Vísir - 19.07.1939, Qupperneq 5

Miðvikudaginn 19. júlí 1939.
V 1 S I R
3
Þessi grein fræðir yður um margl
sem þér vissuð ekki áður.
Siegfried-víggirðingamar eru full-
búnar; nú víggirða Þjóðverjar
austurlandamærin.
Eftir Joseph W. Grigg,
fréttaritara U. P. í Berlín.
Það tók Frakka 15 ár að fuilgera hina rniklu Maginot-línu
með, fram landamærum Þýskalands, frá Belgíu til Alpafjalla.
En það er að eins um eitt ár síðan Þjóðverjar fóru fyrir alvöru
að “vinna að Siegfried línu sinni — svarinu við Maginot-línunni.
Á þeim tíma, segja nasistar, hafa Þjóðverjar bygt gersamlega
óvinnandi víggirðingar í vestri. Þegar Hitler hafði skoðað Sieg-
fried-línuna sagði hann, að enginn máttur í heimi gæti brotist
í gegnum hana.
Margir hlutlaúsír hernaðai-sérfræðijigar segja þó, að víggirð-
ingarnar sé ekki óvinnandi — enn þá. En þeir fallast á það, að
ekki 'sé liægt að vinna þær, nema með geigvænlegum töpum
á vopnum og mannslifum.
Siegfried-línan
er þreföld.
Aðalviggirðingar Þjóðverja
eru nú þessar:
1. Siegfried-línan, eða Yestur-
veggurinn, sem liggur milli hol-
lensku og svissnesku landamær-
anna.
2. Víggirðingarnar gegn Pól-
landi, frá Eystrasalti til Slesíu,
meðfram Oderánnj.
3. Viggirðingarnar í Austur-
Prússlandi, sem liggja í mörg-
um hálfhringjum — með
Königsberg sem miðdepil —- að
masurisku vötnunum, þar sem
Hindenburg strádrap Rússana í
fyrstu sókn þeirra i ágúst 1914.
Siegfried-línan er um 180 km.
á lengd og liggur frá Aachen við
liollensku landamærin til sviss-
nesku landamæranna. 500.000
verkamenn unnu að þessum víg-
girðingum dag og nótt og þær
eru eingöngu úr steini og stáli.
Vesturveggurinn, eins og nas-
istar kalla þessar víggirðingar,
er raunverulcga þrískiftur eftir
endilöngu. Fyrsta víggirðinga-
línan liggur alveg við landa-
mærin. Sú næsta liggur eftir
fjöllunum að baki landmær-
anna og Rínarfljóti. Sú þriðja
liggur enn lengra inn i landinu
og er hún sterkust. Sumstaðar
er dýpt þessara víggirðinga alt
að 150 km., svo að þótt óvina-
her gæti brotist í gegnum fyrstu
línuna og þá aðra, þá ætti hann
þó altaf þá þriðju og sterkustu
eftir.
Víggirðingarnar
ekki í óslitinni línu.
Vesturveggurinn er Maginot-
línunni frábrugðinn í því, að
hann er ekki óslitin röð af neð-
anjarðar-virkjum. Hver hluti
Vesturveggjarins er um 800 m.
á lengd og samanstendur af
fjökla afarsterkra vigja eða
?)pill-boxes“ (pilluöskjur) eins
og Englendingar nefna þau.
Þessi virki eru útbúin með
fjölda stórra vélbyssa og 75
mm. fallbyssa, sem geta haldið
uppi geigvænlegri skotliríð á
alla, sem að sækja. Auk þess
hefir landið framundan virkj-
unum verið sléttað, svo að þar
er livergi hægt að finna skjól.
Virkin eru hygð sumpart of-
anjarðar og sumpart neðan-
jarðar. Er talið að þessi virki
þoli viku og mánaða skothrið
og’ umsátur, m. a. af þvi að þau
eru svo lílil, að erfitt er að hæfa
þau með stórum fallbyssum. En
á milli virkjanna eru afarsterk-
ar gaddavírsgirðingar og alls-
konar útbúnaður til þess að
stöðva og evðileggja brvnreiðar.
Hermannaskálar
neðanjarðar.
