Vísir - 20.11.1942, Blaðsíða 2

VISIR
DAGBLAÐ
tjtgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Gúðlaugsson,
.. Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstrwti).
Símar: 166 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Víti að varast.
Framsóknarmenn hafa mjög
haft orð á þvi, að við ís-
lendingar værum undir smásjá
tveggja stórvelda, og eftir því
bæri okkur að haga allri dag-
legri breytni. Nú er það út af
fyrir sig hlálegt, og sýnir full-
an veikleika, að miða breytnina
við það eitt, livort eftir henni
verði tekið af annarlegum þjóð-
um eða ekki. Sé breytnin góð,
getur ekkert verið við hana að
athuga, hver sem i hlut á. En
þetta sýnir aðeins minnimáttar-
kennd þessara manna. Þó eru
aðrir eiginleikar enn leiðari, en
öllu öðru frekar stingur menn-
ingarskorturinn i augun. Menn
sem finua veikleika sinn í dag-
legri breytni fyllast oft slíkum
ofstopa og frekju að við þá er
vart mælandi, og*menn hliðra
sér beinlinis hjá því. Slíkt staf-
ar af inenningarskorti.
Fyrstu umræðurnar á Al-
þingi voru mótaðar af þessum
eiginleikum, sem eru að verða
einskonar skjaldarmerki Fram-
sóknar, að sjálfsögðu á lákn-
rænan hátt. Af minnimáttar-
kennd og menningarskorti staf-
ar það, að þessi flokkur vekur
nú upp deilur um kosninguna á
Snæfellsnesi innan veggja Al-
þingis, án jiess að gera nokkur-
ar ráðstafanir til að kæra kosn-
inguna og hrinda árangri henn-
ar þannig. Nei. Það eitt er látið
nægja að hampa lítilfjörlegu
kunningjabréfi frá óþekktum
manni, að öðru en því að sjálf-
stæðismenn hér i bænum vita,
að hann hefir áður sýnt til-
hneigingu er beindist í þá átt
að koma sér- í mjúkinn hjá
valdamönum flokksins á kostn-
að félaga sinna. Beindist þetta
einkum gegn forystumönnum
Óðins meðan maður þessi var
þar innbyrðis. I það skipti, sem
hér um ræðir tókst manni þess-
um hvorki að koma sér i mjúk-
inn hjá forráðamönnum flokks-
ins, né heldur hitt að leggja
stein í götu félaga sinna, þann-
ig að verulega kæmi að sök.
Fluttist hann nokkuru síðar til
Ólafsvikur við tiltölulega lítinn
orðstír.
Að því er formaður Fram-
sóknarflokksins hermir gerðist
maður þessi liðsmaður ^þar i
sveit sunnudaginn 11. október
s. 1., en ekki er stundin ná-
kvæmlega tilgreind, né það,
sem sinnaskiptunum olli. Ekki
er ólíklegt að hann liafi talið,
að eiginleikar hans gætu notið
sín betur innan Framsóknar, en
Sjálfstæðisflokksins, og virðist
kunningjabréf það, sem hamp-
að var innan Alþingis í ofan-
greindum umræðum, stafa af
þeim skilningi. Er þetta einnig
allt með felldu, með því að vit-
að er, að engum er ljúfara en
formanni Frainsóknarflokksins
að hlýða á óhróður um náung-
ann og liafa hann eftir í tíma
og ótíma. Er óhætt að fullyrða,
að þessi lausmælgi með tilheyr-
andi lundarfari er einhver
hvimleiðasti ágalli þessa sjálfs-
elska foringja.
Gunnar Tlioroddsen brást við
árásinni á þann eina veg, sem
rétt var. Hann krafðist opin-
berrár rannsóknar, og skaut
máli sínu til dómstólanna. Mun
vafalaust ekki standa á því, að
krafa lians verði til greina tek-
in og komi þá öll þau kurl til
grafar, sem nú liefir verið dreift
út víða um land. Þeim, sem í
upphafi ber fram kærur, gefst
nú kostur á að sanna þær og
standa við öll sín stóru orð. En
Bjarnargreiði er það manni
þessum af hálfu Framsóknar-
flokksins að nota þennan vesal-
ing til slikra verka, með þvi að
hann veit ekki hvað hann gerir,
þótt hann verði hinsvegar að
taka af því öllum afleiðingum.
