Vísir - 27.09.1939, Síða 2

2
VlSIR
Miðvikudaginn 27. sept. 1939.
KNÚTUR ARNGRÍMSSON:
ír§ka ferðafélag:ið.
Tillaga um ferðamál okkar ?

VESTAST Á CLARE-SKAGANUM
eru þessir sjávarhamrar. Molier-hamrarnir svonefndu. Gæti
ekki þessi mynd að mestu leyti verið frá íslandi?
Við O’Connell-stræti, eina
fjölförnustu og skraullegustu
götu Dublinhorgar, má lesa eft-
irfarandi orð, letruð stórum
stöfum á eina húshliðina: „The
frish Tourist Association“, og
])arna eru stórir gluggar, þar
sem myndir frá fjarlægustu
stöðum frlands eru settar til
sýnis, leiðarvísar fyrir ferða-
menn, bæluu' um frland, og þar
má stundum lesa með lýstum
stöfum orðin: „See íreland
first!“ Þetta eru aðalstöðvar
írska ferðafélagsins, sem er nú
hin síðustu ár að vinna feiki-
lega eftirtektarvert starf í þágu
ferðamála írska lýðveldisins.
Eg hafði í liyggju að ferðast
með sem ódýrustu móti svo
víða um írland, sem timi ynn-
ist til, og gekk því þarna inn til
að leita mér upplýsinga um hitt
og þetta, er snerti staði, sem
mér lék hugur á að koma til,
og um það, hvernig ferðamögu-
leikar væm í ýmsum héruðum
landsins, sem eg hafði fengið
hugmynd um, að væru vænleg
til fróðleiks. Þarna inni í ekki
ýkjastórri skrifstofu voru all-
margir menn við afgreiðslu og
höfðu nóg að gera, því fólk
streymdi þar látlaust út og inn.
Samt komst eg þar fljótlega í
samband við rösklegan, ungan
mann, sem var fyrr en varði
farinn að snúast í kringum mig
og lagði sig í líma við að svara
öllu mínu kvabbi. Eftir nokkrar
mínútur sat eg þar við borð með
heilan Iilaða framan við mig af
stuttum og Ijósum lýsingum
allra þeirra staða, sem eg liafði
spurt um, stórt vegakort yfir
írland, þar sem allar vegalengd-
ir eru tilgreindar í enskum míl-
um og auk þess nærri 300 blað-
síðna bók, sem er almennur
leiðarvísir fyrir þá, er ferðast
um írland, að ógleymdri skrá
yfir gistihús í liverri einustu
borg og bæ í landinu, þar sem
getið er um verð á næturgreiða
og máltíðum, um þau þægindi,
sem fyrir eru á hverjum stað,
um fólksfjölda í hverri borg og
bæ, alt niður í 3—400 manna
þorp. Nú, og allar þessar bók-
mentir voru ókeypis frá félag-
inu, nema að eins stærsta bókin,
sú upp á 300 blaðsíðurnar, en
hún kostaði þó ekki nema einn
shilling, og var það auðsjáan-
lega ekkert verð á svo stórri
bók, sem þar að auki var með
mörgum myndum.
Þar sem eg vissi nú ekki,
nema þessi skrifstofa stæði á
einhvern hátt í því sambandi við
járnbrautarfélög eða útgerð-
armenif Iangferðabifreiða og
ætti þannig einhverra liags-
muna að gæta gagnvart hverj-
um einstökum ferðamanni, kom
eg því fljótlega að, að ætlun
olckar hjónanna væri að fara
þessar ferðir á reiðhjóli. En það
hafði ekki önnur áhrif en þau,
að menn þarna á skrifstofunni ,
virtust hafa ennþá meiri áhuga
fyrir því, að leysa sem best úr
öllum spurningum okkar. Og
þegar við svo fórum út til þess
að geta lesið þessar bókmentir í
næði heima í leiguherbergi okk-
ar, þá vorum við beðin að koma
aftur, ef ennþá kynni að vera
eitthvað, sem hægt væri fyrir
okkur að gera.
