Vísir - 31.03.1942, Blaðsíða 2

V 1 S I R
VISIR
D A G B L A Ð
Útgefandi:,
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjóri: Kristján GuSlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Simar 1 6 60 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skattafrumvörp.
W VÖ skattafrumvörp frá rík-
isstjórninni eru nú fram
komin á Alþingi. Fjallar annað
um tekju- og eignarskatt og liilt
um stríðsgróðaskatt. Meirihluti
fjárhagsnefndar neðri deildar
flytur frumvörpin.
í frumvarpinu, sem f jallar um
tekj u- og eignarskatt, er gerð sú
breyting á núverandi fyrirkomu-
lagi, að skattstiginn er lækkað-
ur og frádráttur fyrir greidda
skatta og útsvör felldur niður.
Með þessu fyrirkomulagi
verða tekjur ríkissjóðs jafnari
frá ári til árs og breytingin kem-
ur sér líka vei fyrir fyrirtæki,
sem hafa mismunandi miklar
tekjur frá einu ári til annars. '
Fyrir einstaklinga mun það
eilda einu, hvor aðferðin er
fír i
höfð, en ef breytíngar verða
gerðar í þá átt, að iiækka skatta-
stigann aftur, horfir málið öðru
vísi við, og verður slíkt að var-
ast, ef ekki á að iþyngja skatt-
þegnunum um of.
í frv. er einnig gerð önnur
breyting frá núgildandi fyrir-
komulagi. Hún er sú, að allt
varasjóðstillag félaga skal Vera
skattfrjálst, ef það fer ekki fram
úr vissum hluta ársteknanna.
Eins og nú standa sakir, er
helmingur tillagsins skattfrjáls.
Allt að þriðjungur hreinna árs-
tekna útgerðarfélaga er þannig
skattfrjáls, en fimmtungur
tekna félaga, sem liafa ekki út-
gerð að aðalstarfi.
„Umreikningi" tekna verður
haldið áfram og nær hann til 15
þús. kr. (í stað 12 þús. kr. nú),
vegna þess, að frádrátturinn
fellur niður.
Á eignarskatt er sú breyting
ger, að hann verður fyrst inn-
heimtur af 10 þús. kr. hreinni
eign, en af 5 þús. kr. skv. gild-
andi lögum.
í frv. urn stríðsgróðaskatlinn
er liann látinn byrja við 45 þús.
kr. tekjur (50 þús. kr. nú), en þó
ekki að verulegu ráði fyrri en
við 60 þús; kr. (75 þús. kr. nú).
f fyrrnefnda frv. eru hæstu
tekjur, 50—60 þús. lcr., skatt-
lagðar með 22%, en í stríðs-
gróðafrv. er gert ráð fyrir 68%
skatti af tekjum yfir 200 þús.
kr. Þessir skattar samanlagðir
nema því 90% af yfir 200 þús.
kr. tekjum. Skattfrjálst tillag í
varasjóð hefir þá verið tekið.
Ríkissjóður greiðir þvi sveit-
arfélagi, þar sem skatturinn er
lagður á og innheimtur, 45% af
skattinum, þó ekki meira en
40% af áætluðum útsvörum þar
á því ári. Fimm af hundraði
renna til þeirra sveitarfélaga,
sem fá engan striðsgróðaskatt.
Meðan 90% af tekjum yfir
200 þús. kr. fara í skatta, er eigi
heimilt að Ieggja tekjuútsvar á
þann hluta hreinna tekna, sem
fara fram úr 200 þús. kr.
x
Hér hafa verið raktir megin-
þættir frumvarpa þeirra, sem
fram hafa verið lögð. Bera þau
það með sér, að hér er um sam-
komulag að ræða milli stjórnar-
flokkanna. Þar sem báðir hafa
slegið nokkuð af kröfum sinum
og reynt að mætast miðja vega.
Flutningsmenn munu hafa ó-
bundnar hendur um einstök at-
riði frumvarpsins, og gera einn-
ig þann fyrirvara, að ef breyt-
ingartillögur komi frain, geti
þeir greitt þeim atkvæði með
eða í móti, allt eftir atvikum.
