Vísir - 14.12.1939, Blaðsíða 2

VISIR
??ASBU9
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hveifisgötu 12
(Gengið inn frá ingólfsstræti)
Símar: 2834, 3400, 4578 og 5377,
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsniiðjan h/f.
Bygðaieyfi.
AU tíðindi liafa nýlega gerst
á Alþingi, að fram liefir
verið borið frumvarp til laga
um bygðaleyfi, og eru þeir
Magnús Jónsson og Jónas Jóns-
son flutningsmenn þess. Frum
varpið er svo hljóðandi:
„Ráðherra getur heimilað
sveitarstjórn að Ieggja hömlur
á rétt manna til að setjast að í
sveitarfélagi. Þar, sem heimild
þessari liefir verið beitt, skal
öllum óheimilt að setjast að,
nema sveitarstjórn hafi orðið
við umsókn þeirra um það.
Þeir, er sveitarstjórn synjar um
leyfi til að setjast þar að, gela
þó skotið synjuninni til þriggja
manna nefndar, sem þrír
stærstu þingflokkar tilnefna, og
hefir hún þá fullnaðarúrskurð-
arvald um, livort leyfi skuli
veitt eða ekki.
Nú tekur maður sér heimild-
arlaust aðsetur í sveitarfélagi,
er ákvæði fyrri málsgr. gilda
um, og lieldur liann þá þeirri
framfærslusveit, er hann áður
átti, en öðlast ekki framfærslu-
rétt í þeirri sveit, er hann sest
að i, enda er heimilt að flytja
hann með lögregluvaldi á veg-
um framfærslusveitar hans.
Ráðherra setur með reglu-
gerð nánari fyrirmæli um fram-
kvæmd þessara ákvæða, m. a.
um tilkynningar um búferla-
skifti, umsóknir um leyfi til að
setjast að, fresti til úrskurðunar
þeirra, málskot, viðurlög gegn
þeim, er stuðla að ólögmætum
flutningum og annað, er nauð-
synlegt er til að ákvæðin komi
að gagni. í reglugerð skal heim-
ilt að undanþiggja þá, er flytja
vilja á vegu framfærsluskyldra
vandamanna sinna, sem þess
eru umkomnir að framfæra þá.
Ákvæði greinar þessarar taka
ekki til starfsmanna ríkisins.
Fyrimæli þessi gilda til árs-
loka 1942.“
Að sjálfsögðu er ekki vitað
um framgang þessa máls, en
sennilegt má telja, að frum-
varpið verði samþylct. Formað-
ur Framsóknarflokksins, Jónas
Jónsson, hefir um langt slceið
barist fyrir þessu máli, enda
var þetta eitt af aðalstefnumál-
um hans við síðustu bæjar-
stjórnarkosningar, og má ganga
út frá því sem gefnu, að flokk-
urinn standi óskiftur honum
að baki. Hermann Jónasson
forsætisráðherra hefir þráfald-
lega vikið að þessu í ræðum
sínum og mjög hvatt til að
bygðaleyfum yrði á komið.
Eins og ástandið í fram-
færslumálunum er nú í bili,
verður því ekki á móti mælt,
að ill nauðsyn er orsök frum-
varpsins. Ýms bæjarfélög eru
svo illa leikin vegna fram-
færsluþungans, að ekki verður
lengur við unað, og ber því
nauðsyn til að stemma á að ósi.
Það er þrautreynt, að þrátt
fyrir atvinnuleysið og alla erf-
iðleika hér í höfuðstaðnum,
flykkist fólkið hingað jafnt og
þétt, þannig að við Iandauðn
liggur í sumum héruðum, og
úr því að menn hafa ekki vit
fyrir sér sjálfir í þessum efn-
um, liafa málsvarar bygðaleyf-
ishugmyndarinnar haldið því
fram, að ríkisvaldið yrði að
laka í taumana.
Því verður ekki neitað, að
frumvarp þetta er spor aftur-
ábak, en þá verður einnig liins
að gæta, að ákvæðin eru aðeins
sett til bráðabirgða, þannig að
þau eru bundin við ákveðinn
tíma. Rætist fram úr því á-
standi, sem nú er ríkjandi,
breytist framkvæmd lagasétn-
ingarinnar að sjálfsögðu, eða
fellur niður með öllu. Væri það
að sjálfsögðu æskilegast að sú
yrði raunin, og yfirleití að ein-
staklingsfrelsið yrði drepið úr
þeim dróma, sem það er nú í.
Til þess að svo megi verða, er
það fyi'sla slcilyrðið að hver ein-
staklingur öðlist á því skilning,
livert hlutverk hans er í þjóð-
félaginu, og leggi fram alla
krafta sína sér til framdráítar,
en láti sér ekki nægja hitt, að
gera kröfur til hins opinbera
um styrki til lífsframfæris. —
Ryðji slíkur skilningur sér til
rúms meðal almennings bíða
okkar betri tímar.
