Vísir - 22.11.1939, Blaðsíða 2

I VÍSIR
DAOBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Iíristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Ilveifisgiitu 12
(GengiS inn frá Ingólfsstrœii)
Símar: 2834, 3400, 4578 og 5377.
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Lýðræði innan
stéttarfélaga.
OMMÚNISTAR hafa undan-
farið setið á rökstólum, og
hefir það verið látið lieita svo,
að ýms félög verkamanna væru
þar að verki, og hygðust að
brjótast undan ofurvaldi Al-
þýðusambandsins og eignast
nýtt samband, þar sem allir
væru jafn réttháir.
Nú er það að vísu svo, að
mjög hefir þótt á það skorta
við val manna á hið nýja sam-
bandsþing að jafnrétti væri
trygt, og mörg af þeim félög-
um, sem tilkynt hafa þátttöku
sína í hinu upprennandi sam-
bandi liafa þegar með því brot-
ið einföldustu lýðræðisreglur
innan síns félagsskapar,
Sem dæmi þessa mætti nefna
aðfarirnar i Sveinafélagi múr-
ara liér í bænum, þar sem Guð-
jón Benediktsson hefir foryst-
una, en mætti þó ætla að fult
jafnrélti væri trygt þar sem svo
háttskrifaður kommúnisti á í
hlut. f félagsskap þessum munu
vera liðlega eitt hundrað með-
limir, en samþykt var að fé-
lagið tæki þátt í stofnun sam-
bandsins nieð 19 atkv. gegn 7,
eftir að 10—20 menn voru
gengnir af fundi i mótmæla-
skyni og fundurinn í rauninni
í fullri upplausn.
Það eitt nægði þó ekki að
þessi 19 manna kommúnista-
klíka réði ein ráðum 105 manna
er ákvörðunin var tekin, held-
ur varð hún einnig að þver-
brjóta félagssamþyktirnar til
þess að þvinga fram þessar of-
beldisfullu ráðstafanir. Svo var
mál með vexti, að inn í félags-
samþyktirnar hafði i upphafi
slæðst svohljóðandi ákvæði:
„Félagið getur hvenær sem er
gengið í samband við önnur iðn-
aðarfélög, utan lands eða inn-
an, þó því aðeins að % félags-
manna séu því samþykkir.“ —
Þetta ákvæði, sem virðist vera
það Ijóst, að það geti tæplega
valdið deilum, var túlkað þann-
ig, að það „að ganga í sam-
band“ og að „stofna samband“
væri tvent ólíkt, og til þess að
stofna slíkt samband með öðr-
um félögum þyrfti ekki nema
samþykt, sem fram næði að
ganga með einföldum meiri-
hluta á einum fundi.
Svipaðar voru aðfarirnar í
Sveinafélagi rafvirkja, en þar
eru íelagsmenn um 70. Á fundi
þeim, sem ákvörðunina tók um
það, að félagið skyldi taka þátt
í stofnun sambandsins, mættu
25 menn, og fór atkvæða-
greiðsla þannig, að 13 greiddu
atkvæði með því að félagið tæki
þátt í stofnun sambandsins, 10
atkv. voru á móti, en tveir sátu
hjá.
Þessi tvö dæmi, sem hér hafa
verið tilfærð gefa nokkuð
glögga hugmynd um starfsað-
ferðir kommúnista, lýðræðisást
þeirra og jafnréttistilfinningu í
þeim félagsskap, sem þeir liafa
aðstöðu til að beita sér í. Þessi
dæmi sanna einnig hversu frá-
leitt það væri að sjálfstæðis-
menn innan verkalýðsfélaganna
ættu nokkur mök við kommún-
ista innan liins nýja sambands
jjeirra, og væri það í rauninni
að fara úr öskunni i eldinn. —
Sjálfstæðismenn liljóta að
I standa fast vi<S pá kröfu, að
| fylsti réttur sé trygður innan fé-
laganna sjálfra, og ennfremur
verður að krefjast þess, að
menn séu ekki neyddir til að
greiða skatta og skyldur til ann-
ara stjórnmálaflökka en þeir
vilja styðja, en öll likindi eru
til að slík misbeiting eigi sér
stað innan samtaka hinna
kommúnistisku félaga éngu
síður en hinna socialistisku.
Fari svo, að sjálfstæðismenn
fái ekki komið því lil leiðar á
Alþingi því er nú situr, að
tryggilegri lagasetningu verði á
komið um verlcalýðsmálin,
hlýtur að reka að því, að þeir
stofni eigin verkalýðssamtök,
þannig að þeir geti haldið sjálf-
ir á sínum hagsmunamálum,
eftir því sem ástæða gefst til.
