Vísir - 04.12.1939, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
KRÍSTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Ri; tstjórnarskrifstofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. hæð).
29. ár.
Reykjavík, mánudaginn 4. desember 1939.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
280. tbl.
BRESK LOFTÁRÁS
Á HELGOLAND.
Þýskt beitiskip eyðilagt og önnur talin
skemdL — Fimm kafbátum sökt fyrir
Þjóðverjum nýlega.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
amkvæmt tilkynningu breska flotamálaráðu-
neytisins og öðrum fregnum hafa Þjóðverjar
orðið fyrir miklu herskipatjóni að undan-
förnu. I fyrsta lagi hafa Bretar gert loftárás á Helgo-
land og gekk hún Bretum mjög að óskum, því að þeir
gátu valdið Þjóðverjum miklu tjóni, en flugvélarnar
komust heim aftur heilu og höldnu, — en í öðru lagi
hefir Bretum orðið sérstaklega vel ágengt í baráttunni
við kafbátana undangengna daga.
Tilkynning var birt í morgun um loftárásina á Helgo-
land, þar sem Þjóðverjar hafa herskipalægi og flug-
höfn. Margar, stórar sprengjuflugvélar tóku þátt í loft-
árásinni, sem virðist hafa komið Þjóðverjum allmjög
á óvænt. Við Helgoland voru tvö þýsk beitiskip og
nokkrir kafbátar. Flugmennirnir vörpuðu sprengikúl-
um á herskipin og tókst að varpa sprengikúlu beint
niður á annað beitiskipið og telja þeir það eyðlagt.
Ennfremur telja þeir sterkar líkur til, að þeir hafi hæft
önnur herskip. Skotið var af loftvarnabyssum en ekki
er getið um, að bresku flugvélarnar hafi orðið fyrir
tjóni. Ein þýsk flugvél, sem réðist til atlögu á þær
var skotin niður.
(Helgoland er eyja í Nörðursjó, 45 mílur frá minni Elbu.
iHelgoland er um 130 ekrur lands að flatarmáli. Bretar sem
fengu éyjuna af Dönum 1807 létu hana af hendi við Þýskaland
með samningi 1890. Hefir eyjan verið ramlega víggirt og má
heita að hún væi’i eitt vígi, en það var eitt ákvæði Versalasamn-
inganna, að allar víggirðingar á eyjunni skyldi teknar burtu
og var það gert. En eftir að nazistar fóru að vígbúast á ný var
liafist handa um endurvíggirðingar á Hélgolandi).
Bresk herskip hafa nýlega ráðið niðurlögum þriggja kafbáta.
Réðust breskar eftirlitsflugvélar á þýskan kafbát á Norðursjó
í gær og söktu honuin, en breskt herskip sökti kafbát við
strendur Bretlands laust fyrir helgina og þriðja kafbátnum var
nýlega sökt. Þá hefir togari frá Grimsby sökt tveimur kafbátum
við austurströnd Bretlands.
teíur deiiu
fiuna 09 Rússðti! meflterOar.
Káð þc§§ Og: þiug: koma saiuau
n. k. laugardag:.
EINKASKEYTI frá United Press.
Finska stjórnin hefir skotið deilu Finnlands og
Rússlands til Þjóðabandalagsins, með skírskotun til
11. og 15. greina sáttmála þess. Fór stjórnin fram á, að
ráð og þing bandalagsins væri kallað saman og hefir
það verið gert, og hefjast fundahöld í Genf næstkom-
andi laugardag og halda áfram á mánudag.
Það verður að svo stöddu ekki sagt hvað Þjóðabandalagið
telur sig geta gert fyi’ir Finna, en samúðin með Finnlandi er
ákaflega stei'k og ef vissa væri fyrir því, að Bandaríkin tæki
fyrir sitt lejdi svipaða stefnu, til þess að aðstoða Finna, er búist
við, að bandalagið verði ekki hikandi. Finnar gera sér a. nx. k.
vonir urn siðferðilegan stuðning Þjóðabandalagsþjóðanna og
Bandaríkjamanna og ef til vill meira.
Finnar svara orðsendingu
Roosevelts.
Roosevelt forseti seiidi sem
kunnugt er orðsendingu til ráð-
stjói’narinnar og finsku stjórn-
arinnar og óskaði eftir því, að
þær hvor um sig lofuðu að ekki
yrði gerðar loftárásir á óvíggirt-
ar borgir. Þessai’i malaleitan
svaraði Molotov svo, að Rúss-
ar hefði ekki gert og myndi ekki
gera slíkt, en Rússar hafa verið
ásakanir fyrir hrottalegar loft-
árásir á Helsingfors og fleiri
fiixskar borgir. Ennfremur fyrir
að liafa skotið á flóttamenn af
flugvélabyssunx. Hefir ameriski
sendiherrann í Helsingfors stað-
fest, að loftárásir hafi verið
gerðar á óviggirta staði og liafi
liann sjálfur vexáð vitni að.
