Vísir - 14.11.1939, Blaðsíða 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Ri; ístjórnarskrifstofur:
í’élagsprentsmiðjan (3. hæð).
29. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
Reykjavík, þriðjudaginn 14. nóvember 1939. 263. tbl.
„Rússar hafa ekki enn sett
Finnum úrslitakosti“.
Finsku samningamennirnir lagðir af stað heimleiðis.
Rússap bera fpam nýjap og
víötækari kröfup.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Finsku samningamennirnir lögðu af stað frá
Moskva í gærkveldi, að því er tilkynt var í
finskum fregnum og blöð hvarvetna birtu
fregnir um brottförina. Voru viðstaddir, er þeir Paasi-
kivi og Tanner lögðu af stað ásamt aðstoðarmönnum
sínum, sendiherrar Noregs, DanmerkurogSvíþjóðar,og
aðstoðarembættismenn rússneskir. í Moskva hefir enn
ekki verið birt nein tilkynning um brottförina, símar
fréttaritari United Press í morgun.
Erkko untanríldsmálaráðherra Finnlands sagði í fyrrakvöld,
að ef finsku samningamennirnir yrði ekki búnir að fá tilkynn-
ingu frá sovét-stjórnínni um framhaldsfund fyrir kvöldið i gær,
hefði þeir fengið fyrirskipanir Um að halda heimleiðis. Þessa
tilkynningu frá sovét-stórninni, sem hálft í hvoru var búist við,
kom ekki, og var þá hrottförin ákveðin.
Erkko.sagði ennfremur um þetta, að það væri undir kring-
umstæðunum við hrottförina komið, livort svo yrði litið á, að
samkomulagsumleitanirnar hefði farið út um þúfur, eða þeim
yrði haldið áfram. Mundi verða beðið eftir skýrslu finsku samn-
ingamannanna og kemur finska þingið saman til þess að hlýða
á hana og ræða hana.
, Rússar halda áfram ásökunum sínum i garð Finna. Koma
nýjar og nýjar ásakanir fram. Enn er hamrað á því, að Finnar
hafi sent miklu meira hð til Kareliulandamæranna en þeir geri
Undir vanalegum kringumstæðum, en seinustu ásakanirnar eru
þær, að Finnar hafi stöðvað útsendingar mikilvægra veður-
skeyta, og liafi það leitt af sér mikil vandræði á Leningradsvæð-
inu, og orsakað, að ekki var hægt að gera ráðstafanir i tæka tið
varnar gegn vatnavöxtum. Segja Rússar, að hvirfilvindur á
Finnlandsflóa hafi valdið flóðbylgju, en Finnar ekkert tilkynt
um hættuna.
Segir i fregnum Rússa um þetta, að Leningrad sé
í hættu vegna valnavaxta, og kenna Finnum um. —
FINSKA ÞINGIÐ
KEMUR SAMAN.
1 fregnum frá Helsingfors
segh’, að þingið muni verða
kvatt saman til þess að hlýða á
skýrslu Paasikiivi og Tanners.
Erko hefir svarað fyrir-
spurn um það, hvort Rússar
hafi sett Finnum úrslitakosti,
með þessum orðum:
„EKKI ENN ÞÁ.“
VOPNUÐ INNRÁS?
Þrátt fyrir það, að svo er nú
komið, að samkomulagsumleit-
anir eru nú komnar í strand, og
algerlega óvíst livort þær verða
teknar upp á ný, og að lialdið er
uppi stöðugum árásum á Finn-
land í rússneskum hlöðum, gera
Finnar tæplega ráð fyrir því, að
Rússar muni ráðast inn í Finn-
land.
En Finnar eru við því húnir,
sem gerast kann, og það hefir
ekki verið slakað á neinum var-
úðarráðs töf un um.
HINAR AUKNU
KRÖFUR RÚSSA.
Kröfur Rússa um land eða
réttindi til aðseturs með flota
eða flugflota nyrst í Finnlandi, J
vekja mikla atliygli. Finnar eiga i
sem kunnugt er að eins örmjóa |
ræmu lands við Norður-lshaf,
gegnt Norður-Noregi. Þetta
land, sem Rússar liafa nú auga-
stað á, er ákaflega mikilvægt
fyrir Finna, því að höfnin, sem
þeir eiga þar, frýs aldrei, en
liinsvegar frjósa allar hafnir
þeirra við Eystrasalt í vetrar- ’
hörkum. Hernaðarlegt gildi hef-
ir og höfn þeirra í Petsamo
mjög mikið, vegna aðflutninga
á sjó, og viðskiftalegt gildi
vegna timburflutnings o. fl. Það
sem Finnar nú leggja sérstaka
álierslu á að vekja athygli á, er
að Rússar sjálfir samþyktu að
Finnar fengju umræddan að-
gang að Norður-íshafinu með
samningum um sjálfstæði og
landamæri Finnlands 1920.