Framsóknarflokkurinn hefir
þessa fyrslu daga þingsins tek-
ið sig prýðilega út undir smá-
sjánni, og hver veit nema að
hann eigi enn eftir betur að
gera, áður en þingi lýkur. Senni-
legt má þó lelja að öll afrek
flokksins í þessum stíl verði
af þjóðinni talin þess eðlis, ,að
ekki sé ástæða til að veita
flokknum brautargengi til slíks
framferðis innan helgi Alþing-
is. ÖIIu sennilegra má teljast,
að hin ómaklega ánás og ó-
grundaða á hendur Gunnari
Thoroddsen, verði talin víti,
sem ber að varast i framtíðinni,
og sem sprottið er af þvi einu,
að minnimáttarkenndin kann
ekki að taka ósigri.
ALÞINGI
Þingfundur hófst kl. 2 í gær
og fór þá fram kosning á for-
setum Alþingis og skipting þing-
manna í deildir.
Forseti sameinaðs þings var
Haraldur Guðmundsson kjör-
inn. Fyrsti varaforseti er Gísli
Sveinsson og annar varaforseti
Bjarni Benediktsson.
Skrifarar voru kjörnir Sig-
urður Kristjánsson og Skúli
Guðmundsson.
\
Kjörbréfanefnd. I hana voru
kjörnir: Þorsteinn Þorsteinsson,
Pétur Magnússon, Áki Jakobs-
son, Finnur Jónsson og Her-
mann Jónasson.
í efri deild voru þessir 17
þingmenn kjörnir:
Sjálfstæðismenn: Bjarni
Benediktsson, Eiríkur Einars-
son, Magnús Jónsson, Þorsteinn
Þorsteinsson, Lárus Jóhannes-
esson, Pétur Magnússon, Gisli
Jónsson.
Framsóknarflokkur:. Bem-
harð Stefánsson, Jónas Jónsson,
Ingvar Pálmason, Hermann
Jónasson.
Sósíalistaflokkur; Brynjólfur
Bjamason, Steingrímur AðaL
steinsson, Kristinn Andrésson.
Alþýðufiokkur: Haraldur
Guðmundsson, Guðm. I. Guð-
mundsson.
Forseti neðri deildar var
kjörinn Jóhann Þ. Jósefsson,
Emil Jónsson fyrsti varaforseti
og Sigfús Sigurhjartarson ann-
ar varaforseti.
Skrifarar deildarinnar voru
þeir Sigurður E. Hlíðar og
Sveinbjöm Högnason kosnir.
I efri deild var Steingrímur
Aðalsteinsson kjörinn forseti.
Fyrstí varaforseti er Þorsteinn
Þorsteinsson og annar varafor-
seti Gísli Jónsson.
Skifarar deildarinnar voru
kosnir Eiríkur Einarsson og
Páll Hermannsson.
Vinna barna,
Bamavemdarnefnd Reykja-
víkur hefir samþykkt eftirfar-
andi og sent blöðunum til birt-
ingar:
„Með tilvísun til 8. gr. bráða-
birgðalaga um eftirlit með ung-
mennum o. fl. frá 9. des. 1941,
leyfir Barnaverndarnefnd
Pæykjavikur sér að leggja það til
við ríkisstjórnina, að notuð
verði heimild í nefndri laga-
grein til að banna alla verk-
smiðjuvinnu barna á skóla-
Ráflning sérstaks bæjar-
dýralæknis fyrir Rvik.
Nauðsynleg ráðstöfun m. a. til að auka
eftirlit með mjólk og kjöti.
Fyrir bæjarráðsfundi lá nýlega umsókn frá Ásgeiri Einars-
svni dýralækni, um að hann yrði ráðinn dýralæknir bæjarins.
Vísir hefir snúið sér til Ásgeirs og beðið hann um nánari upp-
lýsingar hér að lútandi, og hefir hann góðfúslega orðið við
þeirri ósk.
„Eins og kunnugt er“, segir
Ásgeir, „er um þessar mundir
verið að ráða nýjan dýralækni
hér, í stað Ilannesar heiliJns,
Jónssonar. Bæði ríkisstjórn og
„kollegum“ mínum liér hefir að
sjálfsögðu þótt eg of ungur og
hafa þvi gengið fram hjá mér
við val á manni í þá stöðu.
