Vísir - 30.03.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Bladamenn Simi:
Auglýsingat* 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
33.
ar.
Reykjavík, þriðjudaginn 30. marz 1943.
73. tbl.
Ettir bapdaga í N.-Afriku
Það virðisl nú vcra komið að siðasta ])ælli styrjaldarinnar í
Norður-Afríku. Þessar myndir eru af bardögum i byrjun marz-
mánaðar. Efri myndin er af itölsku virki, sem tekið var með
skyndiáhlaupi, þegar búið var að þagga niður í fallbyssum þess.
Neðri myndin er af liópi ítalskra og 'þýzkra fanga, sem tveir lier-
menn eru látnir fylgja lil „búranna“, sem þeir eru geymdir í
fyrst eftir að þeir liafa verið teknir.
destapo ljóstar npp
víðtæku samsæri.
---- \
50 menn líflátxiip.
Þýzka leynilögreglan — Gestapo — hefir ljóstað upp sam-
særisáformnm, sem var beint gegm Hitler og stjórn naz-
ista í Þýzkalandi. Telur lögreglan, að hún hafi graíið fyrir ræt-
ur samsærisins með þeim handtökum og Hflálum, sem fram
hafa farið.
Forsprakkarnir i þessu sam-
særi voru báttsettir embættis-
menn í ýmsum ráðuneytum,
meðal annars í fjármálaráðu-
neytinu og utanrikismálaráðu-
neytinu. Samsærismennirnir
voru lika búnir að ná á sitt
band nokkrum háttsettum for-
ingjum i herforingjaráðinu og
starfsmönnum þar.
Rannsókn málsins tók allmik-
inn tima, því að samsærismenn
voru varir um sig, en þegar loks
var látið til skarar skríða, voru
rúmlega hundrað menn grunað-
ir meira og Jiiinna fyrir Jiátt-
töku í samsærinu. Á annað
Axás á Berlin
í nótt.
Brezkar flugvélar fóru til á-
rásar á Berlín í nótt, í annað
sinn á þrem sólarhringum.
Jafnframt var árás gerð á Ruhr-
héraðið.
Flugmennirnir segja, að
miklir eldar hafi kviknað á báð-
um árásarsvæðunum og liafi
bjarminn af þeim sézt langar
leiðir í burtu.
Þegar njósnarflugvél vai'
spnd yfir St. Nazaire kl. 9 í gær-
morgun, til að athuga skemmd-
ir e ftir árásina i fyrrinótt lagði
reykinn af eldum, sem loguðu
enn i borginni, upp i 15.000 feta
. hæð.
í gær voru gerðar árásir á
Rotterdam og ýmsar járnbraut-
arstöðvar i Hollandi, og auk
þess járnbrautarstöðina í Abbe-
ville í Frakklandi.
hundrað mánns voru handtekn-
ir.
Málaferlin liafa auðvitað far-
ið fram fyrir luktum dyrum,
eu að þeim loknum voru kveðn-
ir upp dauðadómur yfir 50
mannanna og þeim fullnægt taf-
arlaust. Meðal þeirra, sem voru
teknir af lifi, var háttsettur em-
bættismaður í utanríkismála-
ráðuneytinu, einkavinur Molt-
kes, sem var sendiherra i París
og andaðisl þar i siðustu viku.
Um Jíkl levti og uppvíst var
um þetta samsæri var skýrt frá
því, að nokkrir stúdentar hefði
verið handteknir í Muiiclien fyr-
ir að vera í félagsskap, sem bélt
uppi áróðri gegn stjórninni og
hafði unnið skemmdarverk. Þrír
stúdentarnir hafa verið líflátnir.
Eden fer í dag*
til Ottnwa.
Eden fer í dag til Ottawa,
stjórnarseturs Kanada, og á-
varpar þingið þar á fimmtudag-
inn.
í gær snæddi Eden hádegis-
verð með Roosevelt forseta, en
ó eftir ræddi liann við T. V,
Soöjig, sendiherra Kínverja i
Wasbington, og Litvinoff, sendi-
herra Rússa. Cordell IIull liélt
Fden skilnaðarveizlu í gær-
kveldi.
