Vísir - 28.01.1941, Blaðsíða 2

VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstrœti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Ríkislánið.
J GÆR hófst sala á skulda-
bréfum ríkissjóðs í 5 milljón
króna láni þvi, er fjármálaráðu-
neytið hefir nýlega boðið út, og
varið skal til greiðslu erlendra
skulda.
Ilið innlenda lán verður end-
urgreilt á 25 árum, með jöfn-
unx árlegum afborgunum, eftir
útdrætti, er notarius publicus
framkvæmir í júlímánuði næst.
um á undan gjalddaga, en hann
- er ákveðinn 1. janúar ár hvert.
Rikið hefir áskilið sér rétt til
að greiða lánið upp að fullu, eða-
þann hluta þess, er því þóknast,
hinn 1. janúar 1952, eða á'ein-
hverjum gjalddaga úr því.
Yexlir skuldabréfanna hafa
verið ákveðnir 4%% p. a., og
greiðast þeir eftir á, á sama
gjalddaga og afborganir gegn
afhendingu vaxtamiða.
Hið erlenda lán, sem unnt er
að segja upp og greiða, var tek-
ið í Bretlandi árið 1930, en þá
var gengi íslenzki’ar krónu mið-
að við sterlingspund 22.15, en
nú mun pundið vera skráð á kr.
26.22, og er því hér um veru-
legan gengismun að ræða rík-
inu í óhag. Það hefði því kunn-
að að sýnast álitamál, hvort
ekki hefði verið heppilegt fyrir
ríkið að bíða með að segja láni
þessu upp, þar til gengið yrði
hagstæðara, — en lánhxu verður
að segja upp fyrir 1. maí og
fellur það þá í gjalddaga liinn
1. nóv. Iiið sama ár, — en þá
koma tvö ati’iði til greina, sem
þung eru á metunum, og munu
hafa ráðið úrslitum í þvi efni
hvort lánið skyldi boðið út nii
eða ekki.
Svo sem kunnugt er liefir
safnast liá fjárhæð í pundum
í Bretlandi á hendur íslenzkra
útflytjenda, og ekki er unnt að
fullyrða neitt um hvenær hægt
vei-ður að yfi rfæra þá upphæð,
en einn þáttur í slíkri yfir-
færsíu yrði lángreiðsla rikísins,
sem myndi nema um 13 mill-
jónum króna, þótt nú séu ekki
boðnar út nema 5 milljónir kr.
Hitt atriðið, sem einnig vegur
nokkuð á metunurfi, er að ríkið
greiðir 5%% vexti p. a. af hinu
brezka láni, en innlenda lánið
er boðið út með 4%% vöxtum
p. a. Við þetta sparast ríkinu
nokkur vaxtagreiðsla, er gerir
gengismuninn ekki jafn tilfinn-
anlegan og ella.
Um það munu hafa Verið
skiptar slcoðanir, hvort vextir
þeir, er greiddir verða af lxinu
inlenda Iáni, og ákveðnir hafa
verið 4%% P- a., séu ekki of
liáir, og er þá skirskotað lil að
innlánsvextir bankanna séu nú
miklu lægi’i, og fari þó lækk-
andi. Er enginn vafi á því að
í’íkisskuldabréfin eru að öllu
samanlögðu li-yggustu verð-
bréfin, sem nú eru fáanleg, og
auk þess hafa þau þann kost að
þessu sinni, að þau eru til
skemmri tíma en önnur sam-
bærileg verðbréf, og mun það
út af fyrir sig hvetja sparifjár-
eigendur til kaupanna. Vaxta-
fjárhæð bréfanna mun þó verða
mesta hvatningin fyrir spari-
fjáreigendur til kaupa á bréfun.
um og er því lítill vafi á að það
hefir vei’ið hyggileg í’áðstöfun
að livei’fa ekki að því ráði, að
ákveða vextina lægri, eins og
sakir standa.
