Vísir - 22.04.1941, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
31. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 22. apríl 1941.
Ritstjóri ]
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla J
90. tbl.
Fyrsta afleiðing japansk-rússneska sáttmálans.
Rússar hefja liðflutninga
frá Síbiríu til vesturlanda-
mæra smna.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Fregnir hal'a borizt til London þess efnis, að ráð-
stafanir hafi verið gerðar í Síberiu, sem bendi
til að miklir liðflutningar eigi sér stað þar.
M. a. hefir útlendingum verið bannað að koma inn í
landið þar til í maí og þykir ýmislegt benda til, að flytja
eigi herlið frá Siberíu til Evrópu. Vegna hlutleysissátt-
málans við Japani teija Rússar sig ekki þurfa að óttast
árás af Japana hálfu, sem raunar hafa í nóg horn að
líta, þótt þeir fari ekki að kljást við Rússa, en hjá Jap-
önum heyrast nú raddir um, að nauðsynlegt sé að leiða
Kínastyrjöldina til lykta, áður en hafist sé handa um
frekari sókn til Suður-Kyrrahafs og landanna þar.
SAMVINNA TYRKJA OG RCSSA. RÚSSAR GREIÐA FYRIR
VIÐSKIPTUM TYRKJA VIÐ NORÐURLÖND TIL ÞESS AÐ
GERA ÞÁ VERZLUNARLEGA ÓHÁÐA ÞJÓÐVERJUM.
Það vekur mikla athygli, að Rússar greiða nú sem mest fyrir
viðskiptum Norðurlanda og Tyrklands, til þess að Tyrkir þurfi
ekki að vera upp á Þjóðverja komnir viðskiptalega. Tyrkir ætla
nú að kaupa ýmsar iðnaðarvörur, sem þeir áður fengu frá
Þýzkalandi, frá Sviþjóð.
Beint talsamband
milli Moskva og Ankara.
Fréttaritari Daily Telegrapli
segir um þetta og sambúð Rússa
og Tyrkja:
Þess er getið í fregn frá Anlc-
ara, að rússneski sendiherrann,
Vinogradoff, sé í þann veginn
að fara aftur til Moskva, til þess
að ræða við stjórn sína. Búið er
að lcoma á beinu talsímasam-
bandi milli Moskva og Ankara
til einkanotkunar fyrir tyrk-
neslca og rússneslca ráðherra.
Sést bvað bezt af þessu um
hversu niána samvinnu er að
ræða milli Tyrkja og Rússa nú
orðið.
í fregn frá Ankara segir
einnig, að lokið sé viðræðum —
með ágætum árangri — um
flutning á sænskum vörum til
Tyrklands yfir Rússland og
tyrkneskum vörum yfir Rúss-
land til Svíþjóðar. Af þessu leið-
ir, að Tyrkir geta fengið vélar
margskonar, stálvörur ýmsar
og hergögn af beztu gerð, ör-
ugga leið — án nokkurra af-
skipta og eftirhts Þjóðverja.
Ferð von Papens til Berlínar
og viðræður hans við Hitler í
bækistöð hans á Balkanskaga
sýna, að því er Daily Telegraph
ætlar, að Tyrkir hafi fengið
aukið traust vegna hinnar niánu
samvinnu við Rússa og búi
Tyrkir sig nú af meira kappi en
nokkuru sinni undir það, sem
koma skal, því að Tyrkir hafa
nú sannfærst um,
að Rússar vilji, að Tyrkir
hafni öllum kröfum Þjóð-
vera um tilslakanir —- og
velvild Rússa í garð Tyrkja
sé ekki bara á pappírnum.
Þetta kemur ekki fram í því
einu, að Rússar ætla að greiða
fyrir því, að Tyrkir geti fengið
vélar og stálvörur, pappir og
fleira, sem þá vanhagar um,
frá Sviþjúð, heldur muni Rúss-
ar leggja út í hildarleikinn, ef
Þjóðverjar ráðast á Tyrki, því
að enn sem fyrrum
sé stefna Rússa sú, að geti
þeir ekki sjálfir fengið
umnáð yfir sundunum
(Dardanella- og Bosporus-
sundi) unni þeir engum
öðrum að fá þau yfirráð,
enda eru þau lykillinn að
Svartahafinu.
Bresk flota-
árás áTripoli
London, í morgun.