Tyær málverkasýningar.
Jón Þorleiísson.
.Tón Þorleifsson listmálari
hefir sýningu á verkum sínum i
vinnUstofu sinni að Blátúni.
Sýnir hann þar myndir frá því
í sumar ásamt nokkrum eldri
niyndum og er það mikið starf,
sém hann liefir afkastað á einu
sumri. Sýningin ber það með
sér að Jón Þorleifsson nær slöð-
ugt meiri festu og þroska í Iist
sinni, enda stundar liann þetta
slarf sitt með mikilli alúð og
þrauthugsar verk sín með tilliti
til listræns gildis, en lieldur um
leið sínum persónulegu einkenn-
Um. Meiri fjölbreytni gætir í
verkum bans nú en á síðustu
sýningum, þar eð hann er tek-
inn að mála mannamyndir, en
virðast þær vera meira hikandi
gerðar og formminni en lands-
lagsmyndimar. Jón málar nú
með sterkari litum en hann
gerði fyr, en virðist halda
fullu samræmi litanna og er
litameðferðin einliver hans
sterkasti þáttur — og er yfir list
hans listræn næmni (sensitivi-
tet). Jón er þýðingarmikill mál-
ari, því að hann iðkar listina
listarinnar vegna og fer ekki út
fyrir þau takmörk, sem hann
veit að Ieyfileg eru.
Reykjavík, 12. des. ’39.
Marteinn Guðmundsson.
Jón Engilberts.
Jón Engilberts listmálari Iief-
ir sýningu á verkum sinum ó
Skálholtsstíg 7 (Landshöfð-
ingjahúsinu). Sýnir liann þar
fjölda mynda en þó eru þær
allar málaðar síðustu fimm ár-
in, eða frá því að hann hvarf
héðan að lieiman, þvi hann er
einn þeirra listamanna, sem
neyðst hefir til að yfirgefa land
silt til að lifa fyrir list sína.
Sýnir Jón þar að hann hefir
ekki verið aðgjörðarlaus á þess-
um árum, þar sem hann sýnir
okkur nú býsnin öll af málverk-
um, vatnslitamyndum, graphik
og teikningum. Er þetta einhver
fjölbreyttasta sýning, sem sést
hefir liér hjá einum málara.
Jón Engilberts málar skraut-
lega (dékorativt), einnig lítur
hann stórt á hlutina, lieldur sér
fast við aðalatriðin þegar hann
byggir myndir sínar og málar
djarft, eins og gáfuðum og karl-
mannlegum málara ber að gera
og er það sterkasti þátturinn í
list lians. Veikasti þáttur sýning-
arinnar er það, sem Jón hefir
málað í sumar liér heima frá
Þingvöllum. Finn eg Jón ekki að
öllu leyti í því, sleppir hann sér
Vetrarhjálpin-:
Alls söfnuðust tæpar 6000
krónur auk fatnaðar og
matvæla.
Scfnun skátanna fyrir Vetrarhjálpina er lokið að þessu sinni
og gekk ágætlega. Af peningum komu inn í gærkveldi í Aust-
urbænum kr. 3895.88, en í fyrra kr. 2253.57, eða um 1640 kr.
meira, en samtals hefir safnast bæði þessi kveld kr. 5931.45 á
móti 3565 kr. í fyrra. Auk þess hafa matvæla- og fatnaðargjafir
í ár verið miklu meiri en í fyrra.
Þetta er glæsilegur árangur
og sannar það, sem haldið hefir
verið fram, að það mætti jafn-
an leita á náðir Reykvíkinga til
hjálpar þeim, sem eru í nauð-
um staddir.
Saumastofa Vetrarhjálpar-
innar er þegar tekin til slarfa í
Franska spítalanum og vinna
þar 22 stúlkur. Veitir ekki af
þeim liðsafla lil þess að breyta
fatnaði þeim, sem gefinn hefir
verið, því að hann nam hvorki
meira né minna en þrem bíl-
hlössum.
En það nægir ekki, að Reyk-
vikingar styrki Vetrarhjálpina
þessi tvö kvöld ein, þegar kom-
ið er heim til manna: Það verð-
ur að styrkja hana jafnt og þétt
allan tímann, sem hún starfar.
Það er ekki einungis hlutverk
liennar að veita mönnum jóla-
glaðning, he'Idur þarf hún að
geta veitt mönnum einhverja
úrlausn allan þann tíma, sem
henni er ætlað að starfa.