Hitt er einnig auðsælt, að ef
rikið hyggst að greiða hið
brezlca lán upp að fullu, verður
það að bjóða út nýtt lán lil
greiðslu þess, og ef svo stefnir
þá, sem horfir nú, verða vextir
af slíku láni, sem síðar kann að
verða lekið, vafalaust nokkru
lægri en vextir þeir, sem ákveð-
ið hefir verið að greiða af þess-
um bréfum.
Þess er að vænta, að spari-
fjáreigendur bregðist vel við
lánsútboði þessu, þannig að
unnt verði að greiða fyrir yfir-
fæi’slu þess fjár, er nú liggur
vaxtalaust hjá erlendum bönk-
um. Engu fé er betur varið en
því, sem fest er í tryggum verð-
bi’éfum, og sem um leið eflir
þjóðarliaginn til mikilla mun'a,
og greiðir fyrir auknum og nýj.
um framkvæmdum ríkis og ein.
staklinga.
Dagsbrúnarmenn!
Listi Sjálfstæðismanna og óháðra
er A-listi. — X A.
Verkfall hafið í
Stykkishólmi.
Engin lausn hér.
Verkfall er nú hafið í Stykk-
ishólmi, hjá Sigurði Ágústssyni
og kaupfélaginu. Hefir verk-
lýðsfélagið skotið máli sínu til
Alþýðusambandsins og Sigurð-
ur til Vinnuveitendafélagsins,
en kaupfélagið héfir falið S. I.
S. að semja fyrir sig.
í verkfallinu hjá kaupfélag-
inu á Hvammstanga hefir ekk-
ert gei’zt. Báðir aðilar deilunn-
ar hafa, sem kunnugt er, skotið
máli sínu hingað suður.
Sáttasemjari hélt fund m,eð
loftskeytamönnum á togara-
flotanum — ekki kaupskipum
— í gær. Stóðu fundahöld all-
an daginn með Iitlum hvíldum,
og var lokið kl. 11 síðd., en þá
höfðu engar sættir náðst. Sátta-
nefndin hefir ekki hætt tilraun.
um í þessari deilu.
Þá var haldinn í gær fyi’sti
viðræðufundurinn milli stýri-
manna á kaupskipum og skipa-
félagaiina.
í deilu stúlkna í veitingahús-
um og hárgreiðslusveina gei’izt
ekkert. .
..IIvlii MéðM.
Á síðasta fundi bæjarráðs, s.l.
föstudag, Var lagt fram bréf frá
Rannsóknarstofu Háskólans,
þar sem borin er fram rnjög
eftirtektarverð tillaga.
Gerir Rannsóknarstofan það
að tillögu sinni, að gex-ðar vei’ði
ráðstafanir til þess að hafa til
taks „hvítt blóð“ (plasma), til
að dæla í fólk, sem kynni að
verða fyrir áföllum, ef lil hern-
aðaraðgerða kæmi liér í bænum.
Bæjarráð samþykkti fyrir
sitt leyti, að vei’ja allt að 10
þús. kr. af loflvax’nafé í þessu
skyni.
Bærinn vlll
leig ja „I»«r66 *
Bæjarráð hefir haft á prjón-
unum að undanförnu ráðagerð
um að taka á leigu varðskipið
„Þór“ og að verja hagnaðinum
af rekstri skipsins til þess að
lækka fiskverðið í bænum.
Tilkynnti borgarstjóri forsæt.
isi-áðherra ályktanir bæjarráðs
um þetta efni 21. þ. m., en þeg-
ar bæjarráð hélt fund á föstu-
daginn, liafði ráðlierrann ekki
svarað þeini tilmælum, sem fól-
ust í ályktuninni.
Á fundinum á föstudag sam-
Ólafur J. Ólafsson:
lllBðFBii lija Alþýðu
lilaðiifiii §pring:ur.
