Vísir - 24.08.1938, Blaðsíða 3

VISIR
Starfsemi Skógræktarfélatjs
Menningap og umbótastarfsemi, sem
allip íslendingap ættu ad styðja.
RE YK J AVÍKURMÖTIÐ.
0:0
Ársrit skógræktarfélagsins
fyrir árið 1938 er nýkomið út
og er meginkjarni þess bók Chr.
Gjerlöff: „Skógurinn og æsku-
lýðurinn", i þýðingu Guðmund-
ar prófessors Hannessonar. —
Þýðingin mun ýmsum kunn að
nokkru, með þvi að prófessor-
inn hefir iesið' ýmsa kafla henn-
ar upp i útvarpið, en Clir. Gjer-
löff er víðkunnur maður, —>
hæði sem rithöfundur og at-
hafnamaður ú sviði atvinnulífs-
ins og þá eldd sist slcógræktar-
innar. Þýðandinn fylgir hókinni
úr hlaði með nokkrum1 formáls-
orðum, en þar segir svo meðal
annars:
„Eins og sjá má á titli hókar
þessarar ræðir hún um skóga
og' skógrækt í Noregi, en þar
liagar að ýmsu leyti öðru visi
til en á íslandi og sennilega er
Noregur miklu betur fallinn til
skógræktar en ísland. Eigi að
siður má margt af henni læra.
Enginn, sem les liana, getur
verið í vafa um, hve geysilega
þýðingu skógarnir hafa í skóg-
arlöndunum fyrir alla þjóðina
og allan hag hennar. Það verður
hverjum manni augljóst, að ts-
land yrði alt annað land, ef
verulegir skógar þrifust hér og
hagur vor margfalt betri en nú
gerist. Hún flíytur og margs-
konar fróðleik um skógrækt og
meðferð skóga.
Allir hljóta að kannast við
gagnsemi norsku greni- og
furu skóganna, sem þekja heil
héruð. Hitt munu margir efast
um, að íslensku „skógarnir“,
sem eru flestir ekkert annað en
kræklótt skógarkjarr, geti orðið
oss að miklu gagni. Ef þeir eru
beittir, er þeim hætta húin. Ef
ekki má! nota þá til þess, er arð-
urinn ekkert annað en eldsneyti.
Þó er það athúgandi, að full
vissa er fyrir því, að! slíkt skóg-
arkjarr má rækta víðast hvar
á landinu og það á arðlitlu landi
og án mikils tilkostnaðar. Sig-
urður Sigurðsson hefir fyrir
löngu sýnt fram á það, að slík
skógrækt t. d. utan liússins, get-
ur gefið mönnum tiltölulega ó-
dýrt eldsneyti, sem nægi bæn-
um til suðu og hitunar. Yæri
ekki slíkur „bæjarskógur“ hú-
hót og, !hún stórfengleg? Það
má og telja víst, að væri slik-
ur skógur ræktaður með for-
sjá, yrði hann miklu þroska-
meiri en vanhirta skógarkjarr-
ið og legði til nokkurn efnivið
til smíða og bygginga.
En eru þá nokkur líkindi til
þess, að hér geti þrifist hávaxn-
ir skógar, sem gælu_ gefið oss
við til hygginga og annara
þarfa, jafnvel timbur til útflutn-
ings? Um þetta eru skiftar skoð-
anir, en mér er nær að lialda
að svo sé. Besta sönnunin fyrir
þessu eru harrfellistrén á Akur-
eyri. Þau vaxa þar þráðbeint
upp í loftið og sýnast hafa full
þrif. Viðurinn í þeirn er sagður
góður. Úr þvi að einstölc tré
þrífast þannig, mætti ætla að
heilir skógar með þúsundum
trjáa þrifust enn hetur.
En það þrífast líka grenitré
á Akureyri og i Hallormsstaða-
skógi. Úr því að nokkur tré geta
þrifist, ætti ekki að vera örvænt
um, að heilum skógum farnað-
ist ekki miður.
Chr. Gjerlöff er sannfærður
um það, að hér megi áreiðan-
lega koma upp stórvöxnum
skógum, eins og í Noregi, og
hefir hann í huga að gera sjálf-
ur tilraun til þess með aðstoð
hestu skógfræðinga í Noregi.
