Vísir - 03.04.1937, Side 2

V 1 S I R
VtSIR
DAGBLAÐ
Otgefandi:
BLAÐAOTGÁFAN
VlSIR H.F.
Ritstj.: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa I ^us^urs^ræy 12.
og afgr. |
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Tvennskonar
„viðreisn“.
Eins og frá liefir verið skýrt
áður, hafa socialistar borið
fram á Alþingi tillögur um það,
sem þeir kalla „alhliða viðreisn
sjávarútvegsins“, en öll uppi-
staða þessara tillagna þeirra er
fengin „að láni“ frá sjálfstæðis-
mönnum. En þetta er ekkert
einsdæmi, þvi að svo er einn-
ig um flestar þær ráðstafanir
til „viðreisnar atvinnuvegun-
um“, sem núverandi valdhafar
hafa ráðist í að framkvæma, að
drögin til þeirra hafa verið
fengin úr tillögum, sem sjálf-
stæðismenn hafa horið fram.
Hinsvegar hefir framkvæmd
þessara ráðslafana orðið tals-
vert á annan veg, í höndum so-
cialista og framsóknarmanna,
en sjálfstæðismenn liöfðu ætl-
ast til, enda farið mjög í handa-
skolum að ýmsu leyti. Og að
sjálfsögðu er það einnig svo,
um tillögur socialista til alhliða
„viðreisnar“ sjávarútvegsins,
sem nú eru komnar fram, að
þó að uppistaðan í þeim tillög-
um sé í aðalatriðum sú sama
og í tillögum sjálfstæðismanna
á undanförnum þingum, þá er
framkvæmdin ráðgerð mjög á
annan veg.
Á þinginu 1934 báru sjálf-
stæðismenn fram frumvarp um
„skuldaskil“ útgerðarfyrirtækja
í því skyni að koma allri sjáv-
arútgerðinni á heilhrigðan fjár-
liagslegan grundvöll. Socialistar
og framsóknarmenn tóku hönd-
um saman um það, að ein-
skorða skuklaskilin við vélbáta-
útgerðina, og bægðu linuveið-
ara- og togaraútgerðinni alger-
lega frá. En til „viðreisnar“
„stór“-útgerðinni báru socialist-
ar svo fram frumvarp sitt um
„togaraútgerð rikis og bæja“,
sem hefja átti með útgerð 3—5
nýtísku togara! Útgerð gömlu
togaranna var ekki talin þess
makleg þá, að verða aðnjótandi
nokkurrar fjárhagslegrar við-
réttingar, og mun henni hafa
verið æflað að sökkva til botns
í skuldafenið og útgerðarmönn-
unum að verða gjaldþrota, en
meðan því færi fram átti tog-
araútgerð ríkis og bæjarfélaga“
að annast um „endurnýjun“
skipastólsins.
Smátt og smátt hafa nú so-
cialistar áttað sig á því, að þess-
ar ráðstafanir mundu ekki ein-
hlítar til þess að fullnægja at-
vinnuþörf verkalýðsins. Og
smátt og smátt hafa þeir einn-
ig séð það ráð vænst að hverfa
að tillögum sjálfstæðismanna
um allsherjarviðreisn útgerðar-
innar, eins og hún nú er, og
reyna að tryggja rekstur þess
skipastóls, sem er fyrir hendi.
Á þinginu 1936 féllust stjórnar-
flokkarnir á, að gera línuveið-
araútgerðinni nokkurn kost á
aðstoð til skuldaskila, með
sama hætti og vélbátaútgerðin
liafði þegar fengið, svo sem
upphaflega var gert ráð fyrir i
tillögum sájlfstæðismanna. Og
nú er loks svo komið, að social-
istar hafa látið sér skiljast það,
að togaraútgerðin verði einnig
av komast á „réttan kjöl“ fjár-
hagslega, með einhverjum
liætti. „13.“ þing alþýðusam-
bandsins gerði samþykt um að
stórútgerðarfyrirtæki skyldu
verða „gerð upp“, og sam-
kvæmt þeirri samþykt, bera so-
cialistar nú fram frumvarp um
einskonar „skuldaskil“ togara-
útgerðarinnar, eða með öðrum
orðum um allsherjar-gjald-
þrotameðferð hennar!