Við hjóluðum um írland tví-
vegis hafanna á milli og með
talsverðum krókum og útúrdúr-
um, samtals nærri 360 enslcar
mílur, eða sem svarar 580 km.,
og það kom aldrei fyrir á allri
þeirri leið, að neitt af því, sem
okkur var sagt á skrifstofu
ferðafélagsins, eða þeim upp-
lýsingum, sem standa í leiðar-
vísum þess, stæði ekki alveg ná-
kvæmlega lieima. Og þegar við
komum svo aftur til Dublin, og
eg spurðist þarna á skrifstof-
unni fyrir um ýmsar tölur, er
snerta írland, atvinnuvegi þess
og viðskifti og almennan þjóð-
arhag, þá sendu þeir með mér
mann út um borgina til þess að
leita uppi i bókaverslunum sem
hentugastar og ódýrastar skýrsl-
ur, þar sem þessar tölur væru
sýndar.
Þeiiy sem lesa nú ]>essar lín-
ur minnugir þess svo að segja
algilda félagslega lögmáls, að
öll fyrirhöfn skuli greidd með
annari fyrirliöfn, t. d. þeirri að
fara ofan í vasa sinn eftir pen-
ingi, — en hann er i rauninni
ekkert annað, en einskonar
niðursoðin eða samanþjöppuð
fyrirhöfn, — þá kunna þeir að
vilja spyrja: Hvernig stendur á
því, að skrifstofa írska ferðafé-
lagsins getur verið eins og út-
spýtt hundskinn fyrir hvern
sem er, án þess að taka nokkuð
fyrir það? Og einmitt þessi
spurning kom upp hjá mér og
varð til þess, að eg aflaði mér
ýmissa upplýsinga um írska
ferðafélagið og ferðamál fra,
sem eg hefi gaman af, að segja
frá.
frska ferðafélagið hafði starf-
að árum saman, sem samtök
þeirra manna á írlandi, sem
liöfðu yndi af að ferðast um
landið sitt og áhuga fyrir þvi,
að aðrir gerðu það líka. Útþrá
frans er margviðurkend söguleg
staðreynd. Hún er ein af orsök-
um þess, að utan írlands eru
fleiri frar, en þeir sem heima
búa*. Og það er ekki ólíklegt,
að þetta félag hafi í fyrstu, selt
sér það mark að gera sitt til að
stöðva útstreymi fólks úr land-
inu með því að hvetja það til að
„sjá írland fyrst“ eins og enn
eru einkunnarorð þess. Svo get
eg liugsað mér, að margt hafi
verið skylt með þessu félagi og
Ferðafélagi íslands, sem vel
mætti taka sér einkunnarorðin:
Sjá ísland fyrst.
En eflir stofnun írska frírík-
isins tóku stjórnarvöldin þar að
hugleiða hvað hægt væri að gera
til þess að örfa ferðamanna-
straum til landsins. Það mál var
rætt í þinginu, og niðurstaðan
varð sú, að fela írska ferðafé-
laginu allar framkvæmdir i
* Aðrar orsakir, sem liggja
til þessa, eru sögulegar og póli-
tiskar og snerta ekki þetta mál.
Höf.
ferðamálum, þ. e. a. s. auglýs-
ingastarfsemi, útgáfu leiðarvísa,
skipulagningu samgöngutækja
og allskonar fyrirgreiðslu fyrir
fei'ðamönnum og eftirlit með
gististöðum og annað það fleira,
er að þessum málum laixt. Lög
unx þetta voru svo afgreidd
1925 og enn viðtækari lög, er 6
ára reynsla var fengin árið
1931.
