Vísir - 10.06.1938, Blaðsíða 2

y í sir
VlSIR
DAGBLA0
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreíðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Úrslitaorusta
ESSA dagana er háð úr-
slitaorusta um örlög verka-
mannafél. Dagsbrúnar og sam-
band þess við Alþýðusamband
Islands. Það hefir verið ákveðið,
að fram skuli fara allsherjarat-
kvæðagreiðsla félagsmanna um
breytingar þær á lögum félags-
ins, sem Héðinn Valdimarsson
hefir haft á prjónunum siðustu
mánuðina og miða að því, að
tryggja kommúnistum í félag-
inu úrslitaáhrif á allar ákvarð-
nnir þess og framkvæmdir.
Samtímis fer fram atkvæða-
greiðsla um það, hvort kjörnir
fulltrúar félagsins til Alþýðu-
sambandsþings, skuli sviftir
umboði sínu, fyrir þá sök, að
þeir hafa ekki viljað skuldbinda
sig til að framfylgja samþykt-
um félagsfundar í sameiningar-
málunum á Alþýðusambands-
þingi. Þessi allsherjar atkvæða-
greiðsla Dagsbrúnarfélaga hófst
í gær og henni á að vera lokið á
sunnudaginn.
Það er nú ekki lengra liðið en
rúrnt ár, siðan lögum Dagsbrún-
ar var breytt í það horf, sem
þau nú eru í, i þvi skyni að
liindra það, að kommúnistar
næðu yfirráðum i félaginu, þótt
þeir væri þar í minnihluta. 1 fé-
laginu er talið að séu upp undir
2000 manns, en félagsfundi
sækja ekki að jafnaði yfir 300
manns. Geta þannig 100—200
manns venjulega ráðið úrslitum
mála á fundunum. En sam-
kvæmt eldri lögum félagsins,
höfðu félagsfundir úrslitavald í
félagsmálum, og var svo komið,
að kommúnistarnir, sem jafnan
fjölmenntu á fundum, urðu þar
oftast í meirihluta. Var það þá
tekið til bragðs, að gera þá
breytingu á lögunum að kjósa
skyldi með allsherjaratkvæða-
greiðslu „trúnaðarmannaráð“
fyrir félagið, er felt gæti úr
gildi samþyktir fámennra fé-
lagsfunda og skyldu slíkar
fundarsamþyktir þó vera gildar,
án samþykkis trúnaðarmanna-
ráðs, ef fjórði hluti félags-
manna tæki þátt í þeim. Gegn
þessari breytingu á lögum fé-
lagsins börðust kommúnistar
af liinni mestu grimd, en Héð-
inn Valdimarsson beitti sér
fyrir henni af alefli. En nú vill
Héðinn fá þessu breytt aftur, að
eins til þess að geðjast kommún-
istum, á þá leið, að ekki þurfi
fleiri en 300 félagsmenn að
vera á fundi, til þess að bindandi
fundarsamþykt verði gerð. En
með þeim hætti yrði það sæmi-
lega trygt, að kommúnistar
gætu alltaf ráðið úrslitum fé-
lagsmála.
Hér skal nú engu spáð um
það, hvernig þessari atkvæða-
greiðslu í Dagsbrún muni
Ijúka. En furðulegt má það þó
heita, ef félagsmenn láta liafa
sig þannig að fíflum, að þeir
fari nú að gera breytingar á lög-
um félagsins, þvert- ofan í að
eins rúmlega ársgamlar sam-
þyktir sínar. Er og því siður
ástæða til þess, þar sem vitað er,
að „trúnaðarmannanáð“ félags-
ins er nú þannig skipað, að Héð-
inn og fylgismenn lians hafa þar
öll ráð í sínum höndum og
breytingin getur því haft það
eitt í för með sér, að þeir missi
þau völd i liendur kommúnista-
Er þá lieldur ekki „einleikið“
um dálæti Héðins á kommúnist-
um, ef liann að óþörfu vill ljá
þeim slíks fangstaðar á sér, og
afsala sjálfum sér öllum völd-
um í félaginu í þeirra hendur.