1 morgun var birt fregn
urn það í London, að brezk
flotadeild hefði gert harða
árás á Tripoli í dögun í
gærmorgun. 1 tilkynningu
l’lotastjórnarinnar segir, að
mörg skip hafi tekið þátt í
árásinnþog voru sum þeinja
stór. Nánari upplýsingar
eru ekki gefnar. Þetta er í
fyrsta skipti, sem brezki
l'Íotinn gerir árás á Tripoli,
og sýnir það, að Bretum
þvkir nú mikið við liggja,
að hindra frekari herflutn-
inga möndulveldanna til
Libyu.
SIÐUSTU
FRÉTTIR
75.000 manna rúmenskt lið
er komið til ungversku landa-
mæranna. Ungverjar lialda
uppi stöðugum áróðri í garð
Rúmena.
Ciano greifi og von Ribben-
trop eru komnir til Vínarborg-
ar til þess að taka ákvarðanir
um skiptingu Júgóslavíu, en
allir vilja fá sem feitasta bita.
Mussolini vill fá Dalmatíu og
Montenegro og Króatar Bosníu.
Þegar hefir verið ákveðið livað
Búlgarar fá, þ. e. Morava, serb-
nesku Makedoníu og Vestur-
Þrakíu.
Roosevelt fer til Kanada í
maí næskomandi.
Loftárás var gerð á Plv-
mouth í nótt sem leið og var
stutjt og allhörð, en manntjón
og eigna minna en í fyrri loft-
árásum. Loftvarnamerki voru
gefin í London, ^en engum
sprengjum varpað. I Austur-
Anglíu varð nokkurt tjón.
Undanhaldi bandamanna
Grikklandi lokið?
Enginn bilbugur á Grikkjum.
Júgóslavar verjast enn í fjöllunum.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
í gærkveldi var tilkynnt í London, að undanhaldi
bandamanna til hinnar nýju, stuttu varnarlínu væri að
verða lokið, en enn hefir ekki verið látið uppskátt hvar
þessi varnarlína ep, en líkur benda til að hún sé milli
Lamiaflóa og Artiaflóa, eins og getið var í gær. I til-
kynningu Breta var tekið fram, að manntjón Breta væri
lítið, en hinsvegar hafi orðið ógurlegt manntjón í liði
Þjóðverja.
I gær var einnig sagt frá því, að í fyrradag hefði fleiri
flugvélar verið skotnar niður yfir Grikklandi, en á
nokkrum öðrum degi stríðsins til þessa. Alls voru skotn-
ar niður 16 flugvélar fyrir Þjóðverjum, þar af 14 í loft-
bardaga yfir Aþenuborg.
I hinum brezku tilkynningum er mjög rætt um fræknleik
Ástralíumanna og Ný-Sjálendinga og einkanlega hersveitanna,
sem vörðu undanhaldið. Fréttaritari United Press segir, að það
hafi verið í Larizza, sem áströlsk herdeild var næstum innikró-
uð, en tókst að ryðja sér braut suður á bóginn til félaga sinna,
eftir að hafa valdið miklu tjóni í liði óvinanna og tekið um 250
fanga. f annari fregn er sagt frá því, að 4 Ný-Sjálendingar hafi
boðist til þess að tef ja framsókn þýzkra herdeilda yfir brú nokk-
ura. Með þessu gengu þeir út í opinn dauðann og féllu þeir allir
en vörðu brúna um skeið með vélbyssum og handsprengjum,
og fyrir bragðið komst herdeild þeirra undan, en hefði ella ver-
ið innikróuð.
En hreysti einstakra hermanna og hersveita hefir elcki getað
stöðvað Þjóðverja, sem hafa af nógu að taka, bæði að þvi er
menn og hergögn snertir, og sífellt fylla í skörðin.
Og það er enn viðurkennt í Kairo og Aþenuborg, að
þrátt fyrir það að nú sé búist til varnar á hinni stuttu
víglínu, séu liorfurnar alvarlegar sem fyri’um.
Vörn .Tugoslava var ekki til
einskis. Þjóðverjar biðu águr-
legt manntjón og liergagna í
viðureigninni við þá, þótt hún
stæði stutt, og eru „ekki búnir
að bita úr nálinni“ enn.
Þýzkar fregnir um herflutninga
frá Grikklandi.
Þjóðverjar lialda áfram að
birta fregnir um að Bretar séu
að flytja lið sitt frá Grikklandi,
en á það er bent í London, að
Þjóðverjar hafi fyrr dreift út
slikum fregnum, en orðið að éta
allt ofan í sig aftur.
Herfanginu skift.