Að baki víggirðinganna eru
geysistórir neðanjarðar lier-
mannaskáiar úr steini, þar sem
liersveitir geta beðið eftír merki
um að hefja árás, án þess að
verða að ráði varar við skothríð-
ina ofanjarðar. í þessum skál-
um — sem eru auðvitað bæði
gas- og skotheldir —- eru upp-
hilaðir svefnklefar, flísalögð
eldhús, þvottaherbergi og
steypiböð. Langir gangar liggja
frá þessum skiálum til virkj-
anna. En dýpra í jörð eru svo
vélarými, skotfæra, og mat-
vælageymslur og viðgerðar-
verkstæði. Auk þess eru þar
auðvitað sjúkrastofur.
Fremsta röð Ve’sturveggjarins
sést greinilega frá Frakldandi,
en alllangt að baki hennar er
verið að undirhúa stæði fyrir
stórar fallbyssur. Það er ekki
enn þá búið að koma nema fá-
um fallbyssum fyrir. Þýska her-
stjórnin vill nefnilega liafa allan
lierinn — þyngstu stórskola-
deildirnar einnig, eins lireyfan-
legan og liægt er. Þess vegna
i
Alþ J®da-,ísvöi*diirinM^
Á ^igliiagaleiðiiiii .\©rðnr‘
AilaiitMliafw.
Washington — United Press.
Á hverju vori færast skipaferðir yfir norðanvert Atlantshaf
um 100 km. suður á bóginn nokkrar vikur. Það er vegna hætt-
unnar af borgarísjökunum, sem þá berast suður á bóginn meði
Pólstraumnum.
undirbýr hún fallbyssustæðin,
en hefir fallbyssumar lausar5
svo að jafnan sé hægt að flytja
þær þangað, sem þeirra er mest
jjörf. Þessar stóru fallhyssur
geta skotið inn í Frakkland,
Iangt að haki Maginot-línunnar.
Enda þótt unnið hafi verið að
Siegfried-línunni í næstum þrjú
ár, þá var það þó ekki fyrri en
fvrir ári síðan, að Hitler gaf
skipun um að hraða verkinu.
Hálf miljón manna
í vinnu.
Á einu ári hafa 12.000 sérstök
virki og „pillu-öskjur“ af ýms-
um stærðum verið fullgerð.
Meira en 1.500.000 smál. af
vélar voru notaðar við það.
Verkið var framkvæmt undir
yfirstjórn dr. Fritz Todt, sem er
vfirmaður byggingariðnaðarins
þýska. Að þessu liafa slarfað
250 þús. byggingaverkamenn,
100 þús. menn úr vinnusveitum
nasista, 85 þús. hermenn úr
verkfræðingasveitum landa-
mæraliersins og tugir þúsunda
annara verkamanna.
Strax að baki Vesturveggjar-
ins sjálfs, er loftvarnabelti, sem
er 20—65 km. á dýpt. Þar er
komið fyrir loftbelgjagirðing-
um, fjölda loftvarnabyssa, kast-
ljósa og hraðfleygra eltingar-
flugvéla.
Viggirðingarnar á austur-
landamærunum eru miklu
skemra komnar en Vesturvegg-
urinn, en nú er byrjað að vinna
að þeim af fullum krafti. Þjóð-
verjum var leyft með alþjóða-
samningi 'árið 1927, að bygg'ja
víggirðingar i nokkurri f jarlægð
frá pólslcu landamærunum. Nú
er verið að breyta þeim eftir
þörfum, svo að þær likist sem
mest Vesturveggnum, og ln-aða
þeim, því að Berlin liggur að
eins um 90 mílur eða 140—150
km. frá pólsku landamærunum.
Víggirðingarnar í Austur-
Prússlandi liggja, eins og áður
gat, i liálfhring út frá Königs-
herg, en nasistar segja, að
Austur-Prússland sé í rauninni
eilt virki. Aðalvíggirðingamar
eru um 200 km. á lengd og
styrktar af ánum Passage, Alle
og Deime, auk þéttra skóga og
mýrlenda. Næst pólsku landa-
mærunum er hin mjög sterk-
lega víggirta borg Lötzen, sem
innrásarher verður að taka, áð-
ur en hann kemst lengra inn i
landið en vegna þess hversu það
er alt votlent, þarf ekki sérlega
sterkar viggirðingar til þess að
standast allar árásir.
Það er ekkert til eins ómótstæði-
legt og smitandi og gott skap.
Charles Dickens.
Mosi brennur
á Hellisheáði.
EINKASKEYTI.
Eyrarabakka í gær.
