Vísir - 07.09.1937, Side 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstj.: Páll Steingrínisson.
Skrifstofal . , , 10
> Austurstræti 12.
og afgr. j
Símar:
Afgreiðsla 8400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
„Einingin“.
Sameiningarnefndir Alþýðu-
flokksins og Kommúnista-
flokksins höfðu haldið þriðja
samtalsfund sinn s. 1. föstudag.
Á fundi þessum liafði nefnd Al-
þýðuflokksins lagt fram tillögur
sinar um „tafarlausa samein-
ingu flökkanna“ og nefnd Kom-
múnistaflokks, að því er Al-
þýðublaðið segir: tillögur um
úframhaldandi samningaumleit-
anir um sameininguna, eða eins
og blaðið einnig orðar það:
„Uppkast að grundvelli til
floklísstjórnanna um samein-
inguna“!
Tillögur Alþýðuflokksnefnd-
arinnar voru birtar í Alþýðu-
hlaðinu á laugardaginn og
fy.l'gdi þeim alllöng „greinar-
gerð“. Bæði tillögumar sjálfar
og greinargerðin hera það með
sér, að nefndin hefir Iagt mikla
alúð við að gera tillögur sínar
þannig úr garði, að kommún-
istum yrði auðveklara að hafna
þeim en að fallast á þær. Þann-
ig er það gert að ófrávikjanlegu
skilyrði fyrir sameiningu flokk-
anna og hverskonar samstarfi,
að fullkoinin sameining þeirra
komist á „þegar á þessu hausti“,
og látið svo um mælt, að slík
tafarlaus sameining sé sú eina
trygging, sem hægt sé að fá fyr-
ir því, að „bundinn verði endir
á klofninginn innan verkalýðs-
hreyfingarinnar“, en hvað sem
gert verði til að tefja hana, þá
ldyti það „að viðhalda og
magna tortryggnina“. Og um
það er spurt, livernig þeir
menn, sem valdir yrðu að slíku,
gætu „ætlast til þess, að því yrðl
trúað, að tilboð af þeirra hálfu
um takmarkað samstarf floldí-
anna sé ærlega meint“. >
Þannig em kommúnistum
settir tveir kostir, annað hvort
að ganga viðstöðulaust að „taf-
arlausri sameiningu“ eða þá að
þola þann dóm, að tilboð þeirra
um „samfylkingu“ sé i þvi
skyni einu gert, að auka tor-
trygni og tvidrægni innan
verkalýðshreyf i n garinnar.
„Tafarlaus sameining flokk-
anna“ er valdboð af hálfu Al-
þýðuflokksnefndarinnar. En
þar við hætist svo það, að þessi
sameining flokkanna á að fara
fram með þeim liætti, að Kom-
múnistaflokkurinn selji i raun-
inni Alþýðuflokknum sjálf-
dæmi um öll ágreiningsatriði
er upp kunna að koma milli
flokkanna í sambandi við hana.
Þannig er svo um hnútana bú-
ið í tillögunni, að Alþýðuflokk-
urinn geli algerlega ráðið
stefnuskrá hins sameinaða
flokks, starfsskrá hans, lögum,
skipulagi og stjórn. En alt er
þetta írygt með því að beita
ströngustu ■ lýðræðisreglum,
þannig, að vilji meiri hlutans
verði ráðandi í öllum efnum, og
að vilji meiri lilutans liljóti að
verða vilji Alþýðuflokksins. —
Kröfu Einars Olgeirssonar um
að minnihlutanum skuli heimilt
að „kljúfa“ flokkinn, ef Iiann
telur að vikið sé frá stefnuskrá
hans, er algerlega visað á hug,
og þannig mælt fjTrir, að minni
hlutanum sé skylt að beygjú
sig fyrir samþyktum meiri hlut-
ans og öll klikustarfsemi innan
flokksins hönnuð!
