Vísir - 09.06.1943, Qupperneq 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæö)
13.
ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 9. júní 1943.
Ritstjórar
Blaðamenn Slml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
128. tbl.
Þýzkir hermenn og hershöfóingjar
handsamadip.
Churcliill liefir skýrt frá því, a'ð bandamenn hafi tekið tæp-
leya fjórðung inilljónar fanga í Tunis, og hafi um helmingur-
inn verið Þjóðvérjar. Efri myndin er af þýzkum óbreyttum her-
mönnum, sem á að flytja frá vígvöllunum, en neðri myndin
er af tveim hershöfðingja þeirra, sem teknir voru til fanga. Til
vinstri er Cramer hershöfðingi, yfirmaður allra bryndeilda
möndulsins i Afríku og.von Broich, yfirmaður 10. þýzku bryn-
deildarinnar.
Framleiðsluaukning
í Bandaríkjunum.
Stríðsframleiðsla Bandaríkj-
anna jókst að mun í síðasta
mánuði. T. d. jókst framleiðsla
allra vo-pna um 7 af hundraði.
Me.st varð framleiðsluaukn-
ingin á litlum skipum, sem not-
uð eru tii að leita uppi kafbáta.
Hefir framleiðslan á þeim auk-
izt um 83 af hundraði. Þá hefir
líka orðið talsverð aukning á
flugvélaframleiðslunni. Hún
jókst i lieild um 14 af hundraði,
en framleiðsla stórra flugvéla
jókst um tæplega 20%.
Gashernaður
i
yfirvofandi,
segir Roosevelt.
Ef möndulveldin grípa til
gass, munu Bandaríkin svara
lafarlaust í sömu mynt.
Roosevelt forseti sagði á fundi
sínum með blaðamönnum í gær,
að þess sæist æ greinilegri
merki, að möndulveldin væri
að undirbúa gashernað. Lýsli
liann yfir því, að ef gasárás yrði
gerð á einhverja bandamanna-
þjóð þá mundu Bandarikin lita
á það sem gasárás á sig og grípa
til öflugra gagnráðstáfana.
1 Alsír er tilkynnt að Nogués
liershöfðingi, sein hefir verið
iandstjóri í Marokko s. J. 0 ár,
hafi sagt af sér og Pirot, land-
stjóri i Sýrlandj 1938—40, verði
settur í stað lians.
Fullkomin kyrrð í
landinu.
Stjórnin í Argentínu hefir af-
numið hernaðarástandið, sem
verið hefir í landinu síðan 17.
desember 1941.
Þella var gert, þegar stjórnin
var búin að fá skýrslur um það
lrá öllum héruðum landsins, að
allsstaðar væri allt með kyrrum
kjörum. Hún liefir lilca lýst yfir
því, að hún muni taka upp nýja
stefnú út á við, sein komi ekki
lrani i orðum, lieldur gerðum
og muni miða að því, að auka
sem mest samheldnina við önn-
ur ríki í Ameríku.
Loks hefir stjórnin tilkynnt,
að liúri hafi á prjónunum ýms-
ar ráðstafanir til að draga úr
dýrtíð i landinu.
Livorno fengið *
versta útreið,
Livorno hefir fengið versta
útreið ítalskra borga, sem
bandamenn hafa ráðizt að á It-
alíu sjálfri.
Milano-fréttaritari Neue Zii-
richer Zeitung 'hefir farið lil
borgarinnar og eftir förina
símaði hann hlaði siini á þá lei'ð,
að engin borg á meginlandi íl-
alíu hefði orðið t'yrir annari eins
eyðileggingu og þessi horg á
Mið-ltálíu. Kkkert hverfi horg-
arinnar hefir farið varhluta af
sprengjmn handaniauna.
Þjóðverjar senda mikið
líð daglega til Italíu.
Þeii* ætla að vei'ja iantlið, meðan
þess er kostnr.
____• v-
Hersveitir, sem var eytt við
Stalingrad, endurreistar.