í Eldborgarhrauni norðan
Krossfjalla og vestan Lága-
Skarðsvegar hefir síðan á
sunnudag sést reykur, sem talið
er að stafi frá mosabruna. Lík-
legt þykir,að ógætni vegfarenda
sé um að kenna. Bruninn fer
vaxandi, því að allur mosi er
nú skraufþur. Kristján.
Fjórum sinnum milli
i Vísir átti tal við fréttaritara
sinn á Norðfirði í gær og
skýrði hann blaðinu svo frá, að
Færeyingurinn Sofus Sjoveroy
sé kominn þangað frá Færeyj-
um.
Er jjetta í fjórða skifti, sem
Sjoveroy fer einn í opnum báti
milli Færeyja og íslands, en
liann ætlar að stunda fislcveiðar
, frá Norðfirði. Sjoveroy liefir
þrisvar farið frá íslandi til Fær-
eyja á bátnum, en þetta er í
fyrsta sinn, sem liann fer frá
Færeyjum til íslands. — Hann
hefir auk þess einu sinn farið
frá Noregi til Færeyja á bátn-
um.
Bræðslusíld-
araflinn.
Frh.
Mótorbátar 2 um nót:
Alda og Ilannes Hafstein 338
mál, Alda og Hrönn 617, Anna
og Bragi 944, Anna og Einar
Þveræingur 1306, Bára og Síld-
in 652, Barði og Vísir 1481,
Björgvin og Iiannes lóðs 149,
Björn Jörundsson og Hegri 85,
Eggert óg Ingólfur 1467, Kristi-
ana og Þór 1579, Erlingur I. og
Erlingur II. 1280, Freyja og
Skúli fógeti 1696, Frigg og Lag-
arfoss 1258, Fylkir og Gylljir
1421, Gísli J. Jolmsen og Veiga
1722, Gulltoppur og Iiafaldan
1308, Haki og Þór 205, Jón Stef-
ánsson og Vonin 981, Le'ifur
Eiríksson og Leifur hepni 87,
Muggur og Nanna 60-, Muninn
og Ægir 1706, Muninn og Þrá-
inn 1446, Öðinn og Ófeígur II.
1384, Reynir og Viðir 1482,
Reynir og Örninn 470, Víðir og
Villi 1153, Björg og Magni
1229, Björn og íslendingur 780,
Hilmir og Þór 583, Valþór og
Vingþór 724 mál.
Öll skipafélög, sem liafa skip
í förum yfir norðanverl Atlants-
haf, hafa komið sér upp stofn-
un sem þau nefna „Track
Agreement“, og he'fir þessi
stofnun það verk með hönd-
um, að ákveða hvaða leiðir skip
félaganna fari, þegar liætta
stafar af ís eða þ. u. 1.
Hinsvegar eru það strand-
gæsluskipin í Bandarikjunum
(Coast Guard Cutters), sem
liafa gætur á isnum og gera til-
lögur um liversu sunnarlega sé
nauðsynlegt að fara. Það eru
þrjú strandgæsluskip, sem hafa
þetta stax-f á liendi og eru þau
einu nafni nefnd „International
Ice Patrol“, senx nefna nxætti á
íslenslui „alþjóða ísvei-ði“. —
Fjórtán lönd gi-eiða reksturs-
kostnaðinn.
Margir lialda að borgarisinn
brotni af jöklunum af Græn-
landi, en það er ekki allskoslar
rétt. Flestir þeirra brotna af
skriðjökli á Nýfundnalandi og
ei*u að velkjast í sjónunx i tvö
ár, áður en l>eir lcomast svo
langt suður á bóginn, að sigl-
ingunx er hætta búin af þeim.
ísjakarnir eru mjög nxisstór-
ir og sá stærsti, sem sést liefir,
var 500 m. á lengd og 20 m. á
hæð og reiknaðist nxönnum til
að liann myndi vega 36 miljón-
ir smálesta. En þegar jakarnir
ei*u komnir út í Golfstrauminn
sjálfan, sem er 72° á F (ca. 22°
C.) lieitur, þá bráðna þeir fljót-
lega.
Meðalhæð borgai’ísjakanna
er talin 80—150 nx. og er það
því tiltölulega lágur jaki, senx
. að ofan getur, þótt lxann sé,
1 þegar alt er talið, sá stæi’sti,
sem þekkist.