Gei't er ráð fyrir því í Banda-
/ríkjunum, að einn árangurinn
af för Edens vestur um liaf verði
sá, að stofnaður verði alþjóða-
banki og alþjóðamynt, því að
samræming liinna óteljandi
mynta í heiminum mundi verða
til ómetanlegs gagns við fjár-
hagslega endurreisn heimsins.
Bardagar f jara
út í Rússlandi.
Báðir búa sig undir
sumarið.
Rommel býst til varnar
milli Jerid og sjávar.
Bardagar eru á mjög lítinn
mælikvarða í Rússlandi, en þeir
bardagar, sem háðir eru, eru
mjög grimmilegir.
Rússar segjast eingöngu liafa
tekið eitt virki af Þjóðverjum
fyrir sunnan Bveli og hafí þeir
á þann hált komizt enn nær
Jaktsevo, þrátt fyrir gagnáhlaup
Þjóðverja. Rússar Iiafa ekki
ennþá viðurkennt það, að þeir
liafi verið hraktir úr Syevsk,
fyrir suðvestan Orel, sem Þjóð-
verjar tilkynntu á sunnudag, að
þeir hefði tekið aftur.
Þjóðverjar segja, að Rússar
sé byrjaðir niiklar árásir fyrir
sunnan Ihiienvatnið, en þeim á-
hlaupum hafi ölluni verið
hrundið.
Milli Byelgorod og Tsjugujev (
er harizt við og við, Jiegar Þjóð-
verjar gera tilraunir lil að hrjót-
ast austur yfir Donetz-fljót, en
Rússa segjast hafa getað hindr-
að Jiær allar.
Svartahafið er nú nefnl í
fyrsta skipti í tilkvnningum
Rússa í langan tíma. Þeir ti 1-
kynna, að ein af flugvélum
Svartahafsflotans liafi sökkt
4000 smálesta skipi fyrir Þjóð-
verjum.
Fjölært hweltí
Fregn frá Rússlandi hermir,
að þar hafi verið framleidd með
„kynbótum‘‘ hveititegund, sem
mun gerbreyta allri hveitirækt
í framlíðinni.
Vísindamanni einum liefir
tekizt, segir í fregninni, að húa
til fjölæra hveititegund, sem
ekki þarf að sá til nema einu
sinni, síðan lifir jurtin áfram
og þarf ekki að sá framar þann
akur, sem einu sinni hefir ver-
ið sáður með Jiessari hveititeg-
und. Tilraunir vorn iátngr fara
frani á Jiessu í Kákasus, en
þegar árangur var góður Jiar,
var strax farið að flytja sáðkorn
lil annara hveitiræktarhéraðá.
Þetta liveiti er sagt Jiola meslu
frosthörkur, sem komið geta í
Rússlandi.
Hversvegna 1000 flug-
véla-árásfr eru ekki
gerðar.
Sir Archibald Sinclair hefir
gefið skýringu á því, hvers vegna
Bretar geri ekki lengur þúsund-
flugvéla-árásirnar, svo sem gert
var í fyrravor.
Sir Arcliibaid sagði, að Jiað
VcCfi ekki lengur Jiörf á að gera
árásir með svo miklum s;rg
flugvéla, því að |iegar Jiessar
fjöldaárásir voríi gerðar voru
notaðar miklu minni flugvélar,
sem höfðu ekki uálægt því eins
mikið hurðarmagn og Jiæ.r
/sprengjuflugvélar, sem nú eru
mejsjt notaðar að riæturlagi i
langa leiðangra.
Þótt farið væri i árás með
þúsund flugvélar fyrir einu ári,
þá gætu ]>ær ekki borið meira
samanlagt af sprengjum en 1209
1500 smálestir, en nú væri
hægt að varpa niður þúsundum
smál,. eða meiru á einni nóttu,
Jió miklu færri flugvélar væri
notaðar.
Ilann skilnr eftir fjölda
1 nothæfra hergfagna.