ú skoðun gerir ekki iengur vart við sig meðal
bandamanna, að þeir muni ^iga í liéiggi við
Itali eina, ef innrás verður gerð, því að Þjóð-
verjar hafi í hyggju að hlaupast. á hrott frá þeim, iáta
þá eina um að verja land sitt og koma sér sjálfir upp
varnalínu norður i Alpafjölium.
Tvö merk Lunúnablöð birtu fregn um þetta efni sama dag-
inn fyrir skennnstu. Sögðu þau, að Þjóðverjar væri ckki að-
eins að flytja lið silt norður til Alpafjalla, þar sem þeir liefði
í hyggju að koma sér upp varnakerfi umhverfis Brenner-skarð,
heldur létu þeir Gestapo-menn sína taka saman pjönkur sínar
og fara heimleiðis.
Einn af fyrirlesurum brezka
útvarpsins tók Jætta inál lil at-
lnlgunar í fyrirlestri sinum í
morgun. Sagði liann, að l>ess
sæist engin merki, að Þjóðverj-
ar hefðu í hyggju að hlaupast á
brott frá ítölum og þeir mundu
alls ekki liafa það í hyggju.
Þvert á móti væri þeir daglega
að senda lið suður til ítaliu og
þar væri nú unnið af þinu mesta
kappi að hyggingu strandvirkja.
Það er ógerningur að víggirða
alla strandiengju Italiu á þeim
skamina tíma, sem liðinn er, síð-
an sýnt var, að þar mætti húast
við innrás. Það liefir heldur ekki
verið reynt, heldur lagt kapp A
það að víggirða sem bezt þá
staði, þár sem helzt er að vænta
innrásar, vegna þess að þar er
auðvelt uni lándgöngu, stórborg.-
ir á næstu grösum o. þ. h.
ítalskar hersveitir hafa að
sögn verið látnar renna saman
við þýzkai', til þess að þær berj-
ist betui' og það eru aðeins fáar
mikilvægar foringjastöður, sem
Þjóðverjar liafa látið Itölum eft-
ir. — —
Eyjarnar verða fyrst
fyrir innrás.
Það er alm.emi skoðun, að
bandamenn ínuni fyrst Ieitasl
við að ná ítölsku eyjunum, enda
hafa þeir lagt mesta áherzlu á
að veikja varnirnar þar. ítalir
og Þjóðverjar liafa lika unniö
að endurbótum á víggirðingum
þar. Þær ver^a þó til lítils, ef
l>eir geta ekki haldið yfiriáðum i
lofti vfir eyjuinun.
i
i
Endurreisn
Sta.íingrad-herdeildanna.
Undanfarna mánuði hefirver-
ið unnið að því í Þýzkalandi, að
endurreisa frægustu herdeild-
irnar, sem hörðust við Stalin-
grad forðum og biðu ósigur þar,
en ætlunin er að endurreisa þær
allar með tímanum. Ein fyrsta
deildin, sem var tilbúin til har-
daga á nýjan leik, var frá Vín-
arborg.
Það er talið ósennilegt, að
Þjóðverjar láti þessar deildir
fara til Rússlands, vegna minn-
inganna um örlög fyrri deikl-
anna með sömu nöfnum þar i
landi, en láta þær heldur fara
til Ítalíu og berjast þar.
Fasistar reknir.
Jafnframt þvi sem landvarn-
irnar eru auknar eru ýmsar ráð-
stafanir gerðar til að styrkja
landið inn á við. Undanfarna
tvo sólarlninga hafa 28 háttsett-
ir fasistar verið settir af og i
þeirra stað settir menn, sem
Mussolini telur sér tryggari og
duglegri.
Suinii' þessara manna liafa
veri'ð reknir fyrir a'ð safna mat-
vælahirgðum og verzla á
„svarta markaðimim".
Árásirnar í gær.
Aðalárás flugliers handa-
manna i N.-Afriku voru í gær
á Messina. Voru Liheratoi vélar
sendar til að ráðast á járnbraut-
arstöð borgarinnar og endastöð
ferjanna frá Reggio á Ítalíu.
