Vísir - 18.02.1943, Qupperneq 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
33. ár.
Reykjavík, fimmtudaginn 18. febrúar 1943.
Ritstjórar
Blaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
40. tbl.
Rússneskar orustuflugvélar koma úr verksmiöjunni
Sigrar Russa að undan-
förnu stafa meðal annars af
þvi, að þeitn hefir tekizt að
ná yfirliöndinni í lofti yfir
vigstöðvunum með því að
tefla frani ógrynni flugvéla,
sem eru að nokkuru leyti frá
Iretum og Bandaríkjamönn-
um. Það dró mjög úr flug
vélaframleiðslu Rússa fyrstu
mánuði stríðsins, að þeir
urðu að flytja verksmiðjurn-
ar austur á bóginn, frá borg-
um, sem hætta var á að Þjóð-
verjar gæti tekið. Voru marg-
ar þeirra fluttar þúsunda
kílómetra leið. Nú er fram-
leiðslan liafin af fullum krafti
fyrir nokkuru og sjást á
myndinni nokkrar orustu-
flugvélar af gerðinni Yak—1,
sem eru reiðubúnar til þess
að fara til vigvallanna.
Indíánar í stríði.
Þótt Indíánar í Bandaríkjun-
um sé ekki nema um 400.000 að
tölu eru samt um 11.000 þeirra
búnir að ganga í herinn.
Enn fleiri Jieirra, sem hafa
ekki gerzt hermenn, hafa flutzt
að lieiman til þess að starfa í
vopnaverksmiðjum og taka að
sér önnur störf i þágu styrjald-
arrekstursins. Er farið að bera á
vinnufólkseklu á þeirn 200 frið-
löndum sem hið opinbera hefir
úthlutað þeim, en það hefir liaft
það í för með sér að konumar
hafa neyðst til að taka að sér
ýmis störf karlmanna þar.
Indiána-konur læra að aka
bílum og traktorum, gera við
þessi tæki og smala saman
sauðfé og nautgripalijörðum.
Striðið i Austnrlöndnm
Japanir hefja
sókn.
Japanir hafa hafið sókn á
mörgum stöðum í Kína, eink-
um við Chiangsi og Kwangtung,
og er álitið að sóknir þessar sé
upphaf allsherjarsóknar Japana
i Kína.
BURMA.
Loftárásir Breta.
Brezki flugherinn lieldur nú
uppi hörðum loftórásum á
bækistöðvar Japana í Burma.
Stór órás var i gær gerð á Weg-
weingien. Margar japanskar
flugvélar voru laskaðar á flug-
vellinum.
Bandarikjaflotinn hefir af-
hent brezka flotanum 8 nýja
kafbátaspilla.
Túnis:
Möndalherirnir i sókn.
8. her Breta kominn að Mareth*línunni.
Bandaríkjaherinn í Tunis á nú í vök að verast, sök
um framsóknar möndulherjanna. Virðist þess í bili
verða langt að bíða að hann geti sameinazt brezka hern-
um, sem að sunnan sækir.
Flugher bandamanna
hamlar sókn möndulherjanna.
Áttundi brezki heriim er nú
kominn að Medenin og er búizl
við að liann ráðist á Mareth •
virkjalínuna á næstunni. Mönd-
ulhersveitirnar liafa hert sókn
sína i þvi skyni, að koma í veg
fyrir að 8. herinn ná samhandi
við Bandarikjaherinn, sem versl
vestan við Gafsa og á víglinu
norður eftir landinu.
Her Þjóðverja og ílala tók i
gær Sbeitla-flugvöllinn og tvo
ilugvelli aðra, sem Bandaríkja-
menn höfðu liaft. Þjóðverjar
stöðvuðu gagnsókn Bandaríkja-
manna og liröktu þá um 25 km.
aftur á bak.
