Vísir - 29.09.1937, Blaðsíða 3

Vislít
Sauðfjár-
pestin.
IT r Árnesþingi hafa bla'Öinu
” borist upplýsingar þœr, sem
fara hér á eftir, um sauðfjár-
pestina, þ. e. hina svo kölluðu
„Deildartunguveild“: .
Árnesingar vestan vatna (þ.
e. Ölfusingar, Grafningsmenn
og Þingvellingar) frestu'ðu að
þessu sinni göngum og réttum
um vikutima, sem kunnugt er.
Austan Sogs og Ölfusár var
hins vegar ekki brugðið fornri
venju um fjárleitir og réttir.
Pestarinnar liefir ekki orðið
vart um Hreppa og Skeið, svo
að vitað sé. Hins vegar er talið,
að hún sé nú komin á einn bæ
í Flóa (Sandvik).
f vor sem leið, í það mund
er fé var slept á afrélt, þótti
sýnt að pestin væri koinin á
einn hæ í Biskupstungum
(Syðri-Reyki). Hinni sjúku
kind — eða kindum — var þeg-
ar lógað. Talið, er að eitthvað
muni hafa sýkst og drepist sið-
an á þessum hæ.
Samgangur nokkur mun vera
á afrétti milli fjár úr Biskups-
tungum og Hreppum, einkum
Hrunamannahreppi. f Tungna-
rétt, fyrir vikutíma, komu fyr-
ir um 300 kindur úr Hruna-
mannalireppi. Þeim var eldd
lileypt austur yfir Hvítá, lieldur
var allur liópurinn rekinn til
Reykjavikur og slátrað.
Fjáreign manna í Laugardal
er í alvarlegri hættu, saldr
pestarinnar. Mun mega svo að
orði kveða, að þar sé veikin á
flestum bæjum og sumstaðar
all-mögnuð.
í Grímsnesi hefir hún gert
vart við sig á þessum hæjum,
svo að vitað sé með öruggri
vissu: Efri-Brú, Norðurkoti,
Rlausturliólum, Minni-Borg,
Bjarnastöðum, Mosfelli, Seh,
Ifaga, Vatnsliolti, Apavatni og
Þóroddsstöðum. — Einna mesÞ
an usla mun hún liafa gert á
Seli. Er talið að þar hafi drep-
ist um eða yfir 40 ldndur.
í Stíflisdal í Þingvallasveit
varð pestarinnar vart í fyrra-
;haust eða snerawa vetrar. Sýlct-
jst þar lamb, er lent hafði á
flækingi og kom löngu eftir
réttir vestan úr Borgarfjarðar-
dölum. Var því lógað þegar í
stað, er veilcin gerði vart við
tsig, og liafði það þá verið með
öðrum lömbum um lirið. Það
ráð var teldð, er voraði og fé
var slept úr liúsi, að einangra
alla gemlingana í Stíflisdal.
Voru þeir fluttir í „pestargirð-
íngu“, er upp hafði verið kom-
ið í Klausturhólalandi og hafðir
þar „í lialdi“. Hefir eitthvað af
þeim drepist í sumar (líldega
7 eða 8) og alls munu hafa
drepist 35—40 kindur í girðing-
í skoðunum, liugsar málin vel
og rækilega, kappsamur nokk-
uð og fastur fyrir, er svo ber
undir, en hlutast ekki um
margt. Hann er vinfastur og
traustur, en ekki allra vinur.
Góður Islendingur og liöfðingi
í raun, manna örvastur og
löngum ótrauður stuðnings-
maður liinna bestu málefna.
P. S.
—- ■ -.... III ------—
Útvarpið í kveld:
19.10 Veðurfr. 19.20 Hljómplöt-
ur :Létt lög. 19.30 Eldvarnavika
Slysavarnafélagsins, IV.: Erindi:
Um eldsvoða af rafmagni (Nikulás
FriiSriksson umsjónarmaður).20.00
Fréttir. 20.30 Erind’i: Barnavernd
°g uppeldi vandræðabarna, II. (dr.