Fregn i gær liermdi, að Ciano
greifi og von Ribbéntrop ætl-
uðu að halda níiðstefnu bráðlega
og skipta Jugoslaviu. Rúmenar
eiga ekki að fá neitt, og er það
ein ástæðan fyrir ólgunni í
landinu. Horia Sima, leiðt. járn-
varðliðsins, dvelst nú í Þýzka-
landi, en Ungverjar saka Rú-
mena um að myrða járnvarð-
liðsmenn. Ýmsir ætla, að Ung-
verjar séu að reyna að spilla
fyrir Rúmenum lijá Hitler, —\
aðrir, að Þjóðverjar standi á
balc við — en livað sem um það
er, skjölluðu Rúmenar Hitler
mikið á afmælisdegi hans og
var sagt í útvarpi frá Bukarest,
að hann hefði upprætt komm-
únismann í álfunni.
Fregnir bafa borist um, að
jugoslaVneskir hermenn veiti
enn öflugt viðnám í fjöllunum
og valdi Þjóðverjum, miklu
tjóni.' Pélur konungur er nú
kominn til Alexandríu og ávarp-
aði hann þjóðir sínar þaðan í'
gær. Hann sagði að baráttunni.
yrði haldið áfram, og kvaðst
hann hafa farið frá Jugoslavíu
aðeins af einni ástæðu, — til
þess að ekki yrði hægt að saka
hann um uppgjöf. Svo væri
komið, að liann yrði að leið-
beina þjóð sinni úr fjarlægð, —
én hann myndi koma aftur, og
sem sigurvegari.
Simovich er einnig i Kairo. í
fregnum, sem birtar voru í
Bandaríkjunum, segir, að árás
hafi verið gerð á flugvél kon-
ungsins, og einn ráðherranna,
sem með honum var, beðið
bana, en lconunginn sakaði ekki.
Framsókn Þjóðverja.
Þýzka herstjórnin tilkynnti i
dag, að Þjóðverjar hefðu sótt
suður yfir Pindusfjöll, þeir
hefðu tekið borgirnar Janina
og Lamia og væru hvarvetna í
sókn.
Þá var skýrt frá því, í þýzk-
um fréttum, að þegar brezka
herliðið hefði yfirgefið. Grikk-
land og farið út i skip þau, er
átti að flytja það burt, hefði
mannfjöldi mikill safnast sam-
an og gert óp að hinu
brezka herliði. Varð grísk lög-
regla að skerast í leikinn og
lialda mannfjöldanum i skefj-
um.
SUMftRDVÖL BfiRNfi:
Fyrstii tvær ikemmt-
aiiirnar eru í kreld.
jpramkvæmdanefnd barnavinafélagsins Sumargjafar — frú
Ragnhildur Pétursdóttir, Gísli Jónasson yfirkennari og
ísak Jónsson, kennari — skýrði blaðamönnum í gær frá tilhög-
un f jársöfnunarinnar, sem hófst í morgun. Stendur þessi fjár-
söfnunarsókn í þrjá daga, eða til kvelds á sumardaginn fyrsta.
Börn byrjuðu að selja Barna-
dagsblaðið snemma í morgun,
en eins og skýrt var frá hér
í blaðinu í gær, flytur það
margar góðar greinar, auk þess
sem þar ei' birt dagskrá barna-
dagsins sjálfs.
í KVÖLD
fara fram fvrstu skemmtan-
ir til ágóða fvrir sumardvölina,
þ. e. sundmót í Sundhöllinni
og samkoma í Fríkirkjunni.
Þar syngur telpnakór undir
stjórn .Tóns' Isleifssonar, en
prestarnir sirá .Tón Auðuns og
síra Jón Thorarensen flytja á-
vörp. Ætti bæjarbúar að fylla
bæði Fríkirkjuna og Sundhöll-
ina í kvöld, og sýna þannig
Sumargjöfinni og sumardval-
arnefndinni, að þeir vilja veita
þessu máli allan stuðning sinn.
' ■- / \
Á MORGUN
kemur svo „Sólskin“, bókin,
senx út hefir komið undanfar-
in 12 ár og heitir að þessu sinni
„Vorgróður“. Hafa börnin sjálf
ritað allt, sem birlist í bókimxi
og teiknað myndirnar, sem þar
eru. Verðið er 2 krónur, ekki
meira en svo, að hver fullorð-
inn getur keypt það.
SUMARDAGINN FYRSTA
’verður svo aðaldagurinn. Þá
vei-ða 10 skemmtanir í sam-
komuhúsum bæjarins, en því
miður vei'ða engar útiskemmt-
anir þenna dag.
Þá verða einnig seld merki
dagsins, og kosta þau ki'. 0.50
og 1.00. Á enginn bæjarbúi að
sjást á ferli á sumardaginn
fýrsta, sem ekki hefir fengið
sér merki.
