Vísir - 11.10.1941, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri 1
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri S Knur
Afgreiðsla
31. ár.
Reykjavík, laugardaginn 11. október 1941.
231. tbí.
Beaverbrook
Vrr ætluDi að kom eiuisfram
við Kú§§a ciiiN ogr liaiida-
ríkin koma fram við o§§.
Láns og leiguvörur handa Rússum
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Brezku og amerísku nefndarmennirnir komu frá
Moskva í gær ogeftir komuna fór Beaver-
brook lávarður á konungsfund, en þar næst
veitti hann blaðamönnum áheyrn. Hann lét í Ijós sterka
trú á, að Rússar myndu engan bilbug láta á sér finna.
Averil Harriman tók í sama streng, einnig blaða- og
þingmaðurinn Vernon Bartlett, sem varð nefndar-
mönnum samferða frá Moskva, og raunar nefndar-
menn allir.
Beaverbrook lávarSur sagði,
að áður en hann fór af stað hefði
Churchill lagt grundvöll að
starfi nefndarmanna í Moskva
með því að ákveða, að Rússar
skyldi fá láns- og leiguvörur frá
Bretlandi, þ. e. Bretar hjálpa
Rússum á sama grundvelli og
Bandaríkjamenn hjálpa Bret-
um. Beaverbrook sagði líka: Yér
ætlum að koma eins fram við
Rússa og Bandaríkjamenn hafa
komið fram við oss. — Beaver-
brook tók fram, að því yrði
engin fjárliagsleg takmörk sett
hvað Rússar gæti fengið af her-
gögnum og öðrum stríðsnauð-
synjum frá Bretum. Það fer
eftir getu og þörf. En hjálpin
var þegar farin að berast Rúss-
um, áður en Beaverbrook lagði
af stað, og Alexander flota-
málaráðherra sagði í gær, að
brezki flotinn hefði þegar fylgt
skipalestum til Rússlands og
gerði það áfram.
En brezki flotinn lætur ekki
þar við sitja. Hann hefir vak-
andi auga á skipum, sem Þjóð-
verjar eru að reyna að koma til
vígstöðvanna í Norður-Rúss-
landi liði sínu þar til stuðnings.
í gær var tilkynnt i London, að
flotaflugvélar hefði gert árásir á
skip í Vestfjorden i Noregi og
voru skip þessi á leið norður
fyrir Noreg, til þess að. birgja
lier Þjóðverja nyrst í Finnlandi
og Rússlandi að vopnum og vist-
um.
Árásin hófst í dögun á mið-
vikudag. Sprengjum var varpað
á 1000 smálesta skip og logaði
það stafna milli, er frá var horf-
ið. Annað skip, 1500 smálesta,
yfirgaf skipshöfnin. Þá urðu tvö
skip, hvort um sig 2000 smá-
lestir, fyrir sprengjum. Skip
þessi voru i skipalest undan
Bodö.
Nokkurum ldukkustundum
áður voru Hudsonflugvélar að
gera árás á skip, hafnannann-
virki, síldarverksmiðjur og loft-
skeytastöð nálægt Álasundi.
Engar mikilvægar breyt- *
ingar á austurvígstöðvunum.
I herstjórnartilkynningu
Rússa í gærlcveldi segir, að eng-
ar þýðingarmildar breytingar
liafi orðið á vígstöðvunum. Á
miðvikudag slcutu Rússar niður
39 þýzkar flugvélar, en misstu
27 sjálfir.
Blaðið Rauða stjarnan segir, að
Þjóðverjum hafi mistekist að
króa inni meginlier Timo-
chenko.
Mestu orusturnar voru énn,
að því er liermt var í fregnum i
gærkveldi, við Wiasma, Bry-
ansk og fyrir norðan Orel. Þjóð-
verjum mun hafa orðið eitthvað
ágengt á Wiasmasvæðinu, en
borgin er enn á valdi Rússa, og
Jjorgarbúar berjast með rúss-
nesku hermönnunum. Fyrir
norðan Orel, 320 km. frá
Moskva hefir Þjóðverjum ekk-
ert orðið ágengt.