Stefán A. Pálsson, forstöðu-
maður Vetrarhjálparinnar, hef-
ir sagt Vísi frá því, að fólk hafi
hringt til sín á skrifstofuna og
boðist til að gefa fátækum börn-
um að borða. Höfðu tvær fjöl-
skyldur gert þetta og tekið
þannig að sér að fæða börnin
um nokkurn tíma. Þetla er nýr
þáttur í starfseminni og myndi
Vetrarhjálpinni þykja mjög
vænt um, ef fleiri vildu gera
þetta sama. Gerir það starfið
miklu auðveldara.
Alls hafa borist yfir 500
hjálparbeiðnir þessa 10 daga,
sem skrifstofan hefir verið op-
in. Þær sýna, að það nægir
hvergi að menn gefi Vetrar-
hjálpinni einu sinni þegar skát-
arnir koma í heimsókn, menn
eiga að liafa það eins og einn
góður borgari sagði við Stefán
fyrir nokkuru: -—• Eg ætla að
setja Vetrarhjálpina „á fjárlög“
hjá mér, þ. é. eg ætla henni viss-
an liluta af mánaðartekjum
mínum, sem hún fær afhentan
jafnskjótt og eg er búinn að fá
þau greidd.
Að lokum hefir Vísir verið
beðinn að þakka Reykvikingum
hina mildu hjálpfýsi sína og
skátunum fyrir hinn frábæra
dugnað, sem þeir hafa sýnt, nú
sem ávalt. — Eftir sem áður
verður tekið á móti hverskonar
gjöfum á skrifstofu Vetrar-
hjálparinnar, sími 4658, herb.
27—28 i liúsi M. R. og afgr.
Vísis.
Styrkið Vetrarhjálpina!
Baatar-
íréfftr
I.O.O.F. 5 s 12112148V2 =
E.T. 2. 9. 0
Veðrið í morgun.
1 Reykjavík o stig, heitast i gær
o, kaldast í nótt —3 st. Sólskin
í gær 0.3 st. Úrkoma 0.1 mm. Heit-
ast á landinu i morgun 2 st., á
Reykjanesi, kaldast—4 st., i Gríms-
ey. — Yfirlit: Lægð yfir hafinu
rnilli Islands og Noregs, á hægri
hreyfingu í austur. — Horfur:
Suðvesturland til Norðurlands.
Hægviðri. Víðast léttskýjað.
Farþegar
frá Kaupmannahöfn: Ástríður
Simonardóttir, Guðrún Kristins-
dóttir, Emma Cortez, Snorri Þor-
steinsson, dr. Oli Hjaltested, Lárus
Ludvigsson, Mr. Graven, Lárus
Óskarsson, Bjarni Björnsson, Pétur
Jakobsson, Árni Ólafsson, K. As-
geirsson, J. Magnússon, A. Olson,
H. Hannesson, María Konráðsdótt-
ir, Edith Olsen, Rögnvaldur G.
Johnsen, Jón Trausti Kárason,
Tryggvi Guðmundsson, R. Karls-
son, H. Guðmundsson, Lárus Ólafs-
son, Grímur Magnússon læknir,
Helga Þórðardóttir, Svava Valdi-
mars, Elín Valdimars.
Hlini kóngsson
verður leikinn á sunnudag kl. 4
í Iðnó. Aðgöngumiðar verða seld-
ir þar frá kl. 1 á morgun og er
hetra að kaupa miða í tíma, þar
sem allt seldist á mjög skömmum
tíma að síðustu sýningu. Öll börn
verða að sjá Hlitia kóngsson.
þar út úr sínu eigin listformi og
verður „Kjarvalskur“ svo sem í
myndum nr. 29 og 30. En ekki
veit eg hvað Jón meinar með
því, því óþarfi er það fyrir slík-
an málara, sem Jón er, að fara
úr sínum eigin liarn, því lista-
gáfa hans virðist vera svo á-
kveðin. Þakka eg Jóni fyrir sýn-
ingu þessa, því hún felur í sér
eitthvað af því besta og skernti-
legasta, sem sést hefir hér í
málararlistinni.
Reykjavik, 12. des. ’39.
Marteinn Guðmundsson.
Fálkinn.
Jólablaðið kemur út mjög stórt
og fjölbreytt á þriðjudagsmorgun,
en venjulegt blað kemur hinsvegar
ekki út á morgun.
Skemtifundur
Ármanns verður í Oddfellowhús-
inu í kvöld kl. 9. Til skemtunar
verður m. a. kvikmyndasýning, list-
dans og ennfremur syngur Blá-
stakkatríóið nokkur lög. Fundurinn
er aðeins fyrir félagsmenn.
Árni frá Múla
biður þess getið, að hann hafi
ekki skrifað ritdóm þann um bók-
ina María Antoinette, sem honum
er eignaður í blaðinu Bækur og
menn, sem ísafoldarprentsmiðja
gefur út.