Úrslitaárásin var gerð á föstndag,
Fregnir blaðamanna irá Norður-Aíríku liermdu
í morgun, að ítalskar og Jiýzkar hersveitir vœri
byrjaðar að koma. sér fyrir í varnastöðvmn,
sem Rommel Jét gera milli Jerid-saltvatnsins og sjávar.
strax eftir að liann var búinn að koma §ér fyrir í Mar-
eth-línunni. Eini kosturinn við þessar nýjii stöðvar,
sem áttundi herinn er ekki kominn að enn|)á, er að jxer
eru mjéig stuttar, en Jiað vegur vart npp á méiti Jwí, að
þær eru l’jarri |>ví að vera eins fullkomnar og Mareth-
línan.
. \
\
Þegar siðasl frétlist liélt flóttiun áfram, eu hinar Jjýzku her- v
sveitir, sem Rommef lét verja undanhaldið, vörðust af mikilJi
hreysti, en það er Jjeim líka í hag, að veður hafa verið lakari tvo
undanfarna daga og hindrað stórkostlegar aðgerðir i lofti. Þó
hefir verið haldið uppi árásum eftir mætti og orustuflugvélar
Jiafa líka gætt áttunda hersins gegn loftárásum Þjóðverja, sem .
hafa þó aldrei verið i stórum stíl.
Möndulhersveitirnar skilja
eftir mikið af hergögnum, seg-
ir i fregnuni frá áttunda hern-
um, og að meðal þeirra sé fjöldi
skriðdreka og fallbyssna, seni
sé í fullkomnu lagi og liægt að
nota Jjau án Jjess að nokkur
viðgerð þurfi fram að fara.
Stafar Jielta meðal annars af
Jiví, að þegar undanhaldið hófst
fyrir alvöru, Jiá varð Jiröng svo
mikil á vegununi, að cf citt far-
artæki varð að stöðvast af ein-
hverri áfitæðu, Jiá komst öll um-
ferð í ólestur.
AÐALÁRÁSIN VAR
Á FÖSTUDAG.
/
Nánari frásagnir liafa nú
fengizt af Jieim atburðum, sem
voru undanfari Jiess, að Rom.m-
mel sá sitt óvænna.og lét und-
an síga, eftir að liann liafði
næstum rélt hlut sinn fvrst i
Mareth-orustunni.
Þegar möndulhersveitunum
hjá F1 Homma tókst að stöðva
skríðdrekasveitirriar Jiar fyrir
suðvestan, var þeim Jiegar
sendur liðsauki og þegar hann
var kominn á vettvang og húlð
að fvlkja Jiði á riýjan leik, var
látið lil slcarar skríða eftir há-
degi á föstudagmn. Hófst árás-
in með ögurlegum loftárásum,
en þegar sýnt var, að hrezku
hersveitirnar mundu ekki verða
stöðvaðar og Jiær intmdu jafn-
vel komast lil sjávar, Jiá sá
Rommel það ráð vænlegaát, að
fyrirskipa undanhald, til að
forða her símun. Þá var Mar-
cth-orustan á enda.
í MIÐ- OG
| NORÐUR-TÚMS.
í Mið-Túnis liafa amerísku
hersVeitirnar haldið áfram
sókn sinni austur á hóginn, en
þær lnlfa ekki tekið neinri stc'ið,
í sem er sérstaklega markverð-
ur. Norðar stefna handanienn
i tveim fylkingtim til Kairouan
(Fönduk er fyrir vestan K., en
ekki austan, eins og mis.prent-
aðist i gær) og crn vonyóðir
um áð geta náð henni innan
skamms,
Fyrsti hrezki herinn riyrzt í
Túnis hefir einig unnið nokk-
uð á og tekið nokkrar hæðir
hjá Djebel Abios.
„Tígrisdýrin“
þola jarðsprengjur.
Þjóðverjar ha'fa nú gefið
nokkra lýsingu á því, hvað hin-
ir stóru skriðdrekar þeirra séu
góðir. Skriðdrekar Jiessir nefn-
ast „tígrisdýrin“ og vega 69
smál. en það inun vera öllu
meira en stærstu skriðdrekar,
sem Rússar hafa notað til Jiessa.
