Vísir - 15.03.1937, Qupperneq 4

VÍSIR
MAGINOT-VIRKIN.
Frli. af 3. siðu.
sérfræðingar margra þjóða
megináherslu á, að vigbúnaður-
inn sé skipulagður með land-
varnir fyrir augum.
Lántökur Pólverja í Frakklandi.
Pólverjar eru mjög ánægðir
'yfir lánum þeim, sem þeir liafa
fengið í Frakklandi, en þau
nema 1.350.000.000 frönkum.
Þar af fékk pólska ríkið 405.-
OOO.OOÖ franka, en pólsk-
franska járnbrautafélagið 945.-
000.000 franka. Auk þess bafa
Frakkar lánað Pólverjum einn
miijarð franka lil kaupa á
fraJíkneskri iðn.aðarframleiðsiu
(hergögnum o. fl.).
En þrátl fyrir þcssa miklu
lijáíp er það neikvæð (negativ)
aðsloð, sem Pólverjar gæti veitt
Frökkum i styrjöld. Greinar-
liöf. bendir á, að ef Pólverjar
einhverra orsaka vegna væri til
neyddir að berjast við Þjóð-
verja yrði Rússar sömu megin
— en Pólverjar gæti aldrei leyft
Rússum að senda lier manns
inn á Pólland. Hann bendir
jafnframt á, að landamæri Pól-
lands sé óviða þannig gerð af
náttúrunnar hendi, að auðvelt
sé, að koma þar við landvörn-
um. Og i landinu sjálfu eru fá-
ir slaðir góðir til varnar. Gerir
þetta það að verlcum, að Pól-
verjar vrlja umfram alt varð-
veila friðinn. Og þótt Pólverjar
liafi af eigin hvötu-m og fyrir
hvatningu Frakka skipulagt
landvarnir sínar sem best, eflt
herinn, bygt virki, lagt járn-
braulir, komið sér upp her-
gagnaverksmiðjum o. s. frv., lil
þess að geta varið land siít,
gera hvprki Pólverjar eða
Frakkar sér neinar gyllivonir
um það, að Pólverjar gæti orð-
ið að liði í sókn gegn stórþjóð
eins og Þjóðverjum. Og i stríði
milli Fraklra og Þjóðverja
mundu Pólverjar hafa alveg
eins miklar áliyggjur af austur-
landamærum sinum og vestur-
landamærunum.
Til marks um það hve slað-
ráðnir Pólverjar sé í að fylgja
þeirri stefnu, að laka elcki þátt
í styrjöldum, nema ráðist sé á
land þeirra, bendir greinarhöf-
undur, að stjórnmálamenn Pól-
lands hafi ekki látið hafa á sig
nein áhrif. að meðal Þjóðverja
hefir komið fram sú hugmynd,
að Pólverjar og Þjóðverjar ætti
að skifla Ukraine á milli sín.
Pólverjar gera sér ljóst, að
jafnvcl þótt slikt áform liepn-
aðist hefði þeir fullan fjand-
skap Rússa yfir höfði sér, en
auk þess imindu Þjóðverjar
vilja fá aftur þann hluta Pól-
lands, sem þeir áður höfðu —
en það, sem Pólverjar högnuð-
ust um vrði þá á kostnað Rússa.
En Pólverjar hyggja ekki á
nein slík ævintýri.
Her Pólverja.
Hermálasérfræðingar gera
ráð fyrir, að Pólverjar geli
teflt fram 100 fótgönguliðsher-
deildum, og séu 40 þeirra búnar
öllum nýtísku hertækjum. Á
ófriðartímum mundu Pólverjar
verða að auka Iierafla sinn
mjög á landamærunum gegnt
Lithauen og Tékkóslóvakiu, en
við hvoruga þessa þjóð eiga
Pólverjar vingott. Á rússnesku
landamærunum yrði þeir að
hafa mikið lið. Otkoman yrði
sú, að þeir gæli að eins varið
sitt eigið land.
i
Pólverjar horfa í vestur.
Pólverjar horfa í vesturátt,
segir greinarhöfundur. Þeir
vilja sem nánast menningar- og
viðskiftasamband við þjóðir
Vestur-Evrópu og Ameríku.
Þeir hafa iitla samúð með ná-
grönnunum fyrir austan sig.
Ein af ástæðunum fyrir því, að
fjórveldasáttmiálinn fór út um
þúfur, var sú, að Pólland var
ekki boðið að vera með. Ef
Mussolini hefði stungið upp á
fimmveldasamningi milli Italíu,
Frakklands, Bretlands, Þýska-
lands og Póllands hefði Rússai
verið alveg „lokaðir úti".