Með því móti yrði starfsemi og
hagsmunasamtök verkamanna
þrískift eftir stjórnmálaflokk-
um og af þvi myndi leiða
margskyns óhagræði, eii að því
eiga sjálfstæðismenn ekki sök-
ina heldur ofbeldisflokkarnir
tveir, sem þeir hafa undanfar-
ið átt í höggi við í viðleitni sinni
að vernda hin sjálfsögðustu
mannréttindi.
Aðalfundur
Heimdallar.
Aðalfundur „Heimdallar“, fé-
lags ungra sjálfstæðismanna,
var haldinn í gærkvöldi i Varð-
arhúsinu. — Rætt var um þegn-
skap og þegnskylduyinnu, i
sambandi við frumvarp það,
sem nú liggur fyrir Alþingi.
Frummælandi var Sigurður
Bjarnason stud. jur. frá Vigur,
og hélt fróðlegt erindi, og gerði
góða grein fyrir því. Auk hans
tók til máls Gunnar Thorodd-
sen. — Eftirfarandi tillaga var
samþykt með öllum greiddum
atkvæðum:
„Heimdallur, félag ungra
sjálfstæðismanna í Reykjavík,
telur hugmyndina um þegn-
skylduvinnu ungra manna,
Iieppilegt spor til þess að ráða
fram úr atvinnuleysi ungra
manna, uppeldismálum og að-
kallandi verklegum fram-
lcvæmdum. Telur félagið frum-
varj) það, er nú liggur fyrir Al-
þingi um almenna vinnuskóla,
stefna í rétta átt, og skorar á Al-
þingi að samþykkja það.“
Ný stjórn.
Að þessu loknu fór fram
stjórnarkosning. Formaður var
kjörinn einróma Jóhann Haf-
stein cand. jur., með margföldu
lófaklappi. Meðstjórnendur: Iv-
ar Guðmundsson (endurkos-
inn), Jón Halldórsson, Guð-
mundur Bl. Guðmundsson og
Einar Ingimundarson. I vara-
sljórn: Eggert Jónsson, Lúðvig
Hjálmtýsson, Lárus Guðbjarts-
son og Vilberg Hermannsson.
Endurskoðendur voru endur-
kosnir Björn Snæbjörnsson og
Þórir Kjartansson. Gunnar
Thoroddsen lét af formensku
félagsins, vegna ýmsra örðug-
leika, eftir að vera búinn að
vera formaður síðan 1935. Hon-
um var þakkað starfið, með því
að rísa úr sætum og honum
vottað traust með dynjandi lófa-
klappi.
Farsóttir og manndauði
í Reykjavík vikuna 22.—28. okt.
(í svigum tölur næstu viku á und-
an) : Hálsbólga 63 (45). Kvefsótt
125 (m). Gigtsótt o (1). Iðra-
kvef 25 (26). Kveflungnabólga 4
(4) . Taksótt o (1). Munnangur o
(5) . Ristill o (1). Kossageit o (4).
Hlaupabóla 3 (1). Heimakoma 1
(1). Mannslát 5 (7). Landlæknis-
skrifstofan. (FB.).

BókhaldsskylcLan og
smáatvinnurekendur,
Eftir Halldór Sigíússon skattstjóra.
Með bókhaldslögunum nýju, sem öðluðust gildi um síðast-
liðin áramót, er atvinnurekendum yfirleitt gert að skyldu að
færa bækur sínar eftir reglum tvöfaldrar bókfærslu. Ennfrem-
ur eru í Iögunum ýms önnur ákvæði, sem eru til muna strang-
ari og í mörgu frábrugðin þeim lagafyrirmælum, sem áður
hafa gilt um reikningsfærslu, og bókhaldsskyldan gerð miklu
víðtækari heldur en áður var. Brot gegn ákvæðum laganna
varða sektum, alt að 1000 kr., og missi atvinnurekstrarleyfis,
eða fangelsi ef miklar sakir eru.
Skaltstofu Reykjavíkur hefir
verið falið að hafa eftirlit með
framkvæmd bókhaldslaganna i
Reykjavík, í umboði lögreglu-
stjóra. Til undirhúnings þessu
eftirliti hafa verið send fyrir-
spurnaeyðublöð til allra þeirra,
sem taldir hafa verið bókhalds-
skyldir, og þeir heðnir að gera
þannig grein fyrir bókhaldi
sínu.