Með þeirri aðferð, að gera
togaraútgerðarfyrirtækin gjald-
þrota, og koma skipum og öðr-
um eignum þeirra í liendur
nýrra eigenda, ríkis, hæjarfé-
laga, samvinnufélaga, hutafé-
félaga eða jafnvel einstakra
manna,þannig að útgerð þeirra
verði lialdið.áfram á „heílbrigð-
um fjárhagslegum grundvelli“,
eins og það er orðað, er til-
gangurinn sá, að „velta“ skuld-
unx þeim,* sem útgerðin liefir
safnað, með margra ára tap-
rekstri, af útgerðarfyrirtækjun-
um, og hefja svo á ný starf-
rækslu þeirra i.ndir öðru nafni,
að dæmi verstu „svindilbrask-
ara“! En á þessu „þjóðráði“ so-
cialista er sá Ijóður, að með
þessum hætti verður engan veg-
inn undan þvi komist, að borga
skuldirnar, sem á útgerðarfyrir-
tækjunum hvíla, og ekki einu
sinni þann hlula þeirra, sem til-
gangurinn var að „velta“ af sér.
Socialistar hugsa sér, að hið
„nýja útgerðarfélag“ þeirra geti
fengið útgerðartækin fyrir gjaf-
veírð, en í rauninni yrði það
ekki svo, nema aðeins að nafn-
inu til. Við gjaldþrot útgerðar-
fyrirtækjanna, mundu miljóna-
töp lenda á hönkunum. Þau
miljónatöp yrði ríkissjóður að
lokum að taka að sér að greiða
vegna ábyrgðar sinnar á fjár-
reiðum bankanna. En til þess
að standast sfraum af þeim
greiðslum, yrði ríkissjóður að
skattleggja atvinnureksturinn í
landinu, og þar með liið nýja
„útgerðai’félag" socialista!
Slíka „viðreisn“ sjávarútvegs-
ins hafa sjálfstæðismenn ekki
ráðgert. Tillögur þeirra fara í
]xá átt, að veita útgerðarfyrir-
tækjunum aðstoð og aðstöðu til
þess að greiða sjálf sem mest
af skuldunum, sem á þeim
hvíla. Tillögur socialista fara í
þá átt, að „velta“ senx mestu af
þeiin skuldum yfir á bankana
og rikissjóðinn, og stofna þann-
ig til fullkomins fjárhagslegs
öngþveitis fyrir Iand og Iýð.
Eigi að siður er „uppistaðan“
í tillögum socialista fengin frá
sjálfstæðismönnum. En það
veldur miklu um framkvæmd-
ina, í þessu efni sem öðrum,
hver á henni lieldur.
ERLEND VÍÖSJÁ.
Arabar og
Gyðingar.
1 einkaskeyti til Vísis frá Lond-
on í gær, var sagt frá niðurstöð-
um rannsóknarnefndar, sem skipuð
hafði verið í Englandi til að at-
huga hvernig leysa mætti deiluna
milli Araba og Gyðinga í Palestínu.
Palestína er nú undir enskum yfir-
ráðum, og hefir verið það síðan
eftir stríð. Það hafa fyrst og fremst
Svíar taka vid bjargarlausu fólki
frá Valencia.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Stjórnarherinn heldur áfram sókn sinni á Cordoba-
vígstöðvunum og hefir náð nokkurum þorpum og
bæjum á sitt vald og eru þeirra meðal Oejo og Villa
Harta.
Þrátt fyrir mikla úrkomu heldur sókn stjórnar-
hersins áfram.