Þessu fylgdi svo nokkur opin-
ber styi'kur til félagsins, sem er
, þó mestur gi-eiddur úr sjóði ein-
stakra sýslna og borga, sem sér-
staklega njóta góðs af ferða-
mönnurn. Fjöldi gistihúsa og
sanxgöngufyi'irtækja leggur fé-
laginu einnig nokkurn styrk, þó
ekki meiri, en sem svarar aug-
lýsingakostnaði þeim, er slík
fyrirtæki yi'ðxx livort sexxi er að
greiða einhverjum öði'xxm aug-
lýsanda. Hér á í hlut þjóð, sem
telur 2 nxilj. 966 þús. og getur
þá læpast talist há upplxæðin
sem félagið hefir haft árlega til
xunráða. Hún hefir ekld fai'ið
yfir 18 þús. pund. En með þetta
fé hefir írska ferðafélagið farið
svo lipui'lega, að ferðaskilyrðin
á Irlandi mega teljast í mjög
sæmilegu lagi miðað við mörg
önnur lönd. Og dæixxið sem eg
tók af mínunx eigin viðskiftuxxi
við það, ætti að geta sýnt að því
hefir tekist, þrátt fyrir sínar
lágxx tekjur að koixia á lxjá sér
stai’fsháttunx, sem eru aðkoxxxu-
mönnum afar lxexitugir, og eg
vil segja nxeii'a: Félagið vix’ðist
koixxa nxeð opimx faðnxinn íxxóti
ganganda og gesti í fullu sanx-
ræixii við þá lipui'ð og viðixxóts-
hlýju, senx mér sýndist vera
nxjög algeixg á íi'landi.
Og það sýnir sig, að írum
hefir í’eynst þetta fyi'irkoixiulag
vel, og nxarka eg það m. a. á
þvi, að nú hyggst írska þingið
að stíga nýtt spor á sömu bi’aut
í ferðamáluixi sínum. Nú hefir
legið fyrir írska þinginu frum-
varp unx axxkinn fjárstyrk til
ferðaixiála, og er taknxai’kið með
honum að lcoma írlandi í tölu
þeirra landa er best kunna nú
að sjá ferðamönnum fyrir góð-
um skilyrðum, eins og t. d.
Þýskaland, Ítalía og Sviss.
Ferðamálixx eiga exxn sem
fyrr, að vera í höndum írska
ferðafélagsins, en því til aðstoð-
ar leggxir iðnaðar- og viðskifta-
xxiálai’áðuneytið til 5 manna
nefnd, skipaða víðförulum og
fróðum mönnum og er þeim nú
falið, -— í samstarfi við stjórn
fei'ðafélagsins — að gera þessa
starfsemi alla víðtækax'i. Ætlar
ríkið nú að veita 45 ])ús. pund
áidega í þessu skyni og síðan
snxiátt og smátt lán til ýnxsx-a
einstakx'a framkvæmda, alt að
60 þús. pundum.
Sú nýbreytni, senx nú á að
taka upp er í stuttu máli þessi:
I fyrsta lagi á að auglýsa Ir-
land meira erlendis. Séi'staklega
hefir þótt skorta fé til að aug-
lýsa írland i Bandaríkjum
Noi’ðxii'-Ameríku. Þykir þeim
blóðugt, Irunum, að af 178 nxilj.
punda, senx Bandaríkjamenxx
evða í ferðir erlendis á hvei'ju
ári, skuli ekki nema V2 miljón
hafa verið eytt á Irlandi.
I öðru lagi er mjög rætt unx
það, að skapa fátækara fólki,
bæði í landinu sjálfu og frá öðr-
um löndum viðunandi skilyrði
til að ferðast xuxx íx'lantl. Þar í
landi, eins og raunar aixxxar-
staðar á Bi’etlaixdseyjuxxx má
segja, að þeiixx, er gistingu
selja, eða mat, liafi yfirleitt
haldist uppi að selja íxxeð upp-
sprengdu verði. Þvi til sanxaxx-
burðar má xxefixa Þýskaland.
