Vísir - 16.05.1939, Blaðsíða 2

V Ls 1 H
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
(kl. 9—12 5377)
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Frílisíinn.
I DAG l>irtist listi yfir ýínsar
4 vörutegundir sem innfutn-
ingur hefir verið gefinn frjáls
á. Hér er um merkisatburð að
ræða. Sjálfstæðismenn líta á
þettasem áfanga á langri og erf-
iðri leið. Þeir liafa á undanförn-
um áruxn barist fyrir tilslökun-
unum á liinum liarðvílugu
verslunai-höftum, sem hér liafa
gilt. Vei-slunarþingið hefir ár
eftir ár samþykt eindregnar á-
skoranir til þings og stjórnar.
Á Alþingi hefir málið vei'ið tek-
ið upp af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins. Má þar minna á
þingsályktunartillögu þá, sem
þeir Jakob Möller og Jóhann
Jósefsson báru fram þing eftir
þing, um afnám innflutnings-
hafta á ýmsum vörum. En öll
viðleitni til þess að koma fi-am
noklcurri breytingu á þessuin
efnum, hefr verið árangui’slaus
þar til nú.
Vörur þær, «em fyrst eru
gefnar frjálsar eru vitanlega alt
nauðsynjavömr, svo sem mat-
vörur og útgerðarvörur. Með þvi
að gefa þessar vörur frjálsar er
engan veginn sagt að innflutn-
ingur þeiirra aukist. Rejmslan
varð sú síðastliðið ár, að inn-
flutningsleyfi höfðu verið gefin
út fyrir mildu meira en inn var
flutt af þeim. Heildarinnflutn-
ingurinn eykst því tæplega við
þennan frílista, þvi ekki er að
búast við þvi að innflytjendur
fai-i að flytja inn vörur til þess
að liggja með þæraðnauðsynja.
lausu. Breyting sú, sem fólgin
er í þvi að vörurnar eru settar á
frílista, er fyrst og fremst, að
nú getur hver og einn flutt
þessar vörur inn, en áður var
það á valdi innflutningsnefndar
að ráða því hverjir fluttu inn og
hverjir ekki. En eins og kunn-
ugt er hefir framkvæmd þess
valds verið mesta ágreinings-
efnið í umræðum um viðskifta.
málin á undanföi’num árum.
Innflutningshöft gilda víða í
löndum. Hvarvetna utan íslands
er litið á þau eins og hvert ann-
að neyðarúrræði, fyrirkomulag
sem óhjákvæmilegt getur verið
að taka upp i bili, en jafn sjálf-
sagt að losna við, svo fljótt sem
því verður við komið. Afleið-
ingar innflutningshafta eru alls-
staðar aukin dýrtíð og hvers-
konar óhagræði. Áður en höftin
gengu í gildi hér á landi var á
þetta bent, ekki einungis af
Sjálfstæðisinönnum, heldur og
af ýmsum leiðtogum Alþýðu-
flokksins, sérstaklega Jóni Bald-
vinssyni. En þótt á þetta væri
bent fyrirfram og þótt reynslan
leiddi í Ijós alla þá ókosti haft-
anna, sem búið var að benda á,
höfðu valdhafarnir þetta að
engu. Hér liafa valdhafarnir
miklast af höftunum eins og
þau væru í sjálfu sér einhver
þjóðarblessun. Jafnvel floklcs-
menn Jóns heitins Baldvinsson-
ar hafa stundum talað eins og
þeir væru alveg búnir að gleyma
viðvörunarorðum hans. Sann-
leikurinn er sá, að þeir sem með
völdin hafa farið, hafa leyft sér
að beita höftunum til þess að
auka viðgang ákveðinna fyrir-
tækja, sem þeim hafa verið
þóknanleg af pólitískum ástæð-
um og hnekkja viðgangi ann-
ara, sem liafa verið þeim þyrnir
i augum af sömu ástæðum.
