Vísir - 24.07.1942, Blaðsíða 1

>• ".vrrg
Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Páfsson
Skrifstofur:
Féiagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamerm Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgfeiðsla
32. ár.
Reykjavík, föstudaginn 24. júlí 1942.
144. tbl.
f
a
Knsiar hafa flutt mörg; herfylki
frá Siliiríii mtnr á bóg:inn.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
IBretlandi og Bandaríkjunum er stöðugt rætt af
miklum áhuga um nýjar vígstöðvar á þessu ári,
til þess að létta undir með Rússum. Enn sem
komið er, eru engar áreiðanlegar upplýsingar fyrir
hendi um, hvenær hafizt verður handa eða hvar, í þessu
efni. Bretar og Bandaríkjamenn vildu án efa helzt
stofna nýjar vígstöðvar næsta vor, en treysta aðstöðuna
á vigstöðvum Rússlands og Egiptalands þangað til, en
hennálasérfræðingar komast ekki hjá að taka tillit til
þeirra skoðana, sem koma nú mjög fram í fregnum
brezkra fréttaritara í Moskvu, sem víkja að því, að það
.gæti lamað baráttuhug Rússa, ef þeir sannfærðust um,
að ekkert yrði af því, að bandamenn réðust á Þjóðverja
í Vestur-Evrópu á þessu ári.
Fréttaritarar þessir ségja, að
sovétstjórnin telji það liöfuð-
.nauðsyn, að Þjóðverjar fái sem
staerst verkefni i Vestur-Evrópu
þegar á þessu ári. Það, sem um
þetta allt er sagt í brezkum og
ameriskum blöðum, sýnir Ijós-
lega, að menn bíða með óþreyju
atjjafna, meðan ríkisstjórnir og
hermálasérfræðingar þeirra
gefa hinar áiánustu gætur að
öllu, sem gerist ó Don-vígstöðv-
unum.
Hermálasérfræðingar gera
sér fyllilega ljóst hver hætta er
á ferðum, ef á ógæfuhlið sígur
fjnrir Rússum á Donsvæðinu.
Einkanlega hafa menn áhyggjur
af þvi, að liættan færist nær
Stalingrad, og horfunum við
Don. Sumir virðast óttast, að
Þjóðverjum kunni að takast að
umkringja, eitthvað af her
Timochenko/og mjög mismun-
andi skoðanir eru látnar í ljós
um hversu mikið varalið hann
hefir til umráða.
Það er enginn vafi, að al-
menningur í Bretlandi vill, að
hafizt verði handa, og brezka
stjórnin sætir gagnrýni fyrir að
hafast ekkert að í þessum efn-
um. Menn líta svo á, að það
sem er að gerast i Egiþtalandi
og Rússlandi nú, kunni að hafa
mikil áhrif á úrslitin í styrjöld-
inni. í einu brezka blaðinu er
látin í ljós sú skoðun, að verði
um nýjar hrakfarir að ræða fyr-
ir bandamenn, muni það hafa
alvarlegar afleiðingar fyrir
Churchillstjórnina. Raddirriar
um að láta til skarar skríða,
verða æ háværari, að í dag verði
að ljúka undirbúningnum undir
bardagana á morgun á hinum
nýju vígstöðvum, eins og eitt
blaðið kemst að orði. Þetta, ætla
menn, er Churchillstjórnin
-einnig farin að sjá.
í London er nú einnig rætt
um yfirvofandi innrás Japana
:í Sibiriu, en Rússar liafa flutt
8—12 herfylki þaðan til Evrópu.
Nú um þessar mundir, er
fregnir berast um, að innrásar-
íyrirætlanir séu aftur á dagslcrá
í London, koma fregnir, sem
benda til, að Þjóðvei’jar í Noregi
og Danmörku óttast rnjög inn-
rás i þessi lönd. í Danmörku
hefir öllum fiskiskipum og bát-
um vei’ið skipað að leita hafn-
ar tafarlaust. í Noregi, á suð-
vesturströndinni, eru Þjóðverjar
á verði dag og nótt, vegna at-
burða, sem gei'zt hafa að und-
anförnu, segir í fregnum frá
norska blaðafulltrúanum lxér. í
Egersundhéraði var skotið á
þýzka hermenn úr hriðskota-
skammbyssum, er þeir voru að
vinna að slökkvistarfi, og biðu
margir bana og særðust. Þá er
sagt, að norskir frelsisvinir liafi
kveikt í miklum timburbirgð-
um með stuðningi enskra fall-
blífarhermanna og sprengt skot-
færabirgðir í loft upp. Þýzku
stjórnax’völdin heita 10.000
króna verðlaunum hverjum
þeim, sem kemur upp um söku-
dólgana. Þá hafa þau tilkynnt,
að þeir, sem veita óvinum
þýzka Iiersins húsaslcjól, verði
skotnir tafarlaust. í fyrri viku
var eyðilögð vopna- og skotfæra-
lest í Egersundhéi’aði.