En fari svo, að atkvæða-
greiðslan gangi kommúnistum í
vil, þarf væntanlega ekki að því
að spyrja, hvernig stjórn Al-
þýðusambandsins muni snúast
við því. Og ekki er líklegt, að
Dagsbrún verði langlíf í Alþýðu-
sambandinu úr þvi.
Maiar detiur fit»
oliissa ii 2. ttæö »o
tiaidleoflslirotRir.
Á 7. tímanum i morgun var
lögreglan kvödd upp á Berg-
þórugötu hér í bænum og lienni
skýrt frá að maður hefði fallið
þar út um glugga á 2. hæð og
myndi hafa meiðst allverulega.
Lögreglan brá þegar við og
fór á staðinn og lá þá maðurinn
enn þá undir húsinu. Var mað-
urinn handleggsbrotinn og flutti
lögreglan hann á Landspitalann
til aðgerðar. Við athugun kom
í Ijós að vinstri handleggurinn
var brotinn á tveimur stöðum
— bæði upp og fram liandlegg-
urinn og var brotið opið og illa
útlítandi. Um önnur meiðsl var
ekki vitað.
Norðmenn draga fir siM-
veiðum sínnm við ísland
i snmar-
Kaupmannahöfn, 9. júní. - FÚ.
(Einkaskeyti).
í Álasundi er skýrt frá því, að
svo kunni að fara að Norðmenn
taki miklu minni þátt í síld-
veiðum við Island í sumar, en
undanfarið hefir verið, og er
það vegna þess meðal annars,
að svo getur farið, að sildar-
verksmiðjan Ægir verði ekki
rekin í sumar. Vildu eigendur
vei'ksmiðjunnar gera það að
skilyrði fyrir síldarkaupum af
norskum skipum að fá lejrfi til
síldarlýsissölu í Þýskalandi, en
samkomulag hefir ekki náðst
um þetta.
íi' vi.'"' ■ ■- ■
Alexándrlne drotnlng
bltln af hnndi.
Iiaupmannahöfn, 9. júní. - FÚ.
(Einkaskeyti).
Alexandrina drotning hefir
orðið að fresta för sinni til
Stokkhólms í sambandi við 80
ára afmæli Gustafs Svíakon-
ungs, vegna þess að hún hefir
verið bitin af hundi, þar sem
hún dvaldist á Klitgaarden á
Jótlandsskaga, en það er sum-
ardvalarstaður konungsfjöl-
skyldunnar. Var drotningin á
gangi meðfram ströndinni og
hafði með sér tvo litla hunda.
Réðist þá að henni grænlenskur
hundur og réðist á hunda drotn-
Bretar mótmæla hioom tíðo loftárásom, sem geri-
ar hata verifi á bresk skip í spönskom höfnum.
Morgunblöðin í París
kfefjast róttækra ráö-
stafana.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Hinar tíðu loftárásir, sem gerðar hafa verið á er-
lend skip í spönskum höfnum hafa vakið
mikla gremju meðal stórþjóðanna. Frá Barce-
lona er símað, að sjö breskir skipstjórar á skipum, sem
liggja þar á höfninni hafi snúið sér til breska ræðis-
mannsins og krafist þess að Bretar létu þessi mál til
sín taka og vernduðu bresk skip gegn slíkum árásum,
en ræðismaðurinn hefir þegar snúið sér til utanríkis-
málaráðuneytis Breta og lagt fyrir það, mótmæli og
kröfugerð skipstjóranna.
Franskt skip, Brisbane, hefir orðið fyrir Ioftárás í
Alecante, og morgunblöðin í París hafa vegna þessarar
endurteknu árásar, krafist þess að Frakkar gripi til rót-
tækra ráðstafana til þess að koma í veg fyrir slíka við-
burði. Benda blöðin á það að hlutleysi geti ekki geng-
ið öllu lengur, heldur verði að hef jast handa um rót-
tækar aðgerðir, sem trygt geti öryggi franskra skipa. .
.. Hlutleysisnefndin í London telur horfurnar miklu
alvarlegri en nokkru sinni fyr og hætta sé á að stór-
þjóðirnar verði að grípa til örþrifaráða.