Finnar iiafa svarað fyrii’-
spurninni svo, að þeir muni
ekki undir neinum kringum-
stæðurn gera loftárásir á óvig-
girta staði eða almenning, að
því tilskildu, að andstæðingani-
ii gæti þess stranglega, að fylgja
sönxu reglum. Geri þeir það
ekki, áskilja Finnar sér frjáls-
ar lxendur.
Stalin ákvað innrásina í
Finnland í ágúst.
Stjói’nmálafréttaritarar Lund-
unablaðanna fullyi’ða, að Stalin
bafi ákveðið innrásina i Finn-
land þegar samkomulagsum-
leitanir Breta, Frakka og Rxxssa
fóru út um þúfur. Hafa koniið
fram njjar og nxjög athyglis-
verðar upplýsingar, sem sýna,
að Rxissar vildu fá Breta og
Frakka til þess að leggja að
Finnum a'o fá flota og flughafn-
ir, en þessu neituðu Bretar og
Frakkar algerlega. Þeir vildu
ekki skei’ða réttindi og hags-
muni Finna, frekara en annara
smáþjóða, segja bresku blöðin,
en til þess að ná samningum
við Rússa félst Ilitler á, að láta
það afskiftalaust, að Rússar
kúguðu smáþjóðirnar við
Eysti-asalt til þess að verða við
kröfum þeirra.
Nýja stjórriin í Finnlandi.
Paasikiivi, annar aðalsamn-
ingamaður Finna i Moskva, á
sæti í nýju stjórninni, en hefir
ekki umráð yfir sérstakri
stjórnardeild. Finska stjórnin
hefir nú snúið sér til ráðstjórn-
arinnar fyrir milligöngu sænska
sendiherrans í Moskva, með það
fyrir augunx, að gera tilraun til
þess að samkomulagsumleitan-
ir verði teknar xxpp á ný. Alveg
er enn óvíst um áraixgurinn af
því. Óttast margir, að Rússar
nxxini aðeins vilja senxja við
Kuusinen-stjórnina, sem ræður
yfir nokkurra ferh. mílna svæði
í „aleyðu“ fyrir fi’aixxaxx aðal-
víglínu Finna.
Norðmenn, Svíar og Baixda-
rkjamenn, sem búsettir eru í
Ilelsingfors, eru íxú farnir það-
an og cr læplega einn þriðji
liluti íbúanna eftir í borginni.
Slökkviliðið
var í gær kl. 2.47 kvatt inn að
Laugavegi 53. HafÖi þar kviknaÖ
i rusli á gólfi í niiðstöðvarklefa.
Skenxdir urðu sama og engar.
TUNDURDUFLAHERNAÐURINN. ÞEGAR TERUKUNI MARU FÓRST.
Enn farast skip daglega á tundurdufluin, exx þó liefir heldur dregið úr skipatjóni af jxessum
sökunx seinustu dægur. Bæði nxun mikið af tundurduflum lxafa slitnað upp í ofviðrunum að und-
anförnu og rekið af siglingaleiðununi og svo er slætt af kappi miklu. — Myndin sýnir, er jap-
anska línuskipið Terukuni Maru fórst við Bi’etland skömmu eftir að Þjóðverjar fóru að leggja
segulmögnuðu tundurduflunxmi. Japanir hafa áskilið sér allan rétt, þegar fylstu upplýsingar erlx
fyrir hendi i málinu.
Rússar íaka eyjar og sker í
Kyrjálabofni.
Einkaskevti frá United Press. - Kaupmannahöfn í morgun.
Fi-egnir, sem bárust frá Helsingfors í moi’gun kl. 9 herma,
að engin loftárás hafi átt sér stað í gær eða nótt. Miklar fann-
koxxxur eru í Finnlandi og gei'a hernaðarlegar aðgerðir ei’fiðar
vfirleitt og mun það einnig vera vegna snjókomunnai', að rúss-
neskir flugmenn hafa ekki verið á ferðinni.
Mikill f jöldi verkamanna í Helsingfors vinnur að því að ganga
frá nýjum loftvarnabyi’gjum, en brottflutningi fólksins frá
borginni er haldið áfram.