Misbeiting innflulningshaftaima
er einhver ljótasti bletturinn,
sem sögur fara af, á íslesku
stjórnarfari.
Engum dettur í hug að inn-
flutningshöftm verði afnumin i
skjólri svipan. Aðrar þjóðir
hafa byrjað á sama liátt og nú
er gert hér: tekið noltkrar vörur
á frílista og síðan bætt við smátt
og smátt. Þessi leið hefir vel
gefist.
Fríjistinn, sem út er gefinn í
dag, nær aðeins til fárra vöru-
íegunda. Á honum eru ekki
heldur taldar ýmsar vörur, sem
innflutningur verður í raun og
veru frjáls á, en ekki verða
teknar á frílista, vegna þess að
innflutningur þeirra er bundinn
með verslunarsamingum við á-
kveðin lönd. En þótt langt sé I
enn i land, að þvi marki, að |
verslunin verði frjáls að nýju,
þá er hér um merkilegan áfanga
að ræða. Sá áfangi hefði ekki
náðst, ef Sjálfstæðismanna
hefði ekki notið við í stjórn
landsins.
a
Breskt herskip
kemar á morgun.
Breska kousúlalð liefir til-
kynt, að liingað sé væntanlegt á
inorgun breskt lierskip, H. M. S.
Vindictive og verði það hér til
24. maí Vindictive er 9100
smál. að stærð og er notað sem
skólaskip fyrir sjóliðsforingja-
efni.
Almenningi verður leyft að
skoða skipið fimtudaginn 18.
maí (uppstigningardag) frá kl.
2—6,30 eftir hádegi. Bátar
skipsins munu flytja fólkið um
borð, eftir því sem við verður
komið.
ffirlfsfng Daladíer hef-
ir Iiaft góð áhrlf
erlendis.
London í morgun.
Frakknesk blöð ræða enn
mikið ræðu Daladiers í full-
trúadeildinni í s.l. viku og nú
einkanlega hinar góðu undir-
tektir, sem yfirlýsingin hefir
fengið erlendis. Daladier kvað
friðrofana i álfunni eiga vopna-
valdi Frakklands að mæta.
United Press.
ATLANTSHAFSFLUG
MEÐ 90 HA. VÉL.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London í morgun.
Frá St. Johns á Nýfundna-
landi er símað, að þangað sé
kominn sænskur flugmaður,
Charles Backman að nafni,
og ætli hann að fljúga einn
síns liðs til Svíþjóðar, en
þangað er 1900 enskra mílna
flugleið.
Backman kom til Botwood
flugstöðvarinnar — þar sem
ímperial Airways og Pan
American Airways hafa bæki-
stöð — kl. 6 í gærkveldi. —
Flugvél Backmans er lítil, og
vélin hefir aðeins 90 hestöfl.
Mönnum þykir þetta flug
lið glæfralegasta og líkja því
við AtlantshafsflugCorrigans.
United Press.
Hitler víkur ýmsum helstu herforingj-
um innan hersins úr stöðum þeirra.
Ástæðan talin sú, að þelr hafl ekki
trn á skjótnm sigri Þjdðverja ef tii
ófriðar dregnr.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Madame Tabouis skýrirfrá því í morgun, aS vegna
ósamkomulags við ýmsa hina helstu herfor-
ingja í þýska hernum, hafi Hitler ákveðið að
víkja þeim úr stöðum þeirra, og skipa nýja herforingja
í þeirra stað. Telur Madame Tabouis, að Hitler hafi
þegar vikið nokkrum herforingjum úr stöðum sínum,
og megi vænta að hann láti ekki staðar numið, fyr en
allir þeir foringjar, sem vantrúaðir eru á það, að Þýska-
land vinni úrslitasigur í skyndistyrjöld, hafi verið látn-
ir víkja um set, eða reknir með öllu úr stöðum innan
hersins.