Símon Ágústsson). 20.55 Hijóin-
plötur: Sí'Sustu verk frægra tón-
skálda (til kl. 22),

unni hjá Klausiurhólum. Þesfii
liefir ekld orðið vart, enn sem
komið er, að Stiflisdals-lambið
hafi sýlct fé á öðrum bæjum í
Þingvallasveit, Fárveik ær og
nálega máttlaus af hör kom að
visu fyrir á Brúsastöðum í
ismalamensku fyrir fáum dög-
um, en ekld þykir liklegt, að
þar hafi verið um „Deildar-
tunguveild“ að ræða. Ánni var
lógað þegar i slað og lungun
send suður liingað til rannsókn-
ar. Þau höfðu verið mjög bólg-
in. Um árangur rannsóknar-
innar er blaðinu ekki kunug-t
að Svo komnu. j
Fyrir þrem dögum liafði
sjúk ldnd frá Mjóanesi í Þing-
vallasveit komið fyrir á Gjá-
baldta. Þótti líklegt, að þar væri
um „Deildartunguveiki“ að
ræða. Grunur leikur og á því,
að pestin sé komin á einn bæ
í Ölfusi, en þar í sveit hefir fé
ekld verið safnað til réttar, er
þetta er skrifað.
Vissa þykir nú fyrir því feng-
hi, að veikin hafi gert vart við
sig á tveim hæjum í Kjósar-
hreppi: Valdastöðum og Hæk-
ingsdaL Á Valdasiöðum var ein
kind veik i vor og vita menn
ekki gerla, enn sem komið er,
livort fleiri liafa sýkst þar, en
það þykir þó liklegra, miðað
við yeynsluna annarsstaðar. 1
Iíækingsdal liefir or.ðið vart við
sjúkar kindur nú i haust.
—o—■
„Pestarverðir“ svo nefndir
voru hafðir úti viðsvegar nú i
sumar, en liafa reynst misjafn-
lega. Meðal annars voru verðir
„milli jökla“, þ. e. Hofsjökuls
og Langjökuls. Þar voru þok-
ui tiðar og stundum sáust var.t
handaskil dægrum saman.
Slapp þá fé yfir varðlínu og
fundust nú í haustleitum um 20
kindur úr Svínadal og af Ás-
um i Ilúnavatnssýslu smman
girðingar og varðlínu. Voru þær
dregnar úr fé Árnesinga, lildega
í Gráuunesi, og reknar norður.
En svo slysalega vildi til, að eitt-
hvað af þeim — líklega þriðja
hver kind — týndist á leiðinni
jiorður um Kjalhraun.
---Or-—
Truflun allmikil hefir orðið á
flutningi sláturfjár til Reykja-
víkur, svo sem raunar liklegt
rná þykja. Reka sumir, en öðr-
um er hoðið að flytja fé sitt á
hifreiðum. Virðast bændum þær
ráðstafanir sumar all-kynlegar
og noldeuð af liandahófi. Fé af
„grunuðum“ eða „sýktum“
svæðurn er og stundum geymt
í „pestargirðingum“ lengur en
g'óðu liófi gegnir, salcir þess, að
þvi fæst ekki „ráðstafað“, Bif-
re-iðakostur til fjárflutninga
reynist af skornum skamti og
yfirleitt þykh' ýmsum bændum
sem nokkuð skorti á nauðsyn-
lega fyrirhyggju, festu og rögg-
semi af liálfu þeirra manna,
sem yfir „pestarmálin“ hafa
verið settir. En minnast má
þess, að örðugt er að gera svo
öllum líki.
~ .—— *M ..JH&S****
Næturlæknir
er í nótt Eýþór Gunnarsson,
Laugavegi 98. Sími 2111. Næturv.
í Laugavegs apóteki og Ingólfs
apóteki.
Sniygltilraun.
'ViS tollskoSun í M.s. Dronning
Alexandrine í fyrradag fundu toll-
veróir talsvert af smyglvarningi.
aöallega slcartgripi margskonar,
einnig úfhlutar, sjálfblekungar,
skinn til töskugerðar o. s. frv. —
Málið er í rannsókn.
Hlutaveltunefnd K. R.
heldur fund í kveld kl. 9 í K.
R.-húsinu.
Silfurbruðkaupsdag
áttu í gær Vigdis Sigurðardóttir
og Jón Kristófersson, Laugavegi
46 Á.
DagsbpúnaiPdeilan
Dagsbfún feleF stapfsmaima
félaginni að leysa dLeiluna
kemur til kasta Starfs-
mannafélags Reykjavíkur,
að leysa deiluna út af kaupi
kyndaranna til fulls. Með yfir-
lýsingu þeirri, sem formaður
Dagsbrúnar og fulltrúar vinnu-
veitenda undirrituðu í fyrra-
kvöld afhenti Dagsbrún Starfs-
mannafélagi Reykjavíkur mál
kyndaranna, eins og kunnugt
er. En nú liggja fyrir hjá bæj-
arstjórn tillö|gur frá Starfs-
mannafélaginu um einskonar
dýrtíðaruppbót handa starfs-
mönnum bæjarins og ennfrem-
ur verði gerð gerbreyting á
launaflokkum starfsmannanna.