Bandaríkjalierinn stenzt ekki
skriðdrekaárásir hins æfða
þýzka liðs, og er þvi um kennt
heima fyrir, að her Bandarikja-
manan sé óharðnaður og óvan-
ur virkum hernaði. Aftur á móti
hefir flugher Bandaríkjamanna
reynzt mjög vel og tafið sókn
andstæðinganna að miklum
mun. Báðir aðiljar viðurkenna
nokkurt flugvélatjón.
Rommel í Berlín.
Útvarpið í Marokkó birti i
gærkveldi fregn þá, sem skýrt
var frá í blaðinu í gær, að
Rommel myndi liafa verið
fluttur til Berlínar vegna alvar-
legra meiðsla, sem liann mun
hafa hlotið af flugsprengju eða
sprengikúlu. Kveður útvarpið
þessa fregn óstaðfesta af Þjóð-
verja hálfu, en liinsvegar sé
enginn vafi á því, að Rommel
muni hafa verið fjarverandi frá
Norður-Afriku um skeið.
I Bandaríkjunum liefir
frammistaða ameríska hersins
að vonum vakið mikil von-
brigði og gert út af við vonir
manna um, að herferðin í Túnis
invndi laka skjótt af. Líta menn
þar nú vonaraugum ti) hinna
þrautreyndu brezku hcrsveita.
sem að sunnan sækja.
Loftárás á Sikiley.
Amerísk flugvirki gerðu
harða loftárás á Palermo í
fyrstu loftárás ameríska
flughersins, sem'bækistöðv-
ar hefir í Norður-Afríku. á
Sikiley. Sprengjur hæfðu
hafnarvirki og stór flutn-
ingaskip, sem stóðu í björtu
báli, þegar flugvirkin snéru
heimleiðis.
TUNIS.
t
1 Beveridge-frumvarpið.
Heitar umrasOnr í
brezka bifioinu.
Churchill kveíaður.
Heitar umræður urðu í gær
1 í neðri málstofu brezka þings-
ins um alþýðutryggingafrum-
varp Sir Wm. Beveridge. Komu
liörð mótmæli fram frá ýmsum
fulltrúum verkamannaflokksins
gegn niðurskurði þeim, sem
stjórnin vill beita.
Talsmaður sljórnarinnar
skýrir svo frá, að stjórnin sé
ákveðin í að standa við fyrir-
ætlun sina og liera frumvarpið
frain með breytingum sinum,
en hinir óánægðu þingmenn
hafa einnig lýst vfir að þeir
nnmi standa á móti brlt. stjórn-
arinnar
Cliurchill forsætisráðherra
hefir undanfarið legið með
kvef, og getur þvi ekki tekið
þátt í umræðunum.
LONDON: — Búizt er við, að
atkvæðagreiðslan um Bever-
idge-frumvarpið muni fara
svo, að stjórnin muni hljóta
i hæstu tölu mótatkvæða, sem
hún liefr nokkru sinni fengið.
Er jafnveí talið mögulegt, að
stjórnin bíði lægra hlút í at-
; kvæðagreiðslunni. Er talið að
! flestir meðlimir verkalýðsfl. og
! frjálslyndafl. muni greiða at-
kvæði á móti stjórninni, auk
um 40 íhaldsmanna. — Sátta-
tilraunir hafa mistekizt.
Rússar miðja vega milli
Stalingrad og
landamæranna.
Þjóðvcrjar €lýja á öllom sndnr-
vígf§töðvnnum.
Rússar komnir að Taganrog.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
Herir Rússa, sem tóku Karkov í fyrradag, eru nú
komnir 50 km. vestur fyrir borgina og stefna
til Poltava og Dnieprfljóts. Er þá rússneskur
her kominn meira en hálfa leiðina frá Stalingrad til
hinna fornu landamæra Póllands og landamæra Rúm-
eníu.
Skammt fyrir norðan, eða 50 km. til norðvesturs
hafa Rússar tekið borgina Bogudukov og 75 km. til
norðvesturs borgina Graivoron.