Meginþorrinn af skýrslunum
hefir nú borist skattstofunni og
má eftir alvikum telja, að menn
hafi yfirleitt hrugðist vel við og
útfylt skýrsluformin eftir þvi
sem efni stóðu til. Þó eru þeir
allmargir, sem engri greinar-
gei-ð hafa skilað, og liggur bein-
ast við, að líta á það sem játn-
ingu um ófullnægjandi bók-
liald, þótt enn liafi engar sér-
stakar ráðstafanir verið gerðar
í því sambandi.
Athugun á hókhaldsskýrslun-
um hefir leitt það i ljós, að
meirihluti þeirra, sem skýrslur
hafa gefið, eða meira en helm-
ingur allra bókhaldsskyldra at-
vinnurekenda í bænum, hefir
eigi enn breylt bókhaldinu i
það horf, að ákvæðum laganna
sé fullnægt. Má þar greina milli
þriggja aðalflokka. í fyrsta lagi
eru þeir, sem að vísu færa tvö-
falt bókhald, en á ýmsan liátt i
ósamræmi við lögin. í öðrum
flokknum eru þeir, sem færa
meira eða minna fullnægjandi
einfalt bókhald. Og í þriðja
flokki má telja þá, sem hafa
svo lélegt . reikningsliald, að
varla getur talist til bókfærslu.
í þessu sambandi skal vakin
athygli á þvi, að auk annara
sekta og viðurlaga, sem bók-
haldslögin ákveða, er svo fyrir
mælt i 17. gr. laganna, að „reyn-
ist bókhaldið eigi lögum þess-
um samkvæmt , má ákveða
lilutaðeiganda dagsektir, alt að
kr. 25,00, uns hann hefir komið
því í lag.“
Seklarákvæðum laganna lief-
ir hingað til ekki verið beitt og
fjölda atvinnurekenda í bænum
þannig lilíft við fjárútlátum.
Þótti sanngjarnt að mönnum
yrði veittur ársfrestur lil þess
að koma í kring þeim breyting-
um og endurbótum á bókliakl-
inu, sem lögin krefjast. En þeir,
sem eigi hafa komið bókfærslu
sinni í viðunandi horf frá næstu
áramótum, mega búast við, að
þeim verði sett aðhald í því
efni.
Undanfarna mánuði liafa
mörg fyrirtæki hér í bæ, smá
og stór, sótt um margvíslegar
undanþágur frá bókhaldslögun-
um, ýmist um leyfi til þess að
færa einfalt bókhald eða vikja
á ýmsan liátt frá ákvæðum um
tvöfalda bókfærslu o. s. frv. —
IJafa þessi fyrirtæki tilheyrt
flestum tegundum framleiðslu,
iðnaðar- og verslunarrekstrar í
hænum. Margir liafa sótt mál
þetta allfast, sumir hverjir talið
sig lítt megnuga þess að bera
aukinn kostnað, og um ýmsa
þeirra vitað, að þeir hafa vand-
að til hókfærslu sinnar, þótt hún
sé eigi nú að öllu lögum sam-
kvæmt, — og finst þeim gæta
óþarfa vantrausts eða tortrygni
í sinn garð, ineð því að binda
þá við bókstaf laganna. Vegna
þess að eigi er unt að verða við
þessum undanþágubeiðnum
nema að litlu leyti, og þá varla
nema um stundarsakir, skal
gerð nokkur grein fyrir þeirri
afstöðu.
Aðalerfiðleikarnir, sem und-
anþágunum fylgja, eru fólgnir
í því að draga talonörkin milli
þeirra, sem undanþágu geta
lilotið, og liinna, sem synja
skal. Mörgum finst eklcert geta
verið því til fyrirstöðu, að ýms-
um smáum atvinnurekendum
og jafnvel einhverjum flokkum
fyrirtækja, sem hafa fáþættan
rekstur og einföld viðskifti, sé
heimilað að færa einfalt bók-
hald eða vikja frá lögunum á
annan hátt. En þegar einu sinni
er gengið nokkuð að ráði inn á
þá braut, að veita undanþágu
frá lögunum í einhverri mynd,
hvort sem er einstökum fyrir-
tækjum eða vissum atvinnu-
greinum, skapast margskonar
fordæmi, sem óteljandi nýir að-
ilar, meira og minna skyld fyr-
irtæki eða liliðstæðar atvinnu-
greinar, geta lialdið sér að. Ef
vel á að vera, þyrfti bókhalds-
eflirlitið, þ. e. skattstofan, að
kynna sér til hlítar og meta i
hverju einstöku tilfelli ástæður
aðila, og ákveða hvað réttmætt
væri eða verjandi í samanburði
við aðrar undanþágur og gagn-
vart hinum, sem synjað hefði
verið. Auk þess mætti eigi lcyfa
þeim, sem undanþágur fá, al-
veg óbundnar liendur um það,
hve langt þeir megi víkja frá
ákvæði laganna, heldur yrði
oftast að setja hlutaðeigendum
bindandi reglur til þess að girða
fyrir misnotkun.