Grein sú, sení Axel Guð-
mundsson, varaform. á lista
sjálfstæðisverkamaiína og ó-
háðra verkalýðssinna við
stjórnarkosningu í Dagsbrún,
reit í dagbl. Vísi 21. þ. m. kom
einkennilega sárt við hjarta Al-
þýðuflokksins.
Daginn eftir birti Alþbl.
skammagrein, þar sem það aug-
lýsir, að Alþýðufl. stefni Axel
fyrir ummæli hans um Alþýðu-
flokkinn.
Þeir sem eru litið kunnugir
starfsemi Alþýðufl. gætu liugs-
að að þessi ummæli Axels, sem
flokkiyn tekur svo sárt, væru
á þá leið að flokkurinn hefði
nema þá við útreikning skýrsln-
anna. Við Sigurð mætti kann-
ast við í þeim lióp, en föður-
nafnið lians, Tómasson, muna
menn ekki að liafa lieyrt.
Cð cS bo >
a bD a '> , 60 k- ca B 75, C cs E
Q W & Jj Oj
Sunnud. 28. júlí 18 18
Mánud. 29. júlí 10 4 4 18
Þriðjud. 30 júlí 10 4 5 19
Miðv.d. 31. júlí 10 4 10 24
Fimtud. 1. ág. 10 4 2 16
Föstud. 2. ág. 10 2 12
Laugard. 3. ág. 10 10
Ivlst alls 60 18 31*)109
Bréfið var undirrilað af allri
stjórninni en það undarlega
skeður að nokkru eftir að bréfið
var sent, fara fulltrúar Alþýðu-
flokksins í stjórninni að kvarta
yfir því við samverkamenn sína
þar, að þeir liafi leikið þarna
vondan leik og jafnvel gert
stóra vitleysu með því að skrifa
undir þettað bréf. Má af því
marka heilindi þeirra í starfinu.
Allt þetta sýnir, sem reyndar
var vitað áður, að Alþýðufl. er
ekki treystandi til neins góðs
innan Dagsbrúnar eða verka-
lýðssamtakanna.
Því setja verkamenn X við
A-listann.
Hátíðahöld sjálfstæð-
ismanna á AkureyrL
Akureyri í gær.
Sjálfstæðisfélögin á Akureyri
liéldu sameiginlega Þorrahátíð
í samkomuhúsinu á laugardags-
kvöld. Hófst hún með kaffi-
drykkju.
Baldvin Ryel stjórnaði sam-
komunni. Skemmtiatriði voru:
Einsöngur: Guðrún Þorsteins-
dóttir; Kvennatersett, gaman-
leikur úr bæjarlifinu.
Til máls tóku: Sig. Hlíðar
alþm., Sig. Eggerz bæjarfógeti,
Lárus Thorarensen kaupm. og
Jakob Pétursson ritstjóri. —
Dansað var á eftir.
Samkoman var vel sótt og
fór ágætlega frani, enda voru
allir ánægðir yfir henni.
Hreinviðri og logn er hér
daglega með allmiklu frosti.
Pollurinn er lagður og fjöldi
manna á skautum þar.
Job-
svikið ötl sin gömlu loforð um
vinni) og brauð til lianda verka-
mönnum, eða að flokkurinn
Iiefði margsundrað og svívirt
verkalýðssamtökin og traðkað
á einföldustu mannréttindum
verkamannanna, eða að flokk-
urinn hefði lævíslega hrifsað
undan verkalýðssam tökunum
aðaleignir þeirra hér í Rvík, Al-
þýðuhúsið, Iðnó og Alþýðu-
brauðgerðina. með 200—300
þús. kr. óhagnaði fyrir verka-
lýðsfél.
Nei — Alþýðuflokkurinn
kippir sér ekki upp, þó hann
lieyri slíkar ásakanir. — Hann
veit að allt þetta er sannleikur.
Hann veit líka, að það er á allra
vitorði. — Þess vegna vill liann
að sem minnst sé um það talað,
ef ske kynni að fólkið gæti
gleymt því.