Fjársöfnun sú, sem fram fer
í Noregi handa Rauða krossi
Finnlands, hefir gengið svo vel,
að eins dæmi má heita. Hafa
þegar safnast 120.000 krónur.
Samskotalistar liggja frammi i
öllum bæjum og bygðum lands-
ins. NRP—FB.
.MlíMfari
i íriði vestur yfir haf.
EINKASKEYTI frá UnitedPress
Farminum úr „City of FIinl“
hefir nú verið skipað upp í
Bergen og er húist við, að skip-
ið leggi af stað þá og þegar.
Menn óttuðust, að Þjóðverj-
ar myndi láta herskip gera til-
raun til þess að taka skipið og
flytja það til þýskrar hafnar,
en það er ekkert að óltast i þvi
efni, að því er seinustu fregnir
herma, því að utanríkismála-
ráðuneytið í Washington til-
kynnir, að þýska stjórnin hafi
fallist á, að skipið fari ferða
sinna í friði.
Hagsmunír Breta
í Norður-Kína.
Treysta þeir Japönum
til að gæta þeirra?
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Fregnin um að Bx-etar ætli að
kalla heinx alt herlið sitt frá
Norður-Kína, nema það, seixi
þeir nauðsynlega þurfa, til þess
að vera á verði yfir eignurn
breskra manna, hefir vakið
mikla athygli i Japan, og þykir
japönskum hlöðunx þetta bera
vitni um breytt og bætt viðhorf
gagnvart Kína.
Blaðið Niclii-Nichi segir, að
af þessu sé Ijóst, að Bretar ætli
sér að treysta þvi, að Japanir
gæti breskra hagsmuna í Norð-
ur-Kina.
lltvarp§ræða
Win§ton
Clnirdiill’s.
Winston Churclxill flotamála-
ráðhera Bi'etlands flutti út-
varpsræðu i fyrrakvöld um
stríðið og var hvassorður að
vanda.
Hann sagði, að það sem um
væri barist væi’i fi-elsi og fram-
tíð Evi'ópxxþjóðanna, ef ekki
tækist að sigrast á nasismanum
myndi allar þjóðir álfunnar
búa við kúgun, en ef banda-
menn sigruðu yrði þær frelsis
aðnjótandi og öryggis. Menn
yrði að horfast í augxi við þetta
alvax-lega viðhorf.
Churchill kvaðst ekki vilja
vei-a um of bjartsýnn, en því
lengur sem liði því betri ætti að-
staða bandaixianna að verða. —
NRP—FB.
Mesti ísbrjótur
Norðurlanda.
Kolanám á Spitzbergen.
Samkonxulagsumleitanir eru
byrjaðar um smíði á stæi’sta ís-
brjót Noi'ðxxrlanda. Á lxann að
verða um 3000—4000 smálestir
að stærð og verður notaður við
Svalbarða og Norðúr-Noreg og
Noi'ður-Finnland. I honum
verða 6000—7000 hestafla vélar.
Tilboð nxxinxi vei'ða lögð fx-anx
um það bil og norska Stói'þing-
ið kemur saman.
Kolanámufélagið á Spitzberg-
en ætlar að láta vinna 400.000
til 500.000 smálestir af kolum
á Spitzbergen í nánustu framtíð.
NRP—FB.
Knattspyrnufclagið Víkingur.
Munið að leikfimisæfingar fyrir
Meistara- og I. flokk eru byrjaðar
og fara frarn í íþróttaskóla Garð-
ars, Laugaveg iC, á þriðjudögum
og föstudögum. kl. g—io.
GOÐAFOSS KOM MEÐ
FULLFERMI AÐ VESTAN.
E.s. Goðafoss er nýkominn
að vestan með fullfermi af
vörum, aðallega matvörú,
timbri til fiskkassagerðar o.
fl. — Engir farþegar voru á
skipinu, en nokkrir farþegar
verða á Dettifossi.
Vísir hefir aflað sér upp-
lýsinga um vörurnar í Goða-
fossi, en skipið flutti hingað:
Um 350 smálestir af sylcri,
100 smál. af lxveiti, 55 snxál.
af haframjöli, 120 sinál. af
smjörlíkisolíum, 44 smál. af
smux'ningsolíxi og 94 „stand-
arda“ af timbi'i o. m. fl.
50 ára afmæli
lýðveldisins
Brasilíu.
Einkaskeyti frá U.P.
London, í morgun.
í dag er afarmikið um há-
tíðahöld um gervalla Brasilíu,
vegna þess að í dag eru 50 ár
liðin síðan Pedro II. keisari var
rekinn frá völdum og lýðveldið
stofnað.
Aðal hátíðahöldin fax-a auð-
vitað fi'am í höfuðborginni Rio
xle Janeii'o, og heldur forsetinn,
Getulio Vargas x-æðu i útvax-p
til þjóðarinnar. Ræðu hans
verður að likindum endui'varp-
að í flestöllum öðrum ríkjum
S.-Amex'iku.