Virðist þá einnig svo sem aðrir
þingmenn niuni liafa óbundnar
hendur í þessu efni, og geti þá
frumvörp þessi tekið allmiklum
breytingúm í meðförum þings-
ins.Hér verðist því aðeins grund-
«völlurini} lagður, en nokkuð í ó-
vissu hvernig á lionum verður
byggt.
Ýmsir múnu telja, að liér sé
um of seilst til tekna einstak-
linga og atvinnufyrirtækja, en
þá ber einnig hins að gæta, að
á erfiðum tímum verða allir að
bera byrðar sínar í hlutfalli við
getu. Fljótt á litið virðist sæmi-
lega í hóf stillt eins og frunv
vörpin liggja nú fyrir, en við'
nánari atliugun getur margt það
komið fram, sem til ágalla má
telja, en nú er myrkrunum, hul-
ið. Hér er um svo veigamikil
mál að ræða, að þau þurfa ná-
kvæmrar athugunar við, áður
en um þau verður dæmt með
fullum rökum. Vafalaust verð-
ur mikið um málin rætt,^ meðan
á afgreiðslu þeirra stendur og
munu þau þá skýrast frekar.*
Hljómleikar
Tónlistarakólans.
Rögnvaídur Sigurjónssoil
píanóleikari og Illjómsveit
Reykjavíkur undir stjórn dt\
von Urbantschitsch höfðu allán
veg og vanda af hljómleikum
Tónlistarfélagsins, sem lialdnir
voru í Gamla Bíó síðastliðinn
sunnudag fyrir fullu liúsi áheyr-
enda. Strokhljómsveit hljóm-
sveitarinnar lék fyrst einkar
fagurt veyk eftir tékkneska tón-
skáldið Dvorak, „Serenade“ í
e-dúr ,op. 22. Er þetta alhnikið
verk, frískt og eðlilegt, rikt af
blæbrigðum og með þjóðlegum
sérkennum, svo sem önnur verk
þessa höfundar. Strokhljóðfær-
in eru betri helmingur hljóim
sveitarinnar, eins og hún er nú
skipuð mönnum, enda gerði hann
verkinu góð skik “L’Arlesí-
enne“-svítan eftir Bizet, höfund-
ar óperunnar „Carmen“, er al-
þekkt meistaraverk, og naut
sín einnig/vel í meðferð hljóm-
sveitarinnar. Blástursliljóðfærin
stóðu sig einnig betur i þessu
verki en oft áður, en full4íröft-
uglega var tekið á „paukunum“,
rétt eins og um 100 manna
hljómsveit væri að ræða.
Rögnvaldur Sigurjónsson
pianóleikari ]ék með hljómsveit-
inni „Varíations symphoniques14
eftir tónskáldið Cesar Frank. Á
síðustu hljómleikum sínum
sýndi Rögnvaldur, að honum
hafði vaxið fiskur um hrygg.
Hann sýndi þá ekki aðeins, að
hann hafði áunnið sér 1. flokks
tækni, heldur og, að liann hafði
með alúð og alvöru listamanns-
ins lagt rækt við tónsmíðarnar,
en áður hafði nokkur brestur
verið á þessu og meðferðin
stundum unggæðisleg. Meðferð
hans á þessu verki eftir Cesar
Frank staðfesti fyllilega það á-
lit, sem hann hafði unnið sér
með siðustu píanóhljómleikum
sínum, og hljótum við að telja
hann með okkar allra beztu
listamönnum.
Dr. von Urbantschitsch stjóm-
aði hljómsveitinni, svo sem áður
er sagt, með öruggum tökum og
smekkvísi. B. A.
Stórkostlegar framkvæmd-
ir til atvinnuaukningar í
Barðastrandarsýslu.