Þá kemur til greina hve bók-
haldsform fyrirtækja hlýtur að
vera breytilegt. Atvinnurekend-
ur yfirleitt, jafnvel innan sömu
atvinnugreinar, haga sjaldan
reikningsfærslu sinni að öllu á
sama liált, lieldur er formið
lagað og sniðið eftir eðli og
þörfum livers atvinnurekstrar.
En af því leiðir óhjákvæmilega
að undanþáguheimildir og þær
reglur, sem mönnum eru settar
í því sambandi, geta sjaldnast
haft alment gildi, heldur verð-
ur að miða þær við sérástæður
í hvert skifti, eða hjá hverjum
einstökum aðila. Myndi slikt
vakla miklum glundroða og ó-
samræmi í framkvæmd laganna
og torvelda alt eftirlit.
Þeir alvinnurekendur, sem
ennþá færa einfalt bókhald,
mega því yfirleitt búast við að
þeir komist ekki hjá því að
breyta bókhaldinu um næstu
áramót. En sá ótti, sem orðið
hefir vart við hjá mörgum smá-
atvinnurelcendum, um að tvö-
falt hókhald verði þeim miklu
þyngra í vöfum og kostnaðar-
samara heldur en það reikn-
ingshald, sem þeir hafa nú, mun
oftast vera ástæðulitill, ef rétt
er að farið. IJjá öllum þorra
smáatvinnurekenda eru . við-
skiftin svo fáhreylt, að bók-
færslan þarf eklci að vera marg-
brotin, hvað sem bókhaldskerf-
inu líður. Til þess að geta fært
tvöfalt bókhald hjá fleslum
smáfyrirtækjum, er það ekki
skilyrði að iðnaðarmaðurinn,
smásalinn o. s. frv., eða aðstoð-
armenn þeirra við reiknings-
haldið, læri tvöfalt bókhald yf-
irleitt, heldur aðeins fáeinar
undirstöðureglur og þær færslu-
aðferðir, sem eru nauðsynlegar
og viðeigandi hjá hverjum ein-
stökum.
Hjá flestum liinna smærri
fyrirtækja ætti málið að geta
orðið viðunanlega leyst á eftir-
farandi liátt: Atvinnurekand-
inn fær sér til aðstoðar endur-
skoðanda eða vanan hókhald-
ara lil þess að koma breyting-
unni á. Þessi aðstoðarmaður
kynnir sér rekstur aðila og bók-
íærsluþarfir, ákveður i samráði
við hann það reikningsform,
sem hæfilegast þykir, og velur
hentugar bækur. Aðstoðarmað-
urinn (endurskoðandinn) færir
allar nauðsynlegar byrjunar-
færslur í bókunum og að því
loknu bókfærir hann viðskifti
fyrirlækisins yfir einhvern á-
kveðinn tíma, t. d. fyrir eina
viku, eða sýnir á annan hátt
með nokkrum innfærslum,
hvernig bókfæra skal helstu
viðskifti, sem fyrir koma. Þegar
hlutaðeigandi liefir þannig fyrir
sér þær bækur og það bók-
haldsform, sem honum hentar
best, alla nauðsynlega reikninga
ujipfærða, og auk þess fyrir-
mvndir eða sýnishorn af öllum
ven j ulegum viðskif tainnf ærsl-
um, sem fyrir kunna að koma,
ætti fæstum að verða skota-
skuld úr því að útfylla reikning-
ana áfram í sama formi, enda
þótt frábrugðið sé því, sem þeir
liafa áður vanist.
Til þess að gera mönnum
auðveldara fyrir hefir skattstof-
an samið þannig um við Félag
löggiltra endurskoðenda í Rvík,
að vissir menn, sem stjórn fé-
lagsins tilnefnir, taka að sér að
breyta bókhaldi smáfyrirtækja
í löglegt form og kenna mönn-
um að hagnýta sér það á þann
hátt, sem að framan er lýst,
gegn föstu tiltölulega mjög lágu
! gjaldi. Þeir, sem vilja notfæra
1 sér þetta, eru beðnir að snúa sér
| til formanns félagsins, hr.
I Björns E. Árnasonar endur-
j skoðanda, sem veitir frekari
upplýsingar.
Er þess fastlega vænst að
þeir, sem enn færa einfalt bók-
hald og ekki hafa gert ráðstaf-
anir til breytinga, notfæri sér
þegar í stað þá aðstoð, sem
þeim stendur bér til boða.