Pólverjar munu vart taka
þátt i Austur-Evrópusáttmála
sem Rússar eru aðilar að. Það
er óvilurlegt, að skifta álfunni
í austur- og veslurhluta, en ef
um slíka skiftingu er að* ræða,
munu Pólverjar kréfjast þess að
vera með vestur-Evrópuþjóðun-
um.
En það, sem mikilvægast er,
og gnæfir vfir alt annað, þegar
rætt er um bandalög, líkurnar
fyrir ófriði o. s. frv. er það, að
sjálfstæði Póllands og öll fram-
tið býggist á því, að friðurinn
haldist.

Veðrið í morgun: :
Frost um land alt. í Reykjavík
8 stig, Bolungarvík 5, Akureyri 6,
Skálanesi 8, Vestmannaeyjum 7,
Sandi 5, Kvígindisdal 6, Hesteyri
5, Gjögri 6, Blönduósi 13, Siglu-
nesi 7, Grímsey 8, Skálum 6, Rauf-
arhöfn ■ 8, Fagradal 8, Hólum í
Hornafirði 6, Fagurhólsmýri 3,
Reykjanesi 5. Mest frost hér í gær
6 stig, minst 1. Sólskin í gær 9.0 st.
Yfirlit. Lægð austan við Jan May-
en. Horfur; Suðvesturland, Faxa-
flói: Norðaustan og austan gola.
Úrkomulaust. Breiðafjörður, Vest-
firðir, Norðurland : Hægviðri. Víð-
ast úrkomulaust. Norðausturland
Austfirðir: Norðan kakli, Dálítill
éljagangur. Suðausturland: Norð-
an gola. Bjartviðri.
Skipafregnir.
Gullfóss er á leið frá Siglufirði
til ísafjarðar. Goðafoss fer til út-
landa í kvöld. Brúarfoss er i Lond-
on. Dettifoss er í Hull. Lagarfoss
er á leið til Norðurfjarðar frá
Reykjarfirði. Selfoss er á leið til
Alierdeen frá Vestmannaeyjum. —
Lsja kom til Akureyrar kl. 1 í dag.
Súðin fer frá Danzig í kvöld. E.s.
Bro kom frá Hafnarfirði og e.s.
Bisp frá Vestmannaeyjum, Geir
og Gyllir komu frá Englandi i
gær, en Max Pemlierton i morg-
un. Venus kom af ufsaveiðum meö
165 tonn og Bragi með 140. Arin-
björn hersir var sóttur úr vetrar-
lægi á Skerjafirði í gær.
Ný bók.
Fúga, eftir Siguringa E. Hjör-
leifsson, kom_ á markaðinn i dag.
Er það fyrsta bók á íslensku um
þetta efni. I bókinni koma fram
meginreglur urn byggingu og gerð
tónverka í þessu grundvallar-
formi tónlistarinnar. — Dr. Franz
Mixa hefir skrifað formála fyrir
bókinni.
Leiðrétting.
í greininni í Vísi á laugardag-
inn um hafnarmál Hafnarfjarðar-
kaupstaðar, misprentaðist að sósí-
alistar hefðu greitt 80—90% aí
skuldum sínum við Hafnarsjóð, —
átti að vera „fengu eftirgefin 80
—90%.
Hjónaefni.
Á laugardag opinberuðu trúlof-
un sina ungfrú María Kr. Nielsen,
Njálsgötu 40 og Haukur Sveins-
son, Blómsturvöllum við Lang-
holtsveg.
75 ára
verður í dag, 15. mars, frú Iielga
Símonardóttir, Skólavörðustíg 28.
Sjötugsafmæli.
Ekkjan Margrét Jónsdóttir,
Framnesvegi 25, varð 70 ára 14
þs m.
Alþingi
hófst aftur í dag.
Dómur.
S. 1. föstudag var kveðinn upp
dómur í lögreglurétti Reykjavíkur
i gjaldþrotamáli Ólafs Þorvarðar-
sonar, sundhallarstjóra. Ólafur
var dæmdur í 20 daga einfalt fang-
elsi, skilorðsbundið, vegna óreglu
í bókhaldi, en var sýknaður af öðr-
um ákærum.
Kanpstefnan í Leipzíg.
liöfðu alveg sérstakan sýnipgar-
Slæmip
áfekstrap.