Líka var ráðist á Pantellaria
allan daginn hvildarlaust og
flotadeild skaut á evna. (Sjá
fregn í næsta dálki).
Þjjóðveriar fara
aftiar tiS (iorki.
Þjóðverjar hafa enn farið til ^
árásar á Gorki, fyrir austan
Moskva.
í herstjórnartilkynningu Þjóð-
ver'ja i gær var greint frá þvi,
að gerð tiefði verið loftárás á
mikilvægt iðnaðarsvæði og i
gærkveldi sögðu Rússar frá því,
að þarna hefði verið um tilraun
til ái'ásar á Gorki að ræða. Segj-
asl Bússar hafa dreift þýzku
flugvélunum, áður en þær koni-
usl inn yfir borgina og skotið 7
niður.
Enda þótt lofthernaðurinn sé
kominn á jafnliátt slig og þeg-
ar sem mest gengur á að sum-
arlagi, er saint allt kyrrt á landi.
ítalir flytja lið
írá Albaníu.
lstanbul-fréttaxitaii Daily
Telegraph símar, að hann hafi
feng-ið áreiðanlegar fregnir af
því, að Italir flytji mikið herlið
ofan úr sveitum Albaníu.
Sumt af þessu li'ði er flutt til
Ítalíii og þangað eru heztu her-
sveitirnar sendar, en hinar eru
látnai' taka sér stöðu með
strönduin fiam lil l>ess að
slyrkja þær sveitir, sem hafa á
iiendi strandvörzln milli Dur-
azzo og Valona. A því syæði er
einna mest liættan á landgöngu
bandamanna, ef þeir ná fótfestu
á Italiu og liafa Suður-Ítalíu á
valdi sinu.
Það var skýrt frá því
um J>að hil á sama tima í
útvarpi frá Róm og Lon-
don í morgun, að setulið-
inu á Pantellaria hefði
verið settir úrslitakostir
i gær, en |>að neitað að
geiast upp.
Stór floladeild hélt
nppi langvarandi skot-
hríð á eyna og hauð síðan
seltdiðinu að gel'ast upp,
lil jiess að það yrði ekki
stráfellt.
Fléó í I vrklaiidi
Mikil fióð eru nú af völdum
rigninga í Ankara, höfuðborg
Tyrklands.
Rétt hjá borginni eru tvö
stöðuvötn. Flóðu ]ian yfir hakka
sina og árnar, sem renna úr
þeim, náðu saman vegna vatns-
magnsins, en við það rufu þær
stíflu eina, sem er aðeins þrjá
kilómetra frá miðhiki borgar-
innar.
Herlið var strax lxiðið út lil
að reyna að forða tjóni, en
fregnir hafa ekki horizt um
það.
Japanir ílýja enn.
Undanhaid Japana fyrir sunn-
an Jangtse-fljót heldur áfram og
sækja Kínverjar fast á eftir.
Kínverjar nálgast Shansi,
ílæstu bækistöð Japana, um 100
km. fyrir austan Ichang. Ætla
þeir að hrekja Japani sem lengst
austur, áður en þcir snúa sér
af káppi að Iehang og liði þeirra
þar.
Ameriskar flugvélar flugu i
fvrradag yfir til Franska Indó-
lvina og vörpuðu sprengjum i
Tong-king-héraði, nyrzt i land-
inu.
3 Gestapomenn
drépnir í Póllandi.
Pólskir ættjarðarvintir hafa
drepið þrjá Þjóðverja, sem
voru allir meðlimir í Gestapo.
Þessir þrir menn voru dæmd-
ir til dauða af leynifélagsskap
Pólverja, en það sem ]>eir liöfðu
unnið til saka var að myrða
fanga i haldi lijá Þjóðverjum.
•
Frá Búlgariu berasl þær
fregnir, að ungur maður hafi
skotið böðulinn i fangelsinu i
Plovdiv (Plrilippoi>olis) til bana
og komizt undan síðan.
Danlr hafa hemtl
á dýrtíðinni.