Þjóðverjar, búsettir í Helsingfors, lögðu af stað þaðan í morg-
un á þýsku eimskipi.
Ríkisstjórnin hefir lýst yfir því að hún muni ekki hverfa frá
Helsingfors fyrr en í síðustu lög.
Erkko, fyrrverandi utanríkisnxálaráðherra, mun að líkindum
fara til Stokkhólms á morgun, en ekki hefir verið látið uppi um
erindi hans opinbexlega, en heyrst hefir að hann verði settur
sendiherra.
Rússar hafa fengið mikinn liðsafla og er búist við öflugunx
álilaupunx af hálfu þeirra á öllum vígstöðvum í dag, líka á
\ Petsamo-vígstöðvunum nyrst í Finnlandi, en Finnar náðu Pet-
! samo úr höndunx Rússa í fyrrinótt og- tóku þar fanga í hundr-
aðatali.
1 seinustu hei'naðartilkynningu Rússa segir, að rauði flotinn
hafi tekið Hágland, Lavansari, Seiskaiá og Tyreskár í Finska
flóa. Á öllunx vígstöðvum sækja Rússar fram, segir í tilkynning-
um þeirra. Á Kyrjálanesi hafa þeir sótt fram 30—40 km.
Bretar, Frakkar 09
Þjöðverjar keppa
um rnarkað í
Jugoslavíu.
Einkaskeyti frá United Press. -
Kaupmannalxöfn í morgun.
Frá Belgrad koma nú þær
fregnir, að Bretar, Frakkar og
Þjóðverjar heyji þar harða bar-
áttu, — um utanríkisverslun
Jugoslava.
Skrifstofustjóri fx-anska versl-
unai’málaráðuneytisins, Lou-
riac, seni er foi’maður sainn-
inganefndar Frakka hefir látið
svo um mælt í viðtali að bnáð-
lega muni verða undirritaðir
samningar, sem muni vei’ða
Þjóðverjum til tjóns, en þeir
hafa hingað til notið hinna
mestu vildarkjara í verslun
sinni við Jugoslava.
Sem dæmi um það, hversu
góðra kjara Þjóðverjar liafa
notið, má gela þess, að þýsk
fyrirtæki liafa haft leyfi til þess
að rækta bómull í Jugoslavíu
og flytja hana til Þýskalands,
en flylja inn í staðinn fullgerðar
iðnaðarvörur.
Dýraverndarinn,
7- tbl. 25. árs, er nýkominn út.
í ]xessu hefti er þetta efni: Hreiji-
dýr á Islandi, „Bágt er aÖ heyra
....“, Útigöngufé, Lúpa, Verö-
launakepni, Vökudraúmsýn í
skammdeginu og srnælki. í næsta
thl. Dýraverndarans verður sagt frá
merkilegri tilraun Matthíasar lækn-
is Eiarssonar um hreinkálfaldi.
VÍ8IR
EYKUfi ERLEND
SKEYTAKAUP
©
Sakir viðburðanna á meg-
inlandi Evrópu og einkunx
með tilliti til árásar Rússa á
Finna, hefir Vísir ákveðið að
fá fiamvegis aukin erlend
íréttaskeyti. Hefir skrifstofa
United Press í Kaupmanna-
höfn því hafið skeyíasending-
ar hingað, en skrifstofan í
London Ixeldur áfram að
senda jafnmikið og áður.
Fær Vísir því tvöfalt
skeytanxagn móts við það,
sem áður var.
SKÁKKEPNIN:
Vesturbæingar
báru sigur úr
býtum.
í gærkveldi fór fram skák-
kepni milli Austurbæjar og
Vesturbæjar og var teflt á 10
borðum. Svo fóru leikar að
Vesturbæingar sigruðu með 6
vinningum gegn 4.
Á hinum einstöku borðum
fóru svo Ieikar, sem nú skal
skýrt frá og eru Vesturbæing-
ar jafnan taldir á undan.
Baldur Möller vann Jón Guð-
mundsson.
Árni Snævarr tapaði fyrir E.
Gilfer.
Brynjólfur Stefánsson tapaði
fyrir Stgr. Guðmxmdssyni.
Kristján Júlíusson vann Áka
Pétui’sson.
Stui'la Pélxn’sson vann Bene-
dikt Jóliannsson.
Hafsteinn Gíslason vann Kr.
Sylveriusson.
Sæmundur Ólafsson gerði
jafntefli við Ilannes Ai'nórsson.
Óli Valdimarsson vann Han-
es Arnói’sson.
Pétur Gxiðmxmdsson vann
Guðjón Pétursson.