Má því húast við að mál
kyndaranna fari sömu leiðina
og verði tekið til rólegrar íliug-
unar í hæjarstjórn og Starfs-
niannafélaginu í stað þess að
beitt verði kúgunaraðferðum,
eins og stjórn Dagshrúnar not-
aði.
KRÆÐSLA GUÐM. Ó. VIÐ
SKAÐABÖTAMÁL.
Það úkvæði yfirlýsingarinnar,
sem mesta þýðingu hafði fyrir
stjórn Dagshrúnar var ákvæðið
að hún skyldi sleppa við að
mæta fyrir dómstólunum og
svara til sakar fyrir frumhlaup
sitt.
Á meðan á samkomulagsum-
leitunum stóð hauð forstjóri
Kol & Salt þeim Guðm. Ó. og
félögum hans að leggja máhð
undir úrskurð dómstólanna, og
skyldu þeir skera úr hvort
stjórn Dagsbrúnar h'efði framið
löghrot á Kol & Salt, eða livort
það félag ætti að hera ábyrgð
á því tjóni sem varð. Guðin. Ó.
færðist ákveðið undan þessu og
bar því við að það væri of dýrt.
En þá hauð forstjóri Kol & Salt
að hann skyldi greiða allan
lcostnað af relcstri málsins fyrir
dómstólunum, hvernig sem
’færi og þyrfti formaðurinn þvi
ekki að óltast þann kostnað. En
þessu boði þorði Guðm. Ó. ekki
að taka, og sýnir þetta ljósar en
nokkuð annað, livemig málstað-
ur lians var í þessari deilu.
Viðtai vií E Claessen.
YÍSIR snéri sér í gær til
Eggerts Claessen fram-
kvæmdarstjóra Vinnuveit-
endafélagsins og baS hann
að segja álit sitt á málalok-
um Dagsbrúnardeilunnar.
Eggert Claessen fórust
svo orð:
Alþýðublaðið segir að Dags-
brún hafi fengið kröfum sínum
framgengt og li.f. Kol & Salt
hafi nú gengið að því, sem það
hafi áður neitað að ganga að.
Þclla cr algerlcga ósatt.
Ivol & Salt bauð strax i upp-
liafi, að afhenda ekki Gasstöð-
inni kolin, meðan deilan stæði
jTir, sbr. tilboð, sem Kn. Ziin-
sen har fram 22. þ. m. við
Guðm. Oddsson, umboðsmann
Dagsbrúnar. Jafnframt bauð
lif. Kol og Salt þá um leið að
fallast á að nota eklci kola-
kranann nema til eigin þarfa
„þar til kaupdeilunni er lokið“.
Þessu tilhoði neitaði Dags-
hrún þá.
En nú sá Dagsbrún sér ekki
annað fært, en að ganga að
samníngi, sem er verri fyrir
hana en nefnt tilboð var, því
nú er takmörkunin á notkun
kolalcranans tímatakmörkuð
víð 8. n. m., án tillits til þess,
livort deilunni um kyndarana
verður þá loldð eða ekki.
Ástæðurnar til þess, að sam-
þykt var af liendi hf. Kol og
Salt að láta eklci Gasstöðina
Iiafa lcolin fj'r en niðurstaða
væri fengin viðvíkjandi kröf-
um kyndara Gasstöðvarinnar,
voru fyrst og fremst, að vegna
neitunar lögreglustjóra um lög-
regluvernd var alveg vonlaust
að kolin fengjust flutt lil Gas-
stöðvarinnar meðan deilan
stæði, sakir ofbeldisverka, sem
reynsla var- fengin fyrir, að
Dagsbrún mundi liafa í frammi
til liindrunar flutningi kol-
anna, og svo í öðru lagi það,
að Dagsbrún gekk inn á að
sleppa öllum tökum 1 þessu
máli í hendur Starfsmannafé-
lags Reykjavílciir, svo að nú
er það ekki komið undir Dags-
brún, hvenær mögulegt verður
að sélja Gasstöðinni kolin.