Mme. Tabouis heldur því fram í grein, sem hún hef-
ir skrifað í franska blaðið „Oeuvre“, að tilgangur þjóð-
ernissinna á Spáni, með hinum tíðu og endurteknu á-
rásum sé sá, að knýja fram full hernaðarréttindi þeim
til handa, sem og að knýja Frakka til þess að loka Pyr-
ennealandamærunum.
United Press.
Heimssýningin í New York.
Samningar undipskpifaðir.
Eins og getið hefir verið í Vísi undirskrifaði Vilhjálmur Þór
kaupfélagsstjóri samninga fyrir íslands hönd um þátttöku
í heimssýninguni í New-York í för sinni til Bandaríkjanna og
trygði okkur sýningarsvæði, sem er 5000 ferfet að stærð. Hér
að ofan birtist mynd sem tekin var er undirskrift samninga fór
fram á skrifstofu forseta heimssýningarinnar, Gravor A.
Whalen og sitja þeir við hið sama borð. Að baki þeirra standa,
talið frá vinstri til hægri: Rögnvaldur Pétursson, Guðmundur
Grímsson dómari, sem báðir eru af Vestur-íslendinga hálfu í
undirbúningsnefnd sýningarinnar, þá William H. Standley
fiotaforingi, framkvæmdastjóri hvað lýtur að erlendri þátttöku
sýningarinnar, Dr. Vilhjálmur Stefánsson, hinn frægi landi vor
og landkönnuður og Albin E. Johnson, umsjónarmaður Ev-
rópu-deildar sýningarinnar.
Vísir mun síðar birta frásögn um hina ágætu aðstoð landa
vorra vestra að undirbúningi sýningarinnar, enda er það landi
voru sómi að hafa slíkum nöfnum til að tjalda, sem að ofan
greinir.
a , r " j '8 i B
Italir kaupa hveiti af
Rússnm.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS
London, í morgun.
Það er haft eftir góðum heimildum að ítölsk
sendinefnd sé nýkomin frá Berlín og hafi
undirskrifað verslunar- og ferðamannasamn-
inga þar, en samkvæmt samningum þessum verður
greitt til muna fyrir ferðalögum manna milli þessara
tveggja ríkja.
Þá eru einnig taldar Iíkur til að fyrir milligöngu
sendiráðs Rússa í Róm verði teknir upp samningar
milli ítala og Rússa um kaup á mjölvörum, sem munu
nema eitt hundrað milljón dollara, en aðallega er hér
um hveiti að ræða, af uppskeru yfirstandandi sumars.
Langvarandi þurkar hafa eyðilagt hveitiuppskeru
ítala og neyðast þeir því til að leita til annara um kaup
á þessari vöru, en Rússar framleiða hveiti allra þjóða
mest.
United Press.
GULLFARMI NÁÐ
AF HAFSBOTNI. g
London 9. júní. FÚ.
Tilraun til þess að ná upp
gullfarmi sem sölct var með
skipi undan Georgíu-strönd fyr-
ir 138 árum hófst i dag og er
það ítalskt björgunarfélag sem
gerir tilraunina. Þrjú dráttar-
skip drógu botnsköfu þangað
sem hið sokkna skip liggur.
ingar og beit hana sjálfa þegar
hún kom þeim til aðstoðar. Var
þegar í stað ekið með drotningu
á sjúkrahús og varð þar að gera
á henni skurð til þess að lireinsa
sárið, en því næst var hún aftur
flutt til Klitgaarden. Læknar
álíta, að lífi hennar sé ekki nein
hætta búin.
I VATNSFLÓÐ í ó
NOREGI OG SVÍÞJÓÐ.
Einkaskéyti frá Kaupm.höfn
í 9. júní. FÚ.
Stórkostleg vatnsflóð geysa
nú í Norður-Svíþjóð og Norð-
ur-Noregi og hafa þau valdið
tjóni sem nemur miljónum
króna í Vestarbotten. Fóllcið
hefir orðið að yfirgefa fjölda
bændabýla. Húsum hefir sópað
um koll, brýr hafa brotnað, veg-
ir eyðilagst og akrar allir
skemdir á liundruðum hænda-
býla.