Á Bryanskvígstöðvunum
fórnuðu Þjóðverjar miklu til að
brjótast í gegn, segja Rússar, en
mishepnaðist það. Þeir sendu
þar fram 3 skriðdrekaherfylki,
2 vélaherfylki og 3 fótgönguliðs-
fylki, og bíðu ógurlegt mann-
tjón og hergagna. Á Wiasma-
svæðinu eru Þjóðverjar liðfleiri.
Á einum stað vígstöðvanna
eyðilögðu Rússar fyrir þeim 200
skriðdreka og 700—800 menn
féllu þar í bardögum af liði
Þjóðverja á fimm dögum.
í gær fréttist um sókn Þjóð-
verja til Rzhev, sem er 120 km.
norður af Moskva og kunna
þeir að áforma að umlykja
Moskva.
1 árdegistilkynningu rúss-
nesku stjórnarinnar segir:
Rauði herinn átti, í hörðum
bardögum alla síðastliðna nótt
og var mest barist á sömu slóð-
um og áður, við Wiasma, Bey-
ansk og Melitopol.
I fyrri fregnpm var svo að
orði komist, að engar breyting-
ar hefði orðið við Perekop og
Odessa, en við Leningrad fara
gagnáhlaup Voroshilov harðn-
andi.
Versnandi horfur
í sambúð Japana og
Bandaríkjanna.
New York í morgun.
United Press.
Þegar er sókn Þjóðverja hófst
á miðvígstöðvunum, var hafinn
áróður í Japan gegn Bandaríkj-
unum. Ishii, talsmaður stjórn-
arinnar í Tokio, liefir ásakað
Bandaríkin fyrir að taka þátt í
ráðstefnum, þar sem fjand-
samleg afstaða ríld gagnvart
Japan (í Manila og Chungking)
meðan verið sé að reyna að leysa
deilumál Japana og Bandaríkja-
manna. Sama afstaða kemur
fram í japönskum, blöðum. —
Kokumin segir að það sé fyrir-
fram sjáanlegt, að samkomu-
lagsumleitanirnar fari út um
þúfur. Blaðið Yomiuri skorar á
þjóðina að treysta stjórninni al-
gerlega og birtir viðtal í þá átt
við Yangawa herforingja.
Blaðið Times Advertiser
bendir á, að það sé farið að
koma í ljós að Stahmer, einn af
Iielztu leiðtogum nazista, hafi
verið sendur til Austur-Asíu í á-
róðurs-tilgangi. Hann hefir ver-
ið í Nanking, þar sem er höfuð-
aðsetur leppstjórnarinnar, sem
Japanir komu á fót í Kína.
Listsýningin.
Vegna óvenjulegrar aSsóknar,
verður sýningin opin í kvölcl til kl.
12 á miÖnætti. Hafa þegar selzt 34
myndir á sýningunni, en um. 3000
manns hafa séð sýninguna til þessa.
SEX MILLJARÐA LÁNS- OG
LEIGULAGA FJÁRVEIT-
INGIN SAMÞYKKT.
New York í morgun.
Fulltrúadeild þjóðþingsins
hefir samþykkt til öldunga-
deildarinnar með 328 gegn 67
atkvæðum frumvarpið um
nýja láns- og leigulaga fjár-
veitingu að upphæð tæplega
6 milljarðar dollara.
Fulltrúadeildin felldi til-
lögu, sem miðaði að því, að
Rússar gæti enga hjálp fengið
samkvæmt láns- og leigulög-
unum. Tillögur um að lækka
fjárveitinguna voru einnig
felldar.
SÍÐUSTU
FRÉTTIR
FRÁ NEW YORK
New York. — United Press.
Blaðið Rauða stjarnan til-
kynnir, að Rússar séu nú að
senda mikinn liðsafla til mið-
vígstöðvanna. Beztu hersveitir
vorar eru á leið til vigstöðvanna,
segir blaðið, til þess að veita lið
hersveitum vorum þar. Blaðið
hvetur 'enn alla þegna sovét-
ríkjanna til þess að gera skyldu
sína. Blaðið bendir á að rauði
herinn berjist til þess að koma
í veg fyrir, að Þjóðverjar um-
lyki allar miðvígstöðvarnar.