Úr bréfi frá Kaupmannaliöfn,
dags. 18. fébr. 1943.
„— — — Allir kvarta um
dýrtíð, og þó virðist hún ekki
svipuð hér á Norðurlöndum
eins og heima. VísitaJan hér er
174, en það voru líka gerðar
ráðstafanir snemma þótt þær
hefðu mátt vera gerðar nokkuru
fyrr. En svo er alltaf verið að
stinga upp á nýjum ráðum.
Eitt meðal hinna nýju ráða er
það, að semja lög um þvingun-
arlán tii þess að ná sem mestu
af lausu kapitali með þannig
Iöguðum þving-unarlánum og
þessir peningar eiga að hvíla
þangað til eftir stríðslok. Rlkis-
útgjöld Svíanna árlega greiðast
með 60% sköttum, 30% með
lánurn til langs tíma og 10%
með lánum með mjög lágum
vöxtum til stutts tíma. Það þyk-
ir heilbrigð fjármálapólitík. Að
finna óbrigðul meðui við verð-
og kauphækkun og gengisfalK
eru l'jármálamenn alltaf að
brjóta heilann um. — Einn
góður maður sagði við mig í
dag: Hvemig verður ástandið
heima þegar normaltímar
koma. Ríkistekjumar verða um
15 millj. en um 2 millj. fara til
æðstu stjómar og utanríkis-
mála. — Hér er fyrir löngu síð-
an, eins og og þú veizt, sett há-
marksverð á flestallar vönir, og
þær hafa í langan tíma verið í
því verði. Eftir því sem mér
skilst hafa t. d. ahar tegundir
fiskjar verið í miklu hærra
verði hér á Norðurlöndum nú
í mörg ár en heima. Reiknað á
staðnum. — Verð í Höfn og
öðrum bæjum hér hefir verið
hér um bil þetta: Nautakjöt
3.50—4.50 kr. kg. í smásölu.
Svínakjöt 3.00-4.40. Nýr þorsk-
ur 1:20—1.50. Slægðpr þorskur
1.25-^1.75. Koli 2.50—4.50.
Síld 1.00—1.20. Smjör 4.40 kg.
Mjólk 0.60 líter. Koks kr. 50.00
tonnið. — Stóriðnaður er risinn
hér upp á sumum sviðum, sem
ekki þekktist áður, þar á meðal
að afla og hagnýta, ailskonar
skelfisk — helzt krækling —
og gera hann að almennri
neyzluvöru. Fleiri stórfyrirtæki
i þeim tilgangi hafa yerið stofn-
uð á síðasta ári og svara mjög
vel kostnaði. Tvo síðustu mán-
uði ársins öfluðust um 10.000
smálestir saltfiskjar, aðallega
við Limafjörðt Svo eru og að
rísa upp verksmiðjur annars-
staðar. Verksmiðjur, sem vinna
úr um 200 smálestum á sólar-
hring eru nú byggðar á nokk-
urum stöðum til skelfiskiðn-
aðar. Bygging fiskiskipa og
smíði mótora vex hraðfara.
Nýlega voru veittar nokkurar
milljónir til þessa, „Tilskud &
Laan“. I Danmörku og Svíþjóð
þegar stöfnaðir margir fiski-
mannaskólar og ýmsar fram-
farir á þessu sviði. Sem einstakt
í sinni röð má segja að sé, að
steinbítur er orðinn einhver
dýrasta fiskitegund í Danmörbu
og hefir verið lengi. Meðal-stein-
bítur kostar 14 kr. (eða 1.75 pr.
Vi kg.).
Allir finna til þess, að það
eru örðugir tímar og örlaga-
tímar, og mér skilst, að það sé
ekki síður hvað ísland snertir.
Eg held að aldrei hafi riðið á
fyrir landið að hafa réttláta,
einarða, óeigingjarna og vitra
stjóm eins og nú og á stjóm-
vizku hennar, lipurð og festn
veltur framtíð landsins um ald-
ir, enginn veit hvað lengi.“ —