Leppitjórii stofn-
uð í Bnrma.
Þekktasti kvennaleiðtogi
Burma, Daw Mya Sein, hefir
komizt undan á flótta til Chung-
king.
Fréttaritari United Press þar
hefii' liaft tal af henni. Sagði
liún frá því, að Japanir Iiafi
myndað leppstjónx í Rangoon
og er forsætisráðlxeri’a hennar
Ba Maw, sem er doktor í lög-
um frá Canxbridge-liáskóla.
Ba Maw varð fyrsti forsætis-
ráðherra Burixia eftir að landið
var að skilið fi'á Indlaixdi árið
1937, en var settur í fangelsi
vegna þess, hve hann var hlynt-
ur Japönunx. Stjórn hans hefiv
tekið sér fána, senx á er nxynd
af páfugli.
Japanir liafa sett laixdstjóra í
Burma, tannlækni að nafni Su-
zuki. Hann bjó i 30 ár.i Burina,
áður en Bx-etar ráku liann úr
landi á síðastliðnu ári.
Japanir vinna af kappi að
stofna burmanskar herdeiklir,
senx á að senda til vígstöðvanna
eins fljótt og unnt ex*.
Er röðin kom-
inn að Tyrk-
landi.
Af blöðum ítala og Þjóð-
verja í gær má skilja, áð yfir-
vofandi sé skyndileg árás við
botn Miðjarðarhafsins, að því
er sænskir blaðamenn í Berlín
síma til blaða sinna.
Af engu mátti ráða, hvar
öxulherjunum væri ætlað að
leita á, en í Stokkhólmi er lit-
ið svo á, að Búlgaría, Grikk-
land og Iírít verði aðalbæki-
stöðvar fyrir slíka árás.
Ef þetta hvorttveggja reyn-
ist rétt, að öxulherirnir eigi
að leggja til atlögu á nýjum
stað og Búlgaría, Grikklarid
og Krít verði aðalbækistöðvar
árásarinnar, getur varla ver-
ið um annað að ræða, en að
Tyrkland verði fyrir árásinni.
Sókn Bocks í S.-Rússlandi
hefir dregið héri Rússa í
Kákasus og Persíu riorður á
bógirin og sókn Rommels hef-
ir dregið brezku hersveitirnar
frá Persíu, Irak o. fl. löndum
við Miðjarðarhafsbotn. Þetta
leiðir það af sér, að banda-
menn þyrfti allmikinn tírna
til að senda Tyrkjum liðs-
auka, en þeir svo varnarlitlir,
að Þjóðverjar ætti hæglega að
geta sigrað þá eina. Þá yrði
enn styttra til olíunriar í Ká-
kasus, Persíu og víðar austur
þar, auk þess sém öxulherj-
unum gæfist tækifæri til að
sækja að Suez-skurðinum frá
tveim hliðum.
isendiherra Kreta
á Isiandi.
Sendiherra Bretlands á ís-
Iandi, Mr. C. Howard Smith,
aridaðist við Langá í Boi’garfirði
í gærdag.
Bar andlát hans að mjög
snögglega, því að í gærmorgmx
fór lxann ásamt R. Ross aðal-
í'æðismanni héðan úr bænuixi,
en er hann var kominn upp að
Langá, hné lxann allt í einu öi'-
endur.
Mr. C.- Howai'd Snxitlx var
sendiherra Bx-eta í Danmörku
fyrir hernámið, en í nxai 1940
var hann gerður að sendiherra
Breta á Islandi og því starfi liefir
hann gegnt til þessa.
Mr. C. Howard Smith var
nianna vinsælastur og tók á
málum okkar íslendinga nxeð
miklum skilningi og naut þar
af leiðandi ti'austs og virðingar
allra þeirra, er til hans þekktu.
Helztu xeviatriði C. Howards
Snxiths eru þessi:
Ornstan nm Rostov í
algleymingi.
Barizt á öllu svæðinu milli
Rostov og Nova ClieFkassk.
Orustan um Rostov við Don er nú hafin af fullum krafti og
sækja Þjóðverjar að borginni úr þremur áttum. Rússar eru
sagðir hafa mikinn viðbúnað til þess að verja hana, en borgin
er ramlega víggirt, og eru virkin í hálfhring um hana. Þjóð-
verjar segjast hafa brotizt í gegnum víggirðingar Rússa við brú
yfir Don skammt frá borginni og jafnvel að hversveitir þeirra
séu konxnar inn í eða að úthverfunum, en ekki játa Rússar þetta.