Uil dæmis um Jiað, livað fer-
líki Jiessi sé sterk og traust
segja Þjóðverjar, að það geri
ekkert til þó að jarðsprengju-
svæði verði á vegi þeirra, Jjví að
hrynvarnirnar sé svo sterkar,
að þær standist sprengingarnar
eins og ekkert sé. Er gefin lýs-
ing á Jjví, er Jiessir skriðdrekar
ruddust yfir jarðsprengjusvæði
í gagiiáhlaupi i Tunis. Skrið-
drekarnir urðu að fara um
mjótt skarð og fóru tveir fyrir,
til að ryðja leið uni jarð-
sprengjuheltið sem var fram-
undan. Sprengjurnar sprungu
undir Jieim en gátu pkki stöðv-
að Jjá. Þegar komið var út úi
skarðinu var þar fyrir sveit
með hyssur til að granda skrið- j
drekunum, en skot Jieirra
hrukku af Jieim eins og vatn
af gæs. Áhlaupið har tilætlaðan
árangur, sögðu Þjóðverjar.
Italski hershöfðinginn Gatsino
Pizzolato, sem stjórnað hefir
ítalskri úrvalsherdeild, sem
flutt er með flugvélum milli
vígxalla, hefir fallið í viðureign-
um við 8. her Breta.
Litlum brezkum herskipum
lenti saraan við þýzka hraðbáta
undan austurströnd Bretlands í
gærmoi-gun.
Tvö brezku skipanna réðust
til atlögu við 5 Jjýzka hraðbáta.
Finum var sökkt strax og talið
er að annar hafi einnig farizt,
Jiví að siglt var á hann, og sá
þriðji var laskaður. í annari árás
Ívar fjórði þýzki hraðbáturinn
laskaður.
Bretar segja, að aðeins einn
hraðbátur þeirra hafi laskazt,
nefnilega sá, sem sigldi á þýzka
bátinn.
Churchill tilkynnti á
þingi i morgun, að fram-
sveitir 8. hersins hefði
farið um Gabes snémma
í morgun. Yar engin við-
staða höfð og flóttinn
rekinn áfram af kappi.
Mjólk fæst ekki
flutt til Belgíu.
Bretar hafa neitað um leyfi
til að senda belgiskum föngum
í höndum Þjóðverja, þurrkaða
mjólk.
Forsætisráðherra belgisku
stjórnarinnar i London fór Jjess
á leit við lirezku stjórnina, að
leyft yrði að senda mjólkurduft
i gjafabögglum, sem ameriski
Rauði krossinn hefir í liyggju
að senda með sérstökum skip-
um til Belgíu, I>essu var hafnað
með Jieim forsendum, að J>að
væri gegn stefnu hrezku stjórn-
arinnar að leyfa flutning á mat-
vælum til landa, sem eru her-
numin af Þjóðverjum.
Síðmstu Srétíir
Síðan 20. marz hafa 8000
ítalir og Þjóðverjar verið teknir
til fanga í S.-Túnis.
Ný-Sjálendingar — undir
stjórn Frevburgs — tóku E1
Homma.
í London hefir verið tilkynnt,
að siðustu dagana. hafi fjórum
kafbátum verið sökkt á Atlants-
liafi. Þeir réðust á skipalest og
gátu sökkt einu skipi og laskað
annað.
Skipin komust
ekki til Kiska.
líandarík jaherskip hafa hindr-
að japanska skipalest í að kom-
ast til Kiska í Aleuteyjum.
Flotamálaráðuneytið i Wash-
ington hefir gefið út tilkynn-
ingu um Jietta og segir í henni,
að deild léttra ameriskra her-
skipa liafi orðið vör við ferðir
japanskrar skipalestar undan
Áttu-eyju í fyrradag. í japönsku
skipalestinni voru tvö stór og
tvö lítil beitiskip, fjórir tundur-
spillar og tvö flutningaskip. —
Þessi skipalest stefndi til Kiska.
Amerisku herskipin lögðu þeg-
ar til orustu og þegar búið var
að skiptast á nokkrum skotum,
héldu Japanir hratt vestur á bóg-
inn.