Bandaríkin heiðrá Brasilíu
með þvi að senda þangað 7
sprengjuflugvélar af stæi'stu
gerð. Vegur liver þeirra 22%
smál. og Bandríkjamenn kalla
þær „flying fortresses“ (fljúg-
andi virki) vegna þess, hversu
vel þær eru vopnurn búnar.
Átta nxanna áliöfn er í hverri
flugvél.
Flugsveitin lagði upp frá
Langley-hei'flugvellinum við
Wasliington þ. 10. þ. m. og
flaug unx Miami, Panama,
Lima í Peru og Asuncion í
Pai-aguay.
(Þetta erxx flugvélar af sömu
gerð og voru sendar i vináttu-
heimsókn til Argentínxi i febrú-
ar 1938. Þær geta flogið 4800
km. án þess að taka bensín og
lxafa rúml. 400 km. hraða.
Vængjahaf þeirra er 105 fet.
Flugleiðin, senx farin er frá
New York til Rio er 6500 km.).
Siiiya;!-
tilraunir.
Við tollleit, sem gerð var á
mánudag í b/v Gulltoppi, er
liann konx liingað frá útlöndum,
fundu tollvei-ðir m. a. vandlega
ÞÝSKUR SIGUR. — Þessi nxynd sýnií þýska hermenn vera
að athuga flakið af breskri hernaðarflugvél, sem skotin hefir
verið niður innan víglínu Þjóðvei'ja. —- Myndin er svo óskýr,
vegna þess að liún var send símleiðis frá Þýskalandi.
Þýsku skipi sökt
fyrir Vestfjöröum.
Var á lcid frá ^iiðiir-AmcriIín og'
setlaði að koiuast aiorðnr fy rir.
S. 1. sunnudagskvöld sendi þýskt skip staít um 40 sjómílur
út af Vestfjörðum frá sér neyðarskeyti og heyrðust þau á loft-
skeytastöðinni hér sem svo gerði skipum aðvart.
í neyðarskeyti hins þýska skips var sagt, að verið vœri að
sökkva skipinu og væri skipsmenn komnir í bátana.
Skip þetta lxét Parana, 5900
smálestii’, frá Ilanxborg. Er tal- I
ið, að það liafi verið á leið frá j
Suður-Ameríku, og liafi ætlað
að komast norður fyrir Island
og svo suður með Noregs-
ströndum. Er talið, að mörg
þýslc skip liafi farið þessa Ieið,
en hre'sku herskipin eru farin
að liafa strangai’a eftii'lit á þess-
ari leið, að því er virðist.
Eftir fregnum frá Vestfjörð-
um að dæma mun það liafa ver-
ið tundurspillir, sem sökti hinu
þýska skipi. Sást til herskipsins
fi'á Dýrafii'ði.
Frá.ýmsum stöðum á Vest-
fjörðum sáust kastljós fi'á her-
skipi á sunnudagskvöld og skot-
hvellir heyi'ðust.
Engar fregnir hafa hoi'ist
unx, að skipsbátarnir hafi náð
landi og er mjög líklegt, að hin-
ir þýsku skipsmenn liafi verið
teknir upp í herskipið.
falið 173 metra af kai'lmanns-
fataefnunx, eða senx svarar efni
í um 50 karlmannafatnaði.
Þá fundu tollvei'ðir í e/s
Goðafoss, er liann kom hingað
síðast frá útlöndum, 1800 ciga-
rettur. Að meðtöldxxnx þessum
cigarettunx hefir tolleftirlitið
hér í Reykjavík, það senx af er
þessu ári, fundið við tollrann-
sóknir 50 þús. cigarettur, sem
gerðar hafa verið upptækar
handa ríkissjóði.
Saltfiskssalan.
00.000 pakkar
seklir til Npáiiar
Saltfisksalan hefir gengið
greiðlega á þessu ári, og vei’ð
það, senx fyi'ir fiskinn hefir
fengist er nxjög sæmilegt.
Unx það leyti, sem blaðið var
að fara í vélar barst því sú
fi'egn, senx mun liafa við rök að
styðjast, að Samband islenskx’a
fiskframleiðenda væri í þann
veginn að ganga frá sölu á
60.000 pökkum til Spánar, og
væri verðið eftir atvikum mjög
sæmilegt.
Hin nýja bók Krist-
manns Guðmundss.
Fyrir skönxmu síðan kom út
í Danmöi’ku liin nýja bók
Kristnxanns Guðmundssonar,
Gyðjan og uxinn. Ilefir hún
hlotið ágæta dóma og m. a.
sagt, að engum nútímahöfundi
á Norðurlöndum væri ætlandi
að fara nxeð jafn viðtækt efni.
Eitt blaðið segir um Krist-
mann, að hann hafi nxeð þessari
siðustu bók skipað sér í röð
liinna ágætustu í'ilhöfunda og
kallar hann „hinn norræna
Zola“.