Yfii'leitt kemur það mjög
fram í fregnunx Bandamanna
í gæi', að von sé um, að Þjóð-
vei'jar vaði ekki lengur áfranx,
þar sem herir Rússá séu ólvístr-
aðir og þeir geti nú beitt sér við
betri skilyrði en áður.
Hvai’vetna nxilli Novo Clxer-
kassk, höfuðboi'gar Donkó-
sakkalandsins, og Rostof við
Don eru raðir víggirðinga, svo
að fullyrða nxá, að framsókn
Þjóðverja torveldist stórkost-
lega. Víggirðingunx þessum
hefir stundum verið líkt við víg-
girðingarnar eða virkjakerfið
fyrir vestan Moskvu, en eins og
Ilann var fæddur 17. maí j kunnugt er komust Þjóðverjar í
1888, sonur Ilowards heit. Smiths
dónxara i Wolverhamton.
Kvnætist 1920 Sarah, dóttur
Augustus Tliorne. Eignuðust
þau einn son og tvær dætur. —
Menntun sína lxlaut sendiherr-
ann í Winchester og Bi'asenose
College, Oxford. Varð starfs-
maður utanrikisráðuneytisins
1912 og gegndi þar æ umsvifa-
meiri og ábyrgðarmeiri störf-
um, unz hann var skipaður
sendiherra í Kaupmannahöfn
1939 og gegndi því starfi, unz
sendisveitin var kvödd heim 13.
api'íl 1940, er Þjóðverjar höfðu
liernumið Danmörku. Skipaður
sendiherra i Reykjavik 8. maí
1940.
Bernhard, Hóllandsprins, er
konxinn til Bandaríkjanna, þar
sem Júlíana prinsessa býr nxeð
dætrum þeirra. Vilhelmina
di'ottning er lika vestra.
Wu Teh-chen, ritari Kuomin-
langflokksins kinverska, lxefir
senl Willkie skevti, þar sem
liann kveðst vonast til þess, að
honurii gefist tækifæri, til að
komast til Chungking.
Gave fra Island til Kong
Haakon pá hans 70 árs-
dag d. 3. august.
Da det fi'á mange liold har vært
uttalt pnske onx á skjenke Ivong
Haakon VII pá hans 70 árs
fpdselsdag den 3. august eii gave
fra noi’ske og Norges venner pá
Island har den kornite sonx
arrangerer h0ytideligholdelsen
av dagen her i Reykjavik be-
slullet á selte i gang en inn-
samling.
Bidragslister er fagt ut i L. H.
Miillers forretning, Austurstræti
17, pá Det norske Generalkonsu-
lat, Hvei'fisgata 45, Det norske
Marinekontor, Tryggvagata 2,
og i den norske flvgeleiren.
| 0
Nefnd sú, sem sér um liá-
tiðjahöldin hér vegna 70 ára af-
mælis Hákonar konungs VII.,
hefir ákveðið að gangast fyrir
fjársöfnun þar eð óskir lxafa
Ixeyrzt um það úr ýmsum átt-
um, að Norðmönnum og Nor-
egsvinum hér á landi ætti að
gefast kostur á að senda kon-
ungi gjöf.
Söfnunai’listar liggja frammi
í verzlun L. H. Mixllers, Aust-
ursti-æti 17, skrifstofu aðalræð-
ismarmsins, Hvg. 45, flotaskrif-
stofunni norsku, Tryggvagötu
2, og herbúðum flugnxannanna.
roaoi
Eftirfarandi tilkynning
barst Vísi 1 morgun frá amer-
ísku herstjórninni:
Flugvél úr konunglega
xiorska flugflotanum lagði til
bardaga við þýzka Focke-
Wulf flugvél yfir austur-
’strönd fslands þ. 23. þ. m. síð-
degis. Óvinaflugvélin sást
fyrst í 24 kílómetra f jarlægð.
Norska flugvélin flaug í átt-
ina til hinnar þýzku flugvélar
og hóf skothríð á hana úr um
900 metra fjarlægð. Flug
menriirnir í óvinaflugvélinni
guldu í sömu mynt, en tókst
ekki að hitta norsku flugvél-
ina. Skot norsku flugvélar-
innar hæfðu þýzku flugvélina,
— komu skot í anrian væng-
inn og skrokk flugvélarinnar,
og eldrir kviknaði í vélarúmi
hennar. Þýzka flugvélin hvarf
í skýjaþykkni.
Loftárás á
Ruhr í nótt.
Mikill l'jöldi brezkra sprengju-
flugvéla gei’ði árás á boi’gir i
námunda við Moskvu, en hefir
ekki tekizt enn senx komið er
að ryðja sér braut gegnunx
virkjakerfið þar, né lxeldur við
Leixingrad.