Þar er liægt að fá viðunandi
gistingxx fyrir 2.50 ixxöi'k og
kaupa sér tvær góðar máltíðir
á dag fyrir álíka upphæð. En
það, senx þar fæst þannig fyrir
5 íxiörk, er örðugt að fá á Bi'et-
landseyjunx fyrir minna en
7—10 shillings. Og í smáþoi'p-
uxxx Þýskalands er oft hægt að
fá gistingu fyrir 1—1.50 mörk,
að því svo ógleymdu að ungt
„sportfóIk“ getur gist á æsku-
lýðslieixxxilum nxeð lxverfandi
litluixx tilkostnaði. Á Englandi
þykir liið háa gistihúsa- og nxat-
söluvex'ð svo sjálfsagður hlutui’,
að ekki er við því lireyft svo
vitað sé, enda gildir i þvi landi
lengstuxxx í'eglan: „Gott er, það
sem gott var“. Eix írar eru farn-
ir að sjá, að þetta verður að
breytast. Þeir vilja gefa verka-
fólki, félitlu ungu fólki og
mentamönnum, innlenduxn og
erlenduixx, senx best tækifæri til
að ferðast uixx laixdið og þeir
sjá, að það tekst ekki nxeðaxx all-
ir verða að sæta lxinunx gömlu
„hótelprísununx“. Ríkið hefir
því í Iij'ggju, að veita fei'ðafé-
laginu lán til að i'eisa æskulýðs-
heimili eftir þýskri fyrirnxynd
senx víðast í landinu. Þar á fólki,
sem fei'ðasl á hjóluxxi, gangandi
eða hvernig sem því annars
hentar, að vei'a mögulegt að
gista, áix þess að vera neytt til
að kaupa alt með „upp-
sprengdu“ verði. Með því að
liita þar sitl te sjálft og smyrja
sjálft sitl brauð á það að geta
fengið fyi'ir eilt penny, það senx
mi er selt á shilling, svo laus-
leg hlutföll séu nefnd. Einnig á
að reisa gististaði, eða dvalar-
heimkynni fyrir verkafólk og
annað lágtekjufólk, sem nú á að
fá vissa frídaga nxeð fullu kaupi
á Iiverju ári. Hafa írar þar einn-
ig Þýskaland til liliðsjónar og
það í-isavei'k, sem félagið „Kraft
dui’ch Freude“ hefir unnið þar
í landi í þá átt, að veita fátæk-
ai'a fólkinu skilyi'ði til að njóta
frídaga, sér til gagns og hx-ess-
ingar.
Á þessu stigi standa nú fei'ða-
mál íra og er á ýnxsan liátt
ganxan að sjá livaða leið þeir
liafa valið. En þarna, eins og
endranær í útlöndum, varð
nxér Inxgsað heim. Irland er
fagurt land á marga lund, og
því skal ekki neitað, að þangað
liafa ferðamemx margt að
sækja. Exx gaman þótti nxér að
því, að þau héruðin þar, senx
nxest eru tlásönxuð, vegna nátt-
úrufegurðar, eru einmitt liér-
uðin, senx lielst nxinna á Island,
—• fjallahéruðin í vestri íxxeð
sæbröttunx ströndunx, lágvöxn-
unx gróðri, tröllslegum samleik
útskaga og útliafs, og tæru lang-
skygnu lofli. Og eg liugsaði:
Hversu miklu meira mundu
þeir, sem til Irlaixds sækja, njóta
af hinu saixxa á Islaixdi, — landi,
sexxx þeir vita fæstir, að sé til. —
Ferðanxannaland getur Island
orðið, og það getur orðið lífs-
möguleiki fyi'ir nokkurn liluta
þjóðarinnar, senx við megum
ekki vannxeta. En það er óend-
anlega lítið gert til þess að aug-
lýsa landið. I 6 löndum, þar sem
eg leit víðast livar eitthvað í
glugga ferðaski’ifstofanna, sá
eg hvergi íxeitt, sem xninti á ís-
land, nema í glugga Cook’s í
Liverpool og Hull og það lítinn
pésa, sem er unx öll 5 Norðui’-
löndin, og Cook’s hefir gefið út.
Af 101 blaðsíðunx pésans eru
6 helgaðar íslaixdi. Mixxna getur
það ekki vei'ið.
íslenska ríkið liefir rekið
ferðaskrifstofu og landkynning
arstarfsemi, en er ekki árangur
þess enn þá hverfandi lítill? Eg
er lxræddur um, að flestir, sem
til þekkja eitthvað ex’lendis, séu
íxxér saixxxxiála um, að svo sé.