Mótorbátar 3 urn nót:
Auðhjörg, Björgvin, Freyr
419 mál, Bi*agi, Kristján X.,
Skarplxéðinn 158, Einar Hjalta-
son, Frosti, Kristinn 424, Gunn-
ar Páls, Gullþór, Nói 589.
Færeysk veiðiskip:
Boðasteinur 2178, Ekliptika
2207, Guide me 185, Hem*y
Freenxan 519, Industx*y 514,
Kristianna 118, Kyrjasteinur
4378, Mjoanes 1407, Nellie 800,
Tveey Systkin 1392, Vilhelnx-
ina 1006 nxál.
Tvö af stiandgæsluskipun-f
um, sem áður getur, Ixafa hæki-
stöð sína i Halifax , Nova Scot-
ia. Eru þau 15 daga á sjó ti3
skiftist og 15 daga í höfh.
Þi’iðja skipið, sem altaf er það
sama, hefir bækistöð i St. Johns
á Nýfundnalandi og hefir áj
hendi ýnxs visindastörf í saixi-
bandi við „isgæsluna“.
Með skipunum er altaf einQ
maður, sem aldrei fer í land
allan varðtimann. Hann fer úr
einu sti*andgæsluskipinu í ann-
að úti á rúmsjó og hefir það
aðalstai’f að nxæla seltu og hita
i sjónunx, slrauixxa, rek jakanna
o. s. frv. Þetta er starf hans a
sumrin, eix á vetrunx er hanis
kennari i þessum fi*æðum viS
Harvard-háskólann.
1 sunxar heita slrandgajslu-
skipin, sem þetta starf hafa á
hendi Champlain og Chelan.
Þessi lönd greiða kostnaðinn a£
„ísgæslunni“: Banxlai'íkin, Belg-
ía, Bretland, Danmörk, Frakk-
land, Holland, Italía, Japan,
Kanada, Noi*egur, Rússland,
Spánn, Sviþjóð og ÞýskalamL
VIÐ MIÐDEGISKAFFIÐ
OG KVÖLDVERÐINN.
..
Hún: Nix skulum við tala um þig
svolitla stund.
Hann: Já, hjartað mítr'..
Hún: Jæja, hvað finst ungurra
manni eins og þér aðdáunarverS-
ast viÖ stúlku eins og mig?
*
Tvær kunningjakonur höföu ver-
ið í samkvtemi og hittust dagiim
eftir.
— Töluðuð þið um mig, þegar
eg var farin? spurði önnur.
— Nei, sagði hin, — málið var
útrætt.
*
— Sonur minn vill' verða kapp-
akstursmaður. Hvað á eg að gera?
— Vertu ekld í vegi fyrir hon-
um.
*
Frœndi: Svo þetta er barnung-
inn, ha? Svona leit eg út á hans
aldri. Af hverju er hann að skæla?
Lítil frcenka: Æ, frændi, hans
heyrði það, sem þú sagðir.
*
— Stúlkan þarna verður að. IífSa
fyrir tru sína.
— Hvernig þá?
— Hún heldur að húii' geti not—
að skó, sem eru tveimur númerurcv
of litlir fyrir hana..
steypublöxidu fóx* í þessai* vig-
girðingar og 9000 steypubiöndu- íslands og Færeyja
á opnum bát.
. ^ <7r*

GRlMUMAÐURINN.
Iíoad, en gervi mitt var ekki allskostar gott.
Sáuð þér hverjir voru í bílnunx?“
„Eixnx karlmaður.“
„Sáuð þér framan í hann?“
Maud Silver hættti að prjóna sem snöggvast.
„Hann var með dökk bílstjóra-gleraugu.“
„Það var leitt, að þér skylduð ekki sjá hann
svo vel, að þér gætuð lýst honunx. En það er
ekkert við þessu að gei*a.“
„Eg náði númerinu af hílnunx.”
„Það hefi eg lika. Jaffray keypti lxann á föstu-
daginn var.“
„Keypti Jaffray hann?“, spurði Charles
undrandi.
„Ilann keypti hann fi*á Hogsion & Cornhill.
Hann greiddi andvirðið með seðlum og fór með
bílinn á laugardag í hílagejTnslu við Fulham
Road.“
Chax-les vai*ð ygldur á svip.