Tillögur kommúnista eru all-
ar óákveðnari, enda ekki í þeim
gert ráð fyrir „tafarlausri“
sameiningu flokkanna. Sam-
lcvæmt þeim á „hið fyrsta“
að stofna „einn socialistiskan
verkalýðsflokk, algerlega að-
greindan frá liinu „faglega
landssamhandi allra verkalýðs-
og fagfélaga“ á landinu, sem Al-
þýðuflokksnefndin leggur á-
herslu á að sé í sem nánustum
tengslum við flokkinn. Tak-
mark flokksins á að vera „að
socialisminn komist á á ís-
landi“, og á verkalýðurinn „að
koma lionum á með valdatöku
sinni“. En ekkert er um það
sagt, hvernig sú „valdataka“
eigi að fara fram. Flokkurinn á
að „viðurkenna marxismann
sem kenningu sína“, og hyggja
„uppeldi flokksmeðlima sinna
og Ulmenn'a útbreiðsluslarf-
semi sína á grundvelli
h.ans“. Virðist þannig vel geta
komið til mála, að „valdataka“
verkalýðsins eigi að fara fram
með „byltingu", þó að ráð sé
gert fyrir „samvinnu við öll
lýðræðissinnuð öfl“ gegn fas-
ismanum. Og víst er um það,
að flokkurinn á að hafa það
lilutverk, „að fræða þjóðina sem
best um sköpun hins sosialist-
iska þjóðfélags í Sovétríkjun-
um“ og halda uppi heiðri þess
í livívetna! 1 tillögum Alþýðu-
flokksnefndarinnar er það liins-
vegar skýrt tekið fram, að
skipulagi socialismans skuli
komið á með þeim Iiætti, að
unnið verði að því á „grund-
velli laga og þingræðis“, enda
sé viðurkendur „réttur þjóðar-
meirihlutans til þess að ráða
málefnum þjóðarinnar“.
Þannig virðist, að öllu alhug-
uðu, talsvcrt mikið skorta á, að
full „eining“ sé á milli flokk-
anna um það, hvernig liaga
skuli „samstarfi“ þeirra, jafnvel
þó að liugur fylgdi máli for-
ráðamanna þeirra um „samein-
inguna“, fyrr eða síðar. Og að
svo komnu verður ekki á milli
séð, hvorum þeirra muni tak-
ast betur að Ieika á hinn, ef svo
skyldi nú vera, að hvorugum
beirra liefði verið nokkur al-
vara um sameininguna frá upp-
liafi. t
ERLEND VlÐSJÁ:
Silfur-
refarækí í
Rússlandi.
Silfurrefarækt hefir sem kunn-
ugt er aukist mjög í ýmsum lönd-
um, einkanlega norðlægum lönd-
um, enda skilyröi þar talin best til
þess aS ala upp silfurrefi.
Ein þeirra þjóða, sem nú Ieggja
mikla áherslu á aö auka silfur-
refarækt sína, eru Rússar. Þetta
er tiltölulega ný atvinnugrein í
Rússlandi. Fyrir tíu árum voru 25
silfurrefir fluttir frá Canada til
Rússlands og stofnað til silfur-
refaræktar. Nú eru silfurrefir
aldir upp á 500 sameignarbúgörö-
um. Á þessum búgöröum eru einn-
ig alin upp önnur dýr til skinna-
framleiSslu, svo sem minkar o. fl.
Útlit fyrir að Ítalía
málasambandi við
Árás á rússneskt skip
í morgun.
EINKASKEYTI TIL VlSlS.
London, í morgun.