Hafa þó hæfileikamemx að þess-
um málum unnið og talsverðu
verið til kostað. Ef til vill veld-
ur fyi'ii’komulagið lxér einhverju
urn. -— En íxiætti það Iiugsast,
að við gætuixi lært eittlivað af
írum á þessu sviði? Hér hefir
nú árum saman starfað félags-
skapur þeirra, er unna ferða-
lögum og hafa áhuga fyrir því
að auka fei’ðalög í landinu og
gera þau á allan hátt greiðari.
Þella félag' er nú þegar oi'ðið
geysi fjöhnent, og eftir það
liggur mikið og myndai'legt
verk, héraðslýsingar vandaðar
og fróðlegar í Árbókinni, sælu-
hús á fjöllum uppi o. fl. o. fl.
senx alkumxugt er, og óþarft
upp að telja. Þetta er ópólitískt
félag og nýtur ahnenns trausts
og vinsælda, — Ferðafélag ís-
lands.
Það hefir til þessa eingöngu
fengist við ferðir Isleixdinga í
landinu sjálfu, en aflað sér á þvi
sviði víðtækrar og dýi'ixxætrar
reynslu. Væri það xxú ekki ráð,
að ríkið fæli Fei'ðafélagi Is-
lands öll ferðamálin í hendur,
gæfi því kost á að halda uppi
ferðaskrifstofu 'fyrir jafnt er-
lenda senx innlenda fei'ðanxenn,
annast auglýsingastai'fsemina i
útlöndum og taka að sér í heild
það starf á Islandi, senx írska
ferðafélagið er látið aixnast á
íi'landi, að svo miklu leyti sexxi
ekki á eitt við hér og annað
þar? Eg tel víst, að Ferðafélag
íslands eigi á að skipa flestum
hæfustu kröftunum lil þess að
vinna þetta verk og það hefir
margra ára reynslu i, að skipu-
leggja þessa krafta til livers og
eins, sem að þessu nxiáli lýtur,
og þá reynslu tel eg í'étt að íxota
ekki síður á ])ví sviði sem að út-
löndum veit, en gagnvart ferð-
um okkar sjálfra hér heinxa.
Öll lönd eru á ferðamanna-
veiðum og fiska ýnxs á lítið
íxiei'kilega beitu, miðað við alt
það, sem ísland liefir að bjóða.
Þania nxá Island ekki vera aftur
úr. Það á það ekki skilið, og
I þjóðin hefir ekki efni á því. Eg
hefi bent þarxxa á líklega leið
til þess að koma fjöri í þessi
mál og eg tel míixum tilgangi
náð, ef einhverjir vildu virða
j liana fyrir sér, sýna fi'am á, að
I hún sé ekki fær, ef svo er, en
nota liana ella.
Herskipafloti
stórveldanna 1
árslok 1938.
a — S 0 '2 g 0 £0 O w Lítil orustuskip 5—10 þ. í, Flugvéla- skip
Bretland .... 22 74 11
Bandarikin .. 17 38 6
Japan 9 35 7
Frakkland ... 9 19 4
ítalía 8 19
Þýskaland ... 7 13 2
Þessar tölur eru teknar eftir
„Daily Mail Year Book 1939“.
Hér eru að eins tekin stæi'stu
skip hverrar þjóðar, en svo el'u
ýmsar gerðir af skipum senx til
flotanna teljast, svo sem torpe-
dobátar, tundurduflaveiðax’ar o.
fl. Tölur þessar eru ekki alveg
áreiðaulegar, sökum þess að síð-
ustu árin liafa surnar þjóðir far-
ið dult með hei’skipasmíði sína.
Tala kafbáta hverrar þjóðar er
mjög á huldu og því ekki tekin
xxxeð hér. Ókumxugt er uixx hei’-
skipaflota Rússa.
HITLER OG FYLGDARLIÐ HANS hefir flogið í stórri flugvél til vigvallanna. — Myndin er
tekin-er Hitler stígur út úr flugvélinni. —