Miklir bardagar eru liáðir við
Novo Cherkassk og lxafa Rúss-
ar þar hrundið hverju áhlaupi
Þjóðverja á fætur öðru og gert
gagnáhlaup.
Við Tsynlinskaya, unx, 180 km.
suðvestur af Slalingx’ad, er einn-
ig mikið barizt og mun borgin
enn á valdi Rússa.
I fi’egriunx frá'Rússlandi í gær
var lekið fram, að Rússar teldu
sér enga liætlu af því búna, þótt
einstaka þýzkum herflolcki tæk-
| ist að kornast yfir Don í gúmnxí-
bátum eða flekum. Því var neit-
að, að Þjóðverjar hefðu komið
nokkru liði yfir fljótið.
Rússar segjast hafa lirundið
áhlaupum Þjóðvei'ja við Voro-
nesli og Leningrad, og segjast
j hrekja þá liægt vestur á bóg-
! imx við Voroneslx. Manntjón
Þjóðvei’ja þar er gífm-legt.
I árdegistilkynningu Rússa
segii’, að lier þeirra Iiafi barist
í nótt við Þjóðvei’ja á Voron-
esh, Tsymlenskaye, Novo Cliar-
kessk og Rostovvígstöðvunum,
. en engar bi’eytingar hafi orðið
á öðrunx vígstöðvum.
Þetta er í annað skipti, sem
Þjóðverjar geta um bardaga í
nágrenni Rostovbox’gar.
Þjóðverjar segja í opiriberri
tilkynningu, að hersveitir þeirra
Ruhrliéraði og árásir voru einn-
ig gei’ðar á flugstöðvar Þjóð-
verja í Hollandi og Belgíu. —
Af flugvélum þeinx, sem fóru
til árása í nótt, eru sjö ókomn-
ar til Bretlands aftui', og því
taldar af. 2 þýzkar næturflug-
vélar voru skotnar niður.
Engin árós í stórum stil var
gerð á brezkar borgir í nótt,
en einstakar flugvélar gerðu á-
x'ásir hér og' þar. Næturflugvél-
ar Breta voru mikið á sveimi
og flugsveit eldri sonar Beaver-
brooks lávai'ðs skaut niður 5
þýzlcar flugvélar, — en alls voru
skotnar niður 7 þýzkar flugvél-
ar yfir Bretlandi í nótt.
hafi byrjað álilgup á nokkurn
hluta Rostovborgai', en ekki er
það staðfest í fi-egnum Rússa.
Á Voroneshvígstöðvunum er
um stöðug álilaup og gagn-
áhlaup að ræða.
Rússar flytja nú mikið vara-
lið til þátttöku í orustunni unx
Rostov.
Þar sem Þjóðverjar eru nú
komiíir í námunda við mörk
Stalingradhéraðs, vofir sú hætta
yfir, að þeir byrji loftárásir á
olíuleiðsluna, sem liggur frá
Baku um Stalingi’ad til Moskvu.
Síðustu fréttir.
ISoííov
fallÍBt
Þýzka útvarpið birti í dag
aukatilkynningu um fall Rost-
ovborgar.
Segjast Þjóðverjar hafa brot-
izt í gegn um hinar sterku
varnarlínur borgarinnar með
áhlaupi og náð undir sig í einni
svipan höfninni og öllum veiga-
mestu samgönguæðum borgar-
innar.
Sem stendur er verið að rýma
borgina.
Rostov telur yfir ‘/2 milljón
íbúa.
í Donhnénu segjast Þjóðverj-
ar hafa brotið mótspyrnu
Rússa á bak aftur með áhlaupi
og brotizt gegn um víglínur
þeirra.
li
i.fli
1 örui
■
1
Skæð gagnáhlaup
Þjóðverja.
Auchinleck liersliöfðingi heldur
íifram sókn sinni, og liefir lier
lians enn treyst aðstöðu sína.
Allir hálsarnir, sem mest hef-
ir verið um harizt, eru nú á
valdi bandamanna að mestu eða
öllu leyti. Þrátt fyrir áköf gagn-
áhlaup Þjóðverja, hefir ekki
tekist að hrekja bandamenn úr
neinum stöðvum.
I þýzkum fx’egnunx segir, að
hersveitir Þjóðvex-ja og ítala
liafi hrundið öllum áhlaupum
bandamanna, eyðilagt 130
skriðdreka og tekið unx 1000
fanga.
Italir segjast hafa tekið Jai-a-
bubvinjarnar sunnarlega i
sandauðninni.
Þúsund gíslar hafa verið
handteknir i Hollandi og er
þeini hótað lífláti, ef skemmd-
arverkum er ekki lxætt í land-
inu.