Þá er sokn haldið áfram af stjórnarhernum í átt-
ina til Penarroya og hafa uppreistarmenn yfirgefið
þann stað og gert ýmsar ráðstafanir á undanhaldi sínu
til þess að tefja framsókn stjórnarhersins, hlaðið garða
yfir þjóðvegina og felt tré og dregið á brýr og vegi og
kveikt í, eftir að hafa helt yfir þau eldfimu efni.
United Press.
Eitt hundrað og finitíu
manns, aðallega konur og hörn,
lögðu af stað frá Valencia í
rnorgun, áleiðis til Svíþjóðar.
Sá sænska ræðismannsskrif-
stofan um flutning fólksins,
sem á engan að vegna styrjald-
arinnar, og verður séð fyrir því
í Sviþjóð fyrst um sinn. Fjölda
nxörg spænsk börn hafa áður
verið flutt úr landi, aðallega
til Frakklands. (United Press).
Loixdon í gær.
Fregnunx frá báðunx aðilum
ber saman unx það, að Baska-
hersveitirixar hafi hörfað und-
an, er uppreistarmenn gerðu
skyxxdilega sókn frá Vitoria í
áttina tjl .Burgos í fyjrradag.
Á einum stað rauf uppreistar-
lierinn línu Baska-manna, en
Baskar segjast liafa konxist á
hlið við þann liluta hersins,
seixi rauf línuna, og lxrakið
liann á bak aftur og sameinað
lið sitt á ný. Aftur á nxóti segj-
ast uppreistarmenn liafa hald-
ið þessuixi stöðvum.
Mola hershöfðingi stjórnar
sókninni til Bilbao.
Bæði uppreistai’inenn og
stjónxarliðar senda íxú liðsauka
til vígstöðvanna milli Santan-
der og Burgos.
Herskip stjórnarinnar liafa
skotið á Ceuta, á norðurströnd
spánska Marokko. — FÚ.
Londoix í nxorgun.
Enn hefir ekki verið birt op-
inberlega hvaða nxenn eigi sæti
í hini nýju stjórn í Kataloníu,
en eins og áður hefir verið síxn-
að, er endurskipulagningunni
lokið, og standa sömu flokkar
að stjórninni og áður. Orsökin
til þess, að dregist hefir að
birta lista yfir nöfn ráðherr-
anna er sú, að lagt hefir verið
til, að allir flokkar, sem að
stjórninni standa, i(ndirskrifi
yfirlýsingu, er birt verði opin-
herlega,þess efnis, að flokkarn-
ir heiti stjórninni fullum stuðn-
ingi i öllu, sem hún tekur sér
fyrir hendur. Er það U.G.T.-
flokkurinxx, sem hefir gert
fraixiannefnda kröfu, en C.N.
T.-flokkurinn hefir neitað að
fallast á hana. (United Press).
Ný bók um
íslaud*
Danski bókaútgefandinn H.
P. Bov, sem livað eftir annað
liefir verið á íslandi, hefir gefið
úl bók er lxann hefir sjálfur rit-
að og nefnir Forbundtslandet
Island (sambandslandið ísland).
Ritið byrjar á kafla, sem höf-
undurinn kallar: „Verður sam-
handinu við Dannxörku haldið
áfram?“, og greinir höfundur
þar ýmislegt það, er liann telur
mæla með eða móti því, að svo
verði. Því næst kemur yfirlit um
þjóðréttarlega afstöðu Islands
til Danmerkur. Því næst ræðir
höfundurinn um íslenska versl-
un, íslensk fjármál, löggjafar-
störf alþingis, skólanxál íslands
og alþýðumentun. Bókin er
nxjög rólega skrifuð og gætir
Iivarvetna fylstu velvildar í
garð íslendinga.