Með skírskotun til alls þess,
sem að framan greinir, er hér-
með skorað á alla þá bókhalds-
skylda, sem ekki hafa þegar
komið bókfærslu sinni í rétt
horf, lögum samkvæmt, að hafa
lokið því eigi síðar en um næstu
áramót.
Grein þessari er einkanlega
beint til smáatvinnurekenda og
gert ráð fyrir að stærri fyrir-
tæki þarfnist siður aðvörunar
og leiðbeininga í þessum efnum.
En til þeirra verða að sjálf-
sögðu eigi gerðar minni kröfur.
21. nóv. 1939
Halldór Sigfússon
skattstjóri.
Fyrsta þýska flugvél-
in yfir London.
Þýskri flugvél tókst í gær að
komast inn yfir úthverfi Lund-
únahorgar en var þá hrakin á
brott. Þetta er í fyrsta skifti í
styrjöldinni, sem þýsk flugvél
kemst inn yfir borgina. Engum
sprengikúlum var varpað niður.
NRP.—FB.
Alþingi.
í efri deild Alþingis urðu
allsnarpar umræður um breyt-
ingartillögu Sigurj. Á. Ólafs-
sonar við frumvarp fjárliags-
nefndar um skatt- og útsvars-
greiðslu af stríðsiáhættuþóknun.
1 frumv. er farið frain á, að
stríðsáhættuþóknanir, sem um
hefir verið samið af ýmsum fé-
lögum hérlendum, skuli að
liálfu leyti vera undanþegnar
tekjuskatti og tekjuútsvari.
Nú flytur Sigurj. Á. Ólafsson
breytingartill. við þetta frv., er
gcngur í þá átt, að öll stríðs-
áhættuþóknun sjómanna verði
skattfrjáls.
Bernharð Stefánsson lýsti af-
slöðu fjárliagsn. lil hrtt. Hann
kvað alla vera sammála um
áhættu sjómanna og að verða
vel við óskum þeirra eftir því
sem unt væri. Þetta hefði og
hæði ríkisstjórn og fjárhagsn.
Alþingis gert, er þau flyttu þetta
frv. að fengnu samkomulagi við
alla hlutaðeigendur og þ. á. m.
sjómennina sjálfa. Hinsvegar
taldi hann það varhugavert, að
gangast inn á brtt. S. Á. Ó. þar
eð undanþágur í þessum sökum
gætu liaft ýmsar óþægilegar af-
leiðingar i för með sér. Það
væru til fleiri áhættustörf sem
unnin væru í þjóðfélaginu okk-
ar, og ef einum væru gefin sér-
stölc hlunnindi, gætu hinir kraf-
ist þeii;ia jafnframt og með
svijiuðum rétti. Það mætti m. a.
minnast á störf lækna og hjúkr-
unarfólks á drejisóttartimum.
Það hefði aldrei komið til tals,
að þetta fólk fengi áhættuþókn-
un og því síður undanþágu frá
skattgreiðslu. Þetta fólk gerði
sína skyldu og legði sig í lífs-
hættu án þess að krefjast sér-
stakrar aukaþóknunar eða
hlunninda.
Auk Sigurj. og Bernh. töluðu
þeir Brynjólfur Bjarnason og
Magnús Jónsson. Kjárninn í
ræðu Brynjólfs var á þá leið, að
það væri ástæðulaust að standa
gegn brtt. um afnám skatts af
áhættuþóknun sjómanna, þegar
bæði ýms útgerðarfélög og eins
vinningar happdrættisins væri
skattfrjáls.
Þessu svaraði Magnús Jóns-
son á þá leið, að hvorki skatt-
frelsi happdrættisvinninga né
útgerðarfélaga væri liliðstætt
skattfrelsi stríðsáhættuþóknun-
ar og kæmu þali þessu máli þar
af leiðandi ekkert við. Það væri
stofnað iil happdrættisins í
hagnaðarslcyni fyrir i-íkisstofn-
un, og sú tilslökun sem gerð
væri á skattgreiðslu Iiappdrætt-
isvinninga á því ári sem þeir
væru dregnir, væri ekki annað
en hvatning til fólks að kaupa
miðana. Sama máli væri að
gegna með ríkisverslanirnar.
Þær væru skattfrjálsar af því
að ríkissjóðurinn fengi hvort eð
væri allar tekjurnar sem inn
Látið okkur
teikna fyrir yður: Aug-
lýsingamyndir, umbúð-
ir, bókakápur og bréf-
hausa.
Austurstræti 12.
Sími: 4292 og 4878.