Takist honum að koma þessu
máli áleiðis, þá hefir enginn
maður verið landinu þarfari en
hann.
Hver veit nema þessi litla hók
hans verði fræ, sem stórir skóg-
ar spretta upp af víðsvegar um
landið, verði lúðurblástur, sem
vekur sofandi sálir.“
Það er ánægjulegt, að þessari
bók Gjerlöffs hefir verið snar-
að á íslensku, og væri æsldlegt,
að allir þeir, sem áhuga hafa
fyrir umhótum hér á landi,
kyntu sér hana, með því að Iiún
er í senn fróðleilcur og skemti-
Jestur, |„þrátt fyrir allan ein-
faldleik þrungin af kyngikrafti
skálds og ritsnillings“.
Prófessor Guðmundur Hann-
esson á þakkir skilið fyrir þýð-
inguna, enda er hókin einn þátt-
ur í því mikla menningarstarfi,
sem þessi víðsýni gáfumaður
hefir unnið þjóð sinni til handa.
Þá gefur Hákon Bjarnason
skógræktarstjóri yfirlit um
framkvæmdir Skógræktar rik-
isins á árinu 1937 og Fossvogs-
stöðina.
Getur hann þess, að skógar-
friðunin sé nær eingöngu í því
falin, að koma upp girðingum
umhverfis skógana og fyrsta
slcilyrðið til skógi-æktar á skóg-
lausum hlettum sé að koma upp
fjárheldum girðingum. Ifefir
einkum verið unnið að því á
árinu að bæta gamlar girðingar,
en með sama áframhaldi og
hingað til muni verða hægt að
endurbæta og leggja að nýju
allar stærstu girðingar skóg-
ræktarinnar á næstu 3 árum,
en áður en því sé lokið megi
vart húast við miklum nýjum
framkvæmdum. í fyrra var
helmingur girðingarinnar um-
hverfis Vaglaskóg endurnýjað-
ur, en væntanlega verður verk-
inu lokið á þessu ári.
Girðingin i Áshyrgi hefir ver-
ið gerð upp að nýju á sumrinu
og Þórsmerkurgirðingin endur-
bætt, með því að vatnavextir
höfðu brotið hana á löngu
svæði. Á árinu hefir verið varið
kr. 1000,00 til að koma upp
girðingum um væntanlega trjá-
lundi og Skógræktaifélag Ey-
firðinga var styrkt með rúmum
400 kr. til þess að ljúka við girð-
ingu um Leynishóla, en skógur
er þar talinn með afbrigðum
fagur, þótt illa liafi verið með
hann farið að undanförnu. —
Hann er síðasti skógurinn i
Eyjafirði svo teljandi sé, en áð-
ur liefir Eyjafjörður verið með
skógrikustu bygðum á landi
hér. Á árinu hefir einnig verið
gengið frá kaupum á Stórhöfða-
skógi í Fnjóskadal.
Uppeldi trjáplantna hefir ver-
ið aukið mjög á árinu. Hefir
græðireiturinn í Hallormsstað
verið stækkaðuU enn, svo að nú
cr liann lielmingi stærri en hann
var vorið 1935. Ennfremur var
aukið við græðireitinn í Múla-
koti í Fljótslilíð og reiturinn að
Vöglum í Fnjóskadal komst að
nokkru leyti i rækt aftur á
sumrinu, en hann var í mikilli
vanhirðu.
Sumarið 1937 var mikill
hluti Vaglaslcógs grisjaður,
enda var þess full þörf. Var
samanlagt höggvið að Vöglum
um 112 tonn af viði og var
meira en þriðjungur þess |aðl
eins til kolagerðar, en að Hall-
ormsstað var högg'við svipað
magn, eða 113 tonn.
Að Skjögrastöðum, sem ei*
hjáleiga frá Hallormsstað, og
að Vöglum er viður eingöngu
notaður til liitunar og elda-
mensku. Notaði livor þessara
hæja 7.5 tonn af viði og mætti
því sjá 40—50 bæjum fyrir elds-
neyti úr Valga- og Hallorms-
staðaskógi. Á þessum tveimur
stöðum eru um 800 hektarar
vaxnir allsæmilegum skógi og
mun verða leitun á öðrum 800
hekturum lands á öllu Iandinu,
sem gefa jafnmikinn arð af sér.