Bygging bátabpyggfu og verbúda á Bíldo-
dal, stækkun verJksmiöja o. s. frv.
r
^ Bíldudal mun nú vera meirá f jör í öllu athafnalífi
og framkvæmdum á öllum sviðum, en á nokkur-
um öðrum stað á Tandinu, sem ekki hefir af „Breta-
vinnu“ að segja. Fyrir örfáum árum var þar allt í kalda-
koli, framkvæmdir engar og atvinnuleysi í algleymingi,
en þó var þar stórútgerð og verzlun fvrr á árum. Þá
kéypli Gísli Jónsson, forstjóri, staðinn og hóf stórfelld-
ar framkvæmdir, sem hafa liaft það í för með sér, að at-
hafnalíf allt hefir tekið slíkum stakkaskiptum að ótrú-
legt má heita.
Tvö útgerðarfélög liafa nú
flutt aðsetur sitt vestur á Bíldu-
dal. Eru það hlutafélögin Hæng-
ur og Njáll, en þau reka línu-
veiðarann Þormóð og botn-
vörpuginn Baldur. Gisli Jónsson
er framkvæmdarstjóri beggja
fyrirtækjanna.
En Gisli lætur sér ekki nægja
þær framkvæmdir, sem þegar
eru til þar, heldur æflar hann að
ráðast i mjög víðtækar og mik-
ilvægar framkvæmdir á þessu
1
ari.
Iðja,
— félag verksmiðjufólks — held-
ur árshátíð sína að Hótel Borg ann-
að kvöld (i. apríl) og hefst kl. 9
e. h. Skemmtiatriði verða m.af að
Þorsteinn Hannesson syngur ein-
söng og Sif Þórs sýnir dans, en
formaður félagsins setur samkom-
una. Aðgöngumiðar fást á skrif-
stofu félagsins í dag og á morgun
kl. 5-7.
Er þess fyrst að geta, að nið-
ursuðuverksmiðjan verður
stækkuð um helming, en liún á
að geta afkastað 7500 d. á dag
jiegár aíit ér i fullum gangi, |
eins og nú er.-Hér er því um J
mikla aukningu að ræða.
Fyrst var niðursuðuverk-
smiðjan aðeins notuð til niður-
suðu á allskonar fiskmeti, en
árið 1940 var gerð tilraun með
‘niðursuðu á kjötmeti og gafst
hún svo vel, að á síðasta ári
voru soðnar niður 20 smál. af
kjöti. Megnið af þessu kjöti —
lGVz smál. — var úr Barða-
strandarsýslu, en hitt úr Vestur-
ísafjarðarsýslu.
Geta menn hæglega gert sér
það í hugarlund, hvílikur bú-
hnykkur það hefir verið fyrir
bændur um þessar slóðir að
koma þessum afurðum sínum í
got verð, rétt við túngarðinn hjá
sér, ef svo má segja, enda er það
alger nýlunda.
Iijötmetisframleiðslan er
þrennskonar, kæfa, kjötbúðing-
ur og kindakjöt og hafa allar
þessar tegundir líkað ágætlega.
Auk þessa vann verksmiðjan
úr rúmlega 54 smál. af fiski, að-
allega þorski og steinbít. Námu
launagreiðslurnar 40—50 þús.
kr. á síðasta ári, en lieildar-
framleiðslan nam um 200 þús.
kr.
Fiskimjölsverksmiðjan verð-
ur líka stækkuð að miklum
mun. Tekur liún við öllum fisk-
úrgangi rækjuverksmiðjunnar
og auk þess öllum öðrum fisk-
úrgangi í þorpinu. Vann verk-
smiðjan samtals úr 6—700 smá-
lestum af úrgangi, svo að þar
hefir ekki svo litlu verðmæti
verið bjargað frá eyðileggingu.
Fiskimjölið er selt til útlanda
og notað til fóðurs og áburðar.
Með aukinni útgerð eykst
hlutverk þessarar verksmiðju
stórlega og allar þær fram-
kvæmdir, sem Gísli hefir á
prjónunum, fyrir utan stækkun
verksmiðjanna, miða að þvi að
auka og bæta skilyrði fyrir auk-
inni útgerð frá Bíldudal.