Samkvæmiskj ólaeíni
nýkomin.
Fást saumuö fyrir gamlárskvöld.
SAUMASTOFA Guðrúnar Arngrímsdóttur.
Bankastræti 11. Sími: 2725.
Bifreiðasteðin GEYSIR
Síinar 1633 og 1216
Nýir bilar. Upphitaðir bílar.
§WHCI tUJB
að Hótel Borg laugardaginn 16. þ. m. kl. 9\/2.
Ný Swingtrot
eftir:
Ellert Sölvason
(Lolli).
„Swing’ tríoid66
Eitthvað nýtt í Swing.
ilni'íi ^igiii'joiiN
Cíeorg Jónssoii
sýna hvernig á að dansa
„Swingstep“.
Einnig:
„Að elska að kyssa“,
eftir H. Rasmus.
Bæði sungin af
Hermanni
Guðmundssyni.
Aðgöngumiðar á kr. 3.00 seldir að Hótel Borg (suð-
urdyr) frá kl. 4—7 á morgun og eftir kl. 1 á laugardag.
Lárn§ Iii^»lf§§on
(Sjálfur!!)
55
Palíii§ Stroll66
Blindrakerti
Rebekkustúkunnar nr. i, fást nú
í öllum verslunum bæjarins. Reyk-
víkíngar ættu að gleðja blinda menn
og konur, sem aldrei geta gert sér
dagamun, eins og annað fólk, með
því að kaupa þessi kerti, því að
andvirði þeirra fer til jólaglaðnings
blindra.
Draupnir,
skólablað Flensborgarskólans, hóf
göngu sína fyrir skemstu. Er þetta
hið vandaðasta blað að öllum frá-
gangi og efni. 1 því eru þessar
greinar: Ávarp, eftir Gísla Þ. Ste-
fánsson, Sjálfstæði og frelsi, eftir
Baldur, Draupnir, eftir Kristján
Eldjárn, Upp yfir fjöllin háu, eftir
Sygni, íþróttir Flensborgara, eftir
Ragnar Emilsson, Kveðja frá Nem-
endasambandi Flensborgarskólans,
Gulir fingurgómar, eftir B. A.,
Skógar, eftir Guðjón Bjarnfreðs-
son, Viðtal við þingmann, eftir a+
b, Ruslakista Flensborgara, eftir Ali
Baba & Co., o. fl. — 1 ritnefnd
eru Gísli Stefánsson, Tómas Tóm-
asson, Kristján Eldjárn, Karljónas-
son og Helga Magnúsdóttir.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.15 Dönskukensla, 2. fl.
18.45 Enskukensla, 1. fl. 19.30
Þingfréttir. 19.50 Fréttir. 20.15 Frá
útlöndum. 20.40 Útvarpshljómsveit-
in: Yms smálög.
Flugvél
er öllum drengjum kærkomin
JÓLAGJÖF.
|Jjóéalazdt
FfiTflBÚeflRINNflR
Peningagjafir til Vetrarhjálparinnar.
N. N. 10 lcr., J. G. 5 kr., Starfs-
fólk á skrifstofu Borgarstjóra 140
kr., Ása og Ingi 25 kr„ Mb. „Jón
Þorláksson 100 kr., A. E. J. 50 kr.,
N. N. 2 kr., Sæmundur Bjarnason
50 kr., Innkomið við skátasöfnun
í Vesturbænum, Miðbænum og
Skerjafirði kr. 2035.57, N. N. 10
kr., C. P. 5 kr. — Kærar þakkir.
f. h. Vetrarhjálparinnar.
Stefán A. Pálsson.
Næturlæknir:
Gísli Pálsson, Laugaveg 15, sími
2474. Næturvörður í Lyfjabúðinni
Iðunni og Reykjavíkur apóteki.
Litla bókin iiiíu
lir.8
Bækur yngstu barnanna.
Lltli grænl froskurinn
og Stjarneyg.
„Þú keniur nokkuð seint“, segir
stóra frænka.
Hætta á ferðum.
tlr.9
Töfrapípan og
Forvitna konan
og drekinn.
Eg vissi ekki, að þú kynnir að dansa.
Drekinn kom með skó prinsessunnar.
Aður komnar út:
Nr. 1
Nr. 2
Nr. 3
Nr. 4
Nr. 5
Nr. 0
Nr. 7
1
Villi og Pési.
Æfintýri Díönu litlu.
Litla káta Mýsla.
Töfrasleðinn og Bangsi
málar dagstofuna sína.
Lítill Kútur og gestir hans
Labbi Hvíta-skott og
Leit að örkinni hans Nóa.
Stubbur missir skottið og
Hrærðu í pottinum mínum.
Slglt í strand —
og fleiri sögur.
„Land framundan“.
„Brauðin sem sungu“.