Ef sex menn réru á báti, fjór-
ir áfrarn, en tveir afturábak, þá
mundi það þykja kátleg og
flónsleg aðferð. Ýmislegt svipað
þessu á sér stað í menningar-
legu starfi manna og þjóða. Það
er rifið niður með einu laga-
ákvæði eða einhverri aðgerð,
sem reynt er að efla með ann-
arri löggjöf og ýmsum ráðstöf-
ununi. — Á íslandi er lögboðin
rikiskirkja, og ríkið kostar all-
miklu fé til þess að viðhalda
lienni. Meðan lýðræðisbundin
löggjöf þjóðarinnar mælir svo
fyrir og annast viðhald kirkj-
unnar, verður að lílasvo á, að
þjóð og stjórn hennar áliti
kirkjulega menningu nauðsyn-
lega. Stjórn og löggjöf landsins
verður þá að skoða þann mann
andstæðing sinn, sem reynir að
skemma eða eyðileggja þetta
menningarstarf, sem ríkið kost-
ar; og þau öfl andstæð sér, sem
spilla slíku starfi. Rökfræðilega
rétt verður þetta að vera þannig.
Verst er, ef löggjöfin er sjálfri
sér sundurþykk, ef eitt ákvæðið
rífur það niður, sem hitt reynir
að efla. Þannig er það nú með
íslenska kirkju-Iöggjöf. Þar er
sagt fyrir um ríkisrekstur á
andlegri menningu, en svo. er
lögleidd slik innheimta á
kirkjugjöldum, að til stór-
skemda er fyrir kirkjuna. Ef
ríkið vill annast kirkjulega
menningu og útbreiðslu slíkra
hugsjóna, má það altaf búast
við andstöðu í þeim efnum, en
þá andstöðu rná ríkið ekki efla,
ef það vill vera sjálfu sér sam-
þykt. Menn sem eru ýmist
hirðulausir um kirkjulega
menningu eða algerlega and-
stæðir lienni, eru ýmist mót-
fallnir kirkjugjöldum eða hirðu-
lausir um greiðslu þeirra. Hjá
þessum mönnum á svo að taka
lögtaki kirkjugjöldin, er þau
greiðast ekki á annan veg, en
þetta er auðvitað til þess að efla
menn til fjandskapar við þá
stofnun sem ríkið sjálft kostar.
Menn ýmist segja sig úr kirkj-
unni, eða greiða gjöld sín með
formælingum og illindum, tala
illa um þctta og liafa spillandi
áhrif út frá sér. Öðruvisi getur
ekki farið. Þarna er verið að
efla starf með einu lagaákvæði,
en stofna því í háska með öðru.
Þetta er óþolandi aðferð. Annað
Iivorl á ríkið ekki að ala neina
rikiskirkju á brjóstum sér, eða
þá ekki að misþyrma lienni
þannig. Og hvers vegna að liafa
þetta svona? Innlieimtir ríkið
þannig gjöld til þess að greiða
læknum, sýslumönnum, lög-
reglu og öðrum starfsmönnum
sínum. Hví að gera undantekn-
ingu með kirkjuna eina, sem í
mörgum lilfellum verður við-
kvæmasta máíið? Eg hefði ekki
tekið til máls um þella, ef eg
væri ekki búinn að reka mig til-
finnanlega á þetta afleita fyrir-
komulag. Eg hefi ekki komist
hjá því, á ferðum mínum, að
heyra menn ræða þetta, og þeir
Aheit
á Elliheimiliö Grund, afhent
Vísi: 5 kr. frá B. R., 10 kr. frá
ónefndum.
Næturlæknir
er í nótt Kristín Ólafsdóttir,
Ingóllfsstræti 14. Simi 2161. —
Útvarpið í kvöld:
19.10 Veðurfr. 19.20 Hljómplöt-
ur: Létt lög. 19.30 Þingfréttir.
20.00 Fréttir. 20.30 Erindi: Um
hús 0 g íbúðir (Sigurður Guð-
mupdsson byggingametstari). —
20.55 Einsöngúr (Einar Markan).
21.20 Um daginn og veginn. 21.35
Útvarpssagan. 22.00 Útvarpshljóm-
sveitin leikur (til kl. 22.30).
sem innheimta kirkjugjöld liafa
viða tjáð mér, liversu innlieimt-
an er óvinsæl, þessi sérstaka
innheimta. Það er alveg óþarft
að láta menn vera að illskast
vi’ir þessum litlu kirkjugjöld-
um, ríkið getur fundið annan
betri veg i þeinl sökum.