Frestur sá til 8. n.m., í lengsta
lagi, sem lif. Kol og Salt sam-
þykti, að því er snertir notlc-
un kranans til annars en eigin
Hafliði M. Sæmundsson:
Skílar fyrir afbrotabörn 09 nnglinga á Englasdl.
Frh.
það ér nú. Ein deildin í innanríkis-
ráöuneytinu (Home Office), sem
nefnd er ;,Barnadeildin“ (Childrens
Branch), hefir yfirumsjón meö
þessum skólurn, og' eru ]>eir ýmist
nefndir einu nafni „Home Office
Schools" e'öa „Approved Schools"
(viöurkendir skólar), og eru ]>eir
starfandi um alt England.
Vanræksla heimilanna.
Það þarf varla a'ö taka fram, aö
bak við þessa örfáu punkta, sem
eg hefi stiklaö á, liggur löng og
mikil barátta milli þeirra, sem á-
litu beinar refsingar nau'ösynlegar,
og hinna, sem skildist að afbrotin
stöfuðu af ýmsum þjóðfélagsleg-
um meinum og röngu uppeldi frá
byrjun, eða ]?á andlegri eða líkam-
legrí veiklun og erfðum, sem
þyrfiti lækningar við, en ekki refs-
irigár.' Bætt uppeldi er eina leiðin
til að lækna þessi mein. Um veru-
lega þekkingu á þessum málum
hefir ekki verið að ræða fyr en síð-
ustu árin, er sálfræðingar og lækn-
ar fóru að rannsaka þessi efni, og
skal ekki út í það farið hér.
Eins og gefur að skilja, eru af-
brot barna margskonar, og bæði
um stigsmun og eðlismun að ræða.
Kétturinn telur sér því skylt að
taka tillit til upplags unglingsins
eða barnsins, tildraganna til verkn-
aðarins, aldurs, heilbrigði og
þroska, uppeldisskilyrða, hvers
eðlis afbrotið er og hvort það er
framið undir kringumstæðum sem
eru afsökun fyrir barnið eða ung-
liriginn. Reynslan hefir sannað, að
venjulegast stafa afbrotin af van-
rækslu heimilanna og lélegum
uppeldisskilyrðum, og er því ekki
talin nemá stigsmunur á barni, sem
hefir brotið af sér, og vanrækta
KX5COOOÍ55»OOCOÍKXSO0OO5SOOCXSOOO0í50SÍOOC»C»ÍSCiG»!ÍO»tSOÍí0;5ÍSÖÍ»
ItíI leign I Tryggvagötu 28,
8 eitt skrifstofuherbergi og austurhluti þakhæðar
I hússins, sem er ágætt pláss fyrir vinnustofur.
| Upplýsingar hjá g
§ Sigurði Jónassyni I
j? Tóbakseinkasölunni. g
${J
ibooooooooooooot SOOOOOOOOtSOOOOOO! SOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOÍ.
KF B.M ogK.
Sameiginlegur fundur fimtu-
dagskvöld kl. 8.
1. Síra Friðrik Friðriksson
talar.
2. Markaðsumræður.
NB. Unglingadeildir heggja fé-
laganna mæti.
þarfa lif. Ivol og Salt innan
ports, er fyrst og fremst mið-
aður vi'ð það, að hæjarstjórn-
arfundur á að verða 7. n.m.,
og í öðru lagi er fresturinn
miðaður við það, að til þess
tíma hýst lif. Kol og Salt ekki
við því, að þurfa að öðru leyti
að láta vinna aðra vinnu en
þá, sem félagið getur fram-
kvæmt me'ð vinnu þeirraverka-
manna, sem voru í vinnu lijá
félaginu þegar vinnudeilan
liófst ,og vinna að staðaldri hjá
því.
Loks er í yfirlýsingunni tek-
ið fram, að framvegis falli nið-
ur allar liömlur af hálfu Dags-
hrúnar á notkun kranans.
Bækup.
Ferðabækur Vilhjálms Stef-
ánssonar á íslensku.
Ársæll Árnason bóksali hefir
tekið sér það þarfa hlutverk á
liendur, að koma ferðabókum
Vilhjálms Stefánssonar út á ís-
lenslcu. Vilhjálmur Stefánsson
mun vera viðfrægastur alha nú-
lfandi Isléndinga — ekki að
eins fyrir landkönnunarferðir
sínar á norðurslóðum, lieldur
og sem rithöfundur. Stíll hans
er léttur og skemtilegur og
hann hefir ágætt lag á að segja
álþýðlega frá öllu, svo að menn
lesa bækur Iians sem skemtileg-
Sitpiftarkensla.
