Vísir - 24.11.1942, Blaðsíða 1

■-----------------------------—
Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
32. ár.
Ritstjórar
Blaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
Reykjavík, þriðjudaginn 24. nóvember 1942. 247. tbl.
Sókn Rússa heldur
Flutningaadferöip reyndar
sama hraða og áður
Taka fjórar borg;ir, fara 10*30
kni. á einuni sólarhring.
Brotíflutningur Þjóðverja á flugliði
ræður miklu um árangurinn.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
ókn Rússa, sem nú er bráðum að verða viku-
gömul, heldur áfram af fullum krafti. Fyrstu
f jóra sólarhringana sóttu Rússar fram samtals
um 60 km., þar sem þeir fóru hraðast, en síðasta sólar-
hringinn kveðast þeir hafa þokazt 10—20 km., bæði
fyrir sunnan og norðan borgina.
Eitt af því, sem ræður því, að Rússum hefir verið
þetta mögulegt, er að flugvélum Þ jóðyerja í Rússlandi
hefir fækkað síðustu vikur, e;ða síðan bandamenn
hófu innrasina í Norður-Afríku. Áður gátu Þjóðverjar
jafnan náð yfirráðum í lofti þar sem þeir Íögðu sig
fram til þess, en síðan bandamenn gengu á land í ný-
lendum Frakka hefir greinilega dregið úr styrkleika
fJughers Þjóðverja á vígstöðvunum í Rússlandi.
diissar lefla fram ógrynni liðs, því að þeim er Ijóst, liversu
ínikilvægt það er fyrir þá, að ryðjast sem lengst áður en her-
sveitum Þjóðverja og bandamanna þeirra tekst að átla sig á því,
s<', í er að gerast, og þeir flytja liðsauka til þeirra staða, sem
e u í hættu. Fyrsta lyarkið er auðvitað að hrékja Þjóðverja
frá Volga og Stalingrad, en næsta markið er að sækja niður
Don til Rostov, því að þá er liði Þjóðverja í Kálcasus glötunin
Badoglio berst
fyrir friði.
Fréttaritari United Press í
Ankara símar, að þangað
hafi borizt sú fregn með
ferðamönnum, sem voru ný-
lega á Ítalíu, að Badoglio
marskálkur, sem áður var
yfirhershöfðingi ítala, berj-
ist fyrir því ,að ítalir semji
sérfrið.
Hann á að hafa gerzt tals-
maður allstórs hóps manna,
þ. á m. andfasista, og fóru
fulltrúar þeirra á fund páfa
og báðu hann að gerast milli-
göngumaður.
Þetta er sagt hafa verið
gert með vitund og vilja
Viktors Emanúels; konungs,
Umbertos krónprins og Ciano
utaníkisráðherra.
V.-Afríka á
valdi banda-
manna.
Nýjendur Frakka í Vestur-
Afríku eru gengnar bandamönn-
um á hönd.
Darlan flotaforingi tilkynnti
þetta í útvarpi i gærkveldj
og skýrði frá því, að stjórn ný-
lendnanna og íbúar þeirra hefði
sjálfir tekið ákvörðun um þetta.
Það varð hka kunnugt i gær,
að gerður hafði verið samning-
ur miili nýlendustjórnar Frakka
á Martinique og Cordell Hull,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna um það, að þau tæki að
sér vernd eynnar.
Terksmiðfa flntt
milli heimsiálfa.
Amerísk verksmiðja, sem
framleiðir flugvélabenzín, verð-
ur tekin í sundur og flutt í hlut-
um til Rússlands, þar sem hún
verður látin taka til starfa á ný.
Þetta er önnur verksmiðjan,
sem flutt er frá Bandaríkjun-
um til Rússlands. Hin var hjól-
barðaverksmiðja Fords í Dear-
born. Báðar þessar verksmiðjur
eru í röð hinna fullkomnustu.
Bandaríkin hafa á þessu ári
flutt til Rússlands vélar ýmsar
fyrir 15—20 milljónir dollara.
Loftárásir á St.
Nazaire.
„Fljúgandi virki“ og Liberator-
flugvélar fóru til árásar á kaf-
bátalægið St. Nazaire í gær.
Mikið tjón var unnið við höfn-
ina, og kviknuðu þar miklir
eldar. Miklir loftbardagar voru
háðir á leiðinni til og frá árás-
inni og sömuleiðis yfir borg-
inni. Fjórar sprengjuflugvél-
anna voru skotnar niður, en 15
þýzkar orustuflugvélar hlutu
sömu örlög.
vís.
í herstjórnartilkynningu
Rússa i gærkveldi var frá því
greint, að þeir hefði náð fjór-
ujn horgum á vald sitt undan-
farinn sólarhring, tveim fyrir
vestan Don, Tsjernisjevskaya
og Perilasovski, en liinum tveim
á járnbrautarlínunni suðvestur
frá Stalingrad, nefnilega Aksai
og Tundutunovo. Ilafa þeir því
tryggt enn tak sitt á þeirri flutn-
ingaleið Þjóðverja til Stalin-
grad.