Hinsvegar hefi eg orðið þess
var meðal bænda i Reykjavík
og nágrenni, að þeir hafa ein-
dregið óskað eftir því, að eg
starfaði hér áfram í umdæminu,
og þar af leiðandi hefi eg sótt
um að verða ráðinn dýralæknir
bæjarins.
Þetta út af fyrir sig er þó ekki
nein ástæða fyrir því, að bær-
inn ráði til sin sérstakan dýra-
lælcni. Hinsvegar er sú ástæða
fyrir hendi, því Reykjavíkurbær
liefir stækkað gífurléga síðustu
árin, og þar af leiðandi krefst
liann einnig aukins eftirlits með
lieilbrigðismálum húsdýra.
Störf héraðsdýralæknis — en
starfssvið hans nær allt frá
Reykjanesi og norður í Hval-
fjörð — hefir margfaldast síð-
ustu árin.
Fyrirmæli mj ólkurlaganna
um mánaðarlegt eftirlit með
þeim mjólkurbúum, er selja
mjólk beint til neytenda, jók
mjög á starfið, og eins það, að
hver kjötverzlun má kaupa kjöt
beint frá bændum, og dýralækn-
ir verður síðan að elta kjötið til
skoðunar í alla þessa staði og
fær enda aldrei að vita um sumt
af kjötinu. Þetta er gagnslaus
kjötskoðun og hættulegt ó-
fremdarástand. Hér þarf að vera
til einn sameiginlegur móttöku-
staður fyrir allt kjöt — í sam-
bandi við sláturhús og íshús —
þar sem kjötið sé rannsakað og
metið. áður en það er sent út í
búðirnar.
Þar sem nú bæjarbúar kaupa
og neyta kjötsins og mjólkur-
innar, finnst mér ástæða til fyr-
ir liáttvirta bæjarstjórn að láta
þessi mál meira til sín taka, en
verið hefir, með því að ráða
sérstakan bæjardýralækni, er
hafi fyrst um sinn með höndum
hið lögskipaða eftirlit með öll-
um mjólkurbúum innan bæj-
arlandsins, en síðar mun verk-
svið hans aukast samfara aukn-
um kröfum tímanna. Jafnframt
sé bæjardýralæknir ráðunaut-'
ur og fulltrúi bæjarstjórnar og
bæjarlögreglu i öllum húsdýra-
málum.
Dýralæknarnir hafa fyrir
löngu séð fram á, að hér þurfti
að skifta störfum til að eftir-
lilið, ekki livað sízt með mjólk
og kjöti, sem eru okkar um-
deildustu og viðkvæmustu
neýzluvöru, gæti verið vel af
hendi leyst. Hafa þeir því gert
ákveðnar tillögur um skiptingu
embættisins hér til ríkisstjórn-
arinnar, en hvorki fyrverandi
né núverandi ríksstjórn hafa
hrundið þessu máli í fram-
kvæmd.
Þess má geta í þessu sam-
skyldualdri og alla næturvinnu
unglinga 16 ára og yngri, frá kl.
10 síðdegis til kl. 7 árdegis.
Ennfremur leggur nefndin til,
að öll vinna á veitingastöðum
fyrir börn pg unglinga 16 ára
og yngri verði bönnuð með
öllu.“
bandi að það tíðkast mjög á
Norðurlöndum að bæjarfélög
ráði til sín dýralækna, er liafi
með höndum margskonar heil-
brigðiseftirlit fyrir bæina
(Kommunal-dyrlæge).
Og að lokum skal það tekið
fram, að héraðslæknirinn í
Reykjavík, Magnús Pétursson,
hefur verið þessu mjög með-
mæltur, enda kemur dýralækn-
ir bæjarins til með að vera i ná-
inni samvinnu við hann með
eftirlit með mjólkinni og kjöt-
inu, sem eru einhverjar þýð-
ingarmestu neyzluvörur al-
mennings. *
Ríkissf jórinn og krón-
prins Svía skiptasf á
skeytum.