Á árinu voru fluttir inn 25 ofn-
ar til þess að brenna viði, en 30
ofnar höfðu verð fluttir inn áð-
ur og hafa ofnarnir verið seld-
ir hændum í nágrenni skóg-
anna. Ofnar þessir eru miklu
sparneytnari en aðrir ofnar og
kosta eldci nema um kr. 35.00
hver.
Þá hafa tvö trjáræktarnám-
skeið verið haldin á árinu, en
skortur á trjáplöntum hefir
verið mjög tilfinnanlegur og
háð slíkum námskeiðum, sem
fulí þörf er á að halda sem við-
ast.
í Fossvogsstöðinni hefir ár-
angur orðið sæmilegur, þrátt
fyrir skemdir, sem veður hafa
valdið á trjágróðrinum. Hefir
verið unnið að þvi að sá þar ís-
lensku trjáfræi og gróðursetja
ungar plöntnr undanfarið.
Iiæstu íslensku reyniviðirnir
eru þar nú um 100 cm., en
liæstu og elstu bjarldrnar um
140 cm. Bæðireynirinn ogbjark-
irnar voru innan við 25 cm.,
þegar þeim var plantað fyi’ir 5
árum.
Starfsemi sú, sem hér hefir
verið lýst og beinist að því, að
auka og efla trjágróður í land-
inu og auka lcunnáttu manna í
meðferð trjáa, verðskuldar
fyllilega athygli landsmanna og
væri óskandi að landsmenn all-
ir tæki höndum saman um að
hrinda hjörgunum úr vegi þessa
málefnis, ogj klæddu landið í
nýjan fegurðarskrúða.
Maður
druknar
í StafhLOIts-
veggjalaug
Síðastliðinn sunnudag' drukn-
aði maður að nafni Jón Sveins-
.son í Stafholtsveggjalaug í
Borgarf jarðarhéraði, en það er
laug, sem sundkensla fer fram
í á vorin, og menn iðulega
synda í. Drengur var með IJóni,
og’ hljóp hann til bæja og var
þegar brugðið við, en Jón var
örendur er að var komið. Hann
var miðaldra maður og taldi sig
til heimilis í Borgarnesi, en var
tíðum í Álftaneshreppi. Jón var
einhleypur. — Talið er að hann
hafi fengið slag.
Ostar.
14.570 kg. af ostum voru
flutt út í júlí og nam andvirðið
17.400 kr. Á tímabilinu jan.—
júlí nam útflutningurinn 31.02C
kg„ en andvirðið 35.950 kr. —
Á sama tíma i fyrra: 31.340 kg.
fyrir 41.720 kr. “
Allhvöss sunnanhræla háði
eiknum nokkuð framan af
fyrri liálfleik, en lægði nolckuð
er á leið. Áhorfendur voru fleiri
en á fyrri leikunum, þó færri
en húast mátti við.
Það er erfitt að segja svo frá
lessum leik, að menn sjái hann
fyrir sér, til þess var liann of
einhliða og kaflaskifti engin, þ.
e. liðin skiftust ekki á um yfir-
höndina. Að fáum upplilaupum
Vals undanteknum, sem þó
seinasta stundarf jórðunginn
voru það tið, að leikurinn var
þá jafn, var leikurinn stöðug
sókn K. R. og Valsmenn stöðugt
í vörn, svo skipulagði’i vörn,
meðan Jóhannesar Bergsteins-
sonar naut við, að segja má með
nokkrum rétti, að ekki væri
sanngjarnt áð K. R. hefði ein
2—3 mörk yfir eftir liálfleikinn.