Herfangið er nú orðið sem hér
segir: 557 fallbyssur, 2625 vél-
byssur, 2800 allskonar farar- og
flutningatæki og 1200 járn-
brautarvagnar. Þá segjast Rúss-
ar og hafa komizt yfir 32 flug-
vélar og 35 skriðdreka, sein voru
í góðu lagi, svo að Rússar geta
liagnýtt þau. Loks kveðast þeir
hafa eyðilagt 70 flugvélar, 157
skriðdreka og 186 fallbyssur.
Það eru Italir, sem voru til
varnar í Donbugðunni, þar sem
Rússarhófu nyrðri sóknina.Hafa
Italir varizt miklu slælegar en
Þjóðverjar, sem verjast sjálfir
fyrir sunnan Stalingrad. Stjórn-
andi ítölsku hersveilanna heitir
Garihaldi hershöfðingi. Italskir
hlaðamenn, sem fylgjast með
Iiernaðaraðgerðum ítölsku lier-
sveitanna á austurvígstöðvun-
um síma, að manntjón hafi orð-
ið mikið. Rússar segja lika, að
sé þeir búnir að fella um 25.000
menn og annað eins hafi verið
lekið höndum.
Þá var og sagt frá þvi i her-
stjórnartilkynningu Rússa i
gær, að þeir væri einnig byrj-
aðir sóknaraðgerðir nyrzt i Stal-
ingrad, í verksmiðjuhverfin'u.
Engar fregnir voru þó sagðar af
því, hvernig sú sókn gengi.
Þjóðverjar skýra frá þvi í
tilkynningum sinum, að þeir eigi
í hörðum varnarbardögum á
austurvígstöðvunum, m. a. á
Kalmukasléttunum fyrir sunnan
Stalingrad.
Mussolini leitar
stuðnings.
Mussolini talaði í gær við fas-
istaleiðtoga norður-ítölsku borg-
anna, sem Bretar hafa gert á-
rásir á að undanförnu.
Var rætt um það, livaða ráð-
um sé bezt að beita til að auka
sem mest öryggi þeirra íhúa
horganna, sem verða að vera
þar um kyrrt vegna atvinnu
sinnar.
Fregnir þær frá Sviss, sem
i skýra frá þessu, herma og að
Mussolini hafi þreifað fyrir sér
um aukinn stuðning kaþólskra
manna og jafnvel sósíalista,
sem fyrir löngu var bannað að
starfa i landinu. Þeir liafa sent
Úl fregnmiða, þar sem þeir
segja, að þessi liðsbón Musso-
linis sá árangurslaus, en hins-
vegar liregði hýn Ijósi yfir það,
hversu illa horfi fyrir honum.
Götuvígi í Noregi.
Samkvæmt fregnum, sem
borizt hafa til London frá Sví-
þjóð, virðast Þjóðverjar í Nor-
egi búast við að þurfa að heyja
bardaga í borgum landsins.
Segir í fregnunum, að setu-
Iiðið komi sér upp götuvirkjum
víða i borgum og ekki einungis
í horgum á vesturströndinniy
heldur og i mörgúm borgum
uppi í landi. Er komið fyrir
vélhyssuhreiðrum á gatnamót-
um, og einnig við vegi, sem
liggja inn í borgirnar. í Oslo
einni eiga að liafa verið steypl
um fimmtíu slík vélbyssuhreið-
ur.
Fregnir frá Noregi lierma
einnig, að mikill kolaskortur sé
yfirvofandi. Er þegar búið að
hanna upphitun skólahúsa og
1 leikhúsa um allt landið.
Herir í sókn eru ósjálfbjarga án fullkominna aðflutninga á öllum nauðsynjum og storf flutn-
ingasveitanna eru hin flóknustu og einhver erfiðustu störf i hernaði. — Myndin sýnir flutninga-
sveit í Bandaríkjahernum reyna sig á vegi, sem er smækkuð eftirliking á Burmabrautinni.
Búizt undár stór-
orustur í Norður-
Afriku.
Eingöngu skær-
ur í Túnis.
Erfítt veður tef-
ur 8. herinn.
1 EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
W
! Engin stórtíðindi berast frá | Meginher Montgomery dreg-
I
Tunis, en þess verður vart langt ur óðum á framvarðasveitirnar,
að bíða úr þess
T'
er nálgast E1 Agheila.
! Bandamenn hraða éftir mætti
liðflutningi austur á bóginn þvi
áð J>eir leggja allt kapp á að
geta byrjað hernaðaraðgerðir í
stórum stíl, áður en Italir og
Þjóðverjar hafa getað búið of
rammlega um sig.
i Möndulhersveitirnar vinna
nótt og dag að því að undirbúa
vörnina og til þess að tefja sem
mest tímajm fyrir bandamönn-
um, senda þeir sterkar bryn-
sveitir vestur á bóginn, til að
> gera þeim ýmsar skráveifur og
hefta^ för þeirra. I einum þess-
ara viðureigna kveðast banda-
menn hafa tekið 40 fanga i gær.