Rússneskur her, sem sækir suður frá Karkov, hefir
herlekið borgina Smiev, 65 km. fyrir sunnan Karkov.
Golikov hershöfðingi, seni st jórnaði henium, er tók
Karkov, er einn af yngstu hershöfðing jum Rússa, lið-
Jega fertugur. Var hann foringi herforingjanefndar
þeirrar, sem Rússar sendtt til Englands 1941.
Rússar hafa síðasta sólarln ing
sótt injög hratt fram á öllutn
suðurvígstöðvunum. og í Don-
cdz-héraðinu hafa þeir tekið
marga hæi, borgir og járnbraut-
arskiptistöðvar, ]). á m. Slavi-
ansk, Sverdlovsk og Rovenki.
Hörfa Þjóðverjar nú sem hrað-
ast undan úr Donetz-héraðinu
og er undanhald þeirra svo
flausturslegt, að Rússar komast
yfir cígrynni herfangs og vista,
sem Þjóðverjar höfðu ekki gefið
sér tíiria til að eyðileggja. Að
sunnan reka Rússar flóttann til
Taganrog og munu framsveitir
þeirra vera komnar að borginni.
En sókn Rússa að norðan mun
ætlað að rjúfa undanhaldsleið-
ir Þjóðverja til vesturs.
Þýzka útvarpið hafði ekki enn
viðurkennt í gærkveldi að
Þjóðverjar hefðu tiörfað úr
Kharkov. \rar í þýzku herstjórn-
artilkynningunni talað um
h.arðar orustur i úthverfuin
horgarinnai*.
Rússar segja, að Þjóðverjar
veiti siunstaðar harðvítugt við-
nám, einkum suðvestan Voro-
silovgrad og á svæðiiui nálægt
Ivramatqrskaja. En Rússar
liafa nú náð tangarhaldi á flest-
u in þýðingarmestu járnbra.ut-
uin á Donetz-svæðinu.
A einni járnbrautarstöð, sem
þeir tóku, féllu 150 óskemmdar
eimreiðir þeim i hendur, auk
geysifjölda af flutningavögn-
um.
A núðvígstöðvunum tilkynna
Rússar liraða sókn til Orel og að
óvinimir haldi undan á öllu
sóknarsvæðinu. Er talið yfirvof-
andi að Orel verði bertekin, því
að Rússum hefir tekizt að rugla
og lama allt viðnám Þjóðverja
á þessum slóðum.
Þegar Rússar réðusl á Kar-
kov, var þar til varnar þýzkur
her og S. S. (svartstakkar)
undir forystu Walters hersliöfð-
ingja. Hafði Walter fengið fyr-
irskipanir uin að vei ja borgina,
| hvað sein það kostaði. Væntu
i Þjóðverjar aðalárásarinnar frá
: suðaustri og höfðu fylkt þar
miklu liði fótgönguliðs og skrið-
dreka. En rússneski
inn réðist að borginni úr norð-
vestri undir forystu Moskalenkq
i hersliöfðingja, og veittist Þjóð-
verjum ekki svigrúm til að snúa
meginhersínum til varnar, fyrr
en Rússar voru þegar korunir að
haki lionum.
Mikill fögnuður ríkir í ölliun
löndum bandamanna út af ]>ess-
um mikla sigri Rússa. í neðri
málstöfu hrezka þingsins kom,
fram tiilaga um að hjóða nokkr-
um hermönnum og foringjum
úr Iiði ])\ i, sem að horginni sótti,
til Englands. Var það samþvkkt
með. lófaklappi.
Stntt og lagrgott.
Þrir indverskir ráðherrar
hafa sagt sig úr ráðgjafanefnd
hrezka varakonungsins.