Jóhannes meiddist er 10 mín.
voru eftir af fyrri liálfleik og
kom varamaður fyrir hann. í
seinni hálfleik var Ieikur Vals-
manna öllu óskipulegri, þó
fengu þeir sín hættulegustu
upphlap nú, þegar K. R. liðið
fór að þreytast, seinast í hálf-
leiknum. Leikur K. R.-framliðs-
ins var nú enn klaufalegri og
ótrúlegri uppi við markið. Her-
mann fékk meira að segja varla
tækifæri til að „standa sig“, því
K.R.-ingár höfðu ekki mátt til
að skjóta í marlcið beint fram
fyrir sig, knötturinn fór eitt-
livað annað. Það er óvani, sem
K. R.-liðið svo að segja alt sam-
an er að leggja sér* til, að byrja
með þvi livar sem er að gá að
þvi hvort ekki sé hægt að senda
knöttinn til Björgvins Schram
og ef það er hugsanlegur mögu-
leiki, þá gera þeir það. Þetta
liefir mjög slæm áhrif á réttan
Ieik þeirra og þó Björgvin sé
sterlcur, þa hlýtur þetta að gera
út af við hann, enda var Björg-
vin greinilega „útkeyrður“ í
gær og gekk fyrir „viljakrafti“
seinasta korterið. — Varnirnar
voru góðar í gær. Sigurjón og
Haraldur (sem er að verða á-
gætur) voru góðir. Frímann og
Grímar voru að ná sínum fulla
styrkleika. Bestu menn voru
framverðirnir, Hrólfur, ágætur,
Björgvin vann á við marga, ems
og venjulega, Jóhannes ágætur,
þó ekki sé hann áberandi. Óli
Skúla og Óli B. Jónss. góðir.
jÓli B. var að vísu innframherji,
en lék sem framvörður raun-
verulega. — Það er kannske fá-
nýtt gaman, að reikna út hvern-
ig leikurinn „hefði átt að fara“,
en þetta gera menn sér nú til
gamans, og það er meinlaust.
Mér finst hvorugur mundi) hafa
haft ástæðu til að kvarta, ef K.
R. hefði unnið með 5:2! Hlægi-
legt, ekki satt?
D.
RENTUSKATTUR.
Oslo, 23. ágúst.
Tekjnr af rentuskattinum
1937 urðu 17.5 milj. kr„ en voru
árið áður um 15 milj. kr. —
NRP—FB.
SCHACHT TALAR EIHÍI VIÐ
BLAÐAMENN.
Scliaclit, þýski Rikisbanka-
stjórinn, kom til Oslo í dag. —
Hann hefir verið á skemtiferða-
Iagi í Norður-Noregi og á Sval-
harða. — Neitaði hann alger-
lega að tala við hlaðamenn. —
NRP—FB.
Tiinguflióts-slysiö >
Skýrsia um ásigkomu"
lagr bitreidarinnar.
Þeir Ingólfur Þorsteinsson, úr rannsóknarlögregl-
unni, og Sveinn Egilsson, hafa framkvæmt skoðun á
bílnum og sent Iögreglustióra eftirfarandi skýrslu:
Samkvæmt skipun lögreglu-
stjórans í Rvílc höfum við und-
irritaðir framkvæmt skoðun á
hif. RE. 884, þar sem hún stend-
ur í porti lijá bifreiðaverkstæði
Egils Vilhjálmssonar við Lauga-
veg.
Stýrisgangur hifreiðarinnar
er í góðu lagi, að öðru leyti en
því, að stýrislijólið er brotið
og dottið í sundur. Fóthremsur
eru á öllum hjólum bifreiðar-
innar, en bremsa á vinstra
framhjóli er úr samhandi þann-
ig, að splitbolti hefir farið úr
hremsuteinsauganu, svo að
bremsuteimiinn lafir máttlaus
niður.
Á hinum þremur hjólunum
heldur fótbremsan, mjög lint á
hverju fyrir sig, en tekur alveg
jafnt í á þeim öllum og veitir
því talsvert viðnám, eins og hún
nú er, en getur ekki stöðvað
hifreiðina snögglega.
Borðamir eru nýir og óslitnir
í fótbremsunni á afturhjóluns.
Rær þær, sem notaðar eru lif
að herða á hremsunni, eru lið-
ugar og því auðvelt að herða á
þeim. Bremsuskálamar ertS
góðar og virðist því ekki annað
vanta, en lierða lítið eitt á fynN
nefndum róm til þess að brems-
urnar haldi vel á aflurhjólum*
Handbremsan er í slæmu á-
slandi og lieldnr mjög illa, en
tekur þó aðeins i, sé henni beitft
með fóthremsunni.