Sé þetta sönn fregn, sem Madame Tabouis fullyrðir, dregur
hún mjög úr þeim vonum manna að friðsamleg lausn fáist á
þeim deilumálum, sem enn eru óleyst innan álfunnar, og eykur
stórum líkur til þess að til ófriðar kunni að draga vegna Danzig-
deilunnar, enda hefir því verið spáð af ýmsum helstu hernað-
arsérfræðingum álfunnar, að þaðan sé upphafs Evrópu-styrj-
aldar að vænta.
Undanfarna daga hefir mikill
straumur þýskra manna legið til
Danzig, og hefir þess verið get-
ið til að hér sé um þýska her-
menn að ræða, sem vilji hafa
komið sér þar fyrir, ef til árás-
ar kemur frá hendi Pólverja.
Pólverjar liafa hinsvegar dreg-
ið saman lið við landamæri frí-
ríkisins, og liafa ekki farið dult
með það, að ætlun þeirra sé að
verða á undan Þjóðverjum með
að taka borgina, ef til ófriðar
dragi.
Það þykir fullvíst, að Þjóð-
verjar muni einnig reyna til
þess að taka borgina með
skyndiáhlaupi, en aðstaða þeirra
er mun óhægari, en aðstaða
Pólverja, þótt svo kunni að fara
að sá aðstöðumunur verði jafn-
aður til fulls áður en ófriðurinn
brýst út, ef styrjöld verður.
I álfunni gætir mikils ótta
vegna þess ástands, sem deilan
um Danzig hefir skapað, en al-
ment hafa menn búist við, að
Þjóðverjar myndu slaka á kröf-
um sínum, eftir að Englending-
ar og Frakkar höfðu tekið mjög
ákveðna afstöðu til málsins, og
lýst yfir því, að þeir myndu
styðja Pólverja í styrjöld. Þá
hefir pg verið talið að ítalir
myndu reyna að koma sér hjá
s tyrj öld, með því að þeir væru
lítt viðbúnir vegna fjárhagserf-
iðleika heima fyrir, en ræður
Mussolini hafa aftur dregið úr
líkunum í þessu efni.
Heimsblöðunum verður mjög
tíðrætt um ræðu Mussolini, þá
er hann flutti í Turin síðastlið-
inn sunnudag, og túlka þau
hana á ýmsan hátt. Mussolini
lýsti yfir því að ítalir myndu
standa við lilið Þjóðverja, hvað
sem tautaði, og vildu skapa
„réttlæti og frið“ í álfunni.
Þýsku blöðin draga það ekki
í efa, að með þessum ummæl-
um hafi Mussolini lýst yfir því
að hann myndi standa með
Þjóðverjum, ef til styrjaldar
dragi, en ensku og frönsku
blöðin túlka þetta nokkuð á
annan hátt. Telja þau að italska
]>jóðin sé fráliverf stríði, enda
hafi ræða Mussolini mótast af
þeirri afstöðu þjóðarinnar, og
hafi verið óvenju hæversk. Telja
blöðin að þessi breyting eigi rót
sína að rekja m. a. til bresk-
tyrkneska samningsins, sem
mjög hafi styrkt aðstöðu Breta
við Miðjarðarhaf.
United Press.
ÞEGAR LUNDÚNABÚAR HYLTU
ELISABETU ENGLANDSDROTNINGU OG MME LEBRUN.
Miðvikudag' næstkomandi hylla Kanadabúar Georg Breta-
konungs og Elisabetu drottningar við komuna til Quebec. —.
Myndin hér að ofan var tekin er Lebrun ríkisforseti og frú
hans komu i opinbera heimsókn til Frakklands í vor. Það er
Mme. Lebrun, sem veifar til fólksins.
Tveir tundurspillar koma til
móts við konungsskipið
og fylgja því til hafnar.
Vidstaðan i Ottawa verður skemri en ætlaö
var í upphafl.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London í morgun.