•
Sir Henry Maitland Wilson
hcrshöfðingi er nú nýlega far-
inn frá Bagdad, þar sem hann
liefir setið á fundum. I ræðu,
sem hann flutti fyrir hermönn-
um sinum komst hann svo að
orði, að mikil átök stæðu fyrir
dyrum. og að hann teldi sér
heiður að því að stjórna hernum
og þola með honum súrt og sætt.
Sir Henry hefir undanfarið
átt viðræður við ýmsa merka
stjórnmálamenn, þar á meðal
ríð Smuts hersliöfðingja og
Haile Selassie Abbessiniukeis-
ara.
•
$íðustu frétttrj
Þjððverjar
játa fall
Kbarkov.
Tvö innbrot
í nótt.
Stolið verdmæti er
nemur 7000 kr.
í nótt var brotizt inn á tveim
stöðum í bænum og stolið verð-
mæti er nemur um 7000 krón-
um.
t öðru tilfellinu er að visu
ekki beint um innbrot að ræða í
þess orðs venjulegri nierkingu,
heldur um rúðubrot.
Brotinn var sýningargluggi á
skrautgripaverzlun Guðmundar
Andréssonar á Laugaveg 50.
Verzlunin er í kjallara og um-
ræddur sýningargluggi nemur
við gangstéttina. Hefir sýnilega
verið sparkað í rúðuna en síðan
stolið óspart úr glugganum.
Vrar stolið þaðan þremur karl-
mannsúrum, einu kvenúri, ein-
um kvenhring úr platínu með
demantssteini og um 20 öðrum
liringjum, bæði kv.en- og karl-
hringjum og af ýmsum gerðum.
Hitt inpbrotið var í sauma-
stofu og klæðaverzlun Kron á
Grettisgötu 3. Útidyrahurðin að
húsinu hafði verið skilin eftir ó-
læst, en inn á skrifstofuna hafði
þjófurinn komist með þvi að
skera gat á þulninginn í hurð-
inni og opnað síðan smekklás,
með því að teygja hendina inn
fyrir. A Ixirðinu í skrifstofunni
stóð jMíiingaskápur með um
3000 króinim i, og liann hafði
þjófurinn á brott með sér.
Verzlunin undan-
íarin 3 ár.
Undanfarin þrjú ár, 1940—42,
hefir innflutningurinn til lands-
ins rúmlega þrefaldazt, en út-
flutningurinn tæplega tvöfald-
azt.
Árið 1940 nam innflutningur-
inn 74.2 milljónum króna, árið
eftir 131.1 inillj. og. 1942 ,er
hann kominn upp í 248 millj.
króna.
Fyrsta árið af þessum þrem
— 1940 — var verðmæti útflutn-
ings þegar orðið allmikið og
nam samtals í árslok 133 millj.
króna. Síðustu 5 mánuðír árs-
ins færa megnið af þessári fjár-
hæð, eða um 80 millj. krÖUa.
Næsta ár — 1941 — helzt
mánaðarlegur útflutníngiir í um
það bii sama meðaltali óg sið-
ustu firnm mánuði 1940, og
verðuí samtals 188.6 millj. kr.
Síðastliðið ár er lika mjög likt
1942 og þá verður heildarupj)-
hæðin 200.4 milljónir.
Meðal árásarstaða, sem brezki
flugherinn réðist á i gær, var
Dortmund-Ems skipaskurður-
inn, en eftir honum er flutt mik-
ið af þungavörum frá Rínar-
löndum.
•
Ástraliuþing hefir nú sam-
þykkt breytingu á landvarnalög-
um sínum, þess efms, að heima-
varnarlið Ástraþu er heimilt að
I senda úr landi, ef nauðsyn kref-
ur.
•
Áttundi dagur hinnar löngu
föstu Gandhi er i dag. Fregnir
herma að liðan hans sé nú
skárri en fyrstu dagana.
i
Herstjórnartílkynning
Þjóðverja í dag játar, að
meginher Þjóðverjar hafi hörfað úr
Kharkov. Eins og áður eru
þeir að stytta víglínuna.