2. apríl. FÚ.
verið Englendingar, seni hafa ýtt
undir flutning Gyðinga þangað
austur, og eiga beinlínis upptökin
að þvi, að hugnxyndin um nýtt Gyð-
ingariki var franxkvæmd. Fljótlega
eftir stríð byrjuðu Gyðingar að
streynxa til Palestínu undir umsjá
Englendinga. Arabar, sem þar voru
fyrir, tóku þeim ekki illa í fyrstu
og það var ekki fyr en 1929, að
upp úr logaði fyrir alvöru. Tilefn-
ið var hinn svonefndi „Grátmúr"
i Jerúsalem. Gyðingar leggja trún-
að á múrinn, vegna þess að þeir
segja hann vera leifar hins forna
musteris Salomons, en Arabar telja
múrinn helgan vegna þess, að svo
segir í Kóraninum, að múrinn sé
leifar af lxúsi því, sem skepnan
Buraq var geymd í, en á þeirri
skepnu, segir í helgiritum þeirra,
að Múhammed hafi riðið til himins
á „nótt valdsins", senx þeir kalla
svo.
Þannig var fyrsta tilefnið, og
aldrei hefir um heilt gróið síðan,
þó mest bæri á óeirðum í fyrra og
Englendingar sendu þá her til lands-
ins.
Arabar og Gyðingar eru ólíkir
um nxargt. Arabar eru litlir versl-
unar og akuryrkjumenn, en meira
gefnir fyrir hernað og flökkulíf.
Gyðingar eru miklir akuryrkjumenn
og peningamenn. Landið hefir
grænkað, hvar sem þeir koma, og
er það gerólikt Aröburn, sem lítið
og illa hafa stundað jarðræktina.
Englendingar virðast gera ráð
fyrir, að skifta þurfi landinu x tvent
— ]xað dugi ekki minna, til að
koma á friði milli þessara ólíku
þjóða.
Dularfnllnr atbnrður
í frakkneskum her-
búðum.
EINKASKEYTI TIL VÍSÍS.
London í morgun.
Fregnir frá Rheims herma,
að sex menn hafi verið drepn •
’r í Mormelon-herbúðunum,
en tuttugu særst. Herstjórnin
^rakkneska hefir enn sem
komið er ekki viljað, gefa
neinar upplýsingar um hvað
gerðist í herbúðunum. (Uni-
ted Press).
Bjðrgunarskútan verður
smliuð í Danmörku.
Skipasmíðastöðin í Fredriks-
sund í Dannxörku var ein af 10
skipasmíðastöðvum innlenduni
og erlendum senx tilboð gerðu í
að snxíða björgunarskútu fyrir*
Siysavarnarfélag Islands. Slysa-
varnarfélagð hefir nú fallist á
að taka tilboði skipasmiðastöðv-
arinnar í Fredrikssund, og
verður brátt byrjað að snxiða
fyrir félagið 80 snxál. vélskip.
(Fréttastofan hefir í tilefni af
þessu skeyti snúið sér til Þor-
steixxs Þorsteixxssoixar, skip-
stjóra, forseta Slysavarnarfélags
íslands og staðfestir hann, að
fallist hafi verið á tilboð skipa-
smiðastöðvarinnar í Fredriks-
sund. Ennfremur uppl. hann, að
ennþá sé ekki fullgengið frá
samningum en telur líklegt, að
nxaður fari bráðlega utan fyrir
félagsins liönd og verður þá
gengið frá samningnum til
fulls. Þorsteinn Þorsteinsson
segir ennfremur, að fyr en
samningnum sé lokið, sé ekld
unt að segja nákvæmlega til um
það, hversu stórt skipið verði).
Útvarpið á morgun.
Kl. 9.45 Morguntóixleikar: a)
Fiðlusónata i F-dúr (Vor-sónatan),
eftir Beethoven; b) Fiðlu-sónata
í A-dúr, Op. 162, eftir Schubert.
10.40 Veðurfregnir. 12.00 Hádegis-
útvarp. 13.00 Þýskukensla, 3. fl.
13.25 Dönskukensla, 3. fl. 14.00
Messa í fríkirkjunni (síra Árni Sig-
urðsson). 15.15 Miðdegistónleikar:
Frönsk tónskáld (plötur). 16.30
Esperantókensla. 17.40 Útvarp til
útlanda (24.52 m.). 18.0 Barnatínxi:
a) Sögur (Þorst. Ö. Stephensen);
b) Telpukór syngur. 19.10 Veður-
fr. 19.20 Útvarpshljónisv. leikur.