Blaðið játar, að Þjóðverjar hafi
sótt nokkuð fram, en bendir á,
að fyrir norðan Orel hafi Rúss-
ar ekki látið neinn bilbug á sér
finna og við WiasmahafiRússar
varist svo vel, að Þjóðverjum.
hafi ekki tekist að ná nýjum
árangri til þess að koma inni-
króunaráformum sínum í
framkvæmd. Öll blöðin tala um
hina miklu hættu, sem yfir
vofi, en Pravda segir:
Vér höfum óhemju
varalið, sem nú verður að
nota, til þess að stemma
stigu við frekari fram-
sókn óvinanna.
Engir bráðabirgðasigrar
munu brjóta mótspyrnu Rússa
á bak aftur, segir blaðið enn-
fremur,
Sameinaðar liersveitir Þjóð-
verja, Ungverja og Rúmena
hafa sótt eitthvað fram við
Azovshaf, en eftir hverja or-
ustu liggja þúsundir dauðra
fjandmanna á vígvellinum,
eyðilagðir skriðdrelcar, bryn-
varðar bifreiðar og bílar svo
hundruðum skiptir. Blaðið held-
ur því fram að lokum, að sovét-
stjórnin liafi engu leynt þjóðina
um liorfurnar á vígstöðvunum.
Timochenko miðar ekki
einvörðungu að því að
stöðva óvinina, lieldur og
að því að brjóta þá á bak
aftur.
Úrslitin
í Walterskeppninni.
milli K.R. og Vals, er fréstað
vár siðasta sunnudag, fara fram
á morgun kl. 2 e. li. Þetta er sið-
asti knattspyrnuleikur ársins.
Herjuðu á Rússa
f texta þeim, sem fylgir þessari mynd frá Berlín, segir að þessi
kafbátur sé að koma lieim úr herför um Fystrasalt, þar sem
hann gerði mikinn usla meðal rússneskra skipa.
MALI
Shanghai liermir,
að Japanir viðurkenni opinber-
lega, að Japanir hafi hörfað úr
fyrstu víglínu við Ichang.
Dr. Clodius lagði af stað til
Istanbul í gærkveldi og mun
fara þaðan loftleiðis ásamt 10
sarhstarfsmönnum sínum í dag,
og mun hann nú fara til Buka-
rest eða Rómaborgar.
Sendiherrum Breta og Banda-
ríkjanna i Tokio hefir verið
neitað um leyfi til þess að kaupa
olíu í Japan. Olíuna þurfa þeir
til uphitunar sendisveitarbú-
staðanna.
Jólaávextirnir koma
e k k i.
Samkvæmt upplýsingum
frá Einvarði Hallvarðssyni
form. Gjaldeyris- og inn-
flutningsnefndar, hefir sá
innflutningur á jólaávöxtum
— um 600 smálestir — sem
fyrirhugaður var frá Banda-
ríkjunum og Kanada, og
nefndin hafði gefið leyfi sitt
fyrir, strandað að svo komnu
máli á afstöðu verzlunar-
fulltrúa Breta, Mr. Haris.
Verður þetta mál rætt síðar í
blaðinu.
þjóðkirkju og um veitingu
prestakalla.
í félaginu eru fimm deildir:
Prestafélagsdeild Suðurlands,
Hallgrímsdeild, Prestafélag
Vestfjarða, Guðbrandsdeild og,
Prestafélag Austfjarða. Þannig
getur starf félagsins orðið miklu
iueira um land allt og staðið
traustari rótum. Allar deildirn-
ar hafa þegar lialdið aðalfundi
sína á þessu ári, og má víða sjá
gróandi í starfi þeirra. Málið,
sem sérstaklega hefir verið rætt
á flestum þessara funda, hefir
verið hið sama, sem á síðustu
prestastefnu: Kirkjan og vanda-
mál nútímans.
Félagar í Prestafélaginu eru
nú 128.
Utan dagskrár var samþ. í
einu hljóði, að formaður Presta-
félagsins slculi undirrita fyrir fé-
lagsins hönd, ásamt formönnum
annarra félagssambanda yfir-
lýsingu, þar sem lýst er ánægju
yfir þeirri ráðstöfun ríkisstjórn-
arinnar, að loka áfengisverzlun-
inni, og þess jafnframt óskað,
að sú ráðstöfun lialdist óbreytt,
að m. k. rneðan erlendur her
dvelur í landinu.