Sömuleiðis verður að líta svo
á, að rikið eigi ekki að launa
menn við uppeldisstörf, sem
vinna á móti ráðstöfun rikisins
ineN kirkjulega menningu. í
shku er ekkert samræmi og all-
ir sjá að slíkt er kjánalegur
skollaleikur. Það er þá lirein-
lcga betra fyrir rikið að sleppa
hendinni af kirkjunni alveg, en
að liafa það þannig. Eg er ekki
hér með að deila á kennara-
stéttina yfirleitt, því eg ber
mjög góðan liug til íslensku
kennarastéttarinnar, sem eg
hefi haft þá ánægju að kynnast
all mikið. Hitt verður ekki var-
ið, að áhrif einstöku kennara
eru óheppileg i þessum sökum.
Annaðhvort á ríkið að sleppa
slíkum mönnum, eða sleppa
kirkjunni, alt annað er óstjórn-
semi i þessum efnum. Ríkið get-
ur ekki launað annan manninn
til þess að efla trúarlíf, og hinn
manninn við önnur menningar-
störf með leyfi til að eyðileggja
hið andlega menningarstarf
fyrri mannsins. Almenningur er
svo hugsandi nú orðið, að hann
sér ósamræmið i þessu og talar
um það.
Þarna liafa verið nefndir tveir
slæmir árekstrar og vil eg leyfa
mér að nefna hinn þriðja. Prest-
ur má ekki gefa saman í lijóna-
band fáráðlinga, hálfvita, eða
aðra einstaklinga, scm álitnir
er að vera óhæfir til hjúskapar,
en svo er slíku fólki oft leyft að
búa saman og lirúgá niður börn-
um. Lögin banna giftinguna, en
löggæslan lætur ófögnuðinn af-
skiftalausan. Þetta er líka slæm-
ur árekstur, ef til vill ilt að fást
við hann, en eigi að siður mjög
athyglisverður.
Pétur Sigurðsson.
SIGURÐUR BRUNAMÁLASTJ.
Frh. af 3. síöu.
til þekkja, a‘ð heimili' SigurÖar og
frú Snjólaugar var það vígi, sem
veitti börnum þeirra örugt skjól.
Með sanni má það um Sigurð
segja, að hann hefir lagt fram alla
krafta, til þess að börnin hans
mættu ná fögru marki. Barnalán
veitti þeim hjónunum mikla gleði.
Eru nú sum barnanna gift og eiga
hin bestu heimili. Má segja, að Sig-
urður tengi sambandslöndin traust-
um böndum, þar sem 2 dætur hans
eru giftar dönskum kaupsýslumönn-
um hér í bæ. Börnin hafa verið til
menta' sett og er Siguröur bæöi
læknisfaðir og tengdafaðir læknis
og nýtur nú mikillar gleði hjá börn-
um og tengdabörnum. Er slík gleði
honum kærkomin gjöf, þvi að þung
var honum raunin, er hann 19.
mars 1930 misti konu sína eftir
rúinlega 30 ára sambúð.
Til Reykjavikur fluttist Sigurð-
ur nokkru eftir aldamót og hóf hér
verslunarstarf. Var hann kaupmað-
ur um nokkur ár. En kaupmanns-
störfunum hætti hann, er hann gekk
í þjónustu bæjarins og tók að sér
stjórn skrifstofu þeirrar, þar sem
fram fór matarseðlaúthlutun o. fl.
En árið 1921 gjörðist hann bruna-
málastjóri Reykjavíkur og gegnir
því starfi nú, og vita allir, að því
starfi er gegnt meö frábærri
skýldurækni.
Það má segja, að í þeim skiln-
ingi sé Sigurður af gamla skólan-
um, fastheldinn við sin skyldustörf,
og um það hugað, að þau séu þann-
ig unnin, að þar sé ekki um „akta-
skrift" að ræða. Hann er einn af
þessum mönnum, sem altaf hafa
rnikið að gera, en hafa þó altaf
S. 1. þriðjudag, 9. þ. 111., lauk
vorkaupstefnunni i Leipzig. Að-
sókn að henni var á þessu ári
nieiri en nokkru sinni fvr. Er-
lendir sýningargestir niunu hafa
verið um 30.(K)Ö. Frá Banda-
ríkjunum og Kanada koniu
jirisvar sinnum fleiri gestir en i
l’yrra. Sérstaka eftirtekt vakti
það, að meðal Ameríkumanna
voru einnig kaupendur fyrir hin
stærstu og fræguslu vöruliús
þar i landi, sem ekki liöfðu sóll
kaupstefnuna undanfarin ár.
Þó að kaupstefnan i Leipzig
sé aðallega haldin til þcss að
kynna erlendum kaupendum
hinar nýjustu og bestu fram-
leiðsluvörur Þjóðverja, eru þar
einnig haldnar sýningar á alls-
konar vörum frá öðrum lönd-
um, sérstaklega með tilliti til
þess, að vcrslunarviðskifti all-
margra jijóða fara nú fram á
grundvelli vöruskifta. Með sýn-
ingum þessum er útflytjendum
gefinn kostur á að sjá vörur
þær, sem þeir fá i staðinn fyrir
útfluttar vörur sinar.