Skriftarnámskeið byrjar í
næstu viku.
Guörún Geirsdóítir,
Sími 3680.
Nýkomið:
Könnupokar ..........frá 0.35
Könnuhringar .........— 0.50
Pottasköfur ..........— 0.75
Vírþvögur ............— 0.25
Gólfklútar ...........— 0.85
Burstavörur allsk onar.
Vesturg. 42. Sími 2414 og 2814:-
ustu sögur og ævintýri. Og hann
Iiefir frá mörgu furðulegu að
segja. Bækur lians hafa ldotið
liinar hestu undirtektir Iivar-
■vetna. Það, sem út liefir komið
eftir Vilhjálm á íslensku, hefir
fengið hinaj' hestu móttökur,
og það þarf enginn að efa, að
ferðabækur þær, sem Ársæll er
nú að byrja að gefa út eftir
hanp, verða vel þegnar af Öllum
.almenningi. Til þess að gera
mönnum auðveldara að eignast
þær verða þær g'efnar út í lieft-
um, sem eru 5 arkir eða 80 bls.
að stærð hvert, og er verðinu í
hóf stilt, kr. 2.50 lieftið. Fyrsta
heftið er nýkomið út (Veiði-
menn á hjara heims I. 1. h. með
mörgum myndum, m. a. heil-
siðumvnd af Vilhjálmi.) Frá-
gangur er allur hinn prýðileg-
asli. — Þýðingin er gerð með
leyfi liöfundarins.
aðeine Loftur.
■ISS?1
barninu, sem þarf opinbera vernd.
Falla þau því undir sömu lagaá-
lcvæði. Nú getur komið í ljós að
barnið eða unglingurinn eigi sæmi-
legt heimili, og er þá látið nægja
opinbert ■ eftirlit með þeirn ein-
hvern ákveðínn tíma. Stundum er
álitíð heppilegast að útvega þeim
fósturforeldra, ef tök eru á. Hér er
ekki um refsingu að ræða, heldur
bætt uppeldisskilyrði og aukna
umhyggju. Besta leiðin sem fund-
ist hefir til að veita barninu eða
ungling-num þessi skilyrði, og
beina hugum þeirra inn á heil-
brigðar brautir, eru hinir fyr-
nefndu skólar.
Vitaskuld getur afbrotið verið
þess eðlis og siðferðisástand ung-
lingsins þannig, að hann eigi ekki
heima i ]>essum skólum. Ef svo er,
fellur hann undir önnur lagaá-
kvæði, og til eru stofnanir eða sér-
stök vinnuhæli fyrir unglinga frá
16—23 ára, svokölluð „Borstal
Institutions".
Eins og sjá má af því, sem sagt
hefir verið, eru skólarnir einkum
fyrir vanrækt börn og unglinga,
sem framið hafa einhverskonar af-
brot, þó getur drykkjuskapur eða
önnur siðferðileg spilling á heimil-
um orsakað það, að foreldrar séu
sviftir umráðarétti yfir barni sínu,
»
cg því sé komið fyrir í þessum
skólum. Ennfremur getur verið
um föðurlaus börn að ræða og um-
komulaus. Líkamlega og andlega
veikluðum börnum er ekki ætluð
þar vist.
Skólarnir veita börnum og ung-
lingum viðtöku upp til 7 ára ald-
urS. Drengir og telpur eru ekki
höfð í sama skóla.
Drengjaskólarnir eru í þremur
aldursflokkum. Yngri skólar, sem
taka við drengjum upp til 13 ára
aldurs, miðskólar frá 13—15 og
eldri skólar, sem taka móti drengj-
um frá 15—17 ára.
Telpnaskolarnir eru í tveimur
aldursflokkum. Yngri skólar fyrir
telpur innan við 15 ára og eldri
skólar frá 15—17 ára.
Þetta má ekki skilja svo, að í
yngri drengjaskólunum séu aðeins
nemendur innan við 13 ára, held-
ur veitir skólinn þeim viðtöku til
13 ára aldurs, og geta þá elstu
nemendurnir verið alt að 15 dra,
þegar þeir yfirgefa skólann. Það
sama gildir hlutfallslega um hina
aldursflokkana. Venjulegur dval-
artími í yngri skólunum er 3 ár,
þó er nemendum veitt fararleyfi
fyrð, ef þeir hafa þroska til. Ekki
ræður aldur barnsins því eingöngu
t 1 Frh.