Þeir sem kunnir eru stjórnmálum í Moskva, géra ráð fyrir,
að Rússar muni bera fram mótmælaskjal, gegn ítölum, á fund-
inum um Miðjarðarhafsmálin, og er það talið munu styrkja
aðslöðu Litvinoffs á fundinum. Enda þótt Rússar haldi áfram
að kref jast róttækra ráðstafana, þá eru þeir þó á þeirri skoðun
að fundurinn muni að engri niðurstöðu komast, og alt hjakka
í sama farinu. En ætli Rússar einir að láta hart mæta hörðu
við ítali, verða þeir að láta kaupskip sín fá herskipafylgd og
það getur orsakað, að þeir slíti stjórnmálasambandinu sín á
milli, en þó er það talið ólíklegt. Stjórnmálaritstjórar Lundúna-
blaðanna skrifa um það, hvort þessar kröfur Rússa verði til
þess, að Italir hætti þátttöku í fundinum. „News Chronicle“
segir að Bretland sé að hugsa um friðinn í heiminum, og ef ít-
alir hætti við að taka þátt í ráðstefnunni, þá muni Þjóðverjar
fara að dæmi þeirra. En tíminn er naumur og Bretar ætla sér
að reyna að ná árangri af fundinum á sem skemstum tíma. En
nái þeir ekki ætluðum árangri, ætla þeir sjálfir að grípa til var-
uðarráðstafana, í samvinnu með öðrum þjóðum er vilja taka
þátt í þeim. — United Press.
ÍíSuSTÚ^FREGNIR. — LONDON KL. 11:
Mjög miklar líkur eru fyrir því, að stjórnmálasambandi verði
slitið milli Italíu og Rússlands fyr en nokkum varir. Ástæðan
er talin sú að Rússar hafa sakað ítali um að vera valdir að kaf-
bátaárás, sem gerð var í morgun á rússneskt skip í Miðjarðar-
hafi. Nánari fregnir af þessu eru ókomnar, en búist er við frek-
ari tíðindum á hverri stundu. — United Press.
slíti stjórn-
Rtíssland.
Girðirgin yfir eiiið milli
Gilsfjarðar og Bitrn er
Jfbingarlítil.
F rrir nokkuru voru send
hingað til rannnsóknar
lungu úr kindum, sem drepist
höfðu norður í Strandasýslu, og
hefir nú komið í Ijós, að fjár-
pestin hefir orðið þeim að bantu
Bæir þeir, sem sjúka féð vajf
frá, heita Krossárhakki í Iíross-
árdal í Bitru og Þuríðardalui; ji
Kollafirði.
Menn liöfðu álitið að Vest-
firðir væru ósýktir og sett hafði
verið tvöföld vamargirðing yf-
ir eiðið milli Gilsfjarðar og
Bitru. t
Blaðið átti tal við Hákon
Bjarnason í gær, og sagði
hann að sú girðing væri nú
gagnslítil, og yrði að
teljast að eins hepni, ef hún
kæmi að haldi hér eftir.
Um smitunina, sagði H. B.,
að talið væri að hún hefði borist
með kindum sunnan úr Borgar-
firði, sem komu fyrir síðastliðið
liaust í réttum norður þar.
Ekkert kvaðst Hákon geta
sagt ákveðið um það, hvað nú
yrði tekið til bragðs. Ef til vill
yrði reynt að afgirða þau svæði
næstú sumar, sem veildn væri
þá komin upp í. s
Óveður fyrir Norðurlandi
Skip, sem voru úti, leita
hafnar.
r
Oveður er nú á Siglufirði og engin skip á veiðum.
Skip, sem lögðu út í fyrradag, en sneru bráðlega aftur,
er veður spiltist.
Uppreistarmenn taka
hreskt skip.
London 6. sept. FÚ,
Vopnaður togari uppreistar-
rnanna tók í gær breska flutn-
ingaskipið Burlington og fór
með það til Palma á Majorca.
Þar tóku þeir farm sldpsins her-
námi, en skipið var á leiðinni
til Cliarthagena með 7000 smá-
lestir af olíu til spönsku stjórn-
arinnar. Spanska stjórnin hafði
skipið á leigu, en skipið er
breskt og sigldi undir breskum
fána.
London í gær. FÚ.
Breska stjórnin liefir falið
sendiherra sínum í Hendaye að
leggja fram mótmæli í Sala-
manca út af því, að þetta hreska
skip var tekið.
Kreppir að?