Um fimm liundruð verslunar-
hús og verksmiðjur frá 25 er-
lendum þjóðum höfðu sent vör-
ur sínar til sýnis i Leipzig, i von
um aukin gagnkvæm viðskifti,
ekki einungis við Þýskaland,
heldur einnig við önnur lönd,
sem höfðu sent kaupmenn sína
til Leipzig. Nokkur lönd, eins og
t. d. Búlgaría, Grikkland og
Rúmenia, tóku í fyrsla sinn þátt
sem sýnendur.
Eftir síðustu fréttum frá
Leipzig liefir árangur vorkaup-
stefnunnar orðið liinn besti og
gefið sýningargestunum góðar
vonir um aukin alþjóða við-
skifti.
Zeiss-verksmiðjurnar í Jena
tíma til alls, sístarfandi og sam-
viskusamur. Menn fá daglega tæki-
færi að kynnast þeim manni, sem
er drengur góður og ágætur borg-
ari, hvers manns hugljúfi, með bros
og hnittin orð á vörum. Hann bros-
ir að sjálfsögðu, þegar menn greiða
brunabótagjöklin. En hann er líka
iðandi af kæti i góðra vina hóp,
og margir minnast með hlýjum hug
gleðinnar, sem ríkti á heimili hans
á Grettisgötu 38, og það er vinum
hans og kunningjum vitanlegt, að
í húsinu hans á Freyjugötu 28 geta
þeir hitt kátan og hressan mann,
og þar munu nú margir góðir vin-
ir samfagna svokölluðum sjötugum
manni, sem ber með sér og utan á
sér öll æskunnar einkenni, Við árn-
um síungum starfsmanni allra heilla
og vonum, að hann verði ungur
þau ár, sem eftir eru og óskum, aÖ
þau verði mörg.
Bj. J.
stað á kaupstefnunni. Hér á
myndinni sést nýjasta stjörnu-
myndavél frá Zeiss, sem var
scld lil liáskólans i Istambul í
Tvrklandi. Vélin er þannig út-
búin að liún fylgir nákvæmlega
hreyfingu stjörnunnar, á nieðan
á mvndatökunni stendur.
* •
111 ~ rn mi oti ‘i m ————ihii—————g—1
iTAPAtriiNDItl
Tapast hefir kvenarmhands-
úr. — Skilist til Sigmundar
Sveinssonar,' gamla harnaskól-
anum, gegn fundarlaunum. —
(245
Bílsveif tapaðist niður
Fraklcastíg, inn Skúlagötu. —
Sími 5727. Fundarlaun. (250
KlltSNÆtll
Húsnæði fyrir lækningastofu,
heil liæð til leigu frá 14. mai 11.
k. Uppl. í síma 4803. (167
2 herbergi og eldhús, helst í
vesturhænum, óskast strax
eða 14. maí. — Tilhoð, merkt:
„Fyrirfram greiðsla“, leggist
inn á afgr. Vísis. (247
Maður í fastri stöðu óskar
eftir 2 herbergjum og eldhúsi,
með þægindum, 14. mai. Lítið
herbergi þarf að fylgja í sama
húsi. Tilboð, merkt: „Skilvís“,
scndist Vísi fyrir 20. þ. m. —
(249
Stúlka óskar eftir lierbergi
Sími 3727. Fundarlaun. (250
sendist Vísi. (251
iTIUOfNNINfiADJ
Leikfangasalan er í Veltu-
sundi 1. — Elfar. Simi 2673.
(854
IKAIPSKARJKI
Ullartuskur, allar tegundir,
kaupir háu verði Afgr. Álafoss,
Þingholtsstræti 2. (107
Cdýrt: Einsettir og tvísettir
klæðaskápar, stofuskápar, borð
og fleira. Ódýra húsgagnabúðin,
Klapparstíg 11. Sími 3309. (370
Lítið, nýtisku steinhús til
sölu. Tilboð, merkt: „Sólríkt“,
leggist inn á afgr. blaðsins fyr-
ir 20. þ. m. (246
Pólerað linotuborð, stofu-
skápur og tvísettur ldæða-
skápur, selst með sérstöku
tækifærisverði. — Uppl. í síma
2773, 6—7 síðdegis. (248
.
Góðar mjólkurkýr óskast
keyptar. Uppl. i síma 4506. —
(244