í tilefni af sextugsafmæli
krónprins Svía 11. þ. m. fóru
skeytaskipti fram á milli ríkis-
stjóra Islands og krónprinsins.
Árnaði ríkisstjóri krónprins-
inum allra heilla í tilefni af af-
mælinu og kvað heimsókn hans
á Alþingisliátíðina ekki aðeins
lifa í hugum islenzku þjóðar-
innar, heldur mætti og telja
hana mikilsverðan þátt i vax-
andi vináttu milli Svía og og
íslendinga.
Gustav Adolf krónprins svar-
aði með þakkarskeyti þar sem
hann m. a. kvaðst geyma minn-
inguna um íslandsferðina 1930
og hinar hjartanlegu móttökur
er hann liefði þá notið hér á
landi.
Hátíðatóxileikar
Flutningur íslenzkra
tónsmíða.
Listamannaþingið hefst á
sunnudaginn kemur og verða
sérstakir hátíðatónleikar haldn-
ir í sambandi við það í Gamla
Bíó kl. 2.30.
Á þessum hljómleikum verða
eingöngu flutt íslenzk verk, eft-
ir Jón Leifs, Árna Björnsson,
Þórarinn Jónsson, Hallgrím
Helgason, Markús Kristjánsson,
Karl Ó. Runólfsson og Pál ís-
ólfsson.
Guðrún Ágústsdóttir og Pétur
Jónsson syngja, en Hljómsveit
Reykjavíkur leikur, undir stjórn
Victor Urbantschitsch’s.
„Stund milli stríða“
heitir nýútkomin ljóÖabók eftir
Jón úr Vör. Fyrir nokkurum árum
gaf Jón út ljóðabók, er hann nefndi
„Eg barði aÖ dyrum.” Gaf sú bók
nokkurt fyrirheit um efnilegt skáld,
en síÖan eru liÖin fimm ár, og ætti
því mörgum aÖ vera forvitni á aÖ
sjá hverjum framförum hiÖ unga
skáld hefur tekið.
„Lönd leyndardómanna"
heitir ný bók á íslenzkum mark-
aði eftir sænska landkönnuöinn
Sven Hedin. Bókin er nær hálft
3ja hundraÖ blaðsíÖur aÖ stærÖ
með fjölda mynda og prentuð á á-
gætan pappír. Sigurður Róbertsson
þýddi bókina, en Pálmi H. Jónsson
á Akureyri gaf hana út. Sem kunn-
ugt er, er Sven Hedin ekki áðeins
einn frægasti landkönnuöur heims-
ins, heldur er hann og lika einn
snjallasti rithöfundur á sviÖi ferða-
lýsinga, sem nú er uppi.
\
| Háskólahljómleikar
Árna Kristjánssonar
og Björns Ólafssonar.
Að þessu sinni voru háskóla-
tórlleikarnir haldnir í Tjamar-
bíóinu eða kvikmyndahúsi há-
skólans við Tjörnina. Þetta eru
hin ákjósanlegustu húsakynni
til hljómleikahalds fyrir margra
hluta sakir, því legan er góð og
salurinn viðkunnanlegur og svo
það sem mestu máli skiptir í
þessu samhandi, þá hljómar
hljóðfærasláttur vel þar inni.
Hljómleikarnir hófust með
þvi, að þeir félagar léku fiðlu-
sónötu eftir Beethoven, op.
30 í c-moll. Er þetta mikið verk
og fagurt.Þrátt fyrir snilli þeirra
listamanna, sem alltaf hlýtur
að segja til sín, fannst mér
skorta á köflum flug i meðferð-
inni á þessari viðfeðmu tón-
smíð Beethovens, sérstaklega
af fiðlunnar hálfu, og enda þótt
píanóhlutverkið í jæssari sónötu
sé engu minna en fiðlunnar, þá
fannst mér pianóleikarinn hafa
sig full mikið i frammi víðast
hvar í verkinu. Glæsileikinn og
léttleikinn, sem jafnan einkenn-
ir fiðluleik Bjöx-ns, áttu einkar
vel við í lögunum, sem hann
lék á eftir þessu verki, eftir
Sarasate og Dvorak og um síð-
asta lagið, Rondo, eftir Scliu-
bert, mætti kveða svo að orði,
að liann hafi „hrist það út úr
erminni".