Spanska stjórnin hefir boðið
öllum spönskum þegnum að
láta af hendi skartgrípi sína og
dýra málma og varðar refsingu
ef út af er brugðið.
Al-ls eru nú um 2000 búgaröar í
Rússlandi, þar sem dýr eru alin
upp meö framleiöslu verömætra
skinna fyrir augum. Eru menn
styrktir meö hagkvæmum lánum
til þess aö stofna til silfurrefa- og
minkaræktar. Á sumum sameign-
arbúgöröunum eru 500 og upp í
3000 dýr. Á Kolaskaganum eru
aldir upp blárefir.
Rússar ráðgera aö færa út kví-
arnar á þessu sviöi, enda munu
skilyröi til þess aö ala upp loödýr
óvíöa betri en í noröurhluta Rúss-
lands og Sibiriu.
Ráðgjafarnefndin
gengur fyrir konung.
Einkaskeyti frá K.höfn
6. sept. FÚ.
Kristján konungur X. tók í
dag á móti meðlimum dansk-ís-
len sku ráðg j afárnefndarinnar
i heimsókn á Kristjánsborgar-
höll. i
Orustur á Spáni.
London 7. sept. FÚ.
Á Spáni er nú aðal orustu-
svæðið í Aragoniu. Seint í gær-
kveldi sendi stjórnin frá sér
skeyti, þar sem hún sagði, að
síðasta mótspyjrna /Uppráistar-
inanna í Belcliité væri brotin á
hak aftyr og liefðu leifarnar af
lier uppreistarmanna, er leitað
höfðu sér hælis í einni kirkju
borgarinnar, gefist upp.
Nokkurum ldukkustundum
áður höfðu uppreistarmenn
sent frá sér skeyti, þar sem sagt
var, að lijálparsveitir væri nú
óðum að nálgast Belcliite, til
aðstoðar hinum umkringdu
hersveitum Francos.
Á norðurvigstöðvunum segj-
ust uppreistarmenn hafa tekið
Llanes, en það er hær á aðal
járnharutarleiðinni milli Sant-
ander og Oviedo, um 80 km.
fyrir austan Gijon.
Frá Kína
Mesta orusta síðan ófriðurinn
hófst.
Lohdon 7. sept. FÚ.
í gær átti sér stað í Shanghai
hin stórkostlegasta orusta sem
liáð hefir verið síðan styrjöldin
í Kína hófst. Japanir segjast
hafa sótt fram frá Woosung
i áttina til Shanghai, en aðal-
varnarlínur Kínverja eru sagð-
ar órofnar, nema í Yangtse-
poo, en það er austast í Shang-
liai, að norðanverðu við Wang-
poo-fljót. ;
Kínverjar gerðu fallbyssuárás
úr Pootung á herskip Japana og
segjast hafa hæft einn tundur-
spilli Japana þrívegis.
Japanir tólcu í gær Poashan,
norðvestan við Woosung, en
Kínverjar gerðu síðan árás á
borgina og náðu henni úr hönd-
um Japana . j
1 frétt frá Iíong Kong er sagt,
að það sé álitið að heil tundur-
spilladeild Japana sé á siglinga-
svæðinu í grend við Hong
Kong.
Snurpuskipin voru búin að fá
mjög lítinn afla áður en þau
sneru við. Var Bjarnarey með
einna mestan afla eða um 70—
80 mál. Reknetabátarnir höfðu
nokkurn afla, sem þeir fengu
rétt úti í mynni Siglufjrðar.
Svo ilt veður er nú á Siglu-
firði að Selfoss, sem þar hefir
verið að taka síld, lá óafgreidd-
ur í gær, þvi ekki þótti fært að
vinna við sltipið. Ekki liefir
verið hægt að salta úti og hafa
ekld aðrir fengist við söltun en
þeir, sem liafa hús til þess.
I gær voru saltaðar á Siglu-
firði um 2200 tn.