Vegna afkasta-aukningar
rækjuverksmiðjunar og ann-
arra framkvæmda verður að
auka vatnsveitu þorpsins. Er
vatnið tekið uppi í fjalli, þar
sem Gísli Iét koma upp 60 smál.
vatnsgeymi og er það leitt 600
m. til bæjarins. Verður vatns-
veitan nú aukin um helming og
eru vatnspipurnar þegar komn-
ar vestur, svo að vinna getur
hafizt jafnskjótt og hentugt
þykir.
ið í framkvæmd fyrir kjördæmi
sitt, þann tíma, sem liann hefir
setið á þingi og hefir flokkur
hans þó ávalt haft hönd í hagga
með stjórn landsins, og liann
átt að hafa góða aðstöðu til að
láta gera það, sem hann bæri
lielzt fyrir brjósti vegna um-
bjóðenda sinna.
GÍSLI JÓNSSON
Þá er rétt að geta þeirra
tveggja framkvæmda, sem mest
áhrif munu liafa á athafnalífið
í þorpinu, af því, sem ætlúnin
éi<’ að koma í verk á þessu ári.
Annað er bygging verbúða,
fyrir 20 vélbáta. Verður húsið
tvílyft, 30x13 m. á stærð. Hafa
aldrei verið gerðir út svo margir
vélbátar frá Bíldudal og skapar
því þetta ágæt skilyrði til stór-
kostlegrar aukningar á atvinnu-
lífinu.
Ilitt er bátabryggjan, sem nú
er starfað að, af fullum krafti.
IJún verður fullgerð 50 metrar á
lengd og fjórir metrar á breidd.
Bryggjan er við uppfyllingu,
sem nær 40 m. fram í sjó og er
20 m. á breid. Er uppfyllingin
fullgerð og er hún byrjunin á
115 m. löngum liafnargarði.
Þá verður í vor byrjað að
reisa stór verzlunarhús og verð-
ur í því brauðgerðarhús, en það
liefir ekki verið til á staðnum í
25 ár.
íbúar á Bíldudal vænta sér alls
hins bezta af framkvæmdum
Gísla í framtiðinni sem hingað
til, enda hefir afkoma manna
tekið miklum breytingum þau
fáu ár, sem liðin eru síðan liann
hóf framkvæmdir vestra. Má
bezt marka það á því, að í sum-
ar verða byggð a. m. k. 5—6
íbúðarhús í þorpinu og er það
einsdæmi, að svo mörg hús bæt-
ist við á einu ári.
Auk þessara framkvæmda
hefir Gísli nú ráðizt í að kaupa
söltunar- og bræðslustöðina í
Ingólfsfirði.
Það verður fróðlegt að sjá,
hvernig Tíminn tekur þess-
um fregnum um hinar
auknu framkvæmdir á Bíldudal.
Þegar Gísli hafði reist verk-
smiðjurnar þar af eigin ramm-
leik árið 1938, var hann nefndur
„styrkþegi“ i blaði þingmanns
sýslunnar, Bergs Jónssonar, en
varla hefir það þó verið af því
að hann hafi þegið styrk eða
liðveizlu þingmannsins, þvi að
hann reyndi á allan hátt að
bregða fæti fyrir Gísla og hindra
framkvæmdir hans. Eru fyrir-
tæki Gísla á Bíldudal gott dæmi
þess, hverju einstaklingurinn
getur áorkað, þegar ekki vantar
viljann, jafnvel þótt blási á móti
frá þeim, er völdin hafa. Það er
öllu erfiðara að hafa upþi á því,
sem þingmaðurinn hefir hrund-
Til sálarrann-
sóknamanna
og fleiri,
Það er kunnugt öllum sálar-
rannsóknarfélagsmönnum og
einnig mörgum, sem ekki eru i
félaginu, en hafa þó skilning og
þekking á hinu þýðingarmikla
starfi þess og bera þvi til þess
fullan vinarhug — að félagið
hefir um 20 ára skeið átt sér
það áliugamál að koma upp hús-
næði, sem væri eign þess og
nægði fyrir starfsemi þess, til
þess að hún geti horið þann ár-
angur, sem það óskaði, og af því
mætti vænta og hér um bil jafn-
lengi, eða síðan í ársbyrjun 1923,
hefir verið lialdið uppi starfsemi
í þessu skyni.