Þá er fram. höfðu farið mikl-
ar umræður um fjármál félags-
ins og útgáfumál, var ársreikn-
ingur félagsins samþykktur.
Nefnd var kosin til að athuga
frv. um kirkjuþing fyrir hina
íslenzku þjóðkirkjn, og skipa
hana þessir menn:
Sigurgeir Sigurðsson biskup,
Magnús Jónsson prófessor,
Friðrik Rafnar vigslubiskup,
Sveinbj. Högnason prófastur,
Ilálfdan Helgason prófastur.
Þá fóru fram ujnræður um
aukaverk presta.
Kl. 8,30 flutti prófessor
Magnús Jónsson framsöguer-
indi um altarissakramentið, og
fóru fram umræður á eftir. Áð-
ur en fundarmenn skildu, flutti
Þorst. Briem prófastur kvöld-
bænir.
Verzlunin:
Arsskýrsla Prestafélags Islands
Útgáfa nýrra hugvekna. — Bætt
kjör opinberra starfsmanna.
Ný lagafrumvörp um kirkjuþing og
veitingu prestakalla.
Aðalfundur Prestafélags íslands hófst kl. 10 í gær í háskólan-
um. Hófst hann með guðsþjónustu í háskólakapellunni. Prédik-
aði síra Friðrik J. Rafnar vígslubiskup. Talaði hann um hlut-
verk íslenzku kirkjunnar nú á dögum, út frá þessum orðum
Lúkasarguðspjalls: „Og þetta skal verða yður tækifæri til vitn-
isburðar“. Að guðsþjónustunni lokinni hófst sjálfur fundurinn
og fer hér á eftir útdráttur úr ársskýrslu f ormanns Prestafé-
lagsins, hr. Ásmundar Guðmundssonar prófessors:
Minntist hann fyrst þriggja
félagsbræðra, er látizt hefðu á
starfsárinu, þeirra síra Helga P.
Hjálmarssonar, féhirðis og af-
greiðslumanns félagsins, síra
Tryggva Kvarans og sira Magn-
úsar Ilelgasonar skólastjóra. —
Lauk liann miklu lofsorði á það,
hvernig síra Helgi hefði innt af
höndum störf þau, sem félagið
liafði falið honum.
Þá gat formaður um útgáfu-
starf félagsins. Gefur það út
Kirkjuritið með sama hætti og
fyrr, 10 hefti á ári, alls um 24
arlcir. Annað hefir eklci verið
gefið út á árinu, þar sem útgáfu-
koslnaður er nú allur orðinn
svo hár. En stjórnin hefir safn-
að saman hugvekjum eftir
presta víðsvegar um, land, allt í :
því markmiði að gefa þær út
á næsta ári, ef fjárhagur leyfir.
Félagið átti þátt í samtökum
félaga opinberra starfsmanna,
er þau fóru þess á leit við ríkis-
stjórn og Alþingi, að full verð- i
lagsuppbót yrði greidd á laun
og skattalöggjöf breytt í þá átt,
að skattabyrðin yrði léttari. En \
undirtektir undir það mál urðu j
góðar, svo sem kunnugt er.
Félagsstjórnin hefir unnið að j
undirbúniugi mála, sem lögð. j
munu fyrir næsta reglulegt Al- j
þingi. Komú þar einkum til j
greina frumvörp til laga um j
kirkjuþing fyrir liina íslenzku j
HðQstæður iölnuðnr
tæpl. 1 ilj. krúia.
Útflutningur fyrstu níu mán-
uði ársins nam samtals um 143.0
milljónum króna, en innflutn-
ingurinn á sama tímabili nam
83.6 milljónum króna.
í september nam innflutning-
urinn tæplega 13 milljónum
króna, en útflutningur þess
mánaðar nam 15.4 milljónum
króna.
Það sem af er þessu ári hefir
því verzlunarjöfnuðurinn verið
hagstæður um h. u. b. 60 mill-
jónir króna.
í septemberlok i fyrra nam
innflutningurinn 49.2 millj., en
útflutningurinn 86.5 milljónum
króna.
Ford
vörubíll
model 1931, til sölu. Uppl. í
Sínxa 3835 lcl. 6—8.
í