Fluglið heggja hafa sig all-
niikið í frammjL Bandamenn
gera loftárásir á flugvellina við
Bizerta og Tunis og einnig hafn.
ir þeirra horga. Einnig eru gerð-
ar árásir á flugvelli á Sikiley
eins og að undanförnu.
Hermálaráðuneytið í Wasli-
ington hefir lilkynnt, að mann-
tjón Bandaríkjamanna í Norð-
ur-Afríku sé tæplega 2000
manns fallnir, særðir og týndir.
Ilerinn skýrir frá þvi, að 358
menn hafi fallið, 900 sé særðir
og 350 týndir, og hafa þeir lík-
lega drukknað. Sjóliðar féllu 10,
150 særðust og 150 eru lýndir.
|Útvarpsstöðin í París hefir
sagt frá því, að Elliott Roosevelt,
sonur forsetans, hafi verið gerð-
ur að yfirmanni þeirra manna
úr alþjóðadeildinni, er harðist
á Spáni, sem sátu i fangabúðum
í N.-Afríku, en voru látnir lausir
I fyrir skemmstuó
Brynsveitirnar, sem látnar
hafa verið um að fylgja eftir
hersveitum Rommels, fara nú
mjög hægt og eiga um 50 km.
ófarna til E1 Agheila, þar sem
eftirförin mun stöðvast, fyrst
um sinn að minnsta kosti. Meg-
inherinn leggur áherzlu á það,
að flutningar gangi sem skjót-
ast, svo að enginn skortur verði
á neinu, ef Rommel skyldi hugsa
sér til hreyfings strax, í þvi
trausti, að flutningaleiðir 8.
hersins sé svo langar, að honum
hafi ekki tekizt að draga að sér
nægilegar birgðir til að geta tek-
ið hraustlega á móti.
Smuts liershöfðingi er lagður
af stað lieimleiðis aftur. Hann
flaug til Libyu og kom á ýmsa
staði, þar sem barizt liefir verið
að und,anförnu. Þegar hann
kom til Kairo sendi hann Mont-
gomery skeyti, þar sem hann
kvaðst harma það, að hann
hefði ekki getað hitt hann, vegna
þess hve hann — Montgomery
— hefði verið upptekinn við að
reka flótta möndulhersvei l-
anna. í lok skeytis síns óskaði
Smuts Montgomery lil liam-
ingju í „kapplilaupinu við And-
erson til Tripolis“.
Veður liefir verið stirt öðru
hverju að undanförnu og hefir
]>að tafið flutninga. Koma helli-
rigningar við og við, en slíkar
náttúruhamfarir eru óvenjuleg.
ar á læssum tíma árs. Ilafa rign-
ingarnar talunarkað hernaðar-
aðgerðimar bæði á landi og í
lofti.
Gona fallin.
Bandamenn eru nú búnir að
taka Gona á norðurströnd
Nýju Guineu.
Auk þess hafa hersveitir
Ástralíumanna og Bandarikja-
manna tekið þorpið San An-
anda, sem er 8 km,- vestur af
Buna, og höfða einn fyrir aust-
an þá bækistöð Japana.
Er greinilegt af þessu, að Jap-
anir eru að syngja sitt síðasta
vers þarna. Þeir verjast að visu
vel, en vörnin er vonlaus með
öllu. Siðasta sólarhringinn liafa
þeir misst 19 flugvélar.
Samkvæmt upplýsingum,
sem Vísir fékk hjá skrifstofu
bæjarfógetans í Hafnarfirði, var
þar bæði um bifreiðaárekstur og
bifreiðaþjófnað að ræða í nótt.
íslenzk bifreið ók á tvær bif-
reiðar i gærkveldi eða nótt,
hvöi’a á eftir annari. Var önnur
þeirra íslenzk, en hin erlend
herbifreið. Skemmdist bifreið-
in, sem árekstrinum olli, tals-
vert, en hinar litið. Þó mun hin
íslenzka bifreiðin einnig liafa
orðið fyrir lítilsháttar skemmd-
um. Við athugun kom í ljós, að
bifreiðarstjórinn á þeirri bif-
reiðinni, sem árekstrinum olli,
var ölvaður og var hann fenginn
lögreglúnni í hendur.
Þá stálu tveir hrezkir sjóliðar
fólksbifreið i Hafnarfirði í nótt
og óku henni til Reykjavíkur, en
þar voru þeir handteknir.
Afmæli.
Ekkjan Þurí'Sur GunnlaUgsdóttir,
áður til heimilis á Grettisgötu 36,
hér í bænurn, verður 83 ára á morg-
uii, 25. þ. m. Þuríður dvelur nú á
Elliheimilinu. Er hún ennþá, þrátt
fyrir aldurinn, létt i lund, margfróS
og skemmtileg í viðræðum.
Mikki Mús
| og Mina lenda í æfintýrum heit-
! ir ný barnabók eftir teiknarann
| fræga, Walt Disney. Bókin er yfir
300 bls. að stærð, þar af er helm-
ingurinn myndir. Það er Leiftur
h.f. sem gefur bókina út.