllu trausti, er til
þeirra var borið. Skattar og toll-
ar sé liækkaðir ár frá ári, án
alls tillits til þess, undir hve
miklum skattaþunga þjóðin
geti risið. Slíkt og þvi líkt ráð-
lag hljóti vitanlega að enda með
skelfingu.
iBdriöa tímyii
•
hárust allmargar heillaóskir í
ljóðum á 85 ára afmælinu. —
Meðal annars voru þessar vís-
ur:
I.
Það er að kunna lífsins list
og leika á tímann sjálfan,
að geta eins og af sér lirist
átta tugi og hálfan.
j'
Seint mun líka þegnum þeim
þyngjast spor um stræti,
sem að inn í huldú-heim
hoppa á öðrum fæti.
Þú hefur tifað töfra spor,
tínt þau grös á fjalli,
að áfram helst þitt álfkvikt vor
eins þó tjaldið falli.
J. Th.
II.
Þú hefur elskað líf og list,
leik hins stóra anda,
alt eins síðast eins og fyrst,
— með eld til beggja handa —
réðir þig í þessa vist,
þar vildurðu standa
og nú liefur skáldakonan kyst
þig kossi Norðurlanda.
Sig. Sig.
frá Arnarholti.
Gengismálið.
Menn hefir greint á um það,
sem kunnugt er, hvort réttara
væri, að lialda uppi gengi ís-
lenskra krónu, svo sem nú er
gert, eða láta það falla að eðli-
legum hætti. Margir telja, að
óeðlilega liátt mat krónunnar
sé atvinnuvegunum og þá um
leið þjóðinni i lieild sinni til
tjóns.
Verkafólk í kaupstöðum lilýt-
ur, að éðlilegum ástæðum, að
vera mólfallið gengislækkun,
nema því að eins, að kaupgjald
hækki í réílu hlutfalli við
þverrandi kaupmátt krónunn-
ar. Líku máli gegnir um em-
bættismenn og aðra, þá er laun
taka í peningum. Þeir, sem fé
eiga í bönkum og sparisjóðum,
munu og verða tregir til að
fallast á lækkun. Eg lái þeim
það ekki. — Og færi nú svo, að
kaupliækkun allra, sem laun
taka í peningum, sigldi þegar í
kjölfar peninga-verðfallsins, þá
er hagurinn meira en vafasam-
ur. — ,
Það er skiljanlegt, að bænd-
ur, sem lítinn vinnukraft kaupa,
utan barna sinna og annars
skylduliðs, sjái sér hag í því að
krónan verði feld í liæfilegt
verð. — Og sannleikurinn er sá,
að mikill fjöldi bænda reynir að
baslast af, án aðfengins vinnu-
afls, m. a. eða aðallega vegna
þess, að þeir hafa ekki efni á
því, að taka kaupafólk. —
Eg geri ráð fyrir þvi, að
bændur mundu, ef undir þá
væri borið, gjalda því jákvæði,
að krónan yrði lækkuð niður í
eðlilegt verð — eða að minsta
kosti mikill meiri hluti allra
bænda.
Þcir eru farnir að trúa því, að
atvinnulíf þjóðarinnar rétti
ekki við, fyrr en gjaldmiðillinn
sé skráður réttu verði.
Oslo, 8. maí.
Norska ríkisstjórnin hækkar
kreppuhjálpina sjávarútvegin-
um til handa.
Ríkisstjórnin befir lagt fram
tillögur um auka kreppufjár-
veitingu til stuðnings sjávarút-
veginum að upphæð kr. 1.6
milj. kr. Útgjöldin til stuðnings
fiskveiðunum á næsta fjár-
hagstimabili verða því samtals
9V4 milj. kr. (NRP. — FB.).
Prá Alþingf
í gær.
Sameinað Alþingi.
Fjárlögin.
Atkvæðagreiðsla.
Breytingartillögur fjárveit-
ingarnefndar voru nær allar
samþyktar, en fáar af breyt-
ingartillöguin einstakra þirig-
manna. Þessar náðu samþykki:
Læknisvitj unarstyrkur Suður-
eyrarlirepps liækkaður urn 100
kr., Sauðaneslireiipur 200 kr.,
Ólafur Magnússon, Múla, til
framfærsíu fávita 200 kr., Yest-
urhópsvegur 3000 kr., til mal-
bikunar vega í Vestmannaeyj-
um 5000 kr., til Sogsvegar alt
að 15.000 kr., til iðnaðamianna-
félags á Akureyri 500 lcr., lil
Leifs Ásgeirssonar til vísinda-
starfs 1000 kr., til Skógræktar-
félags Eyfirðinga 1000 kr., til
ungmennafélaga, lil þess að
koma upp gufubaðstofum 1200
kr., til ófriðunar sels í Ölfusá
alt að 1000 kr., til greiðslu upp
í ofviðristjón á húsum og vör-
um haustið 1934 í Haganesvík
4000 kr., til Kjartaris Þorkels-
sonar fyrv. póstafgreiðslum.