20.00 Fréttir. 20.30 Tíró Tónlistar-
skólans leikur. 21.05 Erindi (frá
Akureyri): Sagan og áfengið, I.
(Brynleifur Tobíasson nientaskóla-
kennari). 21.30 Hljóniplötur: Norð-
urlandasöngvar. 22.00 Danslög (til
kl. 24).
Skipafregnir.
Gullfoss fór frá Kaupnxannahöfn
í gær. Goðafops fórr frá Hull í
rnorgun. Dettifoss fer til útlanda í
kvöld. Brúarfóss var á Djúpvík í
nxorgun. Selfoss er á leið til lands-
ins frá Osló. Lagarfoss er í Kaup-
mannahöfn. Súðin konx í nótt vest-
an og norðan um land frá Póllandi.
Esja var á Patreksfirði í gær.
Væntanlega hingað í nótt eða á
morgun.
Fundi Litla
bandalags-
píkjanna ex»
lokid.
BandalagiS dettur
ekki í sundur eins
og bnist var við.
EINKASKEYTI TIL VlSÍS.
London í morgun.
Fundi Litla bandala,gsríkj-
anna, sem hófst í Belgrad í gær,
í'cstudag, er nú lokið. Sóttu
hann utanríkismálaráðherrar
allra Litla bandalagsríkjanna
þriggja, þ. e. Rúmeníu, Tékkó-
slóvakiu og Jugoslaviu.
Ýmsar spár höfðu komið
fram um það áður en fundur-
inn var haldinn, að losna mundi
um hin traustu samvinnubönd,
sem um mörjg ár hafa verið
milli þessara ríkja, og komu
þær fram, er það varð kunnugt,
að Jugoslavia hafði gert vin-
áttu- og viðskiftasamning við
DR. BENES,
forseti Litla handalagsius.
Italíu. Hugðu menn að það
mundi leiða til þess að Jugoslav-
ar í framtíðinni myndi hyggja
meira til samvinnu við ítali og
Þjóðverja og þá ef til vill snúa
baki við Rúmenum og Tékkó-
felóvökum, en þó er þess að geta
að nokkuru áður en ítalsk-jugo-
slavneski vináttusamningurinn
var gerður gaf jugoslavneskur
ráðherra yfirlýsingu, sem alls
ekki fór í þá átt, að ,gefa neitt
í skyn urn það, að Jugosíavar
myndi yfirgefa Litla bandalag-
ið. Sagði hann, að Jugoslavar
fögnuðu yfir því, að ítalir vildi
sýna þeim meiri nærgætni og’
sanngirni en verið hefði og
Jugoslavar vildi fúslega hafa
sem besta samvinnu við þá, en
þeir rnundu halda trygð við
Litla bandalagið.
Þetta hefir nú komið betur í
liós á fundinum í Belgrad,. því
að það er sagt, að ekkert hafi
(gerst, sem bendi til neinna sam-
vinnuslita, en að fundinum
loknum var gefin út opinber til-
kynning til staðfestingar því, að
Litla bandalagsríkin mundu
halda áfram samvinnu sinni,
svo sem verið hefði.
Ráðherrarnir létu einnig í
ljós, að þeir teldi öllu betur
horfa um sambúð þjóðanna en
verið hefði, aðallega í suðaust-
urhluta álfunnar. — (United
Fress).
Dr. Niels Nielsen
hefir verið boðið að koma til
Haag í aprílmánuði og halda þar
fyrirlestur í landfræðifélaginu
um rannsóknir sínar á íslandi.
Dr. Nielsen hefir lofað að fara
og mun við það tækifæri sýna
kvikmynd þá og skuggamyndir
er liann tók á íslandi.
2. apríl FB.
aðeins Loftup.