Alment er nú talið að síld-
veiðum muni um það bil að
ljúka. Menn endast naumast
mikið lengur til þess að híða
eítir gæftum, enda þótt ef til
vill sé liægt að búast við því, að
einhver slæðingur af síld fáist.
Er því gert ráð fyrir að fleiri
og fleiri skip hætti nú veiðum
og leiti hurt frá Siglufirði til
heimkynna sinna.
Síldveiðar í Faxaflóa.
Alcranesi 6. sept. FÚ.
1 gærkveldi og í morgun hafa
verið Iögð í síldarverksmiðjuna
á Akranesi 538 mál af síld. —
Mestan afla höfðu: Ármann 177
mál, Bára 157 mál og Hrafn
Sveinbjarnarson 117 mál. —
Níutíu tunnur hafa verið fryst-
ar og nokkrar tunnur saltaðar.
Komnir eru af síldveiðum að
Amersíkt herflutningaskip
kom til Honolulu í gær, á leið
til Shanghai frá San Diego. Með
því er 1500 manna lið frá
Bandaríkjunum.
Roosevelt forseti sagði í gær,
að öllum Bandaríkjaþegnum í
Kína hefði verið ráðlagt að liafa
sig þaðan á brott.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
Landon \ morgun.
Japanir hafa ekki svarað fyr-
irspurn Brefa, vegna árásarinn-
ar á sendiherrann, en talið er að
þingið muni ræða hana á morg-
un. En Japanir láta í Ijósi hrygð
sína yfir atburðinum, enda þótt
engin sönnun sé fyrir því, að
Japanir eigi sök á honum.
United Press.
norðan Ólafur Bjarnason og
Ilrefna. ,
Síra Úlafnr Úlafsson
fyrv. fríkirkjuprestur og frú
hans, Guðríður Guðmundsdótt-
ir, eiga 57 ára hjúskaparaf-
mæli í dag. Voru þau gefin sam-
an í lijónaband af síra Hall-
grími Sveinssyni dómkirkju-
presti, síðar hiskupi, 7. sept.
1880. Var þá síra Ólafur að taka
við fyrsta prestakalli sínu,Vogs-
ósum í Selvogi.. Árið 1884 fór
hann að Guttormshaga í Holt-
11111 og árið 1893 að Arnarbæli í
Ölfusi. Síra Ólafur fékk lausn
frá embætti 1902, fluttist þá til
Reykjavílcur, en tók ári síðar,
1903, við prestsstarfi í fríkirkju-
söfnuðinum í Reykjavík, og
gegndi því til liaustsins 1922,
en þá tók við því síra Ámi Sig-
urðsson. Jafnframt gegndi síra
Ólafur prestsþjónustu í frí-
kirkjusöfnuði Hafnarf jarðar,
og hélt þvi starfi til ársins 1930,
Auk sinna umsvifamikln
prestsstarfa var síra Ólafur um
skeið þingmaður fyrir þessi
k j ördæmi: Rangárvallasýslu,
A.-Skaftafellssýslu og Ámes-
sýslu. Ritstörf allmikil leysti
Iiann af liendi um eilt skeið æfi
sinnar, og liafðit'farsæl afskifti
af ýmsum þjóðþrifamáltim
sinnar samtíðar.
í öllu starfi síra Ólafs liefir
frvi Guðríður verið manni sín-
i’m mikilsverð stoð. Hin aldur-
linignu prestshjón hafa mætt
mótlæti síðustu æviára með
þreki og borið livort annars
hyrðar. — Munu margir þeir,
er þekt liafa starf þeirra hér í
hæ og annarsstaðar, bera til
þeirra hlýjan vinarliug og
minnast þeirra í dag.
útvarpið í kvöld.
19,10 Veöurfr. 19,20 Hljómplöt-
ur: Suöræn sönglög. 20,00 Frétt-
ir. 20,30 íþróttatími. 20.45 Garð-
yrkjutími. 21,00 Tónléikar: Þætt-
ir úr íslands-kantötu Jóns Leifs
(plötur), með skýringum höfund-
arins (til kl. 22).