Loks verða blómavei’zlanir
opnar kl. 9—12 f. lxád., og gefa
þær Sunxargjöf 15% af ágóð-
, anura af blómasölu sinni
þenna dag.
FR.TÁLS FRAMLÖG.
Þessa daga vei'ður jafnfranxt
leitað til einstaklinga og fyrir-
tækja uixx frjáls fraixxlög til
þessax-ar stai'fsexni. IJafa Sum-
argjöf þegar borizt nokkrar
slíkar gjafir, og er þess að
vænta, að enginn láti sendi-
menn Sumargjafar þurfandi
frá sér fara.
GÓÐAR GJAFIR.
Háskólinn liefir sýnt mestu
rausn í þessum nxálum. Ilann
stofnar ekki aðeins til liljóm-
leika, þar sem margir beztu
tónlistarmanna okkar koma
fram, heldur hefir hann einnig
ákveðið að stofna til sérstaks
lxappdrættis fyrir Sunxargjöf-
ina.
Vinningur verður málverk,
sem Gunnlaugur Blöndal er að
ljúka við og nefnist „Síldar-
stúlkur“. Kostar málverkið kr.
2500, en 3000 miðar verða seld-
ir, hver á kr. 2.00. Munu stú-
dentar selja miðana.
Þá hefir Samúel Eggertsson,
skrautritari, látið prenta póst-
kort, er hann nefnir „Litir ís-
lands“. Á því er íslenzki fán-
inn að ofan í réttunx litum og
táknrænn þverskurður af land-
inu. Póstkortið kostar 50 au. og
verður selt með sumardags-
merkjunum.
Hér hefir í stuttu máli verið
skýrt frá þeim ráðstöfurtum,
sem Sumargjöf hefir gert til
þess að afla sumardvöl barna
fján. Nú eiga bæjarbúar að
sýna skilning sinn á þessu máli
með því að fylla sjóð félagsins.
Sundmót barnadags-
ins í kvöld,
í kvöld kl. 8.30 hefst sund-
mót barnadagsins í Sundhöll-
inni, eins og skýrt var frá í Vísi
í gær.
I dagskránni er 100 m. frjáls
aðferð drengja innan 16 ára.
Þar keppa drengir úr K. R. og
Ármann. Aðalkeppnin nxun
verða á nxilli Sigurgeirs Guð-
jónssonar úr K. R. og Einars
Hjartarsonar úr Á. Þeir kepptu
fyrir skömmu, og lyktaði þeirri
keppni með sigri Sigurgeirs, en
Einar er honum hættulegur
keppinautur og það má litlu
muna.
í 100 nx. bringusundi drengja
innan 16 ára, keppa m. a. Ein-
ar Davíðsson úr Á. og Jóhann
Gislasop úr K. R., hvorttveggja
ágætir sundmenn.
Sundknattleikurinn milli Æg-
is og Ármanns verður tvímæla-
laust aðalkeppni kvöldsins, og
sú, sem mestur „spenningur“
verður um. Ármann sigraði að
vísu síðast, en Ægir mun ætla
sér að liefna ósigursins i kvöld
og teflir nú fram sínum beztu
mönnunx, þ. á m. sinum gamla
markverði Jóni Inga Guð-
mundssyni. Urslitin í kvöld eru
óvissari en þau hafa nokkru
sinni áður verið.
Að sundknattleiknum lokn-
unx fer fram hindrunar-kapp-
sund. Verða settar allskonar
hindranir á leið keppenda, svo
sem björgunarhringir, sem þeir
verða bæði að stinga sér i gegn-
unx og synda í gegnum, og ýms-
ar aðrar hindranir, sem þeir
verða ýmist að synda yfir eða
undir. Þetta er ný íþrótt, §em
ekki liefir sézt hér áður, og
mun mörgum þykja gaman að
sjá, liversu sundmönnunum
tekst að leysa þessa þraut af
heixdi.
Á eftir fer fram skyrtuboð-
sund. Fer það franx á þann hátt
að fyrsti maður syndir í skyrtu,
fer úr henni þegar hann er bú-
inn að synda sína vegalengd
og má næsti maður ekki steypa
sér, fyrr en hann er kominn í
skyrtuna. Hefir þetta skyrtu-
boðsund sést hér áður, og vak-
ið mikinn fögnuð áhorfenda.
Síðasti dagskráirliðurinn er
liópsýning kvenna úr K. R.,
undir stjórn Jóns Inga Guð-
mundssonar. Eru það tíu stúlk-
ur, sem sýna — þær sömu og
sýndu á K. R.-mótinu, og vöktu
þá almenna hrifningu allra við-
staddra.