„Jaffray sótti hann, en einhver annar ólc bíln-
unx eftir Great West Road og tók Jaffray með
þar kl. 11 um kvöldið. —“
„Það veit eg vel. Jaffi’ay hefir skilið bílinn
einlivei-sstaðar eftir og eigandinn gengið að
honum þar.“
„Hver er eigandinn?“
„Eg vildi, að l>ér hefðuð séð fx*aman í hann.“
„Þér vitið þá ekki hver hann er?“
„Nei. Eg veit það eklri. En eg lxefi núnxerin
a seðlunum. Það gæti verið stoð í því.“
Hún þagði snöggvast.
„Hafið þér ekkert mér að segja, lierra
Moray ?“
„Nei,“ sagði Charles, „en eg þarf að spyrja
yður nokkurra spurninga — aðallega um þjón-
aiia í liúsi Standings heitins.“
„Nokkurn sérstakan?“
„William — aðallega.“
Maud Silver leit senx snöggvast í brúnu bók-
„Eg liefi skrifað hér eitthvað unx þjónana.
Yfirþjónmnn heitír Pullen.“
„Hversu lengi hefir bann vex*ið þjónn þarna
í húsinu?“
„Nokkurar vikur að eins. Eg var í þann veg-
inn að fi*æða yður á þvi, að ekkert af starfsfólk-
inu hefir verið þar nenxa nolckurar vikur, að
undantekinni ráðskonunni fi*ú Long og dóttur
hennar, sem er yfir-þerna. Húsið var lokað alt
sumarið. Ungfrú Standing var ei’lendis ásamt
frú Beauschamp. Standing var ekki heima. Frú
Long og dóttir hennar sjá unx húsið og frú Long
réði þjónustufólk, þegar Standing vai* heima.
Hann var lxeinxa lnálfan september og það var
búist við lionum aftur i október. Alt starfsfólk-
ið var ráðið i september. Yður er jxetta alt
ljóst?“
„Vissulega.“
„Pullen er þá yfir-þjónn. Mér er kunnugt um
að liann var áðúr lijá lafði Perringlianx á sveit-
arsetri lxennar í Daleshire.“
Dálítið lióstakjöltur kom frá Maud Silver.
„Lafði Perringham var lieppin, að þvi leyti,
að ekki vax* brotist inn til hennar árið sem leið,
en innbi*ot voru tið þax* i nágrenninu.“
„Innbrot?“
„Eg hélt, að þér hefðuð Iesið um þau í Ixlöð-
xnxUm. Það var brotist inn í flest stói’hýsi þar
um slóðir. Gönxlum silfurmunum var stolið frá
Dale Leston, og það liafðist ekki upp á þvi.
Kingmore-perlunum var stolið. En Iafði Pert-
ingham varð ekki fyrir neinu tjóni. Pullen var
stai*fsnxaður liennar í missei’i.Þar áður var liann
í Skotlandi lijá herra Mackay. Munið þér eftír
St. Andrade-innbrotinu?“
„Eg hefi verið úti í Iönduixi' — fjarri nxenn-
ingunni.“
St. Andrade er brasilianskux* miljönaeígandi
— þ. e. a. s. hann auðgaðst f Bi*asiliu. Kona
baixns átti hálsmen úr safirum — lxinnm feg-
urstu, sem til eru, að þvi er sagt er. Hálsmenifna
var stolið Jxegar St.Andrade vai* i skotbúð í fimm
milna fjai'lægð frá búsi Mackays. Exx það var
lcomið að þjófinum óvörum, lxann komst undt-
an á flótta, en misti hálsmenið og fanst það."
„Eg fex* að skilja,“ sagði Charles — „Ixaldið
áfx*am.“
..Svo eru tveir aði*ir þjónax*. Fredericik
Smith, heiðai’Iegur nxaður, sonur ökumanns.
Komið sér vel. Þriggja ára stai*f. Hinn Ixeitír
William Cole. Hann vax* i þrjá mánuði hjá frii
slíkt nú. Hann 6r laglegi’i. Hann lxefir grá augxe
og liann vei*ður svo rómantískur á svipxnn, þeg-
ar hann grettir sig — en hann er ekki alveg ein -•
liár og Archie. Arclxie eT 5 fet 11% ogsegxr, a'Y
ef liann lxefði fengið strangt uppeldi og veriði
kent að segja sannleikann, myndi hann sefgja,
að hann væi*i sex fet. Hann hefir blá auga, eia