Allt það sem verkamönnun-
um er kærast, eru ekki lengur
áhugamál flokksins.
Hvar gat þá Axel Guðmunds-
son liitt hjarta Alþýðuflokks-
ins?
Jú, Axel minntist lítils lnáttar
á sanibúð hans við Bretann. —
.Ásakaði flokkinn fyrir að hafa
dregið frá Dagsbrún útborgun
Bretavinnunnar, og haft þar
með af félaginu tugi þúsunda
króna.
En hversu margar stefnur
sem Alþbl. sendir út af þessu,
þá verður reyndin ólýgnust.
Alfreð Guðmundssan, sem
‘ verið hefir starfsmaður á skrif-
stofu Dagsbrúnar og gegnt
starfi sínu með sóma, fékk
sumarfrí í noklcura daga. —
Það út áf fyrir sig er ekki í frá-
sögur færandi.
En þegar hann kemur aftur,
finnur liann sanirit (copiur) í
tveimur eintökum, á skrifstofu
félagsins, af vinnulistunum i
Bretavinnunni og voru þær með
rithönd Siggeirs Vilhjálmsson-
ar, auglýsingastjóra Alþbl.
Það sem var einkennilegt við
þessi samrit, var, að neðst á
öðru þeirra var strokið yfir
neðstu nöfnin með strokleðri,
þó mátti lesa þau, en á hinu var
lírnt yfir neðstu nöfnin með
pappírsræmu.
Nöfn mannanna sem þarna
voru ritaðir voru Sig. Tómas-
son, Freyjugötu 10 og Siggeir
Vilhjáhnsson, Laugavegi 69. —
Hafði vinna þeirra verið skráð
eins og neðanrituð tafla sýnir.
Þó er ekki vitað að þessir menn
liafi Unnið neilt fyrir Bretann
þykkti bæjarráð að gera rikis-
stjórninni tilboð um að leigja
varðskipið fyrst um sinn fyrir
kr. 10.000 á mánuði (venjuleg
trygging innifalin) í því skyni,
að ágóða af rekstri skipsins,
hvort sem það verður gert út til
fiskveiða eða fiskflutninga,
verði varið til lækkunar á fisk-
verði í bænum.
Kaup þeirra beggja yfir vik-
una hefir því verið (samkv.
þeirra reikn.) lcr. 565,50 —
■ fimm hundruð sexliu og fimm
krónur og fimmtíu aura.
Það sem er mjög undarlegt
við þetta er, að nöfn mannanna
fyrirfinnast livergi í manntals-
skýrslum. — Ilitt má vera, að
til séu menn í Alþýðufl. sem
geta gefið upplýsingar um þá.
Neðst á listanum vikuna á
undan voru tvö önnur nöfn,
• Sig. Guðmundsson, Freyjugötu
10, sem er fjármálaritari á lista
Skjaldborgarinnar í Dagsbrún
og Árni Árnason, Bergþórugötu
20, og er það piltur um ferm-
ingaraldur.
Að þessum upplýsingum
gefnum er bezt að láta fólk
sjálft um að geta þess hverjir j
það eru sem drógu útreikning
Bretavinnunnar úr liöndum
Dagsbrúnar.
Þegar stjórn Dagsbrúnar var
það Ijóst, að hún myndi elcki ná
útreikningi Bretavinnunnar
undir Dagsbrún aftur, snéri
liún sér til stjórnarráðsins um
aðstoð, fyrst mumilega, en síð-
an með bréfi, dags. 18. okt. ’40,
þar sem hún ræðir þessi mál á-
samt öðrum. — Fer hér á eftir
útdráttur úr bréfinu svohljóð-
andi:
„4. Ennfremur viljum við
víkja að alvarlegum misfellum,
seni við teljum að hafi orðið á
launagreiðslum, og þá einkum
útreikningi og útfærslu vinnu-
skýrslna að Undanförnu, en í
því máli liggur þannig, í stuttu
máli:
Þegar Bretar liófu hér vinnu !
báðu þeir skrifstofu Dagsbrún-
ar um að annast útreikning
vinnuskýrslna og útborganir til
verkamanna, fyrir sína hönd.