Fréttaritari United Press um borð í Empress of Australia
símar, að tveir canadískir tundurspillar hafi komið til móts við
skipið og sýnt bresku konungshjónunum fyrsta virðingarvott
frá hendi Canada. Tundurspillar þessir heita Saguenay og
Skeena, og’ eru einhverjir stærstu og vönduðustu tundurspillar
canadiska flotans.
Tundurspillarnir komu til móts við Empress of Australia í
morgun kl. 5Y2 og heilsuðu konungshjónunum á venjulegan
hátt, með því að hleypa af byssum sínum, en konungshjónin
stóðu á stjórnpalli skipsins er þau tóku kveðjunum.
Tundurspillarnir fylgja konungsskipinu til hafnar í Quebec.
Talið er að viðdvöl konungshjónanna í Ottawa muni verða
skemri en ætlað var vegna hinna miklu tafa, sem orðið hafa
á ferð konungsskipsins, af völdum íss og þoku. Var upphaflega
ætlunin að þar yrði dvalið í fjóra sólarhringa, en nú hefir því
verið breytt þannig að viðstaðan í Ottawa varir að eins í hálfart
sólarhring.
United Press.
Daladiep og Bonnet ætla ad
leggja midlunaptillögu fyviv
Breta og Rússa.
Halifax fer til Parísar á laugardaginn.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Ennþá gengur hvorki né rekur í samningaumleitunum Breta
og Rússa, en nú eru menn samt orðnir nokkuru vonbetri um,
að eitthvað fari að gerast í þeim málum og þá miði heldur í
þá átt, að samningar takist.
Það er Daily Mail, sem ritar einna mest um þessi mál í morg-
un og segist stjórnmálaritstjóri þess blaðs vita með vissu að
Daladier og Bonnet sé að undirbúa miðlunartillögu, sem báðir
aðilar — Bretar og Rússar — ætti að geta gengið að.
Segir Daily Mail að þegar Halifax fljúgi til Parísar n. k. laug-
ardag til þess að ræða við Daladier og Bonnet um samninga
Breta og Rússa, þá muni þeir — Daladier og Bonnet — leggja
fyrir Halifax tillögu, scm miðar í þá átt, að draga úr erfiðleik-
unum, sem eru orðnir á varnarbandalagssamningunum milli
Breta og Rússa.
United Press.
Jeaxine d’Are-
liátídin.
Einkaskeyti til Visis.
London í morgun.
Mærinnar frá Orleans er
minst með hátíðahöldum um
gervalt Frakkland um þessar
inundir. Fyrstu hátíðahöldin
hófust í Orleans fyrir nokkur-
um dögum. I fyrrad. fór fram
mikil hátíð við Jeanne d’Arc
styttuna í París og svipuð liá-
tíðahöld um gervalt Frakldand.
Daladier, forsætisráðh. Frakk-
lands, lagði blómsveig á stytt-
una í viðurvist ógurlegs mann-
fjölda. Allir frönsku ráðherr-
arnir voru viðstaddir.
Þegar vagn Daladiers ók að
styttunni, þar sem herlið stóð
heiðursvörð, æpti allur mann-
fjöldinn: Lifi Frakkland, lifi
Daladier!
Unitéd Press.
Einkaskeyti iil Vísis.
London í morgun.
Háskólinn í Grenoble í Frakk-
landi hélt hátíðlegt 600 ára af-
mæli sitt í gær, i viðurvist
fiölda kunnustu menta- og vís-
indamanna Frakklands og ým-
issa tiginna erlendra gesta. Há-
skólinn útnefndi marga lieið-
ursdoktora í tilefni af afmæl-
inu. Meðal þcirra er Halifax
lávarður, utanríkismálaráð-
herra Brellands.
United Press.
BRETAR YILJA KOMA
200 FLÓTTAMANNA-
F.TÖLSKYLDUM
TIL NOREGS.
Breska flóttamannanefndin
liefir beðið um innflutnings-
leyfi til Noregs Iianda 200 fjöl-
skyldum og hefir liver þeirra
4000 kr. meðferðis. NRP.