Atvik liafa þó orðið til þess,
að sú starfsemi hefir að mestu
eða öllu legið niðri með köflum
og þar á meðal nú næst undan-
farið um nokkurt skeið, að öðru
en því, að félagskonur hafa með
lofsverðum áhuga og vænlegum
árangri gengizt fyrir fjársöfnun
til húsmálsins, og að frá ein-
stökum mönnum hafa komið
mjög myndarlegar gjafir og
jafnvel liöfðinglegar frá ein-
staka utanfélagsmönnum, en
liér þarf þó enn meira til.
Fyrir því hefir nú stjórn fé-
lagsins ákveðið að hefjast enn
handa um nokkrar framkvæmd-
ir og látið velja nefnd til þess
að liafa þær á liendi og leita
nýrra ráða, og höfum vér undir-
rituð orðið fyrir því vali.
Er það þá fyrsta ráð vort, að
snúa oss beint til félagsmanna
og annarra, er þessu vilja sinna
og fara þess á leit, að þeir láti,
hver eftir getu og geðþótta, af
hendi rakna nokkra fjárhæð og
komi henni til einhvers af oss
undirrituðuni, er þá mun kvitta
fyrir.
Nú stendur yfir tímabil, er all-
ur þorri almennings hefir meiri
fjárráð en venjulega gjörist, og
mun sú velmegun verða til þess,
að lyfta undir mörg nytsöm
mál, og hyggjum vér að állir
vinir, utan og innan félags, séu
oss samdóma um, að eðlilegt og
æskilegt sé að þetta málefni vort
njóti einnig góðs af, áður en
tækifærið er liðið hjá.
Það skal tekið fram, að þótt
f jársöfnunin gangi þvi greiðara,
sem framlög eru ríflegri, þá eru
vel þegnir smáskerfir, sem safn-
ast þegar saman koma.
Með góðu trausti til félags-
fólksins og fleiri vina.
Virðingarfyllst,
Reykjavik í marz 1942.
Kristinn' Daníelsson,
Bókhlöðustig 9, f. próf., form.
Sighvatur Brynjólfsson,
tollemb.m., ritari, Óðinsgötu 4.
Guðjón Sæmundsson,
liúsameistari, Tjarnargötu 10 C.
Jón Jónsson, Mörk,
verkstjóri, Bræðraborgarstíg 8B
Málfríður Jónsdóttir,
frú, Frakkastig 14.
Sigurjón Pétursson,
kaupm. Þingholtsstræti 22 A.
Soffía M. Ólafsdóttir,
frú, Skólavörðustíg 19.
Önnur blöð eru beðin góðfús-
lega að birta þetta ávarp.
Peysufatasatin
Peysufatakáputau.
Spejlflauel
Kambgarn
Cheviot
Káputau
Nærfatasatin ^
Mancheiter
Aðalstræti 6.
Sími: 4318.
Regnkápur
kvenna, einnig við peysu- :
föt. — Drengja- og telpu-
kápur.
Verzlun Ámunda Árnasonar.
Ilverfisgötu 37.
Karlmannafrakkar
fállegir, ódýrir.
Verzlun Ámunda Árnasonar.
Ilveffisgötu 37.
Er kanpandi
að bókahníf og bókapressu.
Sími: 2750.
Magnús Guðmundsson.
Hafnarstræti 18.
l)ng stúlka
óskar eftir vinnu(vön sauma-
skap). Vill fá fæði belzt á
sama stað eða nálægt. Gæti
komið til greina formiðdags-
vist. — Tilboð leggist inn á
afgr. Vísis, merkt: „Strax".
Ný
borðstofu-
húsgögn
úr ljósri eik til sölu. — Uppí.
á Framnesvegi 21, eftir kl. 8.
Stúlka
óskast strax í Oddfellowhús-
ið. — Uppl. hjá
Agli BenediktssynL
Helgrafell
Undirritaður óskar að ger-
ast áskrifandi að Helgafelli.
Nafni..............
Heimili .........
Sendum gegn póstkröfu
um allt land.