Var þetla svo í fyrstu þrjú skipt-
*in, sem útborganir komu til
greina, og bar Dagsbrún fyrir
það 1% af greiddum launafjár-
hæðum. Eftir það liurfu Bret-
arnir að því ráði, að fá menn
frá Alþýðublaðinu, Alþýðu-
brauðgerðinni, Vinnumiðlunár-
skrifstofunni og Tryggingar-
stofnuninni, til þess að vinna
þetla verk, og var þó um engar
misfellur að ræða frá hendi
Dagsbrúnar. Eru þessi verk nú
unnin i húsnæði hinna opinberu
skrifstofa, að öðru leyti en því,
að útborgun mun ekki fara þar
fram. — Þessu ununi við illa,
og vildum mælast til að mál
þettað yrði rannsakað svo sem
föng eru á, og kippt í lag, ef
verða mætti.
Allt þetta vildum við biðja,
hæstvirtan ráðherra, um að
taka til vinsamlegrar athugun-
ar eftir því sem föng eru á.
Virðingarfyllst.
Til atvinnumálaráðherra.
Reykjavík.
*) Vitlaust lagt saman.
ólatur J. Ólafsson.
Dagsbrúnarmenn!
Kosningaskrifstofa „Óðins“ hefir
síma 5619. — X A.
Leikfimi skennarar
mófmæla setningu
íþróttaf ulltrúa ríkisin s
Á fundi, sem var haldinn í
íþróttakennarafélagi íslands
þriðjudaginn 14. jan. 1941, var
samþykkt eftirfarandi yfirlýs-
ing:
„Fundurinn leyfir sér hérmeð
að mótmæla liarðlega setningu
liins nýja íþróttafulltrúa ríkis-
ins, hr. Þorsteins Einarssonar,
af þessum ástæðum:
1. Samkvæmt 3. gr. íþrótta-
laganna skal íþróttafulltrúinn
liafa alhliða þekkingu urn í-
þróttamál og auk þess þekk-
ingu á sviði almennra uppeldis.
níála. Hr. Þorsteinn Einarsson
liefir alls ekki alhliða þeklcingu
um íþróttamál og uppfyllir því
ckki það ákvæði^ íþróttalaganna
til að geta hlotið stöðuna.
2. Einn aðalþátturinn í starfi
íþróttafulltrúans er samkvæmt
3. gr. 1. lið, „að hafa umsjón
með íþróttastarfsemi í skólum“.
Vér lítum þess vegna þannig á,
að þekking lians verði skilyrðis-
laust að ,vera á borð við reynslu
og þekkingu þeirra íþrótlakenn-
ara, sem liana hafa bezta og
mesta hér á landi.
3. Það er ákveðið í íþrótta-
lögunum, 20. gr„ að enginn
geti öðlazt réttindi, sem íþrótta-
kennari, nema hann liafi lolcið
íþróttakennaraprófi.
Það virðist því all-lijákátlegt,
að íþróttafulltrúinn, sem á að
vera yfirmaður íþróttakennar-
anna og liafa umsjón með starfi
þeirra, og þá að sjálfsögðu
dæma um það, gera tillögur um
endurbætur á því, skuli ekki
þurfa að hafa fræðilega þekk-
ingu og reynslu til jafns við þá.
íþróttakennaraféjiag íslands
lýsir því megnustu óánægju
sinni yfir tijlögum iþrótta-
nefndar^um íþróttafulltrúann
og setningu hans, þegar völ er
á sérfróðum mönnum í em-
bættið.
Reykjavík 16. jan. 1941.