Árni Kristjánsson lék píanó-
sónötuna í b-moll eftir Chopin
(„Ljóðið um dauðann“). Árni
er fyrir löngu viðurkenndur
sem afbragðs Chopinspilari og
þvi veldur fyrst og fremst það,
að píanóleikur lians er jafnan
borinn uppi af ljóðrænum
straumi og skilningur hans á
verkunum skáldlegur. „Ljóðið
um dauðann“ er verkefni eftir
höfði hans og vil eg benda á það,
að Jiann lék liinn alkunna sorg-
arslag, sem er einn kaflinn i
vei-kinu, með alvöruþunga og
hetjulega, en ekki með dreym-
andi viðkvæmni, eins og marg-
ir eru vanir að misskilja þenn-
an kafla. Hér hefir nýlega verið
eidendur píanósnillingur, sem
að verðleikum hlaut einróma
lof fyrir Ieik sinn. Eg ætla ekki
að gera neinn samanbui-ð á
þessum tveim snillingum, Árna
Kristjánssyni og ungfrú Kath-
leen Long, því mér finnst sam-
anburður á listamönnum óvið-
eigandi og bera vitni um skiln-
ingsleysi bjá þeim, sem hann
gera. Það hefir jafnan verið
talið listamönnum til ágætis, að
þeir séu sjálfstæðir og ólíkir
öllum öðrum, og að hinn sér-
kennilegi persónuleiki þeirra
birtist í list þeirra. Engum dett-
ur i hug, sem skyn bera á, að
bei'a saman málverk eftir Kjar-
val og Ásgrím, nema til að leiða
í Ijós persónulega drætti, sem
hvorum þeirra er eiginlegur.
Þegar listin er komin á svo hátt
stig, að um nægilega tækni er
að ræða, og listgildið er svipað,
þá er það smekkatriði hvorn
maður vill heldur. Sama er að
segja Um hina túlkandi lista-
menn eins og hljóðfæraleikara.
List Árna er orðin svo þroskuð
og aðlaðandi, að hann hlýtur
hvar sem væri i heiminum að
fá óskipta viðurkenningu sem
snillingur.
Hljómleikarnir voru haldnir
á sunnudaginn er var fyrir fullu
húsi og við ágætar viðtökur.
Báðir listamennimir urðu að
leika aukalög.
B. A.
Aðalsteinn Sigmnndsson,
kennari, tekur að sér námstjóra-
störf á Vesturlandi i vetur, og kenn-
ir því ekki viÖ Austurbæjarbarna-
skólann á tímabilinu frá I. þ.m. til
aprílloka í vetur. Þórður Pálsson
kennari kennir í hans staÖ.
Kvenkápur
Mikið úrval af
ENSKUM
KVENKÁPUM
tekið upp í dag.
Verzl. Bjarmi
Bei'gstaðastræti 22.
Ktæða-
skápnr
vandaður, úr hnotu, til sölu.
Uppl. í síma 4102.
Enskar
BARNAKÁPUR og
SAMFESTINGAR.

Grettisgötu 57.
Danskennsla
fyrir börn 1. dansæfing 22.
þ. m., kl. 5 á Laugaveg 11
(2. liæð).
I
Sigurður Guðmundsson.
Sími 4278. — Eftir kl. 8:
Sími 5982. —
VANTAR NOKKRA
verkamenn
nú þegar. Uppl. kl. 8—9 i dag.
Öldugölu 7, kjallaranum. —
TEITUR MAGNÚSSON,
trésmíðameistari.
1
Fóðraðir kven-
og karlmanns
llanzkar
og skoskir
ULLARTREFLAR.
II. Toft
Skólavörðustig 5.
Sími 1035
Piltur
16—20 ára, getur komist að
hjá iðnfyrirtæki hér i bæ. —
Framlíðaratvinna. Tilboð á-
samt tilgreiningu, livað um-
sækjandinn hefir áður unnið
sendist blaðinu fyrir mánu-
dag, rnerkt: „Reglusamur“.
Silkisokkar
komnir í verzlun
Elíasar Jónssonar
Kirkjuteig 5
Chevrolet
bifreið
5 manna, til sölu og sýnis,
Fjölnisvegi 3, kl. 4—9. —