300 kr., til Jph. Ragúelssonar
600 kr., til Kristínar Pálsdóttur
vitav arð arekk j u 300 krónur,
til Vigfúsar Gunnarssonar,
Flögu 1500 lcrónur, og Þor-
steins Jakobssonar 300 kr., sem
eru eftirstöðvar af brunaskaða-
hótum. Til Jóns Einarssonar,
styrkur vegna fávita 300 kr., til
Skarphéðins Bjarnasonar,
styrkur til framfæris fávita 200
kr. Ferðastyrkur til 10 ínanna
á alheimsskákmót í Miinchen
500 kr., til Þorsteins Bjarna-
sonar írá Háliolti iil örnefna-
söfnunar og ritstarfa 300 kr„
til Guðm. Árnasonar, lil þak-
skífugerðar 600 kr„ til lands-
fundar kvenna 1500, til Björg-
vins Vigfússonar sýslumanns
1000 kr„ til Lofts Ólafssonar
pósts, hækkun 300 kr„ til Ólafs
Friðrikssonar 1800 kr„ til Ól-
ínu Sigurðardóttur ljósmóður
200 kr„ tii Einars Þorkelsson-
ar, fyrv. skrifstofustjóra Al-
þingis, 1000 kr„ til Mörtu Þór-
arinsdóttur 300 kr„ til Barna-
vinafélagsins Sumargjöf til
dagheimila 3000 kr„ til barna-
verndar, eftir ákvörðun ráð-
lierra 2000 kr„ lil kaupa á
flutningabíl lianda mentaskól-
anum á Akureyri 1500 kr„ til
stofnunar verksmiðju til raf-
tækjaframleiðslu alt að 50.000
kr- — Auk þess var samþykt
að láta fullgera teikningar og
nákvæma koslnaðaráætlun uni
byggingu og rekstur áburðar-
verksmiðju hér á landi, á
grundvelli þeim, sem lagður er
í bráðabirgðaáliti því, er ríkis-
stjórnin hefir látið gera.
Samkvæmt þessum tillögum,
sem samþyktar voru, liækkar
tekjuhalli fjárlaganna um 100
þús. kr„ til viðbótar þvi, sem
var á frumv., samkvæmt yfir-
litsskýrslu framsögumanns,
(tæpar 50 þús.), eða samtals
um 150 þús. kr. tekjuhalli. Auk
þess var ríkisstjórninni heim-
ilað að greiða til fjögra starfs-
manna 11% þús. í eftirlitlaun,
ef þeir létu af starfi á árinu,
og að kaupa tvær jarðir,
Bræðratungutorfuna í Árnes-
sýslu og Vorsabæ í Ölfusi, og
að endurgreiða toll vegná Sogs-
virkjunarinnar, rúm 28 þús„
Ennfr.að endurgreiða gjald það,
er innlieimt var við innflutn-
ing botnvörpungsins Reykja-
borg.
Allsherjarverfall
í Santander á Spáni.
Frá Madrid er símað, að alls-
herjarverkfalli liafi verið lýst
yfir i Santander á Spáni. Öll
vinna hefir stöðvast í borginni.
ríkisforseti á
Spáni,
Vinstri flokkarnir hafa komið sér saman um
Azana sem ríkisforseta og fær hann því um
800 atkvæði af um 900 fulltrúum, sem taka
þátt í kosningunni.
London í morgun.;
Frá Madrid er símað í morg-
un, að vinstri flokka samsteyp-
an liafi komið sér saman um
að fallast á Azana sem ríkisfor-
seta. Ríkisforsetann kjósa þjóð-
þingsmennirnir og jafnmargir
fulltrúar, sérstaklega til þess
kjörnir, og fór sú fulltrúakosn-
ing fram fyrir skemstu. Við
liina formlegu ríkisforsctakosn-
ingu er búist við, vegna ákvörð-:
unar vinslri flokkanna, að Az-j
ana fái um 800 atkvæði af 900.
(United Press—FB).
mmm
Gialdeyrist
í Póllandi Ieiða fil þess, að forseti þjóðbanka-
stjórnarinnar segir af sér.