Bremsu þá, sem farið hafðl
úr sambandi á vinstra fram,-t
hjólinu, settum við í sambandt
og liélt hún þvi hjóli föstu og
virðist hún þvi hafa haldið best
áður en hún fór úr sambandi.
Gangskifting, öxlar og drif
hifreiðarinnar virðist vera í Iagl.
Annað en það, sem frans
kemur hér að frarnan, getum!
við ekki séð athugavert \nð
stjómtæki bifreiðarinnar.
Oiiskur miður belt keypt BééI
I liskupstiuDun Di ættir að lela
Isleudiusum icðgatð.
Þess hefir litillega verið getið
í hlöðunum, að þegar Jón kon-
imgsritari Sveinbjörnsson var
Iiér á ferð í sumar, hafi hann
fest kaup á hinu forna setri
Haukadal í Biskupstungumfyrir
liönd Kirk verkfræðings í Ár-
ósurn og fært ríkinu að gjöf.
Hákon Bjarnason skógrækt-
arstjóri henti á staðinn, sem
liann taldi margra liluta vegna
hentugan til trjáræktar, en fyrir
Kirk verkfræðingi vakir það,
að gefa Islandi þjóðgarð og
mun hann hafa lagt fram kr.
34.000.00 til kaupa á jörðinni og
til þess að girða alt land hennar.
Mun Kirk liafa sýnt þessa rausn
sumpart fyrir áeggjan Einars
Mlunksgaards hókaútgefanda í
Kaupmannahöfn, sem er al-
kunnur íslandsvinur.
Að því er Nationaltidende
skýrir frá frá liinn 12. ágúst s.l„
er ætlunin að rækta skóg í
Ilaukadal og græða landið að
nýju, en nú liggur það mjög
undir uppblæstri. Mun einnig
vera ætlunin að endurreisa
kirkjuna á staðnum, að því er
blaðið segir
KIRK VERKFRÆÐIN GUR.
Girðingarefni mun verða
flutt til landsins nú bráðlega og
verður þá hafisi lianda um það^
að girða landið, en það er fyrsta.
skilyrðið til skógræktarinnac.
Mega íslendingar vera þakkiáfir
Kirk verkfræðingi fyrir hina
einstöku rausn og velviLd, sem.
hann hefir sýnt okkur og þaim
skilning, sem hann hefir á þörf-
um þjóðarinnar á sviði skóg-
ræktarinnar.
Utflntningor
íslenskra aforða
Lýsisútflutningurinn
nam 451.540 kg„ fyrir 354.270
kr„ en í jan.—júli 3.748.910 kg.
fyrir 3.184.920 kr. — Á sama
tíma í fyrra nam útfl. 3.603.300
kg. fyrir 3.380.290 kr.
|
Hvalveiðar.
I júlí voru flutt út 229.270 kg.
af livalaolíu, að verðmæti 58.830
kr. Jan.—júlí nam útfl. 271.700
kg„ fyrir 66.680 kr. og á sama
tíma í fyrra 174.540 kg„ fyrir
56.670 kr. — Hvalkjötsútflutn-
ingurinn nam: í júlí 185.800 kg.,
fyrir 46.450 kr. Jan.—júlí 325.-
560 kg„ fyrir 81.450 kr. Jan.—
júli 1937 4.400 kg„ fjTÍr 1800
kr,
Karfaafurðir.
Það sem af er þessu ári hefir
ekkert verið flutt út af karfa-
lýsi eða karfaaloiu, en fyrraái’S-
helming 1937 nam lýsisútfluta-
34.230 kg„ að verðmæti 97.220
kr. Af olíu var flutt út 280.080
kg. fyrir kr. 90.450. — Af karfa-
mjöli nam útflutningurinn í júlS
150 smál., fyrir 33.460 kr„ í jan.
—júlí 750 smál„ fyrir 157.580
kr. og jan.—júlí í fyrra 1351260
kg„ fyrir kr. 280.790.