Oslo, 9. júní.
Hersveitir Francos halda á-
fram sókn sinni við Miðjarðar-
haf. Þær hafa tekið þorpið
Adzaheta, þar sem stjórnarher-
inn liafði aðalbækistöð. NRP.
— FB.
Allmikill eldur hefir komið
upp í Grindavíkurhrauni með-
fram þjóðveginum, en hraunið
er eins og mönnum er kunnugt
mosavaxið og lítt upp gróið.
Ekki er vitað með vissu hvenær
eldurinn hefir komið upp, en
líkindi eru til að liann hafi brot-
ist út á mánudaginn var eða
þriðjudaginn og liefir liann náð
allmikilli útbreiðslu og logar nú
í tveimur hektörum lands.
Vísir snéri sér til bæjarfógeta-
skrifstofunnar í Hafnarfirði og
átti tal við Kristján Steingríms-
son fulltrúa bæjarfógeta, en
liann fór suður eftir í gær til
þess að gera ráðstafanir til þess
að útbreiðsla eldsins yrði stöðv-
uð. Skýrði Kristján svo frá, að
séð frá Stapanum væri allmikill
reykur frá bálinu norðanvert.
við fjallið Þorhjörn og virtist
þaðan séð vera um mikið bál að
ræða, en er nær drægi væri
þetta ekki eins alvarlegt og á
horfðist.
I gær unnu 40 menn úr
Grindavik að þvi að rífa rás i
mosann í hrauninu, ef ske
kynni að unt væri að takmarka
útbreiðslu eldsins á þann hátt
og í dag verður gengið úr
skugga um livort það liafi tek-
ist.
Ef ekki er unt að vinna bug á
eldinum með því ráði, sem þeg-
ar hefir verið gripið til verður
erfitt við þetta að eiga með því
að þarna suðurfrá er eklcert
vatn, sem unt er að nota til að
slöklcva eldinn.
Eldurinn í hrauninu liefir
komið upp í krika milli þjóð-
brautarinnar og afleggjara að
helli í hrauninu og hefir eldur-
inn ekki komist yfir veginn, en
leitað töluvert á hann með þvi
að vindur hefir verið að norð-
vestan undanfarið. Telja má vist
að eldurinn liafi komið upp
með því móti að menn, sem um
veginn hafa farið, liafi kastað
vindlingi í mosann eða farið ó-
varlega með eld að öðru leyti.
Oslo, 9. júní.
Bæjarráðið í Oslo hefir sam-
þykt með 11 atkvæðum gegn 10
| að veita 10.000 kr. í samskota-
sjóð þann, sem Spánarhjálpar-
nefndin í Noregi er að safna fé
i. Hægrimenn lýstu yfir því, að
þeir telji miður farið, að bæjar-
ráð skyldi veita fé í þessu augna-
miði, þar sem líta verði svo á,
að það sé gagnstætt þeirri stefnu
um algert hlutleysi, sem stjórn-
arvöld landsins hafi tekið. —
NRP. — FB.
Oslo, 9. júni.
Kommúnistablaðið Ny tid í
Trondheim er hætt að lcoma út
vegna fjárhagserfiðleika. NRP.
— FB.
BræðslDsíldamrðið
í snmar.
Frést liefir, að sljórn Síldar-
verksmiðja ríkisins liafi ákveð-
ið verð á bræðslusíld á kom-
mdi sumri, og verði það kr.
4.50 fyrir málið. Mun stjórnin
lialda með sér fund í dag, og
ganga endanlega frá samþykt-
um þessu viðvíkjadi. Þetta
verð á bræðslusíld er miklu
lægra en i fyrra, því að þá var
það 8 krónur fyrir málið, en
síldarlýsi hefir fallið gífurlega
mun nú vera um 12 £ tonnið,
en var í fyrra 21—22 £. Síldar-
íjöl liefir einnig lækkað nokk-
uð í verði, eða ca. 10—12 shil-
linga pr. tonn.