Aðalsteinn Hallsson. Rögnvald-
ur Sveinbjömsson. Júlíus Magn-
ússon. Fríða Stefáns. Sigríður
Sigurjónsdóttir. Baldur Krist-
jónsson, Vignir Andrésson, Jón
Þorsteinsson. Jens Magnússon.
Benedikt Jakobsson. Sína Ás-
björnsd. Arndal. Þórunn Claes-
sen. Viggó Nathanaelsson. Vald.
Sveinbjörnsson. IJannes, M.
Þórðarson. Vívan Jakobsson.
Hallsteinn Hinriksson. Sonja B,
Carlson.
Dagsbrúnarmenn!
Listi Sjálfstæðismanna og óháðra
er A-listi. — X A.
Próf í lögfræði.
Embættispróf í lögum hafa
þessir stúdentar lokið við Há-
skóla íslands:
Ágúst Fjeldsted 131)4 st. I. eink.
Baldur Möller 128 st. I. eink.
Gunnar Jónsson 129 st. I eink.
Hannes Guðmundsson 138)4 st.
I. einkun.
Hans Andersen 140 st. I. eink.
Haukur Classen 116% st. I. eink.
Jóhannes Guðfinnsson 94% sL
II. einkun.
Kristinn Júlíusson 119% st. I e.
1 stúdent á ólokið prófi, vegna
veikinda eins kennarans.
fréttír
Fermingarbörn
síra Árna Sigurðssonar eru beð-
in að koma til viðtals í fríkirkjuna
á fimmtudaginn kemur kl. 5 síðcl.
Dagsbrúnarmenn!
Listi Sjálfstæðismanna og óháðra
er A-listi. — X A.
Revyan 1940,
„Forðum í Flosaporti“, hefir ver-
ið sýnd alls 45 sinnum og alltaf við
beztu undirtektir og fyrir troðfullu
húsi. Næsta sýning er annað kvöld.
Legationsraad Brun
flytur þriðja og síðasta háskóla-
fyrirlestur sinn í kvöld ld. 6 — ekki
kl. 5 •—■ í 1. kennslustofu. Efni: Ut-
anríkisstefna Dana 1865—70.
Náttúrufræðifélagið
hefir samkomu í kvöld kl. 8.30
í Austurbæjarskólanum. (Gengið
inn frá Vitastíg).
Háskólafyrirlestur.
Hallgrímur Helgason flytur fyr-
irlestur i 1. kennslustofu Háskólans
kl. 8.15 i kvöld. Efni: íslenzk þjóð-
lög. Öllum heimill aðgangur.
Dagsbrúnarmenn!
Kosningaskrifstofa „óðins“ hefir
síma 5619. — X A.
Verkamenn! Aðstoðið við kosn-
inguna!
Næturlæknir.
Jónas Kristjánsson, Grettisgötu
81, sími 5204. Næturverðir i Ing^
ólfs apóteki og Laugavegs apóteki.
Mæðrastyrksnefnd.
Skrifstofa nefndarinnar er i
Þingholtsstræti 18, opin alla virka
daga kl. 4—6. Lögfræðilegar leið-
beiningar veittar hvern mánudag og
fimmtudag á sama tíma.
Fermingarbörn
geri svo vel að koma til viðtals
í dómkirkjunni í þessari viku sem
hér segir: til síra Friðriks Hall-
grimssonar á fimmtudaginn, og til
síra Bjarna Jónssonar á föstudag-
inn, báða dagana kl. 5 síðdegis.
„Frjálslyndi söfnuðurinn“.
Það hefir komið fram í blöðun-
um, að mætt hafi á stofnfundi
„Frjálslynda safnaðarins" hér í
bænum sl. sunnudag, 700—800
manns. — Eftir upplýsingum að
dæma, sem Vísi hafa borizt siðan,
munu þeir stofnendur, er mættu á
fundinum, hafa verið miklu færri,
og ennfremur munu hafa mætt þar
menn